MIÊDZYNARODOWY STANDARD REWIZJI FINANSOWEJ 610 KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY AUDYTORÓW WEWNÊTRZNYCH Wprowadzenie (Stosuje siê przy badaniu sprawozdañ finansowych sporz¹dzonych za okresy rozpoczynaj¹ce siê 15 grudnia 2009 r. i póÿniej) SPIS TREŒCI Paragraf Zakres standardu... 1-2 Zwi¹zek pomiêdzy funkcj¹ audytu wewnêtrznego a bieg³ym rewidentem... 3-4 Data wejœcia w ycie... 5 Cele... 6 Definicje... 7 Wymogi Okreœlenie czy i w jakim zakresie korzystaæ z wyników pracy audytorów wewnêtrznych... 8-10 Korzystanie z wyników okreœlonych prac audytorów wewnêtrznych... 11-12 Dokumentacja... 13 Zastosowania i inne materia³y objaœniaj¹ce Zakres standardu... Cele funkcji audytu wewnêtrznego... Okreœlenie czy i w jakim zakresie korzystaæ z wyników pracy audytorów wewnêtrznych... Korzystanie z wyników okreœlonych prac audytorów wewnêtrznych... A1-A27 A3 A4-A5 A6 Miêdzynarodowy Standard Rewizji Finansowej (MSRF) 610 Korzystanie z wyników pracy audytorów wewnêtrznych nale y odczytywaæ w kontekœcie MSRF 200 Ogólne cele niezale nego bieg³ego rewidenta i przeprowadzanie badania zgodnie z Miêdzynarodowymi Standardami Rewizji Finansowej. MSRF 610 115
Wprowadzenie Zakres standardu 1. Przedmiotem niniejszego Miêdzynarodowego Standardu Rewizji Finansowej (MSRF) jest odpowiedzialnoœæ bieg³ego rewidenta za korzystanie z wyników pracy audytorów wewnêtrznych w przypadku, gdy bieg³y rewident zgodnie z MSRF 315 1 uzna, e funkcja audytu wewnêtrznego mo e mieæ znaczenie dla badania. (Zob. par. A1-A2) 2. Niniejszy standard nie dotyczy przypadków, gdy audytorzy wewnêtrzni udzielaj¹ bieg³emu rewidentowi bezpoœredniej pomocy w przeprowadzaniu procedur badania. Zwi¹zek pomiêdzy funkcj¹ audytu wewnêtrznego a bieg³ym rewidentem 3. Cele funkcji audytu wewnêtrznego okreœla kierownictwo oraz, jeœli ma to zastosowanie, osoby sprawuj¹ce nadzór. Podczas gdy cele funkcji audytu wewnêtrznego i badania przeprowadzanego przez bieg³ego rewidenta ró ni¹ siê, to niektóre sposoby, w jakie osi¹gaj¹ oni swoje cele mog¹ byæ podobne. (Zob. par. A3) 4. Niezale nie od stopnia samodzielnoœci i obiektywizmu funkcji audytu wewnêtrznego, funkcja ta nie jest niezale na od jednostki, czego wymaga siê od bieg³ego rewidenta w przypadku wyra ania przez niego opinii o sprawozdaniach finansowych. Bieg³y rewident jest wy³¹cznie odpowiedzialny za wyra enie opinii z badania i odpowiedzialnoœci tej nie ogranicza fakt korzystania przez niego z wyników pracy audytorów wewnêtrznych. Data wejœcia w ycie 5. Niniejszy MSRF stosuje siê przy badaniu sprawozdañ finansowych sporz¹dzonych za okresy rozpoczynaj¹ce siê 15 grudnia 2009 r. i póÿniej. Cele 6. Celem bieg³ego rewidenta, w przypadku, gdy jednostka posiada funkcjê audytu wewnêtrznego, która zdaniem bieg³ego rewidenta ma znaczenie dla badania, jest ustalenie: (a) Czy i w jakim zakresie korzystaæ z okreœlonych wyników pracy audytorów wewnêtrznych. (b) Jeœli tak, to czy okreœlone wyniki pracy audytorów wewnêtrznych s¹ odpowiednie do realizacji celów badania. 1 MSRF 315 Rozpoznanie i ocena ryzyka istotnego zniekszta³cenia dziêki poznaniu jednostki i jej otoczenia, paragraf 23. 116 MSRF 610
