Przepisy jakich regulacji należy zastosować przy tym opodatkowaniu? 1. Zasady opodatkowania - wyjaśnienie pojęć W przypadku wypłaty na rzecz nierezydentów przychodów powstałych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: RP) w formie odsetek" (dalej: odsetek") płatnik ma obowiązek zastosować przepisy ustawy z dnia 15 lutego 2002 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: Ustawa o CIT) oraz ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: Ustawa o PIT). Jednak przepisy powyższych ustaw podatkowych, które dotyczą opodatkowania podatkiem u źródła przychodów wypłacanych w formie odsetek" należy stosować z uwzględnieniem przepisów umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania (dalej: Umowy o UPO), których stroną jest RP. W praktyce jest to związane z możliwością zastosowania preferencyjnej stawki podatku u źródła bądź z możliwością niepobrania podatku u źródła, jeżeli umowa o UPO, której stroną jest RP, tak stanowi. Nawet jednak w sytuacji, gdy płatnik stosuje przepisy umowy o UPO, ponieważ posiada certyfikat rezydencji podatnika, to kwestie dotyczące poboru podatku u źródła, terminu zapłaty podatku u źródła oraz obowiązki informacyjne płatnika wynikają bezpośrednio z Ustawy o CIT oraz Ustawy o PIT. W odniesieniu do zakresu pojęciowego przychodów wypłacanych w formie odsetek" należy zaznaczyć, iż definicja odsetek" wynikająca z zawartej przez RP z Umawiającym się Państwem umowy o UPO ma pierwszeństwo przed definicją zawartą w prawie wewnętrznym. Taki wniosek wynika z art. 21 ust 2 Ustawy o CIT oraz art. 29 ust 2 Ustawy o PIT, zgodnie z 1 / 5
którymi - pod warunkiem, iż płatnik posiada certyfikat rezydencji podatnika - powinien posłużyć się definicją odsetek" zawartą w umowie o UPO. W rozumieniu umów o UPO odsetki", to dochód z wszelkiego rodzaju wierzytelności, zarówno zabezpieczonych, jak i nie zabezpieczonych hipoteką lub prawem do uczestniczenia w zyskach. Termin wszelkiego rodzaju wierzytelności" obejmuje depozyty pieniężne i wartości w formie pieniężnej, jak również państwowe papiery wartościowe, obligacje, skrypty dłużne. Umowy o UPO opisują więc sytuacje, w której wierzyciel przekazuje dłużnikowi prawo do korzystania ze swojego kapitału w określonym czasie. Takie rozumienie odsetek" jest wyczerpujące. Katalog przychodów wypłacanych w formie odsetek" wynikający z umowy o UPO może się jednak różnić od zakresu pojęciowego odsetek" wynikającego z wewnętrznego prawa. Nie spowoduje to co do zasady różnic w skutkach podatkowych, jeżeli zakres pojęciowy odsetek" zawarty na gruncie prawa wewnętrznego jest węższy niż zawarty w umowie o UPO, ponieważ decydująca jest definicja przychodów wypłacanych w formie odsetek" wynikająca z umowy o UPO. Jeżeli jednak zakres pojęciowy odsetek" wynikający z prawa wewnętrznego jest zdecydowanie szerszy od katalogu przychodów wypłacanych w formie odsetek", jaki wynika z umowy o UPO, to co do zasady do przychodów nie uznanych przez umowę o UPO za przychody wypłacane w formie odsetek" należy stosować inne przepisy umowy o UPO (pod warunkiem, iż płatnik posiada certyfikat rezydencji podatnika). W takim przypadku, pod warunkiem, iż udostępniającym kapitał jest przedsiębiorca, zastosowanie znajdą normy opodatkowania dotyczące zysków przedsiębiorstw. 2. Zasady poboru podatku u źródła od dochodów wypłacanych w formie odsetek" 2 / 5
Zgodnie z art. 26 Ustawy o CIT oraz odpowiednio art. 41 ust 4 Ustawy o PIT osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, a także osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności w formie odsetek" (płatnicy) są obowiązane pobrać w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat. Jeżeli płatnik nie korzysta z postanowień umowy o UPO, to jest zobowiązany zastosować stawkę zryczałtowanego podatku dochodowego wynikającą z art. 21 ust 1 Ustawy o CIT oraz odpowiednio art. 30a ust 1 lub art. 29 ust 1 Ustawy o PIT, tj. 20% lub 19% przychodów. Ponadto płatnik podatku dochodowego od osób prawnych może skorzystać z opodatkowania przychodów wypłacanych w formie odsetek" przejściową stawką podatku u źródła wynikającą z art. 21 ust 3 Ustawy o CIT. Bowiem na gruncie art. 21 ust 3 Ustawy o CIT Ustawodawca implementował do polskiego prawa podatkowego postanowienia Dyrektywy Rady 2003/49/WE z dnia 3 czerwca 2003 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania stosowanego do odsetek oraz