Studa Prace WNEZ US nr 43/3 216 DOI: 1.18276/sp.216.43/3-38 Anna Turczak* Zachodnopomorska Szkoła Bznesu w Szczecne Czynnk kształtujące wydatk na żywność napoje bezalkoholowe gospodarstw domowych w Polsce Streszczene Wydatk na żywność napoje bezalkoholowe gospodarstw domowych w Polsce stanową prawe 1/4 wydatków ogółem tych gospodarstw oraz ponad 1/4 ch wydatków na towary usług konsumpcyjne. Celem artykułu było określene wpływu welkośc spożyca ceny na zróżncowane gospodarstw domowych pod względem wydatków na żywność napoje bezalkoholowe. Analza przyczynowa pozwolła odpowedzeć na pytane, jak w poszczególnych grupach gospodarstw domowych wymenone czynnk wpływają na rozpatrywaną zmenną ekonomczną, a zatem jak jest kerunek sła ch oddzaływana. Do oceny wpływu odchyleń w spożycu w ujęcu loścowym oraz odchyleń w cenach wykorzystano metodę logarytmczną. W artykule wykazano, że na różnce w wartośc wydatków per capta mędzy gospodarstwam domowym pracownków, rolnków, pracujących na własny rachunek oraz emerytów rencstów wpływają główne różnce w welkośc spożyca na osobę, natomast dużo mnejsze znaczene mają różnce w płaconej cene. Słowa kluczowe: wydatk na żywność napoje bezalkoholowe, grupy społeczno-ekonomczne, analza przyczynowa, metoda logarytmczna * Adres e-mal: aturczak@zpsb.szczecn.pl.
414 Zarządzane Wstęp Wydatk na żywność napoje bezalkoholowe mają najwększy udzał w strukturze wydatków gospodarstw domowych w Polsce w 214 roku stanowły przecętne aż 24,4% wydatków ogółem oraz ponad 25,5% wydatków na towary usług konsumpcyjne 1. Wartość wydatków gospodarstw domowych na żywność napoje bezalkoholowe jest zróżncowana zależy mędzy nnym od grupy, do której dane gospodarstwo należy. Wyróżnono cztery take rozłączne zbory gospodarstw domowych nazwane grupam społeczno-ekonomcznym. Są to gospodarstwa: pracownków 2, rolnków 3, pracujących na własny rachunek 4, emerytów rencstów 5. Na różnce w wartoścach wydatków na żywność napoje bezalkoholowe mędzy poszczególnym gospodarstwam domowym mają wpływ ne tylko różnce w spożycu w ujęcu loścowym, ale równeż różnce w cene. Skoro welkość spożyca oraz cena są tym zmennym, które determnują wartość wydatków na osobę, nteresującą kwestą może być określene znaczena poszczególnych przyczyn powodujących zróżncowane wspomnanych wydatków. Toteż ocena wpływu wymenonych dwóch czynnków spożyca w ujęcu loścowym ceny na wartość stała sę celem głównym nnejszego artykułu. W analze przyczynowej celem badana jest ustalene, jak poszczególne czynnk wpływają na daną zmenną, a manowce jak jest kerunek sła ch oddzaływana. Analza przyczynowa pozwala zatem odpowedzeć na pytane, czy dany czynnk powoduje zwększene, czy zmnejszene badanej zmennej, oraz określć, 1 Oblczena własne na podstawe: Budżety (215), s. 116. 2 Gospodarstwa domowe pracownków to gospodarstwa, których wyłącznym lub przeważającym źródłem utrzymana jest dochód z pracy najemnej w sektorze publcznym lub prywatnym (czyl dochód uzyskwany ze źródeł dodatkowych jest nższy od dochodów uzyskwanych z pracy najemnej). 3 Gospodarstwa domowe rolnków to gospodarstwa, których wyłącznym lub przeważającym źródłem utrzymana jest dochód z użytkowanego gospodarstwa ndywdualnego w rolnctwe. 4 Gospodarstwa domowe pracujących na własny rachunek to gospodarstwa, których wyłącznym lub przeważającym źródłem utrzymana jest praca na własny rachunek poza gospodarstwem ndywdualnym w rolnctwe lub wykonywane wolnego zawodu. 5 Gospodarstwa domowe emerytów rencstów to gospodarstwa, których wyłącznym lub głównym źródłem utrzymana jest emerytura lub renta.