Definicje 7. Na potrzeby niniejszego standardu poni sze terminy maj¹ nastêpuj¹ce znaczenie: (a) Funkcja audytu wewnêtrznego dzia³ania oceniaj¹ce ustanowione lub œwiadczone jako us³uga na rzecz jednostki. Funkcja ta obejmuje, miêdzy innymi, sprawdzanie, ocenê i nadzorowanie poprawnoœci i skutecznoœci dzia³ania kontroli wewnêtrznej. (b) Audytorzy wewnêtrzni osoby wykonuj¹ce dzia³ania wchodz¹ce w zakres funkcji audytu wewnêtrznego. Audytorzy wewnêtrzni mog¹ byæ zatrudnieni w komórce audytu wewnêtrznego lub pe³niæ podobn¹ funkcjê. Wymogi Okreœlenie czy i w jakim zakresie korzystaæ z wyników pracy audytorów wewnêtrznych 8. Bieg³y rewident ustala * : (a) Czy wyniki pracy audytorów wewnêtrznych s¹ prawdopodobnie odpowiednie do realizacji celów badania. (b) Jeœli tak, to ustala planowany wp³yw wyników pracy audytorów wewnêtrznych na rodzaj, czas przeprowadzenia lub zakres procedur bieg³ego rewidenta. 9. Ustalaj¹c, czy wyniki pracy audytorów wewnêtrznych s¹ prawdopodobnie odpowiednie do realizacji celów badania, bieg³y rewident ocenia: (a) Cele realizowane przez funkcjê audytu wewnêtrznego. (b) Kompetencje techniczne audytorów wewnêtrznych. (c) Czy praca audytorów wewnêtrznych zosta³a wykonana z nale yt¹ zawodow¹ starannoœci¹. (d) Czy mo liwa jest skuteczna komunikacja pomiêdzy audytorami wewnêtrznymi a bieg³ym rewidentem. (Zob. par. A4) 10. Okreœlaj¹c planowany wp³yw wyników pracy audytorów wewnêtrznych na rodzaj, czas przeprowadzenia lub zakres procedur bieg³ego rewidenta, bieg³y rewident bierze pod uwagê: (a) Rodzaj i zakres okreœlonej pracy, wykonanej lub maj¹cej byæ wykonan¹ przez audytorów wewnêtrznych. * Uw. t³um. stosowane w ka dym MSRF w czêœci okreœlaj¹cej wymogi sformu³owanie auditor shall +czynnoœæ przet³umaczono na jêzyk polski za pomoc¹ czasu teraÿniejszego, bieg³y rewident wykonuje czynnoœæ, zgodnie z konwencj¹ t³umaczeniow¹ przyjêt¹ w Unii Europejskiej. Niezastosowanie formy nakazowej poprzez u ycie s³ów musi, ma, powinien itp. nie zmienia faktu, e wyra ona w ten sposób czynnoœæ wskazuje na zobowi¹zanie bieg³ego rewidenta do jej wykonania, a zwolnienie od tego wymogu mo e nast¹piæ jedynie w sposób przywidziany w danym MSRF. MSRF 610 117
(b) (c) Ocenione ryzyko istotnego zniekszta³cenia, na poziomie stwierdzeñ, poszczególnych grup transakcji, sald kont i ujawnieñ. Poziom subiektywizmu zwi¹zany z ocen¹ dowodów badania zgromadzonych przez audytorów wewnêtrznych na poparcie odpowiednich stwierdzeñ (Zob. par. A5). Korzystanie z wyników okreœlonych prac audytorów wewnêtrznych 11. Bieg³y rewident, aby korzystaæ z wyników okreœlonych prac audytorów wewnêtrznych, ocenia wyniki tych prac i przeprowadza procedury badania dla ustalenia ich przydatnoœci do swoich celów. (Zob. par. A6) 12. Bieg³y rewident, aby ustaliæ odpowiednioœæ wyników prac audytorów wewnêtrznych do swoich celów ocenia, czy: (a) Pracê wykonali audytorzy wewnêtrzni posiadaj¹cy odpowiednie przygotowanie techniczne i bieg³oœæ. (b) Praca by³a w³aœciwie nadzorowana, sprawdzona i udokumentowana. (c) Uzyskano odpowiednie dowody badania umo liwiaj¹ce audytorom wewnêtrznym wyci¹gniêcie racjonalnych wniosków. (d) Wyci¹gniête wnioski s¹ odpowiednie do okolicznoœci i wszelkie sprawozdania sporz¹dzone przez audytorów wewnêtrznych s¹ zgodne z wynikami wykonanej pracy. (e) Wszelkie wyj¹tki lub nietypowe sprawy ujawnione przez audytorów wewnêtrznych zosta³y nale ycie wyjaœnione. Dokumentacja 13. W przypadku, gdy bieg³y rewident korzysta z wyników pracy audytorów wewnêtrznych, to w³¹cza do dokumentacji badania wnioski z oceny odpowiednioœci wyników pracy audytorów wewnêtrznych i informacje o przeprowadzonych przez siebie procedurach badania, zgodnie z paragrafem 11 2. *** Zastosowania i inne materia³y objaœniaj¹ce Zakres standardu (Zob. par. 1) A1. Zgodnie z MSRF 315 3 funkcja audytu wewnêtrznego jednostki mo e mieæ znaczenie dla badania w przypadku, gdy rodzaj odpowiedzialnoœci i dzia³añ funkcji audytu wewnêtrznego wi¹ e siê ze sprawozdawczoœci¹ finansow¹ jednostki, a bieg³y rewident ma zamiar korzystaæ z wyników pracy audytorów we- 2 MSRF 230 Dokumentacja badania, paragrafy 8-11 oraz paragraf A6. 3 MSRF 315, paragraf A 101. 118 MSRF 610
