3. Propozycje ćwiczeń z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej

3. Propozycje ćwiczeń z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej Te mat: Pod sta wo we ćwiczenia gimnastyczne Zbiór ka, przy wi ta nie, po da nie te ma tu i celów zajęć. Za po znanie dzieci z za sa da mi bez piecz ne go za cho wa nia się pod czas ćwi czeń gim na stycz nych. Dzie ci usta wio ne w roz syp ce, każ de dziecko znaj du je so bie miej sce, tak by nie prze szka dzać współ ćwi czą cym, i sta je twa rzą do pro wa dzą ce go. Za po zna nie dzie ci ze słow nic twem obo wią zu ją cym na za jęciach wy cho wa nia fi zycz ne go: siad pro sty (rys. 1.), siad skrzyż ny (rys. 2.), le że nie przo dem (na brzu chu) (.), le że nie ty łem (na ple cach) (rys. 4.), siad na pię ta ch (rys. 5.), klęk pod par ty (.), klęk pro sty (rys. 7.). Pro wa dzą cy po ka zu je ćwi cze nia, a dzieci sta ra ją się wy ko ny wać je po praw nie i za pa mię tać ich na zwy. Na stęp nie na po le ce nie na uczy cie la dzie ci wy ko nu ją ćwi cze nia, któ rych na zwy usły szą. In for ma cja mo że być prze ka zy wa na co raz szyb ciej, by spraw dzić re ak cję dzie ci. rys. 1 rys. 2 rys. 4 rys. 5 rys. 7 II. Część głów na. Za ba wa bież na Be rek żu raw ; za ba wę moż na po wtó rzyć 2 3 ra zy. Le że nie przo dem jed no cze sne wznie sie nie rąk i nóg, wy kony wa nie na prze mien nie prze ma chó w (rys. 8.); ćwi cze nie po wtó rzyć 2 3 ra zy. Le że nie przo dem jed no cze sne wzno sze nie rąk i nóg, po tem opusz cza nie, tak by nie do tknąć pod ło gi, i po now ne pod no sze nie rąk i nóg (rys. 9.); pod czas te go ćwi cze nia nie na le ży łą czyć rąk. Siad pro sty, rę ce uło żo ne na pod ło dze z ty łu (rys. 10.) wy pchnię cie bio der w gó rę i po wrót do sia du; ćwi cze nie moż na po wtó rzyć 5 6 ra zy. Le że nie tyłem, no gi ugię te w ko la nach, rę ce sple cio ne pod gło wą (rys. 11.), na raz uniesie nie bio der, na dwa opad; ćwi cze nie po wtó rzyć 5 6 ra zy. Le że nie ty łem, no gi ugię te w ko la nach, rę ce za gło wą, dło nie opar te na pod ło dze wznie sienie bio der na kil ka se kund i po wrót do po zy cji rys. 10 rys. 11 rys. 8 rys. 9 98

wyj ścio wej (rys. 12.). Dzieci, któ rym to ćwi cze nie spra wia trud ność, mo gą je wy ko nać przy aseku ra cji na uczy cie la; ćwi cze nie po wtó rzyć 2 3 ra zy. Le że nie na bo ku (rys. 13.), no gi wy pro sto wa ne, jed na rę ka wy pro sto wa na, uło żo na pod gło wą, dru ga ugię ta wznie sie nie no gi i opusz cze nie; ćwi cze nie na le ży po wtó rzyć 5 6 ra zy, a po tem wy ko nać, le żąc na dru gim bo ku. Le że nie na bo ku w po zy cji przed sta wio nej na rys. 13. (jak wy żej), no gi złą czo ne, pro ste w ko la nach, pal ce ob cią gnię te (rys. 14.) jedno cze sne unie sie nie nó g, a po tem opusz cze nie; ćwi cze nie po wtó rzyć 3 4 ra zy, a po tem wy konać, le żąc na dru gim bo ku. rys. 12 rys. 13 rys. 14 Marsz po okrę gu na pal cach z rę ka mi w gó rze, marsz na pię tach rę ce o pusz czo ne. Pod su mo wa nie za jęć: Ja kie ćwi cze nie za pa mię ta li ście? Dzieci sie dzą w ko le w sia dzie skrzyż nym, je dno z ni ch wcho dzi do środ ka, de mon stru je ćwi cze nie, a in ne gło śno wy ma wia ją na zwę. Te mat: Gim na sty ka ćwi cze nia w pa rach po