Anna Turczak Czynnk kształtujące wydatk na żywność napoje bezalkoholowe gospodarstw domowych w Polsce 415 jaka jest welkość wpływu tego czynnka (Gabrusewcz, 27, s. 55). W celu przeprowadzena analzy przyczynowej odchyleń średnch wydatków na osobę na żywność napoje bezalkoholowe odnoszących sę do poszczególnych grup gospodarstw domowych od wartośc, które zostały przyjęte jako podstawa porównań, wykorzystana zostane metoda logarytmczna (Gołębowsk, Tłaczała, 29, s. 111). 1. Sposób przeprowadzena analzy przyczynowej W celu przeprowadzena poszczególnych etapów procedury oblczenowej zwązanej z realzacją metody logarytmcznej przyjęto, że średna wartość spożyca na osobę to zmenna, średna welkość spożyca na osobę to zmenna q, a cena to zmenna p. Wartość spożyca na osobę może zostać przedstawona jako loczyn dwóch czynnków średnej welkośc spożyca na osobę ceny. Wykorzystywana w dalszej częśc artykułu równość wskaźnkowa będze mała węc budowę: = q p. Wartość zmennej wyznaczona dla wszystkch gospodarstw domowych łączne będze stanowła podstawę odnesena oznaczona zostane przez. Z kole średna wartość tej zmennej oblczona dla -tej grupy gospodarstw domowych oznaczona zostane przez. Zatem wskaźnk w ; skonstruowany dla zmennej będze mał postać. Poneważ = q p oraz = q p, toteż dzeląc przez, otrzymuje sę: q p =, q p gdze, q p to średne wartośc zmennych, q p dla -tej grupy gospodarstw domowych, natomast, q p to średne wartośc zmennych, q p dla wszystkch gospodarstw w Polsce. I dalej (Bednarsk n., 1998, s. 52): czyl: q p =, q p w ; w; q w; p =, gdze w ;, w ; q w ; p to wskaźnk zbudowane odpowedno dla zmennych, q p. Z matematycznego punktu wdzena równane można obustronne zlogarytmować dowolnym logarytmem, o le lczba logarytmowana jest dodatna (Kaszubowsk, 24, s. 37). Wartośc wskaźnków w ;, w ; q oraz w ; p są zawsze wększe od zera,
416 Zarządzane stąd równane w ; = w; q w można obustronne zlogarytmować (Żwrbla, 27, ; p s. 34). Oczywśce podstawa logarytmu mus być wększa od zera różna od jeden (Matłoka, Wojceszyn, 28, s. 59). Do dalszych oblczeń wykorzystany zostane logarytm dzesętny 6. Logarytmując obustronne równane = w w, uzyskuje sę: w ; ; q ; p log( w; ) = log( w; q w; p ). Następne korzystając z własnośc logarytmu stanowącej, ż logarytm z loczynu dwóch lczb jest równy sume logarytmów z tych lczb (Żwrbla, 21, s. 6), można otrzymać następujące równane: log( w ; ) = log( w; q ) + log( w; p ). Kolejnym etapem jest podzelene obu stron tego równana przez log( w ; ). W ten sposób powstaje wyrażene: log( w; q ) log( w; p ) 1 = +, log( w ) log( w ) ; ; q ; p gdze to odpowedno wpływ odchylena czynnka q wpływ odchylena czynnka p na odchylene zmennej. Następne obe strony równana zostaną log( w; ) log( w; ) pomnożone przez wartość odchylena oblczoną dla zmennej. Otrzymuje sę: log( w; q ) log( w; p ) - = ( - ) + ( - ), log( w ) log( w ) ; ; q ; p gdze ( - ) ( - ) to odchylene zmennej wywołane odpowedno zmaną czynnka q zmaną czynnka p log( w; ) log( w; ). ; ; 2. Analza przeprowadzona dla gospodarstw pracownków W tabel 1 jak w każdej następnej tabel zameszczonej w nnejszym artykule przy poszczególnych kategorach asortymentowych znajdują sę symbole od A do F. Symbol A wprowadzono w celu oznaczena kategor produktów, w przypadku której wszystke trzy wskaźnk (tj. wskaźnk war- 6 Wybór podstawy logarytmu ne ma żadnego wpływu na wynk końcowe analzy przyczynowej (Grzenkowcz, Kowalczyk, Kusak, Podgórsk, 27, s. 45).
