Z EWALUACJI ZEWNĘTRZNEJ WSTĘPNEJ WERSJI PRODUKTU FINALNEGO PLATFORMA FLEXICURITY MIŚP KREOWANIE PŁASZCZYZNY

RAPORT Z EWALUACJI ZEWNĘTRZNEJ WSTĘPNEJ WERSJI PRODUKTU FINALNEGO TYTUŁ PROJEKTU: PLATFORMA FLEXICURITY MIŚP KREOWANIE PŁASZCZYZNY WSPÓŁPRACY W ZAKRESIE FLEXICURITY W OBSZARZE MiŚP REALIZATORZY PROJEKTU: ZWIĄZEK RZEMIOSŁA POLSKIEGO IZBA RZEMIEŚLNICZA MAŁEJ I ŚREDNIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI SZCZECIN 2013 1

SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI... 2 1. WSTĘP... 4 1.1 Podstawa prawna ewaluacji... 4 1.2 Definicja ewaluacji... 4 1.3 Kontekst badania... 5 1.4 Grupy docelowe produktu... 9 2. PRZEDMIOT EWALUACJI... 11 2.1 System kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych... 11 2.2 System wypożyczeń pracowniczych... 11 2.3 Platforma informatyczna... 12 2.4 Struktura i zawartość merytoryczna innowacyjnego produktu... 12 3. METODOLOGIA BADANIA... 16 3.1 Harmonogram ewaluacji... 16 3.2 Materiał badawczy... 17 3.3 Cele ewaluacji... 17 3.4 Pytania badawcze... 18 3.5 Metody badawcze... 18 4. BADANIA... 21 5. WNIOSKI I REKOMENDACJE... 71 5.1 Wnioski... 71 5.2 Rekomendacje... 72 6. PODSUMOWANIE... 76 2

ZAŁĄCZNIKI... 78 Załącznik nr 1. Ankieta ewaluacyjna dla pracowników biur wsparcia... 78 Załącznik nr 2. Ankieta ewaluacyjna dla pracowników... 83 Załącznik nr 3. Ankieta ewaluacyjna dla pracodawców... 87 Załącznik nr 4. Ankieta ewaluacyjna dla instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów... 92 Załącznik nr 5. Kwestionariusz wywiadu przeprowadzonego wśród pracowników zespołu zarządzającego projektem... 95 Załącznik nr 6. Wykaz wykresów... 97 Załącznik nr 7. Bibliografia... 100 3

1. WSTĘP Niniejszy raport ewaluacyjny prezentuje wyniki ewaluacji zewnętrznej wstępnej wersji produktu wypracowanego w ramach projektu pt. Platforma Flexicurity MiŚP Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP realizowanego przez Związek Rzemiosła Polskiego w partnerstwie z Izbą Rzemieślniczą Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Szczecinie w ramach działania 2.4 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Przedmiotem ewaluacji, których wyniki są zaprezentowane w niniejszym raporcie ewaluacyjnym jest przeprowadzenie analizy/badania skuteczności i przystępności funkcjonowania Platformy MiŚP w okresie testowania produktu za okres trwania etapu testowania od dnia 01.09.2012r. do 31.08.2013r. Raport ewaluacyjny powstał na mocy umowy nr FLEXI/2/2013 zawartej pomiędzy Izbą Rzemieślniczą Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Szczecinie, a firmą PERSPEKTIVE S.C. 1.1 PODSTAWA PRAWNA EWALUACJI Ewaluacja wstępnej wersji produktu wypracowanego w ramach Projektu pt. Platforma Flexicurity MiŚP Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP realizowana jest na podstawie prawodawstwa krajowego oraz Unii Europejskiej, w tym w szczególności: Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności z dnia 11 lipca 2006r., Ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z dnia 6 grudnia 2006r. (Dz. U. 2006 Nr 277 poz. 1658) Planu oceny Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 z dnia 5 września 2007r. 1.2 DEFINICJA EWALUACJI Na potrzeby opracowania niniejszego raportu ewaluacyjnego przyjęto definicję ewaluacji rekomendowaną przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego tzn.: Ewaluacja to inaczej osąd (ocena) wartości interwencji publicznej dokonany przy uwzględnieniu odpowiednich kryteriów (skuteczności, efektywności, użyteczności, trafności i trwałości) oraz standardów. Osąd dotyczy zwykle potrzeb, jakie powinny być zaspokojone w wyniku interwencji oraz osiągniętych efektów. Ewaluacja jest oparta na informacjach specjalnie w tym celu zebranych oraz zinterpretowanych za pomocą odpowiedniej 4

metodologii 1 Ewaluacja, której efektem jest przedmiotowy raport ewaluacyjny jest ewaluacją: zewnętrzną- prowadzona przez zewnętrzny i niezależny od Projektodawców podmiot, produktu- zakres ewaluacji ogranicza się tylko i wyłącznie do zbadania produktu powstałego w wyniku realizacji projektu innowacyjnego testującego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, formatywną- ( ) jest nastawiona na poprawę i usprawnienie zarządzania oraz wdrażania interwencji publicznej przez osoby zarządzające; wspomaga bieżącą realizację przedsięwzięcia poprzez stałą analizę danych (ewaluacja on going: bieżąca, okresowa 2 ) 1.3 KONTEKST BADANIA Projekt pt. Platforma Flexicurity MiŚP Kreowania płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP realizowany jest w ramach priorytetu II Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących. Czas realizacji działań projektowych został określony we wniosku o dofinansowanie na okres od 01.11.2011 do 31.10.2014. Harmonogram realizacji projektu 3 L.P. Nazwa zadania 2011r 2012r 2013r 2014r IV I II III IV I II III IV I II III IV 1. Zarządzanie projektem Lider/Partner x x x x x x x x x x x x X 2. Diagnoza i analiza problemu - x x 1 Wytyczne Ministerstwa Rozwoju Regionalnego nr 6 w zakresie ewaluacji programów operacyjnych na lata 2007-2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2007. 2 Mini przewodnik po ewaluacji projektów innowacyjnych POKL. Zalecenia Krajowej Instytucji Wspomagającej, Krajowa Instytucja Wspomagająca, Warszawa 2012. 3 Opracowanie własne na podstawie wniosku o dofinansowanie o sumie kontrolnej nr 9896-4A7B-D250-9869 5

Partner 3. Opracowanie wstępnej wersji produktów i strategii wdrażania- Partner x x 4. Testowanie wstępnej wersji produktu PLATFORMA Flexiciurity MiŚP - Partner 5. Analiza rzeczywistych efektów testowania PLATFORMY Flexiciurity MiŚP - Partner 6. Opracowanie finalnej wersji PLATFORMY Flexiciurity MiŚP- Partner x x x x x x x x x x 7. Upowszechnienie produktów i włączenie do głównego nurtu polityki - Lider x x x x x x Projekt pt. Platforma Flexicurity MiŚP Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP jest projektem innowacyjnym testującym, którego idea sprowadza się do rozpoczęcia procesu polegającego na przekształceniu istniejących możliwości w nowe idee i wprowadzeniu ich do praktycznego zastosowania 4. Innowacją w ramach przedmiotowego projektu jest próba implementacji modelu FLEXICIURITY w nowym wymiarze 5 w warunkach polskiej rzeczywistości. Pojęcie to powstało z połączenia dwóch słów zaczerpniętych z języka angielskiego tzn.: flexibility (elastyczność) oraz security (bezpieczeństwo) i stanowi nazwę modelu rynku pracy, który został wypracowany na przestrzeni wielu lat w Danii. Model ten z jednej strony wykorzystuje ideę elastycznych form zatrudnienia będących korzystnymi zarówno dla pracowników (szczególnie tych, którzy znajdują się w trudnej sytuacji na rynku pracy) jak i pracodawców, którzy mogą swobodnie zarządzać zatrudnieniem w swoich firmach elastycznie je dopasowując do aktualnej sytuacji panującej na rynku. Z drugiej zaś strony pracownikowi zapewniane jest bezpieczeństwo polegające na aktywnym wspieraniu ludzi w zakresie wyposażania ich w kwalifikacje i umiejętności umożliwiające rozwój 4 Projekty innowacyjne. Poradnik dla projektodawców Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Krajowa Instytucja Wspomagająca, Warszawa 2011. 5 Szczegółowy opis innowacji znajduje się w rozdziale II. 6

zawodowy i uzyskanie zatrudnienia na rynku pracy. Model flexiciurity w fachowej literaturze przedmiotu składa się z 4 filarów: aktywna polityka rynku pracy- założenia tej polityki skupiają się na zapewnianiu osobom zdolnym do podjęcia zatrudnienia możliwości przekwalifikowania zawodowego, szkoleń, doradztwa zawodowego oraz co najważniejsze miejsc pracy, elastyczność prawna i organizacyjna- formy i możliwości zatrudnienia są elastycznie dopasowywane do potrzeb aktualnie występujących na rynku pracy, kształcenie ustawiczne- osoby zdolne do zatrudnienia mają możliwość szybkiego podniesienia kwalifikacji i/lub przekwalifikowania się w kierunkach umożliwiających uzyskanie zatrudnienia, system zabezpieczenia społecznego pracownika- osoby tracące zatrudnienie obejmowane są opieką społeczną polegającą na uzyskiwaniu wysokich świadczeń do czasu uzyskania zatrudnienia, stosowaniem ubezpieczeń od bezrobocia itp. 6 Głównym celem projektu pt. Platforma Flexicurity MiŚP Kreowania płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP jest: Podwyższenie poczucia bezpieczeństwa 310 pracowników MiŚP w zakresie utraty pracy oraz poprawa sytuacji 60 pracodawców z sektora MiŚP w zakresie efektywności pozyskiwania pracowników i ograniczenia zagrożeń spowodowanych ich zwalnianiem. Celami szczegółowymi zaś są: zmniejszenie o 20% (rok/roku) liczby pracowników zwalnianych z 60 MiŚP poprzez stworzenie Systemu Wypożyczeń Pracowniczych funkcjonujących w cechach (cel szczegółowy nr 1), podwyższenie kwalifikacji, o co najmniej jedną kwalifikację składową przez min 210 pracowników oraz poprawienie sytuacji min 20 pracodawców w zakresie poziomu kwalifikacji personelu (o co najmniej jedną kwalifikację składową) poprzez wdrożenie do praktyki kursów zawodowych, opartych o bazę praktyk w MiŚP (cel szczegółowy nr 2), wzmocnienie o 2 punkty potencjału (mierzonego wskaźnikiem zadowolenia*) 60 pracodawców MiŚP poprzez, wzrost efektywności z pozyskiwaniu pracowników (wypożyczanych i przekwalifikowywanych) oraz ograniczenie zagrożeń spowodowanych ich zwalnianiem (ograniczenie liczby zwalnianych) (cel szczegółowy nr 3). Projektodawcy zapisali następujące rezultaty, których realizacja będzie tożsama z osiągnięciem wyżej opisanych celów, tzn.: 6 Flexiciurity. Do wdrożenia od zaraz, Związek Pracodawców Pomorza Zachodniego Lewiatan, Szczecin 2011. 7

