PL 224969 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 224969 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 408447 (51) Int.Cl. A61G 5/08 (2006.01) A61G 5/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 05.06.2014 (54) Wózek zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych (43) Zgłoszenie ogłoszono: 07.12.2015 BUP 25/15 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 28.02.2017 WUP 02/17 (73) Uprawniony z patentu: POLITECHNIKA RZESZOWSKA IM. IGNACEGO ŁUKASIEWICZA, Rzeszów, PL (72) Twórca(y) wynalazku: SŁAWOMIR MIECHOWICZ, Borek Nowy, PL PAWEŁ FUDALI, Rzeszów, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Henryk Pisiński
2 PL 224 969 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest wózek zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych, ułatwiający wsiadanie oraz wysiadanie, charakteryzujący się zwiększoną stabilnością, oraz mniejszym uciskiem siedziska na ciało człowieka w porównaniu do standardowego kształtu siedziska wózka. Znane są różnego rodzaju wózki dla osób niepełnosprawnych, zarówno ręczne, jak i o napędzie elektrycznym. W większości znane wózki są pojazdami kołowymi, choć występują jeszcze rozwiązania gąsienicowe oraz inne. W znanych wózkach występuje różnorodność rozwiązań. Istnieją wózki składane, na przykład w celu transportu czy przechowywania oraz stałe. Można spotkać konstrukcje z regulacją, jak na przykład z regulowaną wysokością fotela lub odchylanym oparciem oraz nie posiadające takich funkcji. Z publikacji opisu patentowego nr PL 141 166 B1 znany jest wózek inwalidzki dla dzieci niepełnosprawnych, składający się z siedziska, w skład którego wchodzi rama, poduszka do siedzenia, oparcie, podnóżek i boczki oraz z podwozia z dwoma napędowymi kołami i dwoma mniejszymi zwrotnymi kołami, wyposażonymi w hamulce. Rama wózka wyposażona jest w otwory do mocowania oparcia w różnych położeniach, od dołu w grzebień oraz zamek i pokrętło zamka i od tyłu w bagażnik. Oparcie wyposażone jest w dźwignię i zacisk do uchylnego łączenia z ramą i w pelotę. Siedzisko posiada wyposażenie dodatkowe w postaci wstawek bocznych, klina i rękojeści do prowadzenia wózka. Podnóżek połączony jest z ramą przesuwnie i ustalany śrubą. Górne części dwóch ram podwozia wyposażone są w pręty posiadające na obu końcach po dwa otwory dla łączącego pręta współpracującego z grzebieniem, zamkiem i pokrętłem siedziska oraz zawleczki. Znany jest, na przykład z publikacji opisu patentowego nr PL 185 430 B1, wózek dla inwalidów z porażeniem centralnego układu nerwowego składający się z dwóch ram połączonych ze sobą przegubami, gdzie do ram przymocowane jest oparcie i siedzisko oraz podłokietniki i podnóżek oraz koła jezdne i hamulce. Rama tylna jest wykonana z jednej rurki w kształcie litery U, usztywniona w dolnej części poprzeczką i zakończona piastami do mocowania kół tylnych i z otworami do mocowania oparcia sztywnego oraz otworami do mocowania przegubów, za pomocą których łączy się ramę tylną z ramą przednią oraz otworami do mocowania siedziska w jego tylnej części oraz dwóch hamulców. Ponadto znany jest z publikacji opisu patentowego nr PL 212 728 B1 mobilny fotel wózka inwalidzkiego, którego oś pionowa wysięgnika zamocowanego na stałe do dolnej części ramy nośnej fotela umocowana jest w górnym ramieniu prowadnicy, połączonym z dolnym ramieniem prowadnicy zawiasą prowadnicy z regulacją kąta rozchylenia ramion od 0 do 90. W dolnych ramionach prowadnicy znajdują się wpusty, w które wchodzą szyny podstawy, w wyniku czego fotel wykonuje pełny obrót względem prowadnicy ze stabilizacją położenia co 90, przesuwa się