Anna Turczak Czynnk kształtujące wydatk na żywność napoje bezalkoholowe gospodarstw domowych w Polsce 417 tośc, lośc ceny) są 1. Symbol B dotyczy kategor produktów, w przypadku której wskaźnk wartośc wskaźnk lośc są 1, natomast wskaźnk ceny jest < 1. Symbol C dotyczy kategor produktów, w przypadku której wskaźnk wartośc wskaźnk ceny są 1, natomast wskaźnk lośc jest < 1. Symbol D dotyczy kategor produktów, w przypadku której wskaźnk lośc jest 1, a wskaźnk wartośc wskaźnk ceny są < 1. Symbol E dotyczy kategor produktów, w przypadku której wskaźnk ceny jest 1, a wskaźnk wartośc wskaźnk lośc są < 1. Symbol F dotyczy kategor produktów, w przypadku której wszystke trzy wskaźnk są < 1. W tabel 1 przedstawono wskaźnk wartośc, lośc cen oblczone dla gospodarstw pracownków oraz wynk uzyskane w drodze zastosowana metody logarytmcznej. Tabela 1. Czynnk kształtujące wydatk na żywność napoje bezalkoholowe gospodarstw domowych pracownków Wyszczególnene Kl. w wq wp - ( - ) log( wq ) ( - ) log( wp ) Żywność Peczywo produkty zbożowe E,942,915 1,29-2,4-3,53 1,13 Męso E,915,95 1,1-6,2-6,72,7 Ryby owoce morza E,896,848 1,56 -,86-1,29,43 Mleko E,893,893 1,1 -,82 -,82, Jogurty A 1,25 1,2 1,4,9,7,2 Sery twarog E,971,951 1,21 -,38 -,66,28 Śmetana F,859,861,997 -,4 -,39 -,1 Jaja F,871,888,982 -,82 -,71 -,11 Oleje tłuszcze F,877,893,983-1,43-1,24 -,19 Owoce E,915,95 1,11-1,31-1,46,15 Warzywa E,925,878 1,54-2,8-3,46 1,38 Cuker, dżem, mód, czekolada wyroby cukerncze E,956,899 1,63 -,69-1,63,94 Napoje bezalkoholowe Kawa F,92,941,978 -,5 -,36 -,14 Herbata E,898,833 1,77 -,26 -,44,18 Wody mneralne źródlane D,993 1,5,988 -,3,2 -,5 Sok owocowe warzywne B 1,56 1,91,968,3,5 -,2 Źródło: oblczena własne na podstawe: Budżety (215), s. 132 134, 167 169.