I. W wniosku o dofinansowanie (rezultaty osiągnięte z chwilą zakończenia realizacji projektu tzn. 31.10.2014) wzrost poczucia bezpieczeństwa dotyczącego zagrożenia utratą pracy 310 pracowników MiŚP oraz wzrost konkurencyjności 60 pracodawców w zakresie zarządzania kadrami i zasad równości płci, wzrost wiedzy 60 pracodawców w zakresie zarządzania kadrami i zasad równości płci, liczba pracowników z MiŚP, którzy uzyskali kwalifikacje cząstkowe 210, wzrost poziomu kwalifikacji personelu u 20 pracodawców z MiŚP, poprawa sytuacji pracowników z 60 MiŚP spowodowany zmniejszeniem o 20% liczby zwalnianych, raport z badań postrzegania przez pracowników i pracodawców z MiŚP w zachodniopomorskim form wsparcia w stosunku do ich potrzeb i oczekiwań, 10 seminariów RPP dotyczących konsultacji z odbiorcami i użytkownikami na wszystkich etapach projektu, 2 seminaria mające na celu dopracowanie ostatecznej wersji platformy flexiciurity MiŚP, 6 konferencji upowszechniających wypracowane rozwiązania (2 na etapie testowania i 4 regionalne na etapie upowszechniania), po 10 konferencji powiatowych dla pracowników i pracodawców z MiŚP, pakiet dokumentacji startowej: systemu wypożyczeni pracowniczych, dla pracodawców, dla komisji przeprowadzających egzaminy sprawdzające na kwalifikacje cząstkowe, przeszkolonych członków komisji egzaminacyjnych 15 na etapie testowania, 45 upowszechniania, przeszkolonych 240 BO w zakresie kwalifikacji cząstkowych dla 25 zawodów, korzystających z biur wsparcia 310 BO, upowszechniony w Izbach Rzemieślniczych, spółdzielniach i cechach w całym kraju produkt pod nazwą Platforma flexiciurity MiŚP, rekomendacja do Ministerstwa Edukacji Narodowej, właściwej komisji sejmowej dotycząca zmian w prawie oświatowym (rozporządzeniu o egzaminach czeladniczych), rekomendacja do Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej, właściwej komisji sejmowej, komisji trójstronnej, głównych central związków zawodowych dotyczących zmian w prawie pracy o zmiany prawa pracy sprzyjające upowszechnianiu Systemu Wypożyczeń Pracowniczych. II. W Strategii Wdrażania Produktu Innowacyjnego (rezultaty osiągnięte po zakończeniu procesu testowania tzn. w III kwartale 2013r.) 20 pracowników uczestniczących w systemie wypożyczeń pracowniczych. Określony będzie na podstawie wyciągu z bazy danych Platformy informatycznej oraz kser porozumień bądź umów potwierdzających wypożyczenia (dot. celu szczegółowego nr 1), spadek o 20% liczony rok do roku ilości zwalnianych pracowników na obszarze funkcjonowania platformy). Określony będzie na podstawie ankiet przeprowadzonych wśród 60 pracodawców (dot. celu szczegółowego nr 1), 310 osób (w tym: 210 pracowników z 20 zakładów, którzy podwyższyli swoje kwalifikacje, 60 samozatrudnionych oraz 40 pracodawców). Określone będzie na podstawie odbitek ksero zaświadczeń wydanych przez komisje egzaminacyjne Izb rzemieślniczych (dot. celu szczegółowego nr 2), 8

20 zakładów, w których co najmniej 1 pracownik podwyższy swoje kwalifikację. Określone będzie na podstawie oświadczeń pracodawców i list osób, które otrzymały zaświadczenia (dot. celu szczegółowego nr 2), 80% wśród badanych 60 pracodawców uzna, że wzrosła ich wiedza w zakresie zarządzania kadrami. Określony będzie na podstawie ankiet na końcu etapu testowania (dot. celu szczegółowego nr 3), wzrost o 2 punkty wskaźnika zadowolenia 60 pracodawców. Określony będzie na podstawie ankiet mierzących ten wskaźnik w skali od 1 do 5. Ankietowanie przeprowadzone pod koniec etapu testowania (dot. celu szczegółowego nr 3). Celami projektu określonymi w Strategii Wdrażania Produktu Innowacyjnego, które realizowane będą na etapie upowszechniania produktu finalnego (pod warunkiem uzyskania pozytywnej opinii przez Sieć Tematyczną) są: wdrożenie w okresie upowszechnienia produktu pod nazwa Platforma Flexicurity w 4 Izbach Rzemieślniczych w Polsce (razem 24 biura wsparcia w Cechach i Izbach Rzemieślniczych), a po zakończeniu projektu w ok. 16 Izbach Rzemieślniczych, 160 Cechach lub Spółdzielniach Rzemieślniczych, wypracowanie korzystnych dla pracodawców i pracowników z MiŚP rozwiązań (w tym zmian w prawie oświatowym i prawie pracy) dotyczących wypożyczeń pracowniczych i potwierdzania kwalifikacji składowych. 1.4 GRUPY DOCELOWE PRODUKTU W ramach projektu innowacyjnego testującego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki wyróżniamy 2 kategorie podmiotów objętych oddziaływaniem wypracowanego produktu: użytkownicy produktu (osoba prawna/fizyczna, wykorzystująca/stosująca w praktyce wypracowany innowacyjny produkt oraz jego narzędzia 7 ) odbiorcy produktu (osoba prawna/fizyczna będąca beneficjentem działań realizowanych w wyniku wdrożenia innowacyjnego produktu oraz jego narzędzi 8 ) Zgodnie z zapisami wniosku o dofinansowanie (suma kontrolna nr 9896-4A7B-D250-9869) oraz Strategii Wdrażania Produktu Innowacyjnego użytkownik produktu został zdefiniowany, jako osoba prawna zrzeszająca firmy z obszaru mikro, małej i średniej przedsiębiorczości działających w obszarze usług rzemieślniczych tzn.: Izby Rzemieślnicze, Cechy Rzemieślnicze oraz inne organizacje i stowarzyszenia zrzeszające 7 Projekty innowacyjne. Poradnik dla projektodawców Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Krajowa Instytucja Wspomagająca, Warszawa 2011. 8 Ibidem. 9

przedsiębiorców. Odbiorca zaś został zdefiniowany, jako przedsiębiorca (osoba prawna zrzeszona w w/w podmiotach) oraz jego pracownicy (w szczególności osoby z zdezaktualizowanymi kwalifikacjami zawodowymi oraz zagrożone utratą zatrudnienia). Twórcy innowacyjnego produktu założyli, iż aby produkt był efektywny, winien być wdrażany na poziomie 4 szczebli: instytucje szczebla wojewódzkiego (np. izby Rzemieślnicze) - będące użytkownikiem innowacyjnego produktu i pełniące funkcję nadzorczą/kontrolną, instytucje szczebla lokalnego (np. Cechy Rzemieślnicze) - będące użytkownikiem odpowiedzialnym za kontakt z odbiorcami innowacyjnego produktu, pracodawcy zrzeszeni w instytucji szczebla lokalnego- odbiorcy działań innowacyjnego produktu, pracownicy pracodawców zrzeszonych w instytucji szczebla lokalnego- odbiorcy działań innowacyjnego produktu. 10

