Przygotowanie do wyjazdu Wprowadzenie Negocjacje międzykulturowe zawodowe, wyrobienie polityczne, postawa moralna i kultura osobista cele podróŝy i środki, które umoŝliwią ich zrealizowanie (tematy rozmów, firma, moŝliwości kooperacji itp.) zapoznanie się z literaturą o polityce zagranicznej danego kraju, eksporcie, imporcie historia, geografia, literatura i kultura Przygotowanie do wyjazdu informacje o naszych kontaktach w róŝnych dziedzinach osobliwości obyczajowe Finlandia sauna, kraje bałkańskie skinienie głową to zaprzeczenie itd. znajomość kilku kilkunastu słów (mały słowniczek?) bagaŝ stroje! przynaleŝność narodowa (np. Grecja) przepisy prawne normy moralne, reguły obyczajowe uprzejmość (proszę, dziękuję, przepraszam) punktualność nie okazujemy zdenerwowania (np. Szamot, dokumenty itp.) poznajemy obowiązujące zwyczaje (powitanie, sawadee) porządek + spokój innych poznajemy róŝne klasy społeczne, róŝne zawody, charaktery, obyczaje, stosunek do pracy i otoczenia analizujemy, oceniamy kształtujemy postawy (podoba się / nie podoba) Oceniamy realnie otaczający świat, oddając Bogu, co boskie, a cesarzowi, co cesarskie. [Edward Pietkiewicz] w rozmowie z gospodarzami podkreślamy pozytywy, unikamy rozmów o tematach budzących zastrzeŝenia (alkohol, higiena, punktualność). Gospodarze mogą być wobec siebie krytyczni, ale nam nie wolno się do tego wtrącać z komentarzem gospodarze przygotowują projekt programu, goście akceptują propozycje; istnieje moŝliwość zgłoszenia własnych Ŝyczeń 1
program wizyty dyplomatycznej przewiduje (poza rozmowami, podpisywaniem umów, organizowaniem konferencji, składaniem wizyt) często zwiedzanie muzeum, pamiątek narodowych, udział w spotkaniach towarzyskich i przedstawieniach teatralnych. Wiedza na ten temat! (negatywny przykład - Bush) czasem składa się wizyty w prywatnych mieszkaniach super trudne! Punktualność + przestrzeganie obyczajów (pałeczki, dzień dobry, dziękuję, obuwie uprzejmość) reprezentujemy nie tylko siebie, ale i nasz kraj godne zachowanie się. Szczególnie dotyczy to prowadzenia rozwaŝnych rozmów i zachowania umiaru w spoŝywaniu alkoholu. po powrocie do kraju list z podziękowaniem do gospodarzy. Bardzo miła tradycja. Wprowadzenie do grup wg Gestelanda Dwie Ŝelazne reguły w biznesie międzynarodowym: W biznesie międzynarodowym oczekuje się, Ŝe sprzedawca dostosuje się do nabywcy W biznesie międzynarodowym oczekuje się, Ŝe przybysz będzie przestrzegał miejscowych zwyczajów 4 grupy Jak zaklasyfikować Polskę? Propartnerscy Ceremonialni Polichroniczni O niestałej ekspresyjności 2
PROTRANSAKCYJNE UMIARKOWANIE PT PROPARTNERSKIE Skandynawia GB Świat arabski Inne germańskie kraje RPA afrykańskich Ameryka Pn. Romańskie kraje latynoamerykańskich Australia Nowa Zelandia Kraje środkowo- i wschodnio Chile Pd. Brazylia Pn. Meksyk Hongkong Singapur azjatyckich więcej PP niŝ PT najwaŝniejsza jest sieć kontaktów osobistych wolą mieć do czynienia z rodziną, przyjaciółmi, osobami, grupami dobrze znanymi zaufanie czują się nieswojo z obcymi i cudzoziemcami dobre poznanie się 1. Pierwszy kontakt PT bezpośrednio (Amerykanie nawet handel przez telefon); (Japonia na drugim biegunie) Gesteland: bez Ŝadnych wcześniejszych stosunków wzajemnych czy powiązań Minicase str. 20 (pośrednicy i guanxi) 2. Przechodzenie do interesów PT (USA) poznanie się następuje przy dyskusjach o cenie, warunkach płatności, specyfikacjach, ilości, jakości, terminach dostaw itp. (2-3 spotkania wystarczą by się poznać) PP (Japonia) rozmowy o pogodzie, sporcie, muzyce, filmach poznajmy się nawzajem, rola kobiety. 3. Poznawanie się + podtrzymywanie stosunków osobistych Japonia meishi wizytówki Azja Wschodnia trunki Kraje arabskie ryŝ z baraniną Brazylia i Meksyk sztuka, literatura, film Ogólnie golf 4. Biurokracja zaaranŝowanie spotkania zajmuje duŝo czasu budowa zaufania i utrwalanie stosunków osobistych doktryna (McDonald s w Moskwie 12 lat, VW w Chinach 9 lat) 5. Kontakty twarzą w twarz PP częściej niŝ PT wymagają spotkań face-to-face 6. rola kontraktu PT silna formalizacja, pisemne umowy; PP prawników lepiej trzymać do samego końca z dala od stołu negocjacyjnego (przykład Korea USA s. 34) 7. Styl porozumiewania się PT otwarty, szczery, niedwuznaczny (klarowność); PP mniej bezpośredni, zawoalowany, ogólnikowy (harmonia; dobre stosunki); subtelność werbalna, brak otwartości a. Japonia nie: To będzie trudne, Będziemy musieli to jeszcze przestudiować, Być moŝe, To byłoby kłopotliwe (przykład z metkami do Kanady; metki w Tajlandii) Arabowie nie: unoszą brwi Japończycy i Tajlandczycy uśmiechają się i zmieniają temat Inne kultury cmokanie, Azja cisza = wybij to sobie z głowy, stary Cytat s. 38 Opowieść z ulic Bangkoku b. zachowanie twarzy przykład: browar w Wietnamie co powinien zrobić negocjator (s.39) c. nieprzekraczalne bariery na styku dwóch kultur śmiech jako metoda ukrywania strachu, frustracji, złości i innych negatywnych uczuć d. kultury wysokokontekstowe PP Mało -... Singapur Hongkong Tajwan Chiny wysoko (podobnie w Wietnamie) Mało -... Niemcy Dania GB Wysoko PP: otwartość i szczerość = niedojrzałość i naiwność 3
NIECEREMONIALNE Australia Nowa Zelandia USA Kanada Dania, Norwegia, Islandia CEREMONIALNE europejskich i azjatyckich Kraje basenu Morza Śródziemnego i świat arabski Kraje latynoamerykańskie 1. organizacja społeczeństw o kulturze ceremonialnej opiera się na wyraźnych hierarchiach (status społ., zakres władzy); na drugim biegunie: organizacje egalitarne, większa poufałość 2. równość statusu (nieceremonialne) podkreślanie róŝnic w statusie (ceremonialne) 3. tytułowanie (Europa; autor opisuje Stany); np. s.48 4. klient nasz pan. Oprócz Japonii: w Japonii klient jest BOGIEM! 5. hierarchie i status społeczny (siadanie przy stole Amerykanie w Singapurze; podawanie ręki w Bangkoku) 6. respekt w Azji s. 52 hierarchiczni zwykle lepiej znają zasady społeczeństw egalitarnych. Dlatego lepiej grzesz nadmiarem ceremonialności 7. Bariery statusu: ludzie na niŝszych szczeblach drabiny zawodowej w swych macierzystych firmach ludzie młodzi, niezaleŝnie od płci (s. 56) kobiety męŝczyźni i kobiety, niezaleŝnie od wieku, zajmujący się sprzedaŝą i marketingiem na rynku międzynarodowym inne: pochodzenie, poziom wykształcenia, znajomość kultury MONOCHRONICZNE UMIARKOWANE POLICHRONICZNE Nordyckie i inne germańskie kraje Kraje pn-amerykańskie Australia, Nowa Zelandia Rosja i większość krajów wscheuropejskich Świat arabski afrykańskich Japonia (1960 poli) Kraje pd- Kraje latynoamerykańskie Singapur, Hongkong, Tajwan, Chiny Korea Pd. Kraje Azji Pd. i Pd.- Wsch. 1. globtroterzy (lao time) 2. róŝnice są pomiędzy miastami i wsią (wpływ uprzemysłowienia) 3. niemiecka punktualność (5 minut spóźnienia na spotkanie i 10 tygodni z dostawą) niezawodność + wiarygodność 4. zasada W Rzymie czyń jak Rzymianie (Kiedy wejdziesz miedzy wrony...) < eksporter jest dla importera; nawet w kulturach polichronicznych 5. Niemcy Bawarczycy (Monachium) Mediolan Rzym Neapol Sycylia 6. 6. quiz s. 61 7. poli nieuprzejme jest zakończenie spotkania, bo ma się inne 8. str. 62 RPA 4
9. szok w mono dama z Malezji w USA 10. szok w poli Amerykanin w Indiach; 3 zasady s. 65. 11. Singapur (5-10) Sao Paulo (20-30); przyjęcie na 19.00 przyszedł 19.30; Norwegia punktualnie 12. co jest waŝniejsze ludzie czy abstrakcyjne pojęcia? 13. stały vs. Elastyczny porządek dzienny (jest więcej niŝ jeden dobry sposób rozwiązania problemu) 14. Insh allah wola Boska 15. 2 reguły: umów się wcześniej, pozostawaj w kontakcie; szczególnie twarzą w twarz EKSPRESYJNE Romańskie kraje Inne kraje śródziemnomorskie Kraje latynoamerykańskie ZRÓśNICOWANA EKSPRESYJNOŚĆ USA, Kanada Australia, Nowa Zelandia Kraje wschodnio Kraje pd.-azjatyckie Kraje afrykańskie POWŚCIĄGLIWE Kraje Azji Wsch. i Pd.-Wsch. Nordyckie inne germańskie kraje 1. komunikacja werbalna, parawerbalna i niewerbalna (ex. zatrudnianie w Bangkoku) 2. zebranie w Bangkoku Głośność i ton wypowiedzi (Egipcjanie) Znaczenie milczenia (Japończycy: cisza = słowa) konwersacyjna nakładka (Hiszp. Przerywali Szwedom ok. 5 x częściej niŝ na odwrót); s. 74 schemat prowadzenia rozmów 3. 4 kluczowe elementy niewerbalnych zachowań podczas negocjacji bliskość przestrzenna (s. 75) Włosi właŝą na innych dotyk (s.77) dotyk w ParyŜu (100 razy) i Londynie (zero); Indie za rękę!; witanie się uściskiem dłoni (s.78) wzrok (s. 79); włoska autostrada; Japończycy wrogość; okulary - niegrzeczne ruch mimika i gestykulacja; unoszenie brwi 5