418 Zarządzane Ze względu na ogranczone rozmary artykułu omówone zostaną wyłączne te pozycje asortymentowe, dla których wartość wskaźnka dotyczącego wydatków była mnejsza od,9 bądź wększa od 1,1. Wersze te zostały w tabel 1 pogrubone. Analza pogrubonych wynków znajdujących sę w tabel 1 pozwala stwerdzć, że: 1. W przypadku ryb owoców morza, mleka oraz herbaty welkośc spożyca na osobę w gospodarstwach domowych pracownków są znaczne mnejsze od średnego spożyca w Polsce, natomast płacone za te dobra ceny są neznaczne wyższe od średnch cen wyznaczonych dla wszystkch gospodarstw domowych w kraju. W efekce wartość spożyca na osobę jest nższa od średnej wartośc spożyca oblczonej dla ogółu gospodarstw. 2. W przypadku śmetany, jaj oraz olejów tłuszczy welkośc spożyca na osobę w gospodarstwach domowych pracownków są mnejsze od średnego spożyca w Polsce, jak równeż płacone za te dobra ceny są nższe od średnch cen wyznaczonych dla wszystkch gospodarstw domowych w kraju. W efekce wartość spożyca na osobę jest dużo nższa od średnej wartośc spożyca oblczonej dla ogółu gospodarstw. 3. Analza przeprowadzona dla gospodarstw rolnków Z przeprowadzonych badań wynka, że: 1. W przypadku śmetany oraz jaj welkośc spożyca na osobę w gospodarstwach domowych rolnków są wększe od średnego spożyca w Polsce, jak równeż płacone za te dobra ceny są wyższe od średnch cen wyznaczonych dla wszystkch gospodarstw domowych w kraju. W efekce wartość spożyca na osobę jest dużo wyższa od średnej wartośc spożyca oblczonej dla ogółu gospodarstw. 2. W przypadku mleka welkość spożyca na osobę w gospodarstwach domowych rolnków jest znaczne wększa od średnego spożyca w Polsce, natomast płacona za to mleko cena jest neznaczne nższa od średnej ceny wyznaczonej dla wszystkch gospodarstw domowych w kraju. W efekce wartość spożyca na osobę jest wyższa od średnej wartośc spożyca oblczonej dla ogółu gospodarstw. 3. W przypadku warzyw welkość spożyca na osobę w gospodarstwach domowych rolnków jest wększa od średnego spożyca w Polsce, natomast płacona za te warzywa cena jest dużo nższa od średnej ceny wyznaczonej
Anna Turczak Czynnk kształtujące wydatk na żywność napoje bezalkoholowe gospodarstw domowych w Polsce 419 dla wszystkch gospodarstw domowych w kraju. W efekce wartość spożyca na osobę jest nższa od średnej wartośc spożyca oblczonej dla ogółu gospodarstw. 4. W przypadku ryb owoców morza, jogurtów, serów twarogów, owoców oraz wszystkch kategor napojów bezalkoholowych welkośc spożyca na osobę w gospodarstwach domowych rolnków są mnejsze od średnego spożyca w Polsce, jak równeż płacone za te dobra ceny są nższe od średnch cen wyznaczonych dla wszystkch gospodarstw domowych w kraju. W efekce wartość spożyca na osobę jest znaczne nższa od średnej wartośc spożyca oblczonej dla ogółu gospodarstw. Tabela 2 zawera wynk oblczeń dotyczących gospodarstw domowych rolnków. Tabela 2. Czynnk kształtujące wydatk na żywność napoje bezalkoholowe gospodarstw domowych rolnków Wyszczególnene Kl. w wq wp - ( - ) log( wq ) ( - ) log( wp ) Żywność Peczywo produkty zbożowe D,958 1,23,797 1,71 7,44 9,15 Męso B 1,74 1,14,943 5,26 9,6 4,34 Ryby owoce morza F,778,939,828 1,84,46 1,38 Mleko B 1,259 1,368,92 1,99 2,71,72 Jogurty F,665,68,978 1,23 1,16,7 Sery twarog F,737,78,944 3,5 2,84,66 Śmetana A 1,12 1,56 1,44,29,16,13 Jaja A 1,334 1,21 1,13 2,13 1,41,72 Oleje tłuszcze D,967 1,83,894,38,91 1,29 Owoce F,728,866,84 4,19 1,89 2,3 Warzywa D,883 1,221,723 3,23 5,19 8,42 Cuker, dżem, mód, czekolada wyroby cukerncze D,919 1,28,718 1,27 3,73 5, Napoje bezalkoholowe Kawa F,786,941,835 1,34,34 1, Herbata F,795,833,954,52,41,11 Wody mneralne źródlane F,714,755,945 1,22 1,1,21 Sok owocowe warzywne F,556,659,843,24,17,7 Źródło: oblczena własne na podstawe: Budżety (215), s. 132 134, 167 169.