2. PRZEDMIOT EWALUACJI Przedmiotem ewaluacji jest wstępna wersja produktu opracowana w ramach projektu pt. Platforma Flexicurity MiŚP Kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP składająca się zasadniczo z 2 elementów: Systemu kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych, Systemu wypożyczeń pracowniczych. Oba w/w systemy funkcjonują w ramach narzędzia informatycznego pod nazwą Platforma Informatyczna, która została ulokowana w sieci Internet pod adresem www.program.platforma-flexiciurity.pl na serwerach partnera projektu (Izba Rzemieślnicza Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Szczecinie). 2.1 SYSTEM KSZTAŁCENIA I POTWIERDZANIA KWALIFIKACJI SKŁADOWYCH System kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych w założeniu twórców ma być elementem wpisującym się w system kształcenia ustawicznego. Kształcenie ustawiczne regulowane jest m. in. rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 stycznia 2012r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych. W ramach rozporządzenia wyszczególnia się kilka form edukacji ustawicznej: kursy zawodowe, kursy umiejętności zawodowych, kursy kompetencji ogólnych, turnusy oraz kursy inne. Ostatnia wyszczególniona w rozporządzeniu forma ( kursy inne ) umożliwia realizację kursów mających na celu uzyskanie tzw. kwalifikacji składowych. Idea kwalifikacji składowych sprowadza się do możliwości nauczania i certyfikowania konkretnych składowych umiejętności zawodowych (każda jedna umiejętność zawodowa weryfikowana będzie egzaminem sprawdzającym), a nie jak do tej pory wszystkich umiejętności zawodowych niezbędnych do wykonywania danego zawodu (jeden egzamin czeladniczy weryfikujący wszystkie umiejętności zawodowe). Nie mniej jednak pozytywna weryfikacja wszystkich składowych umiejętności/kwalifikacji zawodowych niezbędnych do wykonywania danego zawodu egzaminami sprawdzającymi, umożliwia podejście do egzaminu czeladniczego, którego zaliczenie skutkuje uzyskaniem tytułu czeladnika. Według twórców innowacyjnego produktu możliwość zdobywania kwalifikacji cząstkowych niesie ze sobą korzyści zarówno dla pracodawców (możliwość podniesienia kwalifikacji pracownika niższym kosztem w zakresie ściśle określonej umiejętności zawodowej, na którą istnieje realne rynkowe zapotrzebowanie) jak i samych pracowników (możliwość stopniowego zdobywania kolejnych aktualnie potrzebnych umiejętności zawodowych). 2.2 SYSTEM WYPOŻYCZEŃ PRACOWNICZYCH System wypożyczeń pracowniczych w założeniu jego twórców polega na utrzymaniu ciągłości zatrudnienia pracownika w czasie pojawiającej się dekoniunktury gospodarczej dotykającej przedsiębiorstwo, w 11

którym jest zatrudniony. Przedsiębiorca, którego sytuacja gospodarcza zmusza do ograniczenia mocy wytwórczych swojego zakładu (tym samym zmniejszenia zatrudnienia), korzystając z narzędzi wypracowanego systemu, ma możliwość wypożyczenia pracownika i czasowej redukcji kosztów jego utrzymania. Jak wskazują autorzy innowacyjnego produktu jest to innowacyjna forma zastosowania leasingu pracowniczego przez pracodawców MiŚP, którzy nie prowadzą tego typu działalności 9. W ramach wypracowanego systemu kojarzeni będą ze sobą pracodawcy chcący udostępnić swojego pracownika precyzując jego czas dostępności, posiadane kwalifikacje etc. z pracodawcami chcącymi z usług takiego pracownika skorzystać. 2.3 PLATFORMA INFORMATYCZNA Platforma informatyczna w założeniu twórców innowacyjnego produktu ma umożliwić korzystanie z pełni funkcjonalności obu w/w systemów. Jej zadania to przede wszystkim: prowadzenie i aktualizacja spisu instytucji rynku pracy wspierających osoby poszukujące zatrudnienia, kojarzenie pracodawców chcących wypożyczyć sobie pracowników, kojarzenie pracowników poszukujących pracy z przedsiębiorcami z sektora MiŚP, gromadzenie danych osób poszukujących pracy (wirtualne CV), upowszechnianie informacji o wolnych miejscach pracy w sektorze MiŚP, ułatwienie w diagnozowaniu preferencji zawodowych osób poszukających pracy, ułatwienie opracowania indywidualnych programów dokształcania pracowników zgodnie z oczekiwaniami pracodawców, upowszechnienie opracowanej w ramach projektu poradników do samokształcenia kierowanego oraz programów kształcenia praktycznego dla osób dorosłych zdobywających kwalifikacje składowe. Twórcy innowacyjnego produktu zakładają, iż obsługą platformy (wprowadzanie i aktualizacja danych) zajmować się będą użytkownicy produktu tzn. instytucje szczebla lokalnego (głównie cechy rzemieślnicze) tworzące tzw. Biura wsparcia będące pod nadzorem instytucji szczebla wojewódzkiego (głównie Izb Rzemieślniczych). 2.4 STRUKTURA I ZAWARTOŚĆ MERYTORYCZNA INNOWACYJNEGO PRODUKTU Autorzy innowacyjnego produktu podzieli go na 15 poszczególnych rozdziałów: Program szkoleń pracodawców nt. zasady flexiciurity zawierający Program kursu dla pracodawców na temat zasady flexiciurity i zarządzania personelem (czas trwania i sposób 9 Strategia wdrażania projektu innowacyjnego PLAFROMA FLEXICIURITY MiŚP, Związek Rzemiosła Polskiego, Izba Rzemieślnicza Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Szczecinie, Szczecin 2012. 12

organizacji, cele kształcenia, plan nauczania, treści kształcenia, opis efektów kształcenia, wykaz literatury i środków dydaktycznych, sposób i forma zaliczenia). Broszury nt. Flexiciurity i zasad zarządzania personelem: a. Stosowanie zasady flexiciurity dla MiŚP- broszura nt. flexiciurity broszura zawiera następujące rozdziały: Model Flexiciurity, Wprowadzenie, Co to jest flexiciurity?, Elastyczne formy zatrudnienia, Elastyczne systemy czasu pracy, Wdrażanie nowych form pracy, Wdrażanie nowych form pracy podsumowanie, b. Zarządzanie personelem w MiŚP- broszura nt. zasad zarządzania personelem - broszura zawiera następujące rozdziały: Wybrane zagadnienia z zakresu Zarządzania Zasobami Ludzkimi, Wprowadzenie, Motywacja pracowników, Szkolenie pracowników jako strategia motywacji, Komunikacja w małych i średnich przedsiębiorstwach, Bibliografia. Program szkoleń opiekunów beneficjentów ostatecznych zawiera Program kursu dla opiekunów beneficjentów ostatecznych (organizujących i prowadzących biura wsparcia) (czas trwania i sposób organizacji, wymagania wstępne dla uczestników, cele kształcenia, plan nauczania, treści kształcenia, sposób sprawdzenia efektów kształcenia, literatura). Ankieta badająca predyspozycje beneficjentów ostatecznych. Baza instytucji i serwisów pośredniczących miejscami pracy: a. Baza agencji pośrednictwa pracy (wykaz 62 podmiotów zajmujących się pośrednictwem pracy w województwie zachodniopomorskim), b. Strona tytułowa do bazy agencji pośrednictwa pracy. Wzory dokumentów do obsługi klientów w biurach wsparcia: a. Formularz wykonania usługi informacyjnej dla pracodawcy, b. Formularz wykonania usługi informacyjnej dla pracownika, c. Oświadczenie o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych dla celów rekrutacji, d. Wykaz wzorów dokumentów do obsługi klientów w biurach wsparcia, e. Zgłoszenie pracodawcy o braku pracowników, f. Zgłoszenie pracodawcy o nadwyżce pracowników. Standard organizacyjny i techniczny regionalnych biur wsparcia- złożony z następujących rozdziałów: Opis standardu organizacyjnego i technicznego regionalnych biur wsparcia, Zakres danych otrzymywanych w formie elektronicznej oraz papierowych wydruków, Instrukcja obiegu dokumentów (procedury, wykaz wzorów dokumentów do obsługi klientów w biurach wsparcia). Regulamin wypożyczeni pracowniczych: a. Aneks do umowy o pracę, b. Oświadczenie do umowy zlecenia, c. Regulamin wypożyczeń pracowniczych- zawiera następujące rozdziały: Agencje pośrednictwa pracy, Wynajem pracowników leasing pracowniczy, Zawieranie umów, d. Umowa leasingu pracowników, e. Umowa o dzieło, f. Umowa o pracę na czas zastępstwa, g. Umowa o pracę na zastępstwo, h. Umowa zlecenie, i. Zobowiązanie pracownika do zachowania tajemnicy zawodowej i poufności, Zasady promocji i informacji kierowanych do pracodawców MiŚP- złożone z następujących rozdziałów: Czym jest promocja?, Analiza SWOT, Plan promocji systemu wypożyczeń pracowniczych, Cel promocji, Odbiorca kampanii promocyjnej, Przekazywana informacja, Terminy prowadzenia promocji, Sposób dotarcia do odbiorców promocji, Wykonawca promocji. 13

Regulaminy prac komisji kwalifikacyjnych: a. Protokół egzaminu sprawdzającego kwalifikacje składowe w zawodzie, b. Protokół zbiorczy z posiedzenia Komisji Egzaminacyjnej Czeladniczej- dla egzaminu sprawdzającego, c. Regulamin prac komisji kwalifikacyjnych dotyczących zasad przeprowadzania egzaminów sprawdzających-składowych, d. Standardy wymagań egzaminacyjnych egzaminu sprawdzającego kwalifikacje składowe (standardy opracowano dla zawodów: dekarz, betoniarz-zbrojarz, monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych, monter zabudowy i obrót wykończeniowych w budownictwie, murarztynkarz, elektromechanik pojazdów samochodowych, elektryk, elektromechanik, cukiernik, piekarz, stolarz, fryzjer, kucharz, zegarmistrz, lakiernik samochodowy, monter instalacji gazowych, glazurnik, fotograf, wizażystka, florysta, sprzedawca). e. Wniosek o dopuszczenie do egzaminu sprawdzającego kwalifikacje składowe w zawodzie. f. Zaświadczenie złożenia egzaminu sprawdzającego kwalifikacje składowe w zawodzie. g. Zawiadomienie skierowanie na egzamin sprawdzający kwalifikacje składowe. Opis kompetencji składowych i listy kontrolne kompetencji: a. Opis systemu kształcenia i potwierdzania kwalifikacji mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, b. Listy kontrolne i zestaw zadań zawodowych w zawodach: betoniarz-zbrojarz, cukiernik, dekarz, elektromechanik pojazdów samochodowych, elektromechanik, elektryk, florysta, fotograf, fryzjer, glazurnik, kucharz, lakiernik samochodowy, mechanik monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, monter instalacji gazowych, monter instalacji sanitarnych, monter zabudowy i robót wykończeniowych, murarz-tynkarz, operator obrabiarek skrawających, piekarz, ślusarz, sprzedawca, stolarz, wizażystka, zegarmistrz. Programy i poradniki w 25 zawodach: a. Programy kursów do zawodów (po 5 na każdy zawód): betoniarz-zbrojarz, cukiernik, dekarz, elektromechanik pojazdów samochodowych, elektromechanik, elektryk, florysta, fotograf, fryzjer, glazurnik, kucharz, lakiernik samochodowy, mechanik monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, monter instalacji gazowych, monter instalacji sanitarnych, monter zabudowy i robót wykończeniowych, murarz-tynkarz, operator obrabiarek skrawających, piekarz, ślusarz, sprzedawca, stolarz, wizażystka, zegarmistrz, b. Poradniki kursów do zawodów (po na każdy zawód): betoniarz-zbrojarz, cukiernik, dekarz, elektromechanik pojazdów samochodowych, elektromechanik, elektryk, florysta, fotograf, fryzjer, glazurnik, kucharz, lakiernik samochodowy, mechanik monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, monter instalacji gazowych, monter instalacji sanitarnych, monter zabudowy i robót wykończeniowych, murarz-tynkarz, operator obrabiarek skrawających, piekarz, ślusarz, sprzedawca, stolarz, wizażystka, zegarmistrz. Programy szkoleń dla członków i przewodniczących komisji egzaminacyjnych: a. Program kursu dla członków komisji egzaminacyjnych Izb Rzemieślniczych- złożony z następujących części: czas trwania i sposób organizacji, cele kształcenia, wymagania stawiane kandydatom, plan nauczania, treści kształcenia, opis efektów nauczania, wykaz literatury, środki i materiały dydaktyczne niezbędne do realizacji zajęć, sposób i forma zaliczenia. b. Program kursu dla przewodniczących komisji egzaminacyjnych Izb Rzemieślniczych- złożony z następujących części: czas trwania i sposób organizacji, cele kształcenia, wymagania stawiane kandydatom, plan nauczania, treści kształcenia, opis efektów nauczania, wykaz literatury, środki i materiały dydaktyczne niezbędne do realizacji zajęć, sposób i forma zaliczenia. 14