należności licencyjnych między powiązanymi spółkami różnych Państw Członkowskich (Dz.U.UE.L.03.157.49), dalej: Dyrektywa Rady 2003/49/WE. Dyrektywa Rady 2003/49/WE zawiera przepisy istotne z punktu widzenia zasad rozliczania podatku u źródła, dotyczące m.in. definicji właściciela odsetek, zasad ustalania tożsamości i miejsca zamieszkania właściciela odsetek, pojęcia wypłaty odsetek", zasad poboru podatku u źródła, zasad podziału pobranego podatku u źródła oraz zasad zniesienia podwójnego opodatkowania. Podstawowym skutkiem podatkowym Dyrektywy Rady 2003/49/WE jest to, iż wprowadziła zwolnienie od opodatkowania odsetek" w Państwie u źródła. Jednakże na podstawie Dyrektywy Rady 2004/76/WE z dnia 24 kwietnia 2004 r. w zmieniającej dyrektywę 2003/49/WE w odniesieniu do możliwości stosowania przez niektóre Państwa Członkowskie okresów przejściowych dla funkcjonowania wspólnego systemu opodatkowania stosowanego do odsetek oraz należności licencyjnych między powiązanymi spółkami różnych Państw Członkowskich, RP utrzymała do 1 lipca 2013 r. prawo do opodatkowania u źródła 3 / 5
przychodów wypłacanych w formie odsetek", które powstały na jej terytorium. W obecnym okresie płatnik może skorzystać z przejściowej 10% stawki zryczałtowanego podatku u źródła, jeżeli spełnia łącznie wymagania wskazane w art. 21 ust 3 Ustawy o CIT. Generalnie, możliwość skorzystania z przejściowej stawki podatku istnieje, pod warunkiem spełnienia następujących wymagań: - wypłacającym należności odsetkowe jest Spółka będąca rezydentem podatkowym w RP lub położony na terytorium RP zakład Spółki będącej rezydentem podatkowym innego niż RP kraju członkowskiego Unii Europejskiej (dalej: UE), jeżeli wypłacane przez ten zagraniczny zakład należności podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów przy określaniu dochodów podlegających opodatkowaniu w RP; oraz - uzyskującym należności odsetkowe jest Spółka będąca rezydentem podatkowym innego niż RP kraju członkowskiego UE lub zagraniczny zakład Spółki będącej rezydentem podatkowym RP; oraz - spółka uzyskująca bądź Spółka wypłacająca należności odsetkowe posiada nieprzerwanie przez okres 2 lat bezpośrednio w kapitale drugiej Spółki co najmniej 25% udziałów (akcji) albo inna Spółka będąca rezydentem podatkowym w innym niż RP kraju członkowskim UE posiada nieprzerwanie przez okres 2 lat bezpośrednio co najmniej 25% udziałów (akcji) zarówno w kapitale Spółki wypłacającej, jak i otrzymującej należności odsetkowe. Stosownie do art. 21 ust 5 Ustawy o CIT wymóg nieprzerwanego posiadania w określonej wysokości udziałów (akcji) przez okres 2 lat zostaje również spełniony, gdy okres ten upływa po dniu uzyskania przez Spółkę otrzymującą należności odsetkowe. W takiej sytuacji, jeżeli warunek zwolnienia odnoszący się do nieprzerwanego posiadania w określonej wysokości udziałów (akcji) przez okres 2 lat nie zostanie spełniony, to Spółka otrzymująca należności odsetkowe jest zobowiązana do zapłaty podatku u źródła wg stawki 20% bądź wynikającej z umowy o UPO od tych należności wraz z odsetkami za zwłokę naliczonymi od dnia 7 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek. 4 / 5
Podobnie jednak jak skorzystanie z postanowień Umowy o UPO, tak skorzystanie z przejściowej stawki podatku u źródła na podstawie art. 21 ust 3 Ustawy o CIT jest obwarowane koniecznością udokumentowania miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika dla celów podatkowych, uzyskanym przez niego zaświadczeniem (certyfikat rezydencji) wydanym przez właściwy dla podatnika organ administracji podatkowej. W przypadkach, o których mowa w art. 21 ust 6 Ustawy o CIT nie ma możliwości skorzystania z przejściowej stawki podatku u źródła. Płatnik zryczałtowanego podatku u źródła od przychodów wypłacanych w formie odsetek" na rzecz nierezydentów będących osobami prawnymi jest zobowiązany do zapłaty podatku w terminie do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. Natomiast płatnicy zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów wypłacanych w formie odsetek" lecz na rzecz osób fizycznych są zobowiązani do zapłaty podatku w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. Ponadto płatnicy zryczałtowanego podatku u źródła od przychodów wypłacanych w formie odsetek" są zobowiązani do spełnienia obowiązków informacyjnych związanych z taką wypłatą, wynikających z ustaw podatkowych. 5 / 5