42 Zarządzane 4. Analza przeprowadzona dla gospodarstw pracujących na własny rachunek Z przeprowadzonych badań wynka, że: 1. W przypadku ryb owoców morza, jogurtów, serów twarogów, owoców oraz wód mneralnych źródlanych welkośc spożyca na osobę w gospodarstwach domowych pracujących na własny rachunek są wększe od średnego spożyca w Polsce, jak równeż płacone za te dobra ceny są wyższe od średnch cen wyznaczonych dla wszystkch gospodarstw domowych w kraju. W efekce wartość spożyca na osobę jest dużo wyższa od średnej wartośc spożyca oblczonej dla ogółu gospodarstw. 2. W przypadku soków owocowych warzywnych welkość spożyca na osobę w gospodarstwach domowych pracujących na własny rachunek jest znaczne wększa od średnego spożyca w Polsce, natomast płacona za te sok cena jest neznaczne nższa od średnej ceny wyznaczonej dla wszystkch gospodarstw domowych w kraju. W efekce wartość spożyca na osobę jest wyższa od średnej wartośc spożyca oblczonej dla ogółu gospodarstw. 3. W przypadku śmetany oraz jaj welkośc spożyca na osobę w gospodarstwach domowych pracujących na własny rachunek są dużo mnejsze od średnego spożyca w Polsce, natomast płacone za te produkty ceny są neznaczne wyższe od średnch cen wyznaczonych dla wszystkch gospodarstw domowych w kraju. W efekce wartość spożyca na osobę jest nższa od średnej wartośc spożyca oblczonej dla ogółu gospodarstw. W tabel 3 przedstawono wynk analzy przeprowadzonej dla gospodarstw pracujących na własny rachunek. Tabela 3. Czynnk kształtujące wydatk na żywność napoje bezalkoholowe gospodarstw domowych pracujących na własny rachunek Wyszczególnene Kl. w wq wp - ( - ) q ( - ) p 1 2 3 4 5 6 7 8 Żywność Peczywo produkty zbożowe E,973,843 1,154 1,11 6,91 5,8 Męso E,965,864 1,117 2,47 1,16 7,69 Ryby owoce morza A 1,221 1,3 1,185 1,83,27 1,56 Mleko E,928,92 1,29,55,76,21
Anna Turczak Czynnk kształtujące wydatk na żywność napoje bezalkoholowe gospodarstw domowych w Polsce 421 1 2 3 4 5 6 7 8 Jogurty A 1,155 1,1 1,5,57,38,19 Sery twarog A 1,134 1,49 1,81 1,78,67 1,11 Śmetana E,876,861 1,18,35,4,5 Jaja E,886,854 1,37,73,95,22 Oleje tłuszcze E,935,82 1,166,76 2,49 1,73 Owoce A 1,17 1,36 1,129 2,61,59 2,2 Warzywa C 1,32,839 1,23,87 4,93 5,8 Cuker, dżem, mód, czekolada wyroby cukerncze C 1,64,857 1,241 1, 2,5 3,5 Napoje bezalkoholowe Kawa C 1,8,824 1,224,5 1,22 1,27 Herbata C 1,55,833 1,266,14,48,62 Wody mneralne źródlane A 1,282 1,173 1,93 1,2,77,43 Sok owocowe warzywne B 1,13 1,341,842,7,17,1 Źródło: oblczena własne na podstawe: Budżety (215), s. 132 134, 167 169. 5. Analza przeprowadzona dla gospodarstw emerytów rencstów Z przeprowadzonych badań wynka, że: 1. W przypadku mleka, jaj oraz olejów tłuszczy welkośc spożyca na osobę w gospodarstwach domowych emerytów rencstów są wększe od średnego spożyca w Polsce, jak równeż płacone za te dobra ceny są wyższe od średnch cen wyznaczonych dla wszystkch gospodarstw domowych w kraju. W efekce wartość spożyca na osobę jest dużo wyższa od średnej wartośc spożyca oblczonej dla ogółu gospodarstw. 2. W przypadku peczywa produktów zbożowych, męsa, ryb owoców morza, serów twarogów, śmetany, owoców, warzyw, cukru, dżemu, modu, czekolady wyrobów cukernczych, kawy herbaty welkośc spożyca na osobę w gospodarstwach domowych emerytów rencstów są znaczne wększe od średnego spożyca w Polsce, natomast płacone ceny są neznaczne nższe od średnch cen wyznaczonych dla wszystkch gospodarstw domowych w kraju. W efekce wartość spożyca na osobę jest wyższa od średnej wartośc spożyca oblczonej dla ogółu gospodarstw. W tabel 4 zebrano wynk otrzymane dla gospodarstw emerytów rencstów.
422 Zarządzane Tabela 4. Czynnk kształtujące wydatk na żywność napoje bezalkoholowe gospodarstw domowych emerytów rencstów Wyszczególnene Kl. w wq wp - ( - ) log( wq ) ( - ) log( wp ) Żywność Peczywo produkty zbożowe B 1,186 1,225,968 7,66 9,11 1,45 Męso B 1,249 1,276,979 17,59 19,3 1,71 Ryby owoce morza B 1,299 1,394,932 2,48 3,15,67 Mleko A 1,234 1,212 1,19 1,8 1,64,16 Jogurty B 1,8 1,2,988,3,7,4 Sery twarog B 1,134 1,183,958 1,78 2,38,6 Śmetana B 1,413 1,417,998 1,17 1,18,1 Jaja A 1,296 1,285 1,8 1,89 1,83,6 Oleje tłuszcze A 1,379 1,322 1,43 4,41 3,84,57 Owoce B 1,281 1,315,974 4,32 4,78,46 Warzywa B 1,233 1,325,931 6,43 8,64 2,21 Cuker, dżem, mód, czekolada wyroby cukerncze B 1,139 1,259,95 2,19 3,87 1,68 Napoje bezalkoholowe Kawa B 1,275 1,353,942 1,72 2,14,42 Herbata B 1,319 1,333,989,81,84,3 Wody mneralne źródlane A 1,35 1,31 1,4,15,13,2 Sok owocowe warzywne E,944,795 1,187,3,12,9 Źródło: oblczena własne na podstawe: Budżety (215), s. 132 134, 167 169. Podsumowane Celem nnejszego artykułu była odpowedź na pytane, jak wpływ na różnce w wartoścach wydatków per capta na żywność napoje bezalkoholowe w Polsce mędzy gospodarstwam domowym należącym do różnych grup społeczno- -ekonomcznych mają różnce w spożycu w ujęcu loścowym, a jak różnce w cene. W artykule porównano średną wartość spożyca, welkość spożyca cenę odnotowaną dla gospodarstw pracownków, rolnków, pracujących na własny rachunek, emerytów oraz rencstów z odpowednm średnm oblczonym dla wszystkch gospodarstw domowych w kraju. Analzę przeprowadzono dla 16 wyodrębnonych kategor asortymentowych. Na podstawe wynków zrealzowanego badana można wycągnąć klka nteresujących wnosków, a manowce:
Anna Turczak Czynnk kształtujące wydatk na żywność napoje bezalkoholowe gospodarstw domowych w Polsce 423 1. W przypadku gospodarstw domowych pracownków wartość spożyca per capta, welkość spożyca per capta oraz ceny płacone za żywność napoje bezalkoholowe są na pozome zblżonym do tego, jak można uznać za przecętny w Polsce, prawdłowość ta dotyczy wszystkch 16 objętych badanem kategor asortymentowych. 2. W przypadku gospodarstw domowych rolnków można zauważyć dużo nższą wartość spożyca jogurtów, serów twarogów, owoców oraz napojów bezalkoholowych, co wynka ne tylko z mnejszego spożyca w ujęcu loścowym, ale równeż z nższej ceny. 3. W gospodarstwach rolnków konsumuje sę wyjątkowo dużo jaj jaja te mają wyższą cenę nż te nabywane przez gospodarstwa z pozostałych grup społeczno-ekonomcznych. 4. W gospodarstwach rolnków spożywa sę bardzo dużo mleka, cukru, dżemu, modu, czekolady wyrobów cukernczych, ale wyberane są stosunkowo tańsze produkty. 5. Konsumowane przez gospodarstwa rolnków warzywa są o wele tańsze od tych spożywanych przez gospodarstwa z pozostałych grup społeczno-ekonomcznych. 6. W gospodarstwach domowych pracujących na własny rachunek pja sę wyjątkowo dużo soków owocowych warzywnych. 7. Herbata kupowana przez gospodarstwa domowe pracujących na własny rachunek jest wyraźne droższa nż ta kupowana przez gospodarstwa z pozostałych grup społeczno-ekonomcznych. 8. W gospodarstwach pracujących na własny rachunek pja sę relatywne dużo wód mneralnych źródlanych oraz wody te mają wyższą cenę. 9. W gospodarstwach domowych emerytów rencstów bardzo duże jest spożyce per capta męsa, ryb owoców morza, mleka, śmetany, jaj, olejów tłuszczy, owoców, warzyw, cukru, dżemu, modu, czekolady wyrobów cukernczych, kawy oraz herbaty, natomast bardzo mała jest konsumpcja soków owocowych warzywnych. W ramach podsumowana warto też zaznaczyć, że na różnce w wartośc wydatków per capta mędzy gospodarstwam domowym pracownków, rolnków, pracujących na własny rachunek oraz emerytów rencstów wpływają główne różnce w welkośc spożyca na osobę, natomast dużo mnejsze znaczene mają różnce w płaconej cene.
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) 424 Zarządzane Lteratura Bednarsk, L., Boroweck, R., Duraj, J., Kurtys, E., Waśnewsk, T., Wersty, B. (1998). Analza ekonomczna przedsęborstwa. Wrocław: Wyd. AE we Wrocławu. Budżety gospodarstw domowych w 214 r. (215). Warszawa: GUS. Gabrusewcz, W. (27). Podstawy analzy fnansowej. Warszawa: PWE. Gołębowsk, G., Tłaczała, A. (29). Analza fnansowa w teor w praktyce. Warszawa: Dfn. Grzenkowcz, N., Kowalczyk, J., Kusak, A., Podgórsk, Z. (27). Analza ekonomczna przedsęborstwa. Warszawa: Wyd. Naukowe UW. Kaszubowsk, J. (24). Wykorzystane analzy ekonomcznej w zarządzanu przedsęborstwem. Gdańsk: Wyd. WSZ w Gdańsku. Matłoka, M., Wojceszyn, B. (28). Matematyka z elementam zastosowań w ekonom. Poznań: Wyd. WSB w Poznanu. Żwrbla, A. (21). Metody badawcze analzy ekonomcznej. Studum metodologczne. Włocławek: Wyd. WSH-E we Włocławku. Żwrbla, A. (27). Rozwój metod loścowych analzy ekonomcznej. Toruń: Wyd. Adam Marszałek. FACTORS SHAPING EXPENDITURES ON FOOD AND NON-ALCOHOLIC BEVERAGES OF HOUSEHOLDS IN POLAND Abstract Expendtures on food and non-alcoholc beerages of households n Poland account for nearly 1/4 of total expendtures of these households and more than 1/4 of ther expendtures on consumer goods and serces. The am of the artcle was to determne the nfluence of quanttes and prces on the araton of households n terms of expendtures on food and non-alcoholc beerages. The causal analyss allowed to answer the queston, how each factor affects the economc arable consdered n four specfed groups of households, namely, what s the drecton and strength of the nfluence. To assess the mpact of deatons of these factors on the deaton of the expendtures on food and non-alcoholc beerages the logarthmc method was used. The artcle showed that the dfferences n expendtures per capta between households of employees, farmers, self-employed, retrees and pensoners s nfluenced manly by dfferences n the amount of consumpton per person, whle the dfferences n the prce pad are much less mportant. Translated by Anna Turczak Keywords: expendtures on food and non-alcoholc beerages, soco-economc groups, causal analyss, logarthmc method JEL Codes: C2, D12