Program kształcenia instruktorów pt. Kurs pedagogiczny dla instruktorów praktycznej nauki zawodu w zakładach pracy (instruktorów szkolenia w kwalifikacjach składowych) - złożony z następujących części: czas trwania i sposób organizacji, cele kształcenia, wymagania stawiane kandydatom, plan nauczania, treści kształcenia, opis efektów kształcenia, wykaz literatury, środki i materiały dydaktyczne niezbędne do realizacji zajęć, sposób i forma zaliczenia. Uzupełniający komponent instrukcja obsługi Platformy Flexicurity MiŚP: a. Instrukcja instalacji Platformy flexiciurity małych i średnich przedsiębiorstw b. Instrukcja obsługi programu Platforma flexiciurity małych i średnich przedsiębiorstw złożona z następujących części: rozpoczęcie pracy z programem, praca z programem, opis poszczególnych funkcji programu. c. Instrukcja wdrażania i obsługi produktu Platforma flexiciurity małych i średnich przedsiębiorstw - złożona z następujących części: opis produktu, wymagania techniczne i organizacyjne, funkcjonowanie produktu. 15

3. METODOLOGIA BADANIA 3.1 HARMONOGRAM EWALUACJI Ewaluacja produktu w ramach projektu pt. Platforma Flexicurity MiŚP Kreowania płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP składała się z następujących etapów zobrazowanych na wykresie Gaant a: L.P. Nazwa etapu Wrzesień 2013 Październik 2013 Listopad 2013 Grudzień 2013 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. Podpisanie umowy na realizację x ewaluacji 2. Spotkanie z zespołem x projektowym Zleceniodawcy celem uszczegółowienia zakresu ewaluacji oraz przekazania dokumentów 3. Zgromadzenie i usystematyzowanie danych x x niezbędnych do przeprowadzenia ewaluacji 4. Szczegółowa analiza zgromadzonych danych (jakościowa i ilościowa) x x x x 5. Ocena przeanalizowanych danych (sformułowanie x x x x x wniosków i rekomendacji) 6. Utworzenie raportu z ewaluacji x x x x 16

produktu 7. Przekazanie finalnej wersji raportu Zleceniodawcy x 3.2 MATERIAŁ BADAWCZY Ewaluacja produktu w ramach projektu pt. Platforma Flexicurity MiŚP Kreowania płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP odbyła się na podstawie następujących przekazanych przez Izbę Rzemieślniczą Małej i Średniej Przedsiębiorczości dokumentów źródłowych: Raporty i dane uzyskane z narzędzia informatycznego Platforma flexiciurity Raporty okresowe i końcowe z wywiadów przeprowadzonych wśród pracowników biur wsparcia, Raporty okresowe i końcowe z ankiet przeprowadzonych wśród instruktorów na kursach, egzaminatorów oraz właścicieli zakładów, w których prowadzone będą kursy, Raporty okresowe i końcowe z ankiet przeprowadzonych wśród pracodawców, Informacje dotyczące funkcjonowania systemu kształcenia, wypożyczeń pracowniczych oraz dane dotyczące oceny szkoleń i materiałów, które otrzymają pracodawcy, Dane uzyskane z przeglądu materiałów wypracowanych w ramach projektu (poradniki, programy kursów, dzienniki zajęć), Dane uzyskane z ankiet ewaluacyjnych szkoleń i kursów, Dane uzyskane z przeglądu wypracowanej w biurach wsparcia dokumentacji, Dane uzyskane z przeglądu protokołów posiedzeń Rady programowej projektu, Innowacyjny produkt (wg szczegółowego wykazu umieszczonego w podrozdziale 2.4). 3.3 CELE EWALUACJI Celem ewaluacji produktu wypracowanego w ramach projektu pt. Platforma Flexicurity MiŚP Kreowania płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP jest: analiza rzeczywistych efektów testowania wstępnej wersji produktu w odniesieniu do grup docelowych, możliwości jego wdrożenia i upowszechnienia w główny nurcie oraz wypracowanie pakietu rekomendacji w zakresie wprowadzenia potencjalnych ulepszeń/usprawnień. Ewaluacja produktu opierać się będzie na jego weryfikacji pod kątem następujących kryteriów ewaluacyjnych: Skuteczność kryterium określa czy wypracowany produkt przynosi oczekiwane korzyści grupom docelowym poprzez jego praktyczne zastosowanie. Ponadto w ramach przedmiotowego 17

kryterium weryfikowana będzie możliwość zwiększenia skuteczności proponowanych metod z uwzględnieniem warunków, które musiałby być spełnione, ażeby było to możliwe. Efektywność kryterium określa czy wypracowany produkt jest lepszy od dotychczas stosowanych rozwiązań oraz przede wszystkim czy nakład środków w stosunku do osiąganych rezultatów jest adekwatny (tzw. efektywność finansowa). W ramach przedmiotowego kryterium oceniana będzie również wysokość nakładów (głównie finansowych) niezbędnych do wdrożenia produktu. Im koszta będą wyższe, tym ocena będzie niższa. Użyteczność/trafność kryterium określa czy wypracowany produkt jest zgodny z aktualnymi potrzebami grup docelowych. Trwałość kryterium określa czy w jakim stopniu prawdopodobne jest, że wypracowany produkt będzie funkcjonował po zakończeniu projektu. 3.4 PYTANIA BADAWCZE Główne pytania badawcze zostały określone już w fazie wyboru podmiotu realizującego ewaluację zewnętrzną produktu. Brzmią one następująco: Czy System kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych funkcjonuje zgodnie z założeniami projektu, czy osiągnięto zakładane efekty i rezultaty, jaka jest ocena systemu przez pracowników i pracodawców, czy materiały i programy wspierające proces kształcenia i egzaminowania są przydatne i dostosowane do uczestników szkolenia, czy system jest efektywny, tańszy od stosowanych dotychczas, czy pracownicy i pracodawcy widzą przydatność takiej formy wsparcia? Czy System wypożyczeń pracowniczych funkcjonuje zgodnie z założeniami projektu, jaka jest ocena pracowników uczestniczących w wypożyczeniach, jaka jest ocena pracodawców wypożyczających pracowników i zatrudniających wypożyczanych, czy osiągnięto zakładane efekty i rezultaty, czy pracownicy i pracodawcy widzą konieczność takiej formy wsparcia? Czy dobrze funkcjonują biura wsparcia w cechach, jaka jest ocena biur przez pracowników i pracodawców, czy pracownicy widzą przydatność takiej formy wsparcia? Jak pracodawcy oceniają przeznaczony dla nich program wsparcia pracodawców, czy znają inne rozwiązania wspierające, czy proponowane w projekcie wsparcie jest lepsze-skuteczniejsze od innych? W wyniku konsultacji przeprowadzonych 1 października 2013 w ramach spotkania pomiędzy zespołem projektowym Zamawiającego a zespołem ewaluacyjnym Wykonawcy zdecydowano postawić dodatkowe pytania badawcze: Czy i w jakim zakresie testowany produkt jest użyteczny i skuteczny dla grup docelowych produktu (odbiorcy i użytkownicy)? Jaki jest potencjał wdrożeniowy testowanego modelu po zakończeniu realizacji projektu? 3.5 METODY BADAWCZE 18