wnêtrznych w celu zmodyfikowania rodzaju lub czasu przeprowadzania albo zmniejszenia zakresu procedur badania wymagaj¹cych przeprowadzenia. A2. Przeprowadzenie procedur zgodnie z niniejszym standardem mo e sprawiæ, e bieg³y rewident dokona ponownej oceny ryzyka istotnego zniekszta³cenia. W konsekwencji mo e to wp³yn¹æ na ocenê przez bieg³ego rewidenta wa noœci funkcji audytu wewnêtrznego dla badania. Bieg³y rewident mo e równie nie chcieæ skorzystaæ z wyników pracy audytorów wewnêtrznych, co wp³ywa³oby na rodzaj, czas przeprowadzenia lub zakres procedur bieg³ego rewidenta. W takim przypadku dalsze zastosowanie przez bieg³ego rewidenta niniejszego standardu mo e nie byæ konieczne. Cele funkcji audytu wewnêtrznego (Zob. par. 3) A3. Cele realizowane przez funkcjê audytu wewnêtrznego ró ni¹ siê znacz¹co i zale ¹ od struktury i wielkoœci jednostki oraz wymogów kierownictwa oraz tam, gdzie ma to zastosowanie, osób sprawuj¹cych nadzór. Dzia³ania podejmowane przez funkcjê audytu wewnêtrznego mog¹ obejmowaæ jedn¹ lub wiêcej spoœród nastêpuj¹cych czynnoœci: Nadzorowanie kontroli wewnêtrznej. Funkcja audytu wewnêtrznego mo e otrzymaæ okreœlone zadanie polegaj¹ce na sprawdzaniu kontroli, nadzorowaniu ich dzia³ania i zalecaniu zmian. Sprawdzanie informacji finansowych i operacyjnych. Funkcja audytu wewnêtrznego mo e otrzymaæ zadanie sprawdzenia œrodków stosowanych do rozpoznawania, wyceny, klasyfikacji oraz sprawozdawczoœci na temat informacji finansowych i operacyjnych, a tak e kierowania okreœlonych zapytañ dotycz¹cych poszczególnych pozycji, w tym szczegó³owego badania transakcji, sald i procedur. Przegl¹d dzia³alnoœci operacyjnej. Funkcja audytu wewnêtrznego mo e otrzymaæ zadanie dokonania przegl¹du gospodarnoœci, skutecznoœci i efektywnoœci dzia³alnoœci operacyjnej, w tym niefinansowej dzia³alnoœci jednostki. Przegl¹d przestrzegania prawa i regulacji. Funkcja audytu wewnêtrznego mo e otrzymaæ zadanie sprawdzenia przestrzegania prawa i regulacji oraz innych wymogów zewnêtrznych, a tak e polityki kierownictwa i innych wymogów wewnêtrznych. Zarz¹dzanie ryzykiem. Funkcja audytu wewnêtrznego mo e pomagaæ organizacji rozpoznawaæ i oceniæ znacz¹ce nara enia na ryzyko oraz przyczyniæ siê do poprawy systemów zarz¹dzania ryzykiem i kontroli. Nadzór. Funkcja audytu wewnêtrznego mo e oceniaæ proces nadzoru pod k¹tem przestrzegania zasad etycznych i wartoœci, zarz¹dzania dzia³alnoœci¹ i rozliczania siê z odpowiedzialnoœci, przekazywania infor- MSRF 610 119
macji na temat ryzyka i kontroli odpowiednim komórkom organizacji, jak równie skutecznoœci komunikowania siê osób sprawuj¹cych nadzór, bieg³ych rewidentów i audytorów wewnêtrznych oraz kierownictwa. Okreœlenie czy i w jakim zakresie korzystaæ z wyników pracy audytorów wewnêtrznych Czy wyniki pracy audytorów wewnêtrznych mog¹ odpowiadaæ celom badania (Zob. par. 9) A4. Czynnikami, które mog¹ wp³yn¹æ na decyzjê bieg³ego rewidenta o tym, e wyniki pracy audytorów wewnêtrznych mog¹ odpowiadaæ celom badania s¹: Obiektywizm Status funkcji audytu wewnêtrznego w jednostce oraz wp³yw jaki ma on na zdolnoœæ audytorów wewnêtrznych do zachowania obiektywizmu. Czy funkcja audytu wewnêtrznego sk³ada sprawozdania osobom sprawuj¹cym nadzór lub osobie upowa nionej odpowiedniego szczeblaoraz czy audytorzy wewnêtrzni maj¹ bezpoœredni dostêp do osób sprawuj¹cych nadzór. Czy audytorzy wewnêtrzni s¹ wolni od rodz¹cej konflikty odpowiedzialnoœci. Czy osoby sprawuj¹ce nadzór kontroluj¹ decyzje personalne zwi¹zane z funkcj¹ audytu wewnêtrznego. Czy istniej¹ jakiekolwiek ograniczenia lub restrykcje na³o one na funkcjê audytu wewnêtrznego przez kierownictwo lub osoby sprawuj¹ce nadzór. Czy i w jakim zakresie kierownictwo korzysta z zaleceñ funkcji audytu wewnêtrznego i w jaki sposób dzia³ania te s¹ ewidencjonowane. Kompetencje techniczne Czy audytorzy wewnêtrzni s¹ cz³onkami odpowiednich organizacji zawodowych. Czy audytorzy wewnêtrzni posiadaj¹ odpowiednie przygotowanie techniczne i doœwiadczenie w pracy na zajmowanym stanowisku. Czy zosta³y ustalone zasady zatrudniania i szkolenia audytorów wewnêtrznych. Nale yta starannoœæ zawodowa Czy czynnoœci wykonywane przez funkcjê audytu wewnêtrznego s¹ nale ycie planowane, nadzorowane i dokumentowane. Istnienie i odpowiednioœæ podrêczników audytu lub innych podobnych dokumentów, programów roboczych i dokumentacji audytu wewnêtrznego. 120 MSRF 610
Komunikowanie siê Komunikacja pomiêdzy bieg³ymi rewidentami i audytorami wewnêtrznymi mo e byæ najbardziej skuteczna, gdy audytorzy wewnêtrzni mog¹ otwarcie komunikowaæ siê z bieg³ymi rewidentami oraz: Spotkania nastêpuj¹ w odpowiednich odstêpach czasu w danym okresie. Bieg³y rewident jest zawiadamiany i posiada dostêp do stosownych sprawozdañ z auduty wewnêtrznego, a tak e jest informowany o wszelkich znacz¹cych sprawach napotkanych przez audytorów wewnêtrznych, je- eli mog¹ one wp³ywaæ na pracê bieg³ego rewidenta. Bieg³y rewident informuje audytorów wewnêtrznych o wszelkich znacz¹cych sprawach, które mog¹ mieæ wp³yw na funkcjê audytu wewnêtrznego. Planowany wp³yw wyników pracy audytorów wewnêtrznych na rodzaj, czas przeprowadzenia i zakres procedur bieg³ego rewidenta (Zob. par.10) A5. W przypadku, gdy wyniki pracy audytorów wewnêtrznych s¹ czynnikiem wyznaczaj¹cym rodzaj, czas przeprowadzenia i zakres procedur bieg³ego rewidenta, z po ytkiem mo e byæ wczeœniejsze uzgodnienie z audytorami wewnêtrznymi nastêpuj¹cych zagadnieñ: Okres ich pracy. Zakres pracy. Poziom istotnoœci dla sprawozdañ finansowych jako ca³oœci (oraz, jeœli ma to zastosowanie, poziom lub poziomy istotnoœci poszczególnych grup transakcji, sald kont lub ujawnieñ) oraz istotnoœæ cz¹stkowa. Proponowane metody doboru pozycji do badania. Dokumentowanie wykonanej pracy. Procedury przegl¹du i sprawozdawczoœci. Korzystanie z wyników okreœlonych prac audytorów wewnêtrznych (Zob. par. 11) A6. Rodzaj, czas i zakres przeprowadzanych procedur badania wyników okreœlonych prac audytorów wewnêtrznych powinien zale eæ od oceny przez bieg³ego rewidenta ryzyka istotnego zniekszta³cenia, oceny funkcji audytu wewnêtrznego oraz oceny wyników okreœlonej pracy audytorów wewnêtrznych. Takie procedury badania mog¹ obejmowaæ: Sprawdzenie pozycji ju zbadanych przez audytorów wewnêtrznych. Sprawdzenie innych podobnych pozycji. Obserwacje procedur przeprowadzonych przez audytorów wewnêtrznych. MSRF 610 121
122 MSRF 610