Temat innowacyjny Lista sprawdzająca ocenę strategii wdraŝania projektu innowacyjnego testującego Działania słuŝące zwiększeniu zainteresowania uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych kontynuacją kształcenia na kierunkach o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy Nazwa projektodawcy Fundacja Edukacji Międzynarodowej Tytuł projektu Szlifowanie diamentów innowacyjne programy wsparcia uczniów uzdolnionych w zakresie nauk matematycznych i przyrodniczych Numer umowy POKL.03.03.04-00-053/10-00 Ekspert (imię i nazwisko) Edyta Sztyler Data wypełnienia listy 13 lipca 2011r. 1. Czy uzasadnienie realizacji projektu zostało poparte wynikami analiz i badań, zrealizowanych w I etapie? Czy wyniki analiz i badań, zrealizowanych w I etapie potwierdzają potrzebę realizacji projektu? Projektodawca realizując projekt opiera się na szeregu badań prowadzonych zarówno przez siebie jak i wielu instytucjach zewnętrznych. Badania własne projektodawcy potwierdziły tezę, Ŝe bardzo mały odsetek dziewcząt studiuje na kierunkach technicznych. Ponadto dowiodły, Ŝe jest to wynik stereotypów panujących w oświacie, dotyczących kierunków studiów typowo męskich i Ŝeńskich. Projektodawca stwierdza takŝe na podstawie własnych badań, Ŝe w szczególnie trudnej sytuacji związanej z rozwijaniem zdolności w zakresie nauk matematyczno przyrodniczych są dziewczęta z małych miejscowości. Ma to ścisły związek z rozwojem społeczno kulturowym tych miejscowości. Analiza badań własnych projektodawcy pozwoliła wysnuć wnioski, Ŝe szczególnym wsparciem w rozwijaniu uzdolnień matematyczno przyrodniczych naleŝy objąć właśnie dziewczęta z małych miejscowości. 1
Poza własnymi badaniami wnioskodawca przeprowadził analizę badań prowadzonych m. in. przez OECD-PISA, GUS, NIK, Dolnośląskie Kuratorium Oświaty, Kapitułę Dolnośląskiej Rady Wspierania Uzdolnień i in. Analiza ta pozwoliła stwierdzić, Ŝe w Polsce nie ma dobrze zorganizowanej pracy z uczniami uzdolnionymi. Nie ma efektywnych programów pracy z tymi uczniami, uwzgledniającymi z jednej strony rozwój zdolności matematyczno przyrodniczych, a z drugiej takŝe rozwój kompetencji społecznych tych uczniów. Nie ma takŝe oferty skierowanej do nauczycieli i rodziców takich uczniów. Uzasadnienie realizacji projektu zostało więc poparte wynikami analiz i badań. Wyniki te potwierdzają potrzebę realizacji projektu. 2. Czy cel projektu jest taki sam, jak zadeklarowane przez beneficjenta w strategii brzmienie celu cytowanego z wniosku o dofinansowanie? Cel projektu jest toŝsamy z celem cytowanym z wniosku o dofinansowanie, zadeklarowanym przez beneficjenta w strategii. Celem głównym projektodawcy jest zwiększenie motywacji u 60% uczniów uzdolnionych do kontynuowania nauki na studiach wyŝszych na kierunkach matematyczno-przyrodniczych poprzez przygotowanie i pilotowe wdroŝenie w ciągu 2 lat 7 innowacyjnych programów nauczania. Wszystkie działania projektowe opisywane w strategii dąŝą do osiągnięcia zakładanego celu głównego i celów szczegółowych, są ścisłe związane z załoŝonymi celami. 3. Czy wskaźniki są właściwie zdefiniowane? Wszystkie wskaźniki zawarte w strategii są prawidłowo zdefiniowane. Projektodawca zakłada: wzrost motywacji 60% uczniów uzdolnionych, uczestniczących w fazie testowania, do kontynuowania nauki na studiach wyŝszych na kierunkach matematycznoprzyrodniczych; wzrost motywacji do wyboru studiów na kierunkach matematyczno-przyrodniczych u co najmniej 50% dziewcząt z małych miejscowości biorących udział w projekcie; poszerzenie zakresu wiedzy z przedmiotów matematyczno-przyrodniczych u co najmniej 80% uczniów uczestniczących w sesjach testowych; wzrost kompetencji społecznych u co najmniej 60% uczniów uczestniczących w sesjach testowych; wzrost kompetencji pedagogicznych dotyczących wspierania ucznia uzdolnionego u co najmniej 80% osób z grupy testowej nauczycieli i rodziców. Wszystkie wskaźniki wynikają z celu głównego oraz z celów szczegółowych projektu, są jasno zdefiniowane i policzalne. 4. Czy wartości docelowe wskaźników celu i sposób ich pomiaru oraz źródła weryfikacji zostały określone prawidłowo (odpowiednio do celu)? 2
Projektodawca opisał wartości docelowe wszystkich wskaźników. W strategii zostały równieŝ opisane źródła pomiaru i weryfikacji poszczególnych wskaźników. Projektodawca planuje pomiar głównie za pomocą ankiet specjalnie przygotowanych na potrzeby projektu. Zakłada takŝe obserwacje, testy kompetencyjne, testy diagnozujące, ewaluacje wewnętrzną i zewnętrzną. 5. Czy przedstawiona innowacja została opisana kompleksowo, z uwzględnieniem wszystkich wymaganych elementów? Przedstawiona innowacja została opisana kompleksowo. Projektodawca wskazał istotę innowacji jest nią nowatorski system wsparcia szkół i rodzin w pracy z uczniem zdolnym przez opracowanie programów i metod nauczania do wykorzystania w pozaszkolnych instytucjach (miejscach edukacji równoległej) w skali całego kraju. Opisywana innowacja ma wymiar formy wsparcia oraz wymiar problemowy. MoŜna takŝe mówić o wymiarze grupy docelowej, gdyŝ projektodawca kieruje swoje działania w szczególności do dziewcząt uzdolnionych w ramach przedmiotów matematyczno przyrodniczych z małych miejscowości. Do tej pory grupa ta nie była obiektem szczególnego zainteresowania projektodawców. W strategii szczegółowo zostały opisane narzędzia realizacji innowacji. Zostały takŝe opisane grupy docelowe. Podano wskazano warunki, jakie muszą być spełnione, aby innowacja działała właściwie. 6. Czy przedstawiony sposób testowania gwarantuje rzetelność testu produktu finalnego i odpowiada specyfice projektów innowacyjnych w odniesieniu do liczebności grup docelowych? Projektodawca rzetelnie zaplanował sposób testowania produktu proponowanej innowacji. Wskazuje grupy i liczby uŝytkowników i odbiorców, którzy wezmą udział w testowaniu. Następnie wnioskodawca szczegółowo opisuje przebieg testowania poszczególne etapy tego procesu. W opisie znajduje się takŝe dokładna informacja na temat materiałów, które otrzymają uŝytkownicy i odbiorcy w fazie testowania. Wszystkie elementy tej fazy opisane przez projektodawcę gwarantują rzetelność testu produktu finalnego realizowanej innowacji, odpowiadają teŝ specyfice projektów innowacyjnych w odniesieniu do liczebności grup docelowych. Projektodawca rzeczowo tłumaczy planowaną liczebność poszczególnych grup docelowych zarówno w fazie testowania jak i upowszechniania. 7. Czy planowane podejście do monitoringu w fazie testowania i ewaluacji skuteczności produktu gwarantuje rzetelność oceny produktu finalnego? Projektodawca planuje prowadzenie ciągłego monitoringu podczas wszystkich działań. Monitoring będzie prowadzony przez osoby realizujące projekt (prowadzący zajęcia) oraz 3
grupy eksperckie w poszczególnych dziedzinach. Monitoring będzie prowadzony w trakcie i po zakończeniu kaŝdej sesji. Zaplanowano szczegółowo ewaluację wewnętrzną i zewnętrzną. Ewaluacja wewnętrzna będzie dotyczyć programów przedmiotowych, projektu wspierania uzdolnień, rozwoju uczniów uzdolnionych. Ewaluacja ta będzie prowadzona na bieŝąco za pomocą róŝnorodnych metod i narzędzi. Ewaluacja zewnętrzna zostanie przeprowadzona w ostatniej fazie testowania. Jej głównym celem będzie ostateczne zweryfikowanie osiągniętych celów. Zakres ewaluacji zewnętrznej zostanie określony przez zespoły eksperckie pracujące w projekcie, znające wyniki szeroko prowadzonej ewaluacji wewnętrznej i monitoringu projektu. Zaplanowane podejście do monitoringu w fazie testowania i ewaluacji skuteczności produktu gwarantuje rzetelność oceny produktu finalnego. 8. Czy właściwie zdefiniowano adresatów i działania w ramach strategii upowszechniania? Projektodawca wskazał grupy docelowe w ramach strategii upowszechniania. Na tym etapie planuje skierować swoje działania przede wszystkim do instytucji oświatowych, od MEN zaczynając na placówkach doskonalenia nauczycieli kończąc. Taki dobór instytucji, z uwagi na ich zadania statutowe, zapewni z jednej strony skuteczną promocję proponowanej innowacji, a z drugiej moŝliwość wsparcia szkół i placówek zainteresowanych jej wdroŝeniem. Wnioskodawca proponuje wiele róŝnorodnych działań np. akcje upowszechniające w mediach, utworzenie portalu internetowego projektu, organizację 2- dniowej ogólnopolskiej konferencji upowszechniającej dla 200 przedstawicieli najwaŝniejszych instytucji edukacyjnych regionu i kraju z udziałem przedstawicieli partnera rosyjskiego, dystrybucję i promocję produktu w Polsce. 9. Czy właściwie zdefiniowano adresatów i działania w ramach strategii włączania do głównego nurtu? W ramach strategii włączania do głównego nurtu polityki równieŝ zostały właściwie zdefiniowane zarówno grupy docelowe jak i działania. W wymiarze włączania grupami docelowymi są szkoły i inne placówki oświatowe gotowe do wdraŝania wypracowanych rozwiązań innowacyjnych. Produkt finalny zostanie im przekazany za pośrednictwem administracji oświatowej wraz z informacją o zasadach wdraŝania innowacji. 10. Czy proponowane działania i ich adresaci gwarantują skuteczność włączania do głównego nurtu polityki? Proponowane przez projektodawcę działania i ich adresaci z całą pewnością gwarantują skuteczność włączania do głównego nurtu polityki proponowanych rozwiązań. Projektodawca kieruje bowiem swoje działania wprost do instytucji oświatowych, których zadania statutowe zapewnią propagowanie wypracowanego produktu. 4
11. Czy analiza ryzyka pozwala na określenie potencjalnych zagroŝeń i zaplanowanie działań w celu zmniejszenia ich negatywnych skutków? Projektodawca wskazuje ryzyko dwojakiego rodzaju, które moŝe wystąpić w procesie wdroŝenia i realizacji projektu. Wymienia 7 potencjalnych zagroŝeń. Wszystkie analizuje pod kątem prawdopodobieństwa wystąpienia oraz ich wpływu na realizację projektu. Projektodawca planuje podstawowe działania mające na celu zmniejszenie negatywnych skutków wymienionych zagroŝeń. 12. Czy analiza ryzyka przewiduje właściwe sposoby ograniczania najwaŝniejszych zagroŝeń? Analiza ryzyka przewiduje podstawowe sposoby ograniczania najwaŝniejszych zagroŝeń. Projektodawca wskazuje następujące sposoby ograniczenia ryzyka: wykorzystanie sieci współpracowników FEM; wyszkolona kadra, współpraca z ośrodkami akademickimi we Wrocławiu; zastosowanie metody drzwi obrotowych (wg J.S.Renzulli w Psychology and education of the gifted ) polegającej na przygotowaniu się na to, Ŝe ok. 15% uczestników z pierwszego naboru rezygnuje z zajęć i dokonanie dodatkowego (z listy rezerwowej ) naboru na zwolnione miejsca; składanie deklaracji uczestnictwa; opracowanie Regulaminu udziału w sesjach regulującego obowiązki uczestników i sposoby wyciągania konsekwencji w wypadku absencji; rekrutacja odpowiedniej kadry, współpraca z zespołami eksperckimi przygotowującymi programy nauczania; stała ewaluacja realizacji projektu; wykorzystanie kanałów informacji administracji oświatowej, konferencja, szeroka dystrybucja efektów projektu; przygotowanie atrakcyjnych materiałów informacyjnych. Wskazane sposoby ograniczenia zagroŝeń są wystarczające. 13. Czy wstępna wersja produktu finalnego jest adekwatna do załoŝeń opisanych w strategii? (weryfikacja na podstawie załącznika wstępnej wersji produktu finalnego) Wstępna wersja produktu jest w pełni adekwatna do załoŝeń opisanych w strategii. W strategii projektodawca pisze o stworzeniu nowatorskiego systemu rozwiązania problemów pracy z uczniami uzdolnionymi. Zaproponowany produkt finalny to programy, których istotą jest praca z uczniami uzdolnionymi w zakresie przedmiotów matematyczno przyrodniczych. W ramach produktu finalnego projektodawca zaproponował takŝe program wsparcia psychologiczno pedagogicznego zarówno dla uczniów jak równieŝ dla nauczycieli i rodziców tych uczniów. Analiza wstępnej wersji produktu finalnego pozwala stwierdzić, Ŝe realizacja programów z pewnością przyczyni się do rozwoju uzdolnień uczniów w klimacie zbliŝonym do akademickiego. Uczniowie realizując przedstawione programy zdobędą cenne umiejętności, np. gotowość do podejmowania ryzyka, zdolność do radzenie sobie z konfliktami wartości, umiejętność współpracy w zmieniających się zespołach, prezentacji idei i pomysłów oraz osiągnięć indywidualnych i zespołowych, wsparcie, które doprowadzi ich do studiów na kierunkach ścisłych. Zaproponowane przez wnioskodawcę przeszkolenie nauczycieli i rodziców pozwoli na wcześniejsze rozpoznawanie uzdolnień dzieci, co, po nakierowaniu ich na pozaszkolne programy pracy edukacyjnej z uczniami uzdolnionymi 5
winno przyczynić się do zmniejszenia nierówności w dostępie chłopców i dziewcząt (szczególnie w małych miejscowościach) do prestiŝowych ścisłych kierunków studiów. Tak więc przedstawiony produkt finalny jest w pełni adekwatny z załoŝeniami opisywanymi w strategii. 14. Czy wstępna wersja produktu finalnego moŝe zostać poddana testowaniu? (weryfikacja na podstawie załącznika wstępnej wersji produktu finalnego) Wstępna wersja produktu z całą pewnością moŝe zostać poddana testowaniu. Produkt składa się z programów rozwijających zdolności: matematyczne, biologiczne, fizyczne, chemiczne, geograficzne, informatyczne oraz astronomiczne; a takŝe z programu wsparcia psychologiczno pedagogicznego zarówno dla osób uzdolnionych jak i ich nauczycieli i rodziców. Programy rozwijające zdolności składają się z 10 rozdziałów. Zawierają one: wstęp, informacje o autorach poszczególnych programów, ogólną charakterystykę programu, cele kształcenia, materiał nauczania, procedury osiągania celów, warunki realizacji programu, oczekiwane osiągnięcia uczniów, sposoby monitorowania osiągnięć uczestników oraz bibliografię. Wszystkie programy zostały opracowane z niezwykłą precyzją i dokładnością. Zawierają wszystkie niezbędne informacje potrzebne realizatorom zajęć. Produkt przedstawiony przez wnioskodawcę moŝe być wykorzystywany w pracy z uzdolnioną młodzieŝą, a takŝe nauczycielami i rodzicami dzieci. Komentarz eksperta do całej oceny: Przedstawiona przez Fundację Edukacji Międzynarodowej strategia wdraŝania innowacji w projekcie Szlifowanie diamentów innowacyjne programy wsparcia uczniów uzdolnionych w zakresie nauk matematycznych i przyrodniczych jest zgodna z ogólnymi zasadami tworzenia strategii wdraŝania projektu innowacyjnego. W strategii zostało przedstawione uzasadnienie poparte wynikami badań i analiz realizacji projektu. Wyniki badań i analiz potwierdziły tezy stawiane przez projektodawcę dotyczące braku kompleksowego wsparcia osób uzdolnionych z bloku przedmiotów matematyczno przyrodniczych, zwłaszcza dziewcząt z małych miejscowości. Wskaźniki oraz ich wartości docelowe zdefiniowano prawidłowo. Przedstawiona w strategii innowacja została opisana kompleksowo z uwzględnieniem wszystkich wymaganych elementów. Przedstawiony sposób testowania oraz monitoringu i ewaluacji gwarantuje właściwą realizację załoŝeń projektu oraz szczegółową analizę własnych działań. Projektodawca określił grupy docelowe zarówno w fazie upowszechniania jak i włączania produktu do głównego nurtu polityki. Wnioskodawca określił potencjalne ryzyko realizacji projektu. Wskazał działania zapobiegające zagroŝeniom. Wstępna wersja produktu finalnego jest adekwatna do załoŝeń opisanych w strategii. MoŜe z całą pewnością zostać poddana testowaniu. Rekomenduję strategię wdraŝania do zatwierdzenia w kształcie, w którym została złoŝona. 6
Rekomendacja eksperta: zatwierdzić strategię w kształcie, w którym została złoŝona zatwierdzić warunkowo strategię, pod warunkiem wprowadzenia wyŝej wskazanych zmian odrzucić strategię 7