Ewaluacja produktu wypracowanego w ramach projektu pt. Platforma Flexicurity MiŚP Kreowania płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP odbywać się będzie z wykorzystaniem metody badawczej Mix Method Research polegającej na rozpatrywaniu każdego pytania badawczego z wielu perspektyw stosując podejście zarówno jakościowe jak i ilościowe. W ramach prowadzonej ewaluacji wykorzystane zostaną zarówno dane zastane będące efektem prowadzonego monitoringu oraz pierwotne pozyskane z badań jakościowych oraz ilościowych. L.P. Metoda/techniki badawcze Zakres badania 1. Analiza jakościowa Wstępna wersja produktu finalnego (wg szczegółowego wykazu umieszczonego w podrozdziale 2.4) 2. Analiza dokumentów projektowych Wniosek o dofinansowanie, Strategia wdrażania projektu innowacyjnego, Materiały informacyjno-promocyjne projektu, Materiały dot. innowacyjnego modelu zamieszczane na stronie internetowej Projektodawców Raporty okresowe i końcowe Projektodawców, oraz inne mniej istotne. 3. Ankietowanie kwestionariuszami pracowników biur wsparcia Łącznie przebadanych zostało 10 pracowników biur wsparcia (w projekcie prowadzonych było 10 biur wsparcia i każdy z jego pracowników uczestniczył w badaniu 1 krotnie) 4. Ankietowanie kwestionariuszami pracodawców uczestniczących w procesie testowania 5. Ankietowanie kwestionariuszami instruktorów na kursach, egzaminatorów oraz właścicieli zakładów, w których prowadzone będą kursy 6. Ankietowanie kwestionariuszami pracowników korzystających ze wsparcia organizowanego przez biura wsparcia Łącznie przebadanych zostało 66 pracodawców i każdy z nich uczestniczył w badaniu 1 krotnie Łącznie przebadanych zostało 25 osób i każda z nich uczestniczyła w badaniu 1 krotnie Łącznie przebadanych zostało 105 pracowników i każda z nich uczestniczyła w badaniu 1 krotnie 7. Wywiady indywidualne i grupowe 10 pracowników biur wsparcia 5 pracowników Projektodawców stanowiących zespół zarządzający projektem 19

Uzyskany od realizatorów projektu materiał badawczy oraz przeprowadzone własne badania ankietowe (zostały one przeprowadzone w dnia 14-18.10.2013 z wykorzystaniem metody PAPI) bazują głównie na odpowiedziach czterech zasadniczych grup respondentów jednocześnie aktywnie uczestniczących w procesie testowania innowacyjnego modelu tzn.: Pracownicy biur wsparcia, Pracodawcy, Pracownicy, Instruktorzy kursów zawodowych, egzaminatorzy, właściciele zakładów, w których prowadzone były kursy. 20

4. BADANIA Pierwszym pytaniem, które zostało postawione wszystkim czterem grupom respondentów, dotyczyło przystępności wypracowanego modelu pod kątem jego czytelności i możliwości zrozumienia treści/narzędzi w nim zawartych potencjalnym odbiorcom. Na pytanie Czy treści i założenia innowacyjnego modelu są w pełni zrozumiałe i czytelne, poszczególne grupy respondentów odpowiadały w następujący sposób: Wykres nr 1. Opinia pracowników biur wsparcia na temat czytelności i stopnia zrozumienia innowacyjnego modelu. Nie 10% Trudno powiedzieć 10% Tak, nie mam zastrzeżeń 20% Tak, ale wymaga poprawy 60% Wykres nr 2. Opinia pracowników na temat czytelności i stopnia zrozumienia innowacyjnego modelu. Trudno powiedzieć 10% Tak, nie mam zastrzeżeń 19% Nie 71% 21

Wykres nr 3. Opinia pracodawców na temat czytelności i stopnia zrozumienia innowacyjnego modelu. Trudno powiedzieć 14% Nie 13% Tak, nie mam zastrzeżeń 41% Tak, ale wymaga poprawy 32% Wykres nr 4. Opinia instruktorów, egzaminatorów, właścicieli zakładów na temat czytelności i stopnia zrozumienia innowacyjnego modelu. Trudno powiedzieć 20% Tak, nie mam zastrzeżeń 24% Nie 12% Tak, ale wymaga poprawy 44% 22

Pracownicy biur wsparcia, pracodawcy oraz instruktorzy, egzaminatorzy i właściciele zakładów mieli dodatkowo możliwość dopisać w ankiecie, co należałoby uczynić, ażeby innowacyjny model poprawić w w/w zakresie. Najczęściej padające odpowiedzi to 10 : Należy poprawić stylistykę tekstów innowacyjnego modelu ze względu na momentami trudny i niezrozumiały język (4 pracowników biur wsparcia, 5 pracodawców, 6 instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów), Należy skrócić część tekstów (1 pracownik biura wsparcia, 9 pracodawców, 4 instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów), Należy uprościć innowacyjny model ze względu na jego duży stopień zawiłości (4 pracodawców, 2 instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów), Należy opracować instrukcję stosowania innowacyjnego modelu skierowaną do pracodawców i pracowników biur wsparcia (4 pracowników biur wsparcia, 9 pracodawców). Z analizy powyższych danych można wysnuć wniosek, iż w obecnym kształcie innowacyjny model jest nie zrozumiały i nieczytelny dla dużej części jego odbiorców (zwłaszcza pracowników). Wynika to z specyfiki grup odbiorców będących uczestnikami procesu testowania, którzy w zdecydowanej większości są osobami z wykształceniem maksymalnie średnim (jedynie 5% uczestników procesu testowania posiada wykształcenie wyższe 11 ). Stąd też, aby innowacyjny model był w pełni zrozumiały i czytelny dla każdego odbiorcy musi on być napisany językiem prostym, mało skomplikowanym, krótkim oraz treściwym w formie. Owe zjawisko widać w szczególności na przykładzie pracowników, którzy w 71% przypadków uznali, iż wypracowany model jest niezrozumiały. Nieco inaczej sytuacja prezentuje się w przypadku pracodawców oraz pracowników biur wsparcia, którzy w mniejszym zakresie widzą problem w samym sposobie formułowania tekstu ile w praktycznym stosowaniu narzędzi innowacyjnego modelu. Aż 4 pracowników biur wsparcia (40% całości personelu biur wsparcia) oraz 9 pracodawców (14% przebadanych pracodawców) wskazało, iż brak jest im konkretnych wytycznych w zakresie sprawnego i efektywnego wdrażania innowacyjnego modelu. Wartym podkreślenia jest fakt, iż żaden z respondentów zgłaszający swoje uwagi, co do czytelności i stopnia zrozumienia, nie miał zastrzeżeń wobec wartości merytorycznej innowacyjnego modelu. WNIOSKI: Wstępna wersja produktu finalnego jest napisana w sposób mało zrozumiały i czytelny (pod względem stylistycznym/językowym) dla potencjalnych użytkowników i odbiorców innowacyjnego modelu. Pracownicy biur wsparcia oraz przedsiębiorcy potrzebują merytorycznych, krótkich w formie, ale treściwych instrukcji stosowania innowacyjnego modelu. 10 W nawiasach znajduje się liczba respondentów z danej grupy, która w badaniu ankietowym wyszczególniła daną sugestię. 11 Platforma informatyczna wg stanu z 11.10.2013. 23

W kolejnym bloku pytań badano stopień atrakcyjności wizualnej/graficznej wypracowanego innowacyjnego modelu. Czterem grupom respondentów (pracownikom biur wsparcia, pracodawcom, pracownikom i instruktorom/egzaminatorom/właścicielom zakładów) zadano pytanie Czy innowacyjny model jest atrakcyjny wizualnie i graficznie, a przez to przyjemny w odbiorze?. Uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 5. Opinia pracowników biur wsparcia na temat atrakcyjności graficznej/wizualnej innowacyjnego modelu. Trudno powiedzieć 18% Tak, nie mam zastrzeżeń 9% Tak, ale wymaga poprawy 18% Nie 55% Wykres nr 6. Opinia pracowników na temat atrakcyjności graficznej/wizualnej innowacyjnego modelu. Trudno powiedzieć 9% Tak, nie mam zastrzeżeń 33% Nie 58% 24

Wykres nr 7. Opinia pracodawców na temat atrakcyjności graficznej/wizualnej innowacyjnego modelu. Trudno powiedzieć 24% Tak, nie mam zastrzeżeń 12% Tak, ale wymaga poprawy 11% Nie 53% Wykres nr 8. Opinia instruktorów, egzaminatorów, właścicieli zakładów na temat atrakcyjności graficznej/wizualnej innowacyjnego modelu. Trudno powiedzieć 17% Tak, nie mam zastrzeżeń 14% Nie 41% Tak, ale wymaga poprawy 28% 25

Pracownicy biur wsparcia, pracodawcy oraz instruktorzy, egzaminatorzy i właściciele zakładów mieli dodatkowo możliwość dopisać w ankiecie, co należałoby uczynić, ażeby innowacyjny model poprawić w w/w zakresie. Najczęściej padające odpowiedzi to 12 : Należy usprawnić/uatrakcyjnić formatowanie tekstu (7 pracowników biur wsparcia, 15 pracodawców, 3 instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów), Należy uzupełnić innowacyjny model o nowe elementy graficzne np. zdjęcia, wykresy, schematy (3 pracowników biura wsparcia, 4 pracodawców, 8 instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów), Należy zwiększyć przejrzystość tekstów (7 pracodawców, 8 instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów). Z analizy powyższych danych wynika, iż atrakcyjność wizualna/graficzna wstępnej wersji innowacyjnego modelu stoi na bardzo niskim poziomie. Problem zdecydowanie zauważa 55% pracowników biur wsparcia, 58% pracowników, 53% pracodawców oraz 41% instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów wyrażając swoją negatywną opinię o modelu w przedmiotowym zakresie. Potwierdza to również analiza materiału źródłowego (wstępnej wersji innowacyjnego produktu), którego formatowanie sprowadza się do stosowania 2 podstawowych czcionek tekstowych (The Times New Roman, Arial) w kolorze czarnym o różnej wielkości w zależności od rodzaju dokumentu, z odstępami pomiędzy wierszami od 1 do 1,5, bez zdjęć, grafik, wykresów. Całość nie zawiera żadnych kolorów przyciągających uwagę potencjalnych odbiorców. Przyczyn zauważonego stanu rzeczy należy doszukiwać się w postawie zespołu zarządzającego projektem, który przyjął założenie, iż w pierwszej fazie realizacji projektu (tzn. wypracowanie wstępnej wersji produktu i poddanie go procesowi testowania) należy skupić się głównie na aspektach merytorycznych innowacyjnego modelu. Dopiero ostateczna wersja produktu finalnego ma zostać poddana procesowi nadawania profesjonalnej, atrakcyjnej i przejrzystej formy graficznej 13. WNIOSKI: Wstępna wersja produktu finalnego nie została wystarczająco dobrze przygotowana pod kątem jej przejrzystości i atrakcyjności graficznej/wizualnej, a jej upowszechnianie w obecnej formie stanowi ryzyko projektowe. Kolejne pytanie dotyczące narzędzi informowania i promowania innowacyjnego modelu wśród pracowników/pracodawców zostało skierowane do jednej grupy respondentów (pracowników biur wsparcia), jako tej, która owe narzędzia wykorzystywała w praktyce podczas procesu testowania i ma o nich największe pojęcie. Na zadane pytanie: Czy wypracowane w ramach modelu narzędzia służące informowaniu i 12 W nawiasach znajduje się liczba respondentów z danej grupy, która w badaniu ankietowym wyszczególniła daną sugestię. 13 Wnioski wyciągnięte z wywiadu indywidualnego wśród zespołu zarządzającego projektem przeprowadzonego w dniach 15-16.10.2013 w siedzibie Izby Rzemieślniczej Małej i Średniej Przedsiębiorczości. 26

