RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 209040 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 379665 (51) Int.Cl. B61F 5/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 11.05.2006 (54) Wózek do pojazdu szynowego, zwłaszcza do tramwajów niskopodłogowych (43) Zgłoszenie ogłoszono: 12.11.2007 BUP 23/07 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 29.07.2011 WUP 07/11 (73) Uprawniony z patentu: POJAZDY SZYNOWE PESA BYDGOSZCZ SPÓŁKA AKCYJNA HOLDING, Bydgoszcz, PL (72) Twórca(y) wynalazku: RYSZARD MARIA SUWALSKI, Poznań, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Roman Szymański PL 209040 B1
2 PL 209 040 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest wózek do pojazdu szynowego, zwłaszcza do tramwajów niskopodłogowych. Znane są rozwiązania wózków pojazdów szynowych wyposażonych w ramę z zabudowanymi dwoma zestawami kołowymi, zamocowanymi w dzielonych korpusach łożysk, które to są wyposażone w oparcia sprężyn pierwszego stopnia usprężynowania umieszczonych z obu stron korpusu łożyska oraz w oparcia nadwozia na usprężynowaniu drugiego stopnia. Ramy wózków składają się z dwóch ostojnic połączonych pojedynczą belką poprzeczną. Do belki poprzecznej są przytwierdzone prowadniki wzdłużne łączące bezpośrednio nadwozie z ramą wózka, zaś w pobliżu belki poprzecznej zabudowane są tłumiki poziome drgań nadwozia. Układ napędowy stanowią silniki i przekładnie zawieszone na ramie wózka, przenoszące moment obrotowy na zestawy kołowe za pomocą sprzęgieł kłowych, wykonanych na czołach osi. Nadwozie opiera się na wózkach za pośrednictwem stalowych sprężyn śrubowych przenoszących obciążenia pionowe i poziome poprzeczne. Takie rozwiązanie zostało ujawnione w opisie patentowym EP1171336 B1. Znane są również rozwiązania wózków, w których ostoje ramy są połączone dwoma poprzecznicami. Ostojnice mają gniazda do zabudowy układu napędowego, gniazda sprężyn pierwszego i drugiego stopnia usprężynowania oraz wsporniki zawieszenia układu hamulcowego. Połączenie pudła z wózkiem jest zrealizowane tak jak w podobnych konstrukcjach pojazdów szynowych, za pomocą jarzma połączonego z jednej strony dwoma równoległym prowadnikami z ramą wózka, a drugiej strony z czopem skrętu mocowanym do nadwozia. Dodatkowo na jarzmie zabudowano tłumiki poziome połączone z ramą wózka. Dla ograniczenia kąta skręcenia nadwozia względem wózka umieszczono na ramie wózka, w pobliżu środka wózka, pionowe wsporniki współpracujące z nadwoziem. Na środku ostojnicy, pomiędzy poprzecznicami, od wewnętrznej strony ramy umieszczono odbijaki ograniczające poprzeczny ruch nadwozia. Wózek wyposażono w dzielone korpusy łożysk osiowych z oprawami sprężyn umieszczonymi po obu stronach korpusu wyposażonego od dołu w element zabezpieczający, w którym prostopadłe powierzchnie ustalające przenoszą oddzielnie obciążenia od zginania korpusu w płaszczyźnie pionowej oraz obciążenia od zestawu kołowego, przy czym śruby łączące części korpusu są usytuowane pionowo w stosunku do toru. Rozwiązanie to zostało przedstawione w dokumencie WO03/033325. Znane jest również rozwiązanie dzielonego korpusu łożyska osiowego z oparciem sprężyn umieszczonym z obu stron korpusu, wykonane w sposób umożliwiający demontaż osi zestawu kołowego poprzez usunięcie od dołu elementu zabezpieczającego ustalonego poziomo ułożonymi kołkami blokującymi. Rozwiązanie takie zostało ujawnione w opisie do patentu francuskiego numer FR 2257480. Do znanych rozwiązań należy również konstrukcja dzielonego korpusu łożysk osiowych z oparciem sprężyn umieszczonym z obu stron korpusu, w której usytuowany od dołu element zabezpieczający jest ustalony za pomocą zaczepów, jak pokazano w opisie do patentu angielskiego o numerze GB 1584753. Z rysunku nr 432807 firmy SKF znane jest rozwiązanie dzielonego korpusu łożyska z oparciami sprężyn umieszczonymi po obu stronach korpusu, w którym usytuowany od dołu element zabezpieczający ma prostopadłe powierzchnie współpracujące z korpusem, i jest ustalony względem korpusu śrubami usytuowanymi poziomo. Celem wynalazku jest rozwiązanie uproszczonej konstrukcji, pozwalającej jednocześnie na uproszczenie technologii wykonania korpusów łożysk oraz ułatwienie wywiązywania zestawów kołowych i ich zabezpieczania w trakcie podnoszenia wózka, przy czym rozwiązanie to powinno pozwalać na bardziej efektywne tłumienie obracania wózka i tłumienia drgań poziomych poprzecznych. Istota konstrukcji wózka do pojazdów szynowych, zwłaszcza do tramwajów niskopodłogowych, który według wynalazku składa się z ramy podpartej poprzez usprężynowanie przyosiowe na dzielonych korpusach łożysk, oraz zawieszonych na ramie układów napędowych zawierających połączenie przekładni z czołami zestawów kołowych, przy czym ramę tworzą dwie ostojnice połączone dwoma poprzecznicami, zaś ostojnica ma wysięgnik do mocowania sprężyn oparcia nadwozia wraz z tłumikami pionowymi, poza tym nadwozie jest połączone z ramą wózka za pomocą czopa, jarzma i poziomych prowadników, charakteryzuje się tym, że ostojnica ma zabudowany wspornik zespolony, zawierający odbijak skrajny i tłumik poziomy.
PL 209 040 B1 3 Według innej cechy wynalazku dzielony korpus łożysk ma korpus górny połączony ze wstawką dolną za pomocą śrub, przy czym powierzchnie przylegania korpusu górnego ze wstawką dolną są zorientowanie skośnie do poziomu, natomiast pionowe ścianki korpusu górnego i wstawki dolnej są odsunięte od siebie o wartość luzu, ponadto korpus górny jest wyposażony w zderzak współpracujący z ostojnica ramy wózka. Korzystnymi skutkami zastosowania wynalazku są uproszczona konstrukcja oraz technologia produkcji korpusów łożysk osiowych, także proste i niezawodne zabezpieczenie zestawów kołowych przed wypadaniem w trakcie podnoszenia wózka, a ponadto uzyskano nieoczekiwany efekt w postaci możliwości stosunkowo precyzyjnego i niezawodnego wytłumienia drgań obracania wózka oraz drgań poziomych poprzecznych. Efekt precyzyjnego i niezawodnego wytłumienia drgań uzyskano dzięki umieszczeniu zespolonych wsporników, usytuowanych na końcach ostojnic razem z ogranicznikami obrotu wózka względem nadwozia, uzyskując tą drogą poprawną współpracę tłumików zespolonych wraz odbijakami umieszczonymi na ostojnicy, w środku wózka i odbijakami poprzecznym nadwozia. Ukośne połączenie korpusu górnego i wstawki dolnej umożliwia przenoszenie obciążeń poziomych, wynikających z działania sił zginających na korpus górny, a jednocześnie centruje położenie zestawu kołowego bez potrzeby włączenia pionowych ram korpusu górnego, oddzielonego od wstawki górnej pustą przestrzenią. Zabierak znajdujący się w korpusie zabezpiecza zestaw kołowy przed opadaniem na tor podczas podnoszenia wózka. Przedmiot wynalazku w jednej z jego przykładowych realizacji został uwidoczniony na rysunku, na którym fig. 1 jest widokiem wózka z boku, fig. 2 jego widokiem z góry, a fig. 3 jest widokiem wózka z czoła, ponadto fig. 4 jest przekrojem wzdłużnym przez środek wózka, a fig. 5 widokiem korpusu łożyska. Wózek ma ramę 1 z ostojnicami 2, podpartymi na usprężynowaniu przyosiowym 3 zamontowanym na korpusach łożysk 4 zestawów kołowych 5. Na końcach ostojnic 2 zabudowane są wsporniki zespolone 6, przeznaczone do zabudowania skrajnych odbijaków 7 oraz tłumików poziomych 8. W środku długości ostojnicy 2 umieszczone są odbijaki środkowe 9. Ostojnice 2 połączone są poprzecznicami 10 i wyposażone są we wsporniki prowadników 11, przeznaczonych do wzdłużnego prowadzenie wózka za pomocą prowadników 12 połączonych z jarzmem 13 zamocowanym wspólnie na czopie nadwozia 14. Ostojnice 2 mają wysięgniki 15, na których są zawieszone układy napędowe 16, mechanizmy zaciskowe hamulca tarczowego 17 oraz zabudowane sprężyny oparcia nadwozia 18 i tłumiki pionowe 19. Na korpusach łożysk 4 są zawieszone za pomocą wsporników 20 hamulce szynowe 21 współpracujące z ogranicznikami 22 poprzecznicy 10. Korpus łożyska 4 składa się z korpusu górnego 23, wstawki dolnej 24 i zabieraka 25. Wstawka dolna 24 łączy się z korpusem górnym 23 za pomocą skośnych powierzchni przylegania 26 z zachowaniem luzu 27. Korpus górny 23 i wstawka dolna 24 są połączone za pomocą śrub łączących 28, prostopadłych do skośnych powierzchni przylegania 26. Zastrzeżenia patentowe 1. Wózek do pojazdu szynowego, zwłaszcza do tramwajów niskopodłogowych, składający się z ramy podpartej poprzez usprężynowanie przyosiowe na dzielonych korpusach łożysk, oraz zawieszonych na ramie układów napędowych zawierających połączenie przekładni z czołami zestawów kołowych, przy czym ramę tworzą dwie ostojnice połączone dwoma poprzecznicami, zaś ostojnica ma wysięgnik do mocowania sprężyn oparcia nadwozia wraz z tłumikami pionowymi, poza tym nadwozie jest połączone z ramą wózka za pomocą czopa, jarzma i poziomych prowadników, znamienny tym, że ostojnica (2) ma zabudowany wspornik zespolony (6), zawierający odbijak skrajny (7) i tłumik poziomy (8). 2. Wózek według zastrz. 1, znamienny tym, że dzielony korpus łożysk (4) ma korpus górny (23) połączony ze wstawką dolną (24) za pomocą śrub (27), przy czym powierzchnie przylegania korpusu górnego (23) ze wstawką dolną (24) są zorientowanie skośnie do poziomu, natomiast pionowe ścianki korpusu górnego (23) i wstawki dolnej (24) są odsunięte od siebie o wartość luzu (27), ponadto korpus górny (23) jest wyposażony w zderzak (25) współpracujący z ostojnica (2) ramy wózka (1).
4 PL 209 040 B1 Rysunki
PL 209 040 B1 5
6 PL 209 040 B1
PL 209 040 B1 7
8 PL 209 040 B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)