jed ne j pił ce dla każ dej pa ry ćwi czą cych Zbiór ka, przy wi ta nie, po da nie te ma tu i celów zajęć. Przy po mnie nie pod sta wo wych nazw po zy cji gim na stycz nych po zna nych na po przed nich za ję ciach (siad skrzyż ny, siad pro sty, le że nie przo dem, le że nie ty łem, klęk pod par ty, siad na pię ta ch). Ćwi cze nia ra mion (po sta wa w roz kro ku, sto py usta wio ne rów no le gle): krą że nie ra mion w przód (po wtó rzyć 5 6 ra zy) i w tył (5 6 ra zy); krą że nie pra wej rę ki w przód (5 6 ra zy) i w tył (5 6 ra zy), po tem po dob nie le wą rę ką; krą że nie ra mion na prze mian 5 6 ra zy w przód i w tył. Ćwi cze nia tu ło wia (po sta wa w roz kro ku, sto py usta wio ne rów no le gle, rę ce opar te na bio drach): krą że nie bio dra mi 5 ra zy w pra wą stro nę, po tem 5 ra zy w le wą stro nę; wy py cha nie bio der w bok 5 ra zy w pra wą stro nę i 5 ra zy w le wą stro nę; skło ny do pra wej i do le wej no gi (sto py) po 5 ra zy. Ćwi cze nia nóg, po zy cja wyj ścio wa jak wy żej: krą że nie pra wą sto pą 360 w jed ną stro nę (pię ta unie sio na, no ga opie ra się na śród sto piu), po tem w dru gą stro nę; ćwi cze nie po wtó rzyć 5 ra zy, po tem wy ko nać je le wą no gą; no gi złą czo ne, rę ce opar te na ko la na ch jed no cze sne krą że nie nóg 5 ra zy w pra wą stro nę, 5 ra zy w le wą stro nę; no gi w lek kim roz kro ku, dło nie na ko la nach, krą że nie ko lan do we wnątrz 5 ra zy, po tem na ze wnątrz 5 ra zy; pod sko ki obu nóż w miej scu, ob rót o 360 w pra wą stro nę, po tem w le wą stro nę; ćwi cze nie po wtó rzyć 5 6 ra zy. 99

II. Część głów na. Ćwi cze nia w pa rach. Dzie ci są usta wio ne twa rza mi do sie bie, trzy ma ją się za rę ce. Jed no dziec ko wy ko nu je przy siad, dru gie wspię cie na pal ce, po tem za mie nia ją się ro la mi (rys. 1.); ćwi cze nie po wtó rzyć 6 ra zy. Le że nie na ple cach, no gi ugię te w ko la nach, rę ce uło żo ne na pod ło dze wzdłuż tułowia. Dzie ci do ty ka ją się sto pa mi i wy ko nu ją krą że nie nóg jaz da na ro we rze (rys. 2.). Dzie ci wy ko nu ją siad skul ny na wprost sie bie, rę ce opie rają na pod ło dze z ty łu. To czą pił kę sto pa mi do współ ćwiczą ce go (jed na pił ka dla pa ry ćwi czą cych); ćwi cze nie po wtó rzyć 6 ra zy (.). Po tem to czą pił kę pra wą i le wą sto pą na zmia nę, po 3 4 ra zy. Je den ćwi czą cy sia da na pię tach, dru gi le ży na brzu chu, ma no gi wy pro sto wa ne w ko la nach, pal ce ob cią gnię te (rys. 4.), chwy ta pił kę rzu co ną przez współ ćwi czą ce go; ćwi cze nie moż na wy ko nać 3 ra zy, a po tem za mie nić się ro la mi; ca łość po wtó rzyć 4 ra zy. Dzie ci wy ko nu ją siad skrzyż ny, sie dzą na wprost sie bie i po da ją so bie pił kę obu rącz, po tem le wą i pra wą rę ką po 6 ra zy. Moż na również wy ko nać po da nie gór ne; ćwicze nie po wtó rzyć 6 ra zy. Dzie ci w sia dzie skul nym, na wprost sie bie. W pa rach po da ją so bie pił kę sto pa mi (rys. 5.). Dzie ci w po zy cji sto ją cej, w od le gło ści oko ło 2 m od sie bie, po da ją pił kę obu rącz na wy so ko ści klat ki pier sio wej, po tem pra wą i le wą rę ką; ćwi cze nia po wtó rzyć po 6 ra zy. Dzie ci w pa rach w po zy cji jak wy żej, oso ba z pił ką stoi ty łem do współ ćwi czą ce go i po da je mu pił kę łu kiem do ty łu (.); ćwi cze nie po wtó rzyć 4 ra zy i za mie nić się rolami. Dzie ci sto ją w roz kro ku, w po zy cji ta kiej, jak opi sa na wy żej, oso ba sto ją ca ty łem po da je pił kę mię dzy ko la na mi; ćwicze nie po wtó rzyć 3 4 ra zy i zmie nić ćwi czą ce go. Dzieci usta wione w roz syp ce, twa rzą do pro wa dzą ce go, wy cią ga ją rę ce w gó rę i wy ko nu ją wdech, po tem ro bią skłon w przód, opusz cza ją rę ce i wy ko nu ją wy dech. Ze bra nie sprzę tu. Omó wie nie za jęć dzieci w po zy cji sia du skrzyż ne go, oglą da ją pra wi dło wo wy ko na ne ćwi cze nie, któ re spra wia ło im naj więk szą trud ność. rys. 1 rys. 2 rys. 4 rys. 5 100

Te mat: Gim na sty ka ćwi cze nia z ob rę cza mi ob rę cze po jed nej dla każ de go ćwi czą ce go, pił ka, słup ki Zbiór ka, przy wi ta nie, po da nie te ma tu i celów zajęć. Gra Wy bi jan ka. Dzie ci usta wio ne w roz syp ce, oso ba wy zna czo na przez na uczy cie la ma pił kę i ce lu je nią w uczest ni ków za ba wy, któ rzy mo gą ła pać pił kę, ale gdy ktoś zo sta nie zbi ty, sia da na ław ce. Gra to czy się do mo men tu, gdy zo sta ną np. 3 oso by. Zabawę moż na po wtó rzyć 2 3 ra zy. Przy po mnie nie po zna nych po jęć gim na stycz nych: siad skrzyż ny, le że nie ty łem (na ple cach), le że nie przo dem (na brzu chu), po sta wa za sad ni cza. Wy ko ny wa nie róż nych ćwi czeń: krą że nie ra mion na prze mian w przód, tył, wy ma chy pra wą rę ką do przo du, do ty łu, krą że nie obie ma rę ka mi w przód, tył itd. II. Część głów na. 1. Dzie ci w roz syp ce, każ de otrzy mu je ob rę cz. Krą że nie ob rę czy na bio drach; ćwi cze nie po wtó rzyć 2 3 ra zy. Dzie ci stoją w roz kro ku, trzy ma ją ob rę cze obie ma rę ka mi z pra wej stro ny (rys. 1.) i na śla du ją czyn ność na pi na nia łu ku, wy ko nu jąc skło n tu ło wia w le wo; ćwi cze nie po wtó rzyć 3 4 ra zy, po tem prze pro wa dzić je, trzy ma jąc ob rę cze po le wej stro nie i wy ko nu jąc skłon w pra wo. Ob ręcz le ży na pod ło dze, ćwi czą cy wska ku je do środ ka obu nóż i wy ska ku je, po tem wska ku je na le wej i pra wej no dze; ćwi cze nia po wtó rzyć po 4 ra zy. Ob ręcz le ży na pod ło dze, jed ną no gę na le ży po sta wić w środ ku, dru gą na ze wnątrz ob rę czy (rys. 2.); ćwi czą cy krę ci obrę czą wo kół jed nej no gi, jedno cze śnie pod ska ku jąc na dru giej; ćwi cze nie po wtó rzyć 3 4 ra zy i zmie ni ć no gi. Ćwi czą cy trzy ma ob ręcz obie ma rę ka mi i prze ska ku je przez nią jak przez ska kan kę; ćwi cze nie po wtó rzyć 3 4 ra zy. Ćwi czą cy trzy ma ob ręcz na wy cią gnię cie rę ki i opie ra ją o pod ło gę, sta ra się wpro wa dzić ją w ruch wi ro wy (.) raz w le wą, raz w pra wą stro nę, po tem wy ko nu je to sa mo dru gą rę ką; ćwi cze nie po wtó rzyć 3 ra zy. Wszy scy ćwi czą cy usta wia ją się w jed nej li nii wzdłuż sa li, każ dy trzy ma ob rę cz w pra wej rę ce (rys. 4.). Na sy gnał pro wa dzą ce go dzie ci tur la ją ob ręcze na dru gą stro nę sa li, sta ra jąc się, by nie upa dły na pod ło gę. To sa mo ćwi cze nie na le ży wy ko nać le wą rę ką i po wtó rzyć 4 ra zy. 2. Dzie ci usta wio ne w pa rach, każ da pa ra ma jed ną ob ręcz. Ćwi czą cy sta ją bo kiem do sie bie, wspól nie pod no szą ob rę cz trzy ma ną rę ka mi na wy so kość tu ło wia (rys. 5.). Na ha sło pro wa dzą ce go: Zaj rzyj do środ ka, skrę ca ją się w stro nę ob rę czy i za glą da ją do środ ka; ćwi cze nie po wtó rzyć 2 3 ra zy i za mie nić się miej sca mi. Je den ćwi czą cy sia da na pię tach i trzy ma ob ręcz na wy so ko ści ra mion (równo le gle do pod ło gi), dru gi wy ko nu je skłon w przód (.), sta ra jąc się do tknąć rę ka mi pod ło ża (no gi pro ste w ko la nach); ćwi cze nie po wtó rzyć 3 4 ra zy i za mie nić się ro la mi. rys. 1 rys. 2 rys. 4 rys. 5 101

Le że nie na brzu chu, no gi złą czo ne, pal ce ob ciągnię te, ob ręcz le ży na pod ło dze ćwi czą cy trzyma ją ją wy cią gnię ty mi rę ka mi (rys. 7.). Na sy gnał pro wa dzą ce go dzieci sta ra ją się pod nieść ob ręcz, na dru gi sy gnał opu ścić; ćwi cze nie po wtó rzyć rys. 7 2 3 ra zy. Ćwi czą cy sta ją w od le gło ści 3 4 m od sie bie i tur la ją ob ręcz na prze mian pra wą i le wą rę ką. Pro wa dzą cy ukła da na pod ło dze wszyst kie ob rę cze w trzech rzę dach, a ćwi czą cy usta wia ją się przy słup kach (rys. 8a, b, c); na sy gnał dzieci ko lej no sta ra ją się prze biec tra sę tak, by po sta wić no gę w każ dej ob rę czy. Gdy da na gru pa za koń czy ćwi cze nie, na stę pu je zmia na rzę dów. rys. 8a rys. 8b rys. 8c Zbie ra nie ob rę czy, marsz w do wol nym kie run ku na pal cach (wdech) oraz skło ny do przo du (wy dech); ćwi cze nia po wtó rzyć 5 6 ra zy. Omó wie nie za jęć, wska za nie osób po praw nie wy ko nu ją cych ćwi cze nia. Te mat: Gim na sty ka ćwi cze nia z la ska mi po jed nej la sce dla każ de go dziec ka Zbiór ka, przywitanie, po da nie te ma tu i celów za jęć. Ćwi czą cy usta wie ni w roz syp ce, każ dy znaj du je so bie miej sce, tak by nie prze szka dzać współ ćwiczą cym. Pro wa dzą cy na wy ryw ki przy po mi na na zwy po zna ny ch do tej po ry po zy cji gim na stycz ny ch i przy po mi na te ćwi cze nia. 102

Pro wa dzą cy po ko lei de mon stru je nowe ćwi cze nia, dzieci sta ra ją się je wy ko nać i za pa mię tać: pod pór w le że niu przo dem (rys. 1.) unie sie nie tu ło wia z po zy cji le że nia na brzu chu z pod par ciem na wy pro sto wa nych rę kach; przy siad pod par ty (rys. 2.) to po zy cja, w któ rej tu łów jest po chy lo ny w przód, a rę ce wy pro sto wa ne i dło nie opar te na pod ło dze; klęk jed no nóż (.) to po zy cja, w któ rej jed na no ga znaj du je się w klę ku, a dru ga w wy kro ku opar ta sto pą o pod ło że, obie no gi są ugię te w ko la nach pod ką tem pro stym; siad ugię ty (rys. 4.) no gi są złą czo ne i ugię te w sta wach ko la nowych pod ką tem pro stym, sto py opar te o pod ło gę, tu łów pro sty; siad sku l ny (rys. 5.) no gi są mak sy mal nie zgię te w sta wach bio dro wych i ko la no wych; tu łów i gło wa przy wie ra ją do nóg, ćwi czą cy dłoń mi obej mu je ko la na. Nau czy ciel przy po mi na wcze śniej po zna ne ćwi cze nia gim na stycz ne. rys. 2 rys. 1 II. Część głów na. Dzie ci otrzy mu ją la ski, usta wia ją się w roz syp ce, są od wró cone twarzą do pro wa dzą ce go. Dzie ci w wy pro sto wa nych rę kach trzy ma ją la skę i na śla du ją ru chy kie row ni cą. Bie ga ją w róż nych kie run kach, wy mi ja jąc współ ćwiczą cych. Dzie ci le żą na brzu chu, ma ją złą czo ne no gi, pal