promowaniu innowacyjnego modelu wśród pracodawców i pracowników są wystarczające i efektywne?, uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 9. Opinia pracowników biur wsparcia dotycząca efektywności narzędzi informacji i promocji innowacyjnego modelu wśród pracodawców/pracowników. Trudno powiedzieć 0% Tak, nie mam zastrzeżeń 20% Nie 50% Tak, ale wymaga poprawy 30% Pracownicy biur wsparcia uczestniczący w badaniu ankietowym mieli dodatkowo możliwość dopisać w ankiecie, co należałoby uczynić, ażeby innowacyjny model poprawić w w/w zakresie. Najczęściej padające odpowiedzi to 14 : Należy zwiększyć atrakcyjność wizualną materiałów informacyjno-promocyjnych (2 pracowników biur wsparcia), Należy stworzyć/opracować dodatkowe materiały informacyjno-promocyjne np. strona www, profesjonalne plakaty, ulotki, banery w tym internetowe (6 pracowników biur wsparcia). Z analizy powyższych danych wynika, iż 50% pracowników biur wsparcia nie jest zadowolonych z otrzymanych materiałów informacyjno-promocyjnych modelu, a dalsze 30% rekomenduje wdrożenie zmian/modyfikacji mimo udzielonej pozytywnej opinii. Z analizy materiałów źródłowych (treść wstępnej wersji produktu) wynika, iż pracownicy biur wsparcia do swojej dyspozycji mieli 2 broszury (kolor czarno-biały, brak zdjęć, schematów wykresów, mało atrakcyjne formatowanie tekstu). Dlatego też uznaje się, iż zastrzeżenia pracowników biur wsparcia są słuszne i należy opracować/stworzyć nowe, dodatkowe materiały informacyjno-promocyjne ułatwiające wdrożenie i upowszechnianie innowacyjnego modelu. WNIOSKI: 14 W nawiasie określona została liczba respondentów, która wskazała daną odpowiedź w pytaniu otwartym badania ankietowego. 27

Wstępna wersja produktu finalnego w zakresie materiałów informacyjnych i promocyjnych innowacyjnego modelu skierowanych do pracodawców/pracowników nie spełnia swojej roli i wymaga doposażenia o nowe narzędzia. W następnym bloku pytań badano opinie wszystkich 4 grup respondentów, dotyczącą objętości materiałów wytworzonych w ramach projektu rozumianej pod kątem ilości wypracowanych narzędzi, ich stopnia szczegółowości, długości stosowanych opisów, instrukcji itp. Respondentom zadano następujące pytanie: Czy objętość materiałów przekazanych w ramach projektu jest odpowiednia?. Uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 10. Opinia pracowników biur wsparcia dotycząca objętości innowacyjnego modelu. Trudno powiedzieć 10% Tak, nie mam zastrzeżeń 20% Nie 30% Tak, ale wymaga poprawy 40% Wykres nr 11. Opinia pracowników dotycząca objętości innowacyjnego modelu. 28

Trudno powiedzieć 10% Tak, nie mam zastrzeżeń 19% Nie 71% Wykres nr 12. Opinia pracodawców dotycząca objętości innowacyjnego modelu. Trudno powiedzieć 11% Tak, nie mam zastrzeżeń 21% Nie 21% Tak, ale wymaga poprawy 47% Wykres nr 13. Opinia instruktorów, egzaminatorów, właścicieli zakładów dotycząca objętości innowacyjnego modelu. 29

Trudno powiedzieć 14% Tak, nie mam zastrzeżeń 17% Nie 33% Tak, ale wymaga poprawy 36% Pracownicy biur wsparcia, pracodawcy oraz instruktorzy, egzaminatorzy i właściciele zakładów mieli dodatkowo możliwość dopisać w ankiecie, co należałoby uczynić, ażeby innowacyjny model poprawić w w/w zakresie. Najczęściej padające odpowiedzi to 15 : Należy skrócić objętościowo model, wtedy będzie bardziej przystępny dla odbiorców (5 pracowników biur wsparcia, 25 pracodawców, 8 instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów), Należy skondensować i skonkretyzować stosowane w modelu opisy (2 pracowników biur wsparcia), Należy skrócić niektóre fragmenty innowacyjnego modelu (4 instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów). Analiza materiału badawczego wskazuje, iż dla 53% instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów, 68% pracodawców i 60% pracowników biur wsparcia innowacyjny model jest akceptowalny w obecnej formie mimo zgłaszanych uwag o konieczności wdrożenia ulepszeń/usprawnień. Zgoła inaczej sytuacja prezentuje się w przypadku pracowników, którzy w 71% przypadków wykazali, iż model w badanym zakresie nie spełnia ich oczekiwań. Powyższa rozbieżność wynika z większej tolerancji pracowników biur wsparcia, pracodawców oraz instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów na pracę z dużymi objętościowo dokumentami. Nie zmienia to jednak faktu, iż wykazywane przez respondentów propozycje usprawnień (dotyczące konieczności skrócenia i większej konkretyzacji opisów zawartych w modelu) ściśle wynikają z przyczyn, dla których pracownicy wystawili negatywną ocenę modelowi w badanym zakresie. Należy zwrócić uwagę, iż wyniki z niniejszego bloku pytań są mocno analogiczne do wyników bloku pytań dotyczących stopnia zrozumienia i czytelności innowacyjnego modelu (patrz str. 15), gdzie również to pracownicy okazali się grupą mającą największe zastrzeżenia. 15 W nawiasach znajduje się liczba respondentów z danej grupy, która w badaniu ankietowym wyszczególniła daną sugestię. 30

WNIOSKI: Wstępna wersja produktu finalnego wymaga dokładnej analizy, a następnie korekty w zakresie zmniejszenia objętości tekstowej i większej konkretyzacji zapisów/opisów ze szczególnym uwzględnieniem części innowacyjnego modelu skierowanych do/wykorzystywanych przez pracowników. Kolejny blok pytań dotyczył poziomu zrozumienia pojęcia FLEXICIURITY. Ze względu na fakt, iż owe pojęcie w największej mierze tyczy się relacji pracownik-pracodawca (opinie pracowników biur wsparcia oraz instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów w tym przypadku mają marginalne znaczenie) to właśnie tylko dwie grupy zostały ujęte w badaniu ankietowym. Każdej z nich zadano zapytane: Czy pojęcie flexiciurity jest dla Państwa w pełni zrozumiałe?. Uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 14. Poziom zrozumienia pojęcia flexiciurity wśród pracowników. Trudno powiedzieć 14% Nie 16% Tak 11% Raczej tak 22% Raczej nie 37% Wykres nr 15. Poziom zrozumienia pojęcia flexiciurity wśród pracodawców. 31

Trudno powiedzieć 9% Nie 15% Tak 8% Raczej tak 29% Raczej nie 39% Z analizy powyższych danych wynika, iż 54% pracodawców i 53% pracowników ma problem z zrozumieniem pojęcia flexiciurity. Z badania przeprowadzonego wśród pracodawców (pracownicy nie zostali objęci przedmiotowym badaniem) przez Izbę Rzemieślniczą Małej i Średniej Przedsiębiorczości w styczniu 2013r. (czyli 10 mc wcześniej, aniżeli badanie ankietowe przeprowadzone na potrzeby niniejszego raportu ewaluacyjnego) wyłania się nieco inny obraz. Na pytanie Jak oceniacie Państwo poziom zadowolenia ze swojej wiedzy na temat idei flexiciurity?, uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 16. Poziom wiedzy pracodawców na temat idei flexiciurity 16 16 Opracowanie własne na podstawie danych zawartych w Raporcie z ewaluacji wewnętrznej projektu Platforma Flexiciurity MiŚP kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexiciurity w obszarze MiŚP, Szczecin 2013. 32

Zdecydowanie niski 10% Zdecydowanie wysoki 5% Niski 17% Nie mam zdania 21% wysoki 47% Z powyższych danych wynika, iż 27% respondentów określiło swój stan wiedzy jako niski i zdecydowanie niski. Oba badania przeprowadzone zostały na tej samej grupie respondentów z tym, że w innym czasie, a ich wyniki zasadniczo się różnią. Owa 10 mc różnica czasowa w terminie prowadzenia badań pozwala domniemywać, iż na skutek upływającego czasu zakres posiadanej wiedzy przez pracodawców częściowo uległ zapomnieniu. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż badania ankietowe Izby Rzemieślniczej Małej i Średniej Przedsiębiorczości prowadzone były tuż po konferencjach prezentujących idee flexiciurity przedsiębiorcom, przez co relatywnie łatwo było im udzielać twierdzące odpowiedzi na zadawane pytania. Kolejnym czynnikiem wpływającym na poziom rozumienia idei flexiciurity okazały się być materiały je prezentujące zwarte w innowacyjnym modelu. Na pytanie zadane pracodawcom i pracownikom biur wsparcia Czy w Państwa opinii materiały prezentujące zasadę flexiciurity są wystarczająco przejrzyste, spójne oraz sugestywne?, uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 17. Opinia pracodawców na temat spójności, przejrzystości i sugestywności materiałów zawartych w innowacyjnym modelu dotyczących promowania zasady flexiciurity. 33