po szynach podstawy w obie strony lub jest z nich przesunięty na szyny innej podstawy lub przesunięty na tej samej szynie w położenie pozwalające zachować stabilność. W pionowej belce ramy nośnej fotela w położeniu spoczynkowym znajduje się wysuwany żurawik zakończony w górnej części napinaczem bezwładnościowym, do którego zamocowana jest uprząż bezpieczeństwa, spełniająca wymogi ortopedyczne, co pozwala manewrować położeniem osoby do pozycji odpowiadającej wymogom rehabilitacji. Znany jest także, na przykład z publikacji opisu patentowego nr PL 213 154 B3, mechanizm wspomagania wstawania z wózka inwalidzkiego, w którym podzespół pionowego wspornika bocznego składa się z dwóch członów członu dolnego oraz członu górnego, przy czym człon dolny składa się przynajmniej z jednego pionowego elementu, podczas gdy człon górny składa się przynajmniej z dwóch pionowych elementów, zaś pionowe elementy członu górnego połączone są w dolnej części obrotowo z członem dolnym, natomiast w górnej części połączone są obrotowo z łącznikiem, a do członu górnego poniżej łącznika zamocowany jest jeden koniec sprężyny gazowej, sprężyny elektrycznej lub siłownika hydraulicznego, podczas gdy drugi koniec zamocowany jest do dolnego członu zespołu wspornika bocznego poniżej zamocowania wspornika podudzi, natomiast do uchwytu dłoni w pobliżu kciuka dłoni osoby niepełnosprawnej zaciśniętej na uchwycie zamocowany jest system sterowania w postaci przycisku lub dźwigni do wyzwalania aktywności sprężyny gazowej/olejowej, elektrycznej lub siłownika hydraulicznego oraz składający się z zespołów pracujących w układzie równoległym, uruchamianych za pomocą jednego systemu sterowania bądź dwóch niezależnych systemów uruchamiających każdy z zespołów oddzielnie, wspornika podudzia, uchwytu ręki, elementu roboczego w postaci sprężyny gazowej, sprężyny elektrycznej lub siłownika hydraulicznego, systemu sterowania elementu roboczego oraz z gorsetu, według patentu 211 202. Do pary łączników zamocowany jest gorset, do którego przedniej ściany zamocowane jest siedzisko składające się z członu pionowe-
PL 224 969 B1 3 go oraz członu poziomego w taki sposób, że człon pionowy mocowany jest do przodu gorsetu, a człon poziomy skierowany jest do wewnątrz ku otwieranemu tyłowi gorsetu. Cechą wspólną znanych rozwiązań jest fakt, że siedzisko w wózkach jest podobne do klasycznego fotela. Znaczna część obciążenia wynikającego z ciężaru użytkownika jest skupiona na niewielkiej powierzchni w obszarze pośladków i na udach. Klasyczna pozycja siedząca sprawia, że środek ciężkości układu użytkownik-wózek jest położony stosunkowo wysoko, przez co jest zmniejszona stabilność podczas jazdy po pochylniach lub ostrych zakrętach. Inną wadą istniejących rozwiązań jest trudność w przesiadaniu się z łóżka lub krzesła na wózek dla osób niepełnosprawnych. Szczególnie problem ten dotyczy osób z nie w pełni sprawnymi rękami. Również podczas przesiadania istnieje duże ryzyko upadku spowodowane przesuniętym środkiem ciężkości układu. Osłony kół, które podczas jazdy są znacznym udogodnieniem podczas przesiadania stanowią barierę. Wózek zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych, posiadający regulowane zawieszenie, według wynalazku charakteryzuje się tym, że zawieszenie wózka jest w postaci ramy, do której na przegubie obrotowym umieszczonym w jej środkowej części jest przymocowane jednym końcem obrotowo wychylne ramię, zaś na przeciwległym końcu tego ramienia jest przytwierdzone siedzisko i ruchome oparcie dla podparcia ciała użytkownika, przy czym ramię wózka jest wsparte na siłowniku osadzonym na ramie. Korzystnie zamocowanie siłownika zawieszenia wózka jest poprzez obrotowe przeguby końcowe osadzone na ramie i ramieniu tego zawieszenia, a ponadto wózek posiada parę podnóżków, położonych po bokach wózka i podwieszonych wychylnie do ramienia zawieszenia wózka, przy czym podwieszenie podnóżków do ramienia zawieszenia wózka jest poprzez pręty, które są połączone wychylnie do ramienia i ramy zawieszenia oraz między sobą obrotowymi przegubami środkowymi. Dalsze korzyści w postaci zwiększenia funkcjonalności wózka są uzyskiwane, jeśli ruchome oparcie wózka jest zamocowane obrotowo na zatrzaskowym zawiasie, na którym jest zablokowane w położeniu roboczym w czasie poruszania się użytkownika wózkiem, zaś w czasie wsiadania albo zsiadania użytkownika z wózka jest wsparte na meblu, stanowiąc pomost między tym meblem a wózkiem, a ponadto oparcie wózka jest wyposażone w dwa ruchome podłokietniki, rozmieszczone po jego bokach, zaś na ramie zawieszenia wózka są osadzone regulowane wahacze, na końcach których są osadzone obrotowo piasty kół, przy czym w tych piastach kół są umieszczone silniki napędowe, korzystnie wraz z mechanizmami skrętu tych kół. Kolejne korzyści w postaci poprawy komfortu jazdy uzyskuje się, jeżeli wózek posiada napęd elektryczny oraz obudowę z owiewkami ciała użytkownika. Następne korzyści w postaci poprawy stabilności jazdy są uzyskiwane, jeżeli podparcie ciała użytkownika podczas jazdy stanowią łącznie co najmniej siedzisko, podnóżki i/lub podpórka piersiowa. Wynalazek jest pozbawiony wad rozwiązań znanych ze stanu techniki. Wózek według wynalazku jest przewidziany do transportu osób, szczególnie do transportu osób niepełnosprawnych. Zmienna wysokość siedziska pozwala z jednej strony na obniżenie środka ciężkości układu zwiększając jego stabilność, zaś z drugiej strony umożliwia przesiadanie się użytkownika na krzesło, kanapę, ławkę albo inny mebel i odwrotnie bez pomocy dodatkowych osób. Podczas przesiadania ważną rolę spełnia oparcie, które wsparte na krawędzi mebla stanowi pomost między tym meblem a wózkiem. Przedmiot wynalazku jest bliżej objaśniony w przykładzie wykonania nie ograniczającym jego zakresu ochrony na rysunku w ujęciu schematycznym, na którym fig. 1 przedstawia konstrukcję nośną wózka w widoku perspektywicznym z przodu, prawego boku i góry, fig. 2 ułożenie użytkownika na wózku w czasie jazdy, fig. 3 ułożenie użytkownika na wózku w czasie przesiadania z lub na kanapę lub podobny mebel, zaś fig. 4 mechanizm podnoszenia podnóżków i ramienia wychylnego w widoku z boku. Wózek w przykładzie wykonania jest przeznaczony dla osób niepełnosprawnych i posiada regulowane zawieszenie. Jak pokazano na fig. 1 regulowane zawieszenie wózka jest w postaci ramy 1, do której na przegubie obrotowym 2 umieszczonym w jej środkowej części jest przymocowane obrotowo jednym końcem wychylne ramię 3. Z kolei do przeciwległego końca ramienia 3 jest przytwierdzone siedzisko 4 oraz ruchome oparcie 5, zamocowane obrotowo wraz z siedziskiem 4 na zatrzaskowym zawiasie 6, na którym jest zablokowane w położeniu roboczym w czasie jazdy. Oparcie 5 jest wyposażone w dwa ruchome podłokietniki 7. Ramię 3 jest wsparte w swej środkowej części na liniowym siłowniku 8, zamocowanym do ramy 1 i ramienia 3 poprzez obrotowe przeguby końcowe 9. Ponadto do ramienia 3 i ramy 1 są przymocowane wychylnie pręty 10 z obrotowymi przegubami środkowymi 11, zaś do tych
4 PL 224 969 B1 prętów 10 jest podwieszona wychylnie i położona po bokach wózka para podnóżków 12. Ruch od siłownika 8 jest przekazywany poprzez ramię 3 i pręty 10 na podnóżki 12, stanowiące oparcia pod łydki użytkownika 13 przebywającego na wózku. Na ramie 1 są osadzone wahacze 14, do których z kolei są przymocowane piasty 15 kół 16, przy czym wahacze 14 mają regulowane nachylenie. Napęd wózka (nie pokazany na rysunku) jest zrealizowany poprzez silniki, umieszczone w piastach 15, w których jest umieszczony mechanizm skrętu kół 16. Podczas jazdy wózka podparcie użytkownika 13 jest zrealizowane poprzez siedzisko 4, podnóżki 12 oraz podpórkę piersiową 17. W skład pojazdu wchodzi również akumulator, układ sterujący oraz obudowa z owiewkami, które także nie zostały pokazane na rysunku. Wózek posiada regulowaną wysokość siedziska 4, przez co umożliwia obniżenie środka ciężkości układu użytkownik-wózek, zwiększając jego stabilność, a ponadto jest umożliwione przesiadanie się użytkownika 13 na krzesło, kanapę, ławkę albo inny mebel 18 i odwrotnie bez pomocy dodatkowych osób. Podczas przesiadania oparcie 5 jest wsparte na krawędzi mebla 18 stanowiąc pomost między tym meblem 18 a wózkiem. Wynalazek znajduje zastosowanie zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych, do ułatwienia wsiadania oraz wysiadania z wózka. Zastrzeżenia patentowe 1. Wózek zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych, posiadający regulowane zawieszenie, znamienny tym, że zawieszenie wózka jest w postaci ramy (1), do której na przegubie obrotowym (2) umieszczonym w jej środkowej części jest przymocowane jednym końcem obrotowo wychylne ramię (3), zaś na przeciwległym końcu tego ramienia (3) jest przytwierdzone siedzisko (4) i ruchome oparcie (5) dla podparcia ciała użytkownika (13), przy czym ramię (3) wózka jest wsparte na siłowniku (8) osadzonym na ramie (1). 2. Wózek według zastrz. 1, znamienny tym, że zamocowanie siłownika (8) zawieszenia wózka jest poprzez obrotowe przeguby końcowe (9) osadzone na ramie (1) i ramieniu (3) tego zawieszenia. 3. Wózek według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że posiada parę podnóżków (12), położonych po bokach wózka i podwieszonych wychylnie do ramienia (3) zawieszenia wózka. 4. Wózek według zastrz. 3, znamienny tym, że podwieszenie podnóżków (12) do ramienia (3) zawieszenia wózka jest poprzez pręty (10), które są połączone wychylnie do ramienia (3) i ramy (1) zawieszenia oraz między sobą obrotowymi przegubami środkowymi (11). 5. Wózek według zastrz. 1, znamienny tym, że ruchome oparcie (5) wózka jest zamocowane obrotowo na zatrzaskowym zawiasie (6), na którym jest zablokowane w położeniu roboczym w czasie poruszania się użytkownika (13) wózkiem, zaś w czasie wsiadania albo zsiadania użytkownika (13) z wózka jest wsparte na meblu (18), stanowiąc pomost między tym meblem (18) a wózkiem. 6. Wózek według zastrz. 1, znamienny tym, że oparcie (5) wózka jest wyposażone w dwa ruchome podłokietniki (7), rozmieszczone po jego bokach. 7. Wózek według zastrz. 1, znamienny tym, że na ramie (1) zawieszenia wózka są osadzone regulowane wahacze (14), na końcach których są osadzone obrotowo piasty (15) kół (16). 8. Wózek według zastrz. 7, znamienny tym, że w piastach (15) kół (16) są umieszczone silniki napędowe, korzystnie wraz z mechanizmami skrętu tych kół (16). 9. Wózek według zastrz. 1, znamienny tym, że posiada napęd elektryczny. 10. Wózek według zastrz. 1, znamienny tym, że posiada obudowę z owiewkami ciała użytkownika (13). 11. Wózek według zastrz. 1, znamienny tym, że podparcie ciała użytkownika (13) podczas jazdy stanowią łącznie co najmniej siedzisko (4), podnóżki (12) i/lub podpórka piersiowa (17).
PL 224 969 B1 5 Rysunki
6 PL 224 969 B1 Departament Wydawnictw UPRP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)