ce ob cią gnię te, trzy ma ją la skę w ugię tych rę kach (.). Na sy gnał pro wa dzą cego pro stu ją rę ce, przez 3 4 se kun dy trzy ma ją la skę przed so bą, nie do ty ka jąc pod ło gi, i wra ca ją do po przed niej po zy cji; ćwi czenie na le ży po wtó rzyć 4 5 ra zy. Dzie ci w po zy cji sto ją cej trzy ma ją przed so bą la skę za koń ce, stara ją się prze ło żyć przez nią jed ną no gę (rys. 7.), a po tem dru gą. Je śli ćwi cze nie się uda, prze kła da ją ko lej no no gi w dru gą stro nę do ty łu. Je śli oka że się, że jest to jesz cze za trud ne, prze kła da ją no gi tyl ko do przo du; ćwi cze nie po wtó rzyć 3 4 ra zy. Dzie ci trzy ma ją la ski z przo du jak w ćwi cze niu wy żej, prze no szą je nad gło wą za ple cy, a po tem wra ca ją do po zy cji wyj ścio wej (rys. 8.). Je śli ćwi cze nie spra wia trud ność, na le ży prze kła dać la skę tyl ko do ty łu; po wtó rzyć 3 4 ra zy. Każ de dziec ko opie ra la skę pio no wo o pod ło gę i trzy ma ją na wy so ko ści wy pro sto wa nej rę ki, na stęp nie pusz cza ją, wy ko nu je ob rót o 360 i chwy ta la skę. Każ de dziecko wy ko nu je to ćwi czenie we wła snym tem pie. Ćwi cze nie po wtó rzyć 3 4 ra zy i wy ko nać je dru gą rę ką. Dzie ci są usta wione twa rza mi do pro wa dzą ce go, obie ma rę ka mi trzy ma ją la ski (za koń ce) przed so bą, wy cią ga ją rę ce w gó rę, wspina ją się na pal ce (wdech), po tem wy ko nu ją skłon w przód i opad na pię ty (wy dech); ćwi cze nie moż na po wtó rzyć 5 6 ra zy. Dzie ci trzy ma ją la skę przed so bą w wy pro sto wa nych rę kach, wy ko nu ją dzie sięć przy sia dów (sto py przy le ga ją do pod ło ża). rys. 4 rys. 5 rys. 7 rys. 8 103

Ćwi czą cy w sia dzie skul nym obie ma rę ka mi trzy ma ją la ski (za koń ce) pod ko la na mi, wy ko nu ją ko ły skę (przej ście do le że nia ty łem) i wra cają do po zy cji wyj ścio wej (rys. 9.); ćwi cze nie po wtó rzyć 5 6 ra zy. Dzie ci w sia dzie ugię tym opie ra ją bo se sto py na la skach le żą cych na pod ło żu (rys. 10.) wy pro sto wu ją i uno szą no gi, a na stęp nie je opuszcza ją; ćwi cze nie moż na po wtó rzyć 5 6 ra zy. Dziecko stoi w roz kro ku, rę ce opie ra na bio drach, pod no si z pod ło gi la skę pal ca mi pra wej no gi, uno sząc ko la no na wy so kość pa sa, i kła dzie la skę na pod ło gę; ćwi cze nie po wtó rzyć 5 ra zy, a po tem wy ko nać je dru gą no gą. Dziec ko stoi w ma łym roz kro ku, sta ra się jak naj dłu żej utrzy mać la skę w po zy cji pio no wej na wy pro sto wa nej dło ni (rys. 11.); ćwi cze nie po wtó rzyć 3 4 ra zy i zmie ni ć rę kę. Marsz do oko ła sa li, dzie ci trzy ma ją la ski obie ma rę ka mi w gó rze (wdech), wy ko nu ją skłon w przód (wy dech), po wta rza ją ćwi cze nie 4 5 ra zy. Od kła da ją la ski do po jem ni ka i da lej ma sze ru ją. Siad skrzyż ny. Omó wie nie zajęć, przy po mnie nie 3 4 po zy cji gim nastycz nych. Scenariusze opracowała Halina Pałasińska. rys. 9 rys. 10 rys. 11 BI BLIO GRA FIA R. Trze śniow ski Gry i za ba wy ru cho we, War sza wa 1974 M. i J. Ko ło dzie jo wie Wy bra ne lek cje wy cho wa nia fi zycz ne go w na ucza niu po cząt ko wym, Rze szów 1998 A. Ry bic ka Gim na sty ka ar ty stycz na, Wro cław 1980 K. Wlaź nik Wy cho wa nie fi zycz ne w przed szko lu, War sza wa 1988 104