Trudno powiedzieć 21% Tak, nie mam zastrzeżeń 11% Tak, ale wymaga poprawy 12% Nie 56% Wykres nr 18. Opinia pracowników biur wsparcia na temat czytelności i poziomu zrozumienia materiałów zawartych w innowacyjnym modelu dotyczących promowania zasady flexiciurity. Trudno powiedzieć 10% Tak, nie mam zastrzeżeń 20% Nie 30% Tak, ale wymaga poprawy 40% 34

Pracodawcy uczestniczący w badaniu ankietowym mieli dodatkowo możliwość dopisać w ankiecie, co należałoby uczynić, ażeby innowacyjny model poprawić w w/w zakresie. Najczęściej padające odpowiedzi to 17 : Należy zwiększyć atrakcyjność materiałów- najczęściej padającym określeniem było słowo nudny (27 pracodawców), Należy zastosować krótszą formę (6 pracodawców, 7 pracowników biur wsparcia). Z zaprezentowanych danych wynika, iż materiały opracowane w ramach innowacyjnego modelu, promujące ideę flexiciurity (2 broszury- więcej w podrozdziale 2.4) są mało atrakcyjne wizualnie i graficznie oraz zbyt obszerne dla potencjalnego odbiorcy i tym samym tracą na skuteczności, gdyż pracodawcy czują opory przed korzystaniem z tego typu materiałów. Na korzyść wypracowanych materiałów przemawia brak uwag co do merytoryki broszur, co też pozwala sądzić, iż zostały one przygotowane na zadawalającym poziomie. WNIOSKI: Materiały promujące ideę flexiciurity wśród pracodawców wymagają korekty w zakresie zwiększenia atrakcyjności wizualnej/graficznej prezentowanych treści oraz zmniejszenia objętościowego tekstu w nich zawartego. Materiały promujące ideę flexiciurity wśród pracodawców zostały przygotowane poprawnie pod kątem merytorycznym. Kolejny blok pytań dotyczy sposobu i jakości funkcjonowania biur wsparcia. Ze względu na fakt, iż w tej formie wsparcia raczej nie uczestniczyli instruktorzy/egzaminatorzy/właściciele zakładów, badania ankietowe zostały przeprowadzone wśród 3 grup respondentów (pracownicy, pracodawcy, pracownicy biur wsparcia). Każdej z 3 grup respondentów postawiono następujące pytanie: Czy godziny i częstotliwość funkcjonowania biur wsparcia odpowiadają Państwa potrzebom?. Uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 19. Opinia pracowników biur wsparcia na temat godzin i częstotliwości funkcjonowania biur wsparcia. 17 W nawiasach znajduje się liczba respondentów z danej grupy, która w badaniu ankietowym wyszczególniła daną sugestię. 35

Trudno powiedzieć 20% Nie 0% Tak, nie mam zastrzeżeń 40% Tak, ale wymaga poprawy 40% Wykres nr 20. Opinia pracowników na temat godzin i częstotliwości funkcjonowania biur wsparcia. Trudno powiedzieć 7% Tak 22% Nie 71% Wykres nr 21. Opinia pracodawców na temat godzin i częstotliwości funkcjonowania biur wsparcia. 36

Trudno powiedzieć 17% Tak, nie mam zastrzeżeń 13% Tak, ale wymaga poprawy 20% Nie 50% Pracodawcy oraz pracownicy biur wsparcia uczestniczący w badaniu ankietowym mieli dodatkowo możliwość dopisać w ankiecie, co należałoby uczynić, ażeby innowacyjny model poprawić w w/w zakresie. Najczęściej padające odpowiedzi to 18 : Należy wprowadzić dyżury w godzinach popołudniowych (24 pracodawców, 4 pracowników biur wsparcia), Należy wprowadzić dyżury w godzinach porannych (5 pracodawców). Wyniki badań ankietowych wykazują, iż 50% pracodawców oraz 71% pracowników jest niezadowolonych z godzin funkcjonowania biur wsparcia. Opinia pracowników biur wsparcia ma w tym przypadku mniejsze znaczenie, gdyż godziny funkcjonowania biur powinny być dostosowane do możliwości klientów (pracodawców i pracowników), jednakże 40% z nich zauważa, iż godziny funkcjonowania biur wymagają poprawy. Zgodnie z założeniami innowacyjnego modelu każde biuro wsparcie czynne było 2 razy w tygodniu w godzinach od 8-16. Większość pracodawców właśnie w tych godzinach prowadzi swoje działalności gospodarcze, wobec czego skorzystanie z usług biur wsparcia wiązałoby się z różnego rodzaju komplikacjami np. zamknięcie zakładu na czas wizyty w biurze wsparcia. Pracodawcy i pracownicy biur wsparcia w badaniach ankietowych wykazują, iż słusznym rozwiązaniem będzie wprowadzenie dyżurów w godzinach popołudniowych i porannych. Na podstawie zebranego materiału badawczego stwierdza się, iż respondenci wnieśli swoje zastrzeżenia jedynie co do godzin funkcjonowania biur wsparcia. Uprawnia to do stwierdzenia, iż częstotliwość funkcjonowania biur wsparcia (2 razy w tygodniu) określona została na właściwym poziomie. WNIOSKI: 18 W nawiasach znajduje się liczba respondentów z danej grupy, która w badaniu ankietowym wyszczególniła daną sugestię. 37

Godziny funkcjonowania biur wsparcia wymagają korekty na bardziej odpowiadające ich klientom, ze szczególnym uwzględnieniem godzin popołudniowych/wieczornych. Częstotliwość funkcjonowania biur wsparcia (2 dni w tygodniu) została określona prawidłowo i nie budzi zastrzeżeń odbiorców usług. Następny blok pytań dotyczący skuteczności, efektowności i przejrzystości procedur obsługi pracodawców/pracowników oraz jakości świadczonego wsparcia w biurach wsparcia. Ze względu na fakt, iż w tej formie wsparcia nie uczestniczyli instruktorzy/egzaminatorzy/właściciele zakładów, badania ankietowe zostały przeprowadzone wśród 3 grup respondentów (pracownicy, pracodawcy, pracownicy biur wsparcia). Każdej z 3 grup respondentów postawiono następujące pytanie/a: Pracownikom biura wsparcia: Czy wypracowane w ramach innowacyjnego modelu procedury obsługi pracodawcy w biurze wsparcia są skuteczne, efektywne i przejrzyste? oraz Czy wypracowane w ramach innowacyjnego modelu procedury obsługi pracownika w biurze wsparcia są skuteczne, efektywne i przejrzyste?, Pracownikom: Jak oceniliby Państwo jakość świadczonych usług w biurach wsparcia?, Pracodawcom: Czy wypracowane w ramach innowacyjnego modelu procedury obsługi pracodawcy w biurze wsparcia są skuteczne, efektywne i przejrzyste? Wykres nr 22. Opinia pracowników biur wsparcia dotycząca skuteczności, efektywności i przejrzystości procedur obsługi pracodawcy w biurze wsparcia. Tak, ale wymaga poprawy 10% Nie Trudno 0% powiedzieć 0% Tak, nie mam zastrzeżeń 90% Wykres nr 23. Opinia pracodawców dotycząca skuteczności, efektywności i przejrzystości procedur obsługi pracodawcy w biurze wsparcia. 38

Tak, ale wymaga poprawy 20% Nie 0% Trudno powiedzieć 6% Tak, nie mam zastrzeżeń 74% Pracodawcy oraz pracownicy biur wsparcia uczestniczący w badaniu ankietowym mieli dodatkowo możliwość dopisać w ankiecie, co należałoby uczynić, ażeby innowacyjny model poprawić w w/w zakresie. Najczęściej padające odpowiedzi to 19 : Należy ograniczyć formalności w biurze wsparcia (6 pracodawców), Należy wprowadzić rozwiązania niwelujące długi czas oczekiwania na usługę będąc w biurze wsparcia (3 pracodawców), Z powyższych danych jednoznacznie wynika, iż procedury obsługi pracodawców w biurach wsparcia zostały ocenione pozytywnie przez 100% pracowników biur wsparcia oraz 94% pracodawców, co też pozwala sądzić, iż procedury obsługi pracodawców w biurach wsparcia zostały zaprojektowane prawidłowo. Uwaga dotycząca nadmiernych formalności w biurze wsparcia zgłoszona przez 6 pracodawców wydaje się być nieco przesadzoną, gdyż w biurze wsparcia obowiązują jedynie 4 bardzo proste w formie formularze wypełniane przez pracownika biura wsparcia (pracodawca zobligowany jest jedynie do złożenia podpisu). Spostrzeżenia pracodawców dotyczące długiego czasu oczekiwania na usługę świadczoną w biurze wsparcia mają charakter incydentalny (wskazało je 5% badanych pracodawców) i w żaden sposób nie zaburzają końcowego, pozytywnego odbioru skuteczności, efektywności i przejrzystości świadczonych w biurze wsparcia usług. WNIOSKI: Procedury obsługi pracodawcy w biurze wsparcia zostały zaprojektowane prawidłowo, przez co są skuteczne, efektywne i przejrzyste. 19 W nawiasach znajduje się liczba respondentów z danej grupy, która w badaniu ankietowym wyszczególniła daną sugestię. 39

Wykres nr 24. Opinia pracowników biur wsparcia dotycząca skuteczności, efektywności i przejrzystości procedur obsługi pracowników w biurze wsparcia. Tak, ale wymagają poprawy 10% Nie 0% Trudno powiedzieć 10% Tak, nie mam zastrzeżeń 80% Wykres 25. Opinia pracowników dotycząca jakości świadczonych usług w biurach wsparcia. Źle 9% Raczej źle 13% Trudno powiedzieć 9% Dobrze 27% Raczej dobrze 42% Z analizy powyższych danych wynika, iż 90% pracowników biur wsparcia pozytywnie ocenia procedury obsługi pracowników w biurach wsparcia. Sami pracownicy zaś jakość świadczonych usług w biurze wsparcia odbierają pozytywnie w 69%, a zastrzeżenia wnosi 22%. Stąd też na podstawie zebranych danych można stwierdzić, iż jakość świadczonych w biurach wsparcia usługach oraz procedury stoją na zadawalającym poziomie. 40

WNIOSKI: Procedury obsługi pracownika oraz jakość usług świadczonych w biurze wsparcia stoją na zadawalającym poziomie. Następny blok pytań został skierowany do dwóch grup respondentów (pracodawców i pracowników) i dotyczył opinii o poziomie zadowolenia z jakości usług świadczonych w biurach wsparcia weryfikowanego intensywnością polecania biur wsparcia innym pracownikom/pracodawcom. Każdej z 2 grup respondentów postawiono następujące pytanie/a: Pracownikom: Czy poleciliby Państwo biuro wsparcia innemu pracownikowi jako miejsce, w którym można uzyskać pomoc w zakresie utrzymania/uzyskania zatrudnienia? oraz Czy poleciliby Państwo biuro wsparcia innemu pracownikowi jako miejsce, w którym można uzyskać pomoc w zakresie przekwalifikowania zawodowego?, Pracodawcom: Czy poleciliby Państwo biuro wsparcia innemu przedsiębiorcy jako miejsca, w którym można uzyskać pomoc w zakresie wypożyczenia/zatrudnienia pracownika i/lub podniesienia jego kwalifikacji? Uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 26. Opinia pracownika o poziomie zadowolenia z jakości usług świadczonych w biurze wsparcia (pomoc w zakresie utrzymania/uzyskania zatrudnienia) weryfikowanego intensywnością polecenia biur wsparcia innym pracownikom. Raczej nie 10% Trudno powiedzieć 9% Nie 13% Tak 31% Raczek tak 37% Wykres nr 27. Opinia pracownika o poziomie zadowolenia z jakości usług świadczonych w biurze wsparcia (pomoc w zakresie przekwalifikowania zawodowego) weryfikowanego intensywnością polecenia biur wsparcia innym pracownikom. 41

Raczej nie 14% Nie 9% Trudno powiedzieć 7% Tak 32% Raczek tak 38% Wykres nr 28. Opinia pracodawcy o poziomie zadowolenia z jakości usług świadczonych w biurze wsparcia (pomoc w zakresie wypożyczenia/zatrudnienia pracownika i/lub podniesienia jego kwalifikacji) weryfikowanego intensywnością polecenia biur wsparcia innym pracodawcom. Raczej nie 9% Trudno powiedzieć Nie 17% 3% Tak 26% Raczek tak 45% Analiza powyższych danych wykazuje, że 71% pracodawców poleciłoby innemu pracodawcy skorzystanie z usług biur wsparcia w zakresie wypożyczenia/zatrudnienia pracownika i/lub podniesienia jego kwalifikacji. Pracownicy uznali, iż usługi biur wsparcia poleciliby innym pracownikom odpowiednio 70% (w zakresie przekwalifikowania zawodowego) oraz 68% (w zakresie utrzymania/uzyskania zatrudnienia). Niniejsze wyniki są potwierdzeniem dużej skuteczności z jednej strony działań biur wsparcia, a z drugiej wypracowanych procedur, 42

mechanizmów i narzędzi innowacyjnego modelu. Pozwalają one sądzić, że przetestowany innowacyjny model ma dużą szansę być skutecznie upowszechnionym i wdrożonym do głównego nurtu ze względu na jego walory funkcjonalne i merytoryczne. O efektywności innowacyjnego modelu świadczy również niewielki odsetek pracodawców, którzy nie poleciliby biur wsparcia innym pracodawcom, wynoszący 12%. W przypadku pracowników wartość ta plasowała się na poziomie 23% zarówno w zakresie przekwalifikowania zawodowego jak i utrzymania/uzyskania zatrudnienia. WNIOSKI: Narzędzia oraz procedury innowacyjnego modelu wykorzystywane w biurach wsparcia funkcjonują prawidłowo i rokują pozytywnie w zakresie możliwości skutecznego ich wdrożenia do głównego nurtu podczas procesu upowszechniania finalnej wersji produktu. Potwierdzeniem wiarygodności powyższego wniosku są odpowiedzi na pytanie otwarte skierowane do dwóch grup respondentów (pracownicy i pracodawcy) brzmiące: Jakie korzyści w Państwa opinii przynosi korzystanie z usług biur wsparcia?. Każdy z respondentów miał możliwość uzupełnienia ankiety o dowolna ilość odpowiedzi. Łącznie odpowiedzi udzieliło 37 pracodawców oraz 45 pracowników, co stanowi odpowiednio 56% i 43% ogółu respondentów. Poziom zwrotu ankiet wynika z dużej niechęci respondentów do udzielania opisowych odpowiedzi w pytaniach otwartych. Odpowiedzi udzielone przez pracodawców 20 : Możliwość szybkiego znalezienia wykwalifikowanego pracownika w krótkim czasie (18 pracodawców), Możliwość realizacji jednorazowych większych zleceń mniejszym kosztem i wysiłkiem organizacyjnym poprzez skorzystanie z systemu wypożyczeń (8 pracodawców), Możliwość szybkiego przeszkolenia pracownika w wąskim, interesującym pracodawcę zakresie (7 pracodawców), Możliwość uzyskania informacji o zewnętrznych źródłach finansowanie bieżącej działalności gospodarczej (9 pracodawców), Inne, mniej istotne (2 pracodawców). Odpowiedzi udzielone przez pracowników 21 : Możliwość zwiększenia szansy na ciągłość zatrudnienia (15 pracowników), Możliwość podniesienia kwalifikacji zawodowych (19 pracowników), Możliwość przekwalifikowania zawodowego (9 pracowników), Możliwość nabycia nowego doświadczenia zawodowego (5 pracowników) Inne, mniej istotne (3pracowników) 20 W nawiasie określona została liczba respondentów, która wskazała daną odpowiedź w pytaniu otwartym badania ankietowego. 21 W nawiasie określona została liczba respondentów, która wskazała dana odpowiedź w pytaniu otwartym badania ankietowego. 43

Odpowiedzi udzielone zarówno przez pracowników jak i pracodawców pozwalają sądzić, iż obie grupy respondentów widzą realne korzyści wynikające z uczestnictwa w wsparciu realizowanym w biurach wsparcia w ramach innowacyjnego modelu. Następne pytanie dotyczące jakości usług świadczonych w biurach wsparcia skierowane zostało do jednej grupy respondentów, mianowicie pracodawców. Na zadane pytanie: Czy uważają Państwo, że którąś z usług świadczonych w biurach wsparcia należałoby usprawnić/zmodyfikować, aby podnieść jej skuteczność?, uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 29. Opinia pracodawców dotycząca konieczności wdrożenia usprawnień/modyfikacji usług świadczonych w biurach wsparcia. Trudno powiedzieć 26% Tak 27% Nie 47% Pracodawcy udzielający odpowiedzi twierdzącej na zadane pytanie mieli możliwość wskazania w jakim zakresie należałoby usprawnić/zmodyfikować usługi świadczone w biurach wsparcia. Odpowiedzi udzielone przez pracodawców 22 : Należy zmienić godziny funkcjonowania biur wsparcia na popołudniowe (9 pracodawców), Należy ograniczyć formalności związane z obsługą interesanta (4 pracodawców), Inne, mniej istotne (2 pracodawców). Powyższe wyniki wskazują, iż 47% pracodawców nie ma zastrzeżeń co do jakości usług świadczonych usług w biurach wsparcia, 27% uważa, że konieczne są usprawnienia i modyfikacje, natomiast 26% nie ma zdania w 22 W nawiasie określona została liczba respondentów, która wskazała daną odpowiedź w pytaniu otwartym badania ankietowego. 44

przedmiotowej kwestii. Należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiedzi pracodawców w zakresie konieczności wdrożenia usprawnień/modyfikacji usług świadczonych w biurach wsparcia. Otóż żaden z pracodawców nie zanegował merytorycznie żadnej z usług, ale jedynie zwrócił uwagę na konieczność wdrożenia usprawnień organizacyjnych. Powyższe dane pozwalają więc sądzić, iż usługi świadczone pracodawcom w ramach biur wsparcia są poprawne pod kątem merytorycznym, ale wymagają niewielkich korekt organizacyjnych. WNIOSKI: Usługi świadczone pracodawcom w ramach biur wsparcia zostały zaprojektowane poprawnie pod kątem merytorycznym, ale wymagają niewielkich korekt w zakresie organizacyjnym. Kolejny blok pytań dotyczył niezbędności funkcjonowania biur wsparcia w kontekście możliwości wdrożenia innowacyjnego modelu. Badaniem ankietowym w przedmiotowym zakresie zostały objęte dwie grupy respondentów (pracownicy biur wsparcia, pracodawcy). Na zadane pytanie: Czy w Państwa opinii funkcjonowanie biur wsparcia jest niezbędnym elementem służącym skutecznemu wdrożeniu innowacyjnego modelu?, uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 30. Opinia pracowników biur wsparcia dotycząca niezbędności funkcjonowania biur wsparcia w kontekście możliwości skutecznego wdrożenia innowacyjnego modelu. Tak, ale wymaga poprawy 0% Trudno Nie powiedzieć 0% 0% Tak, nie mam zastrzeżeń 100% Wykres nr 31. Opinia pracodawców dotycząca niezbędności funkcjonowania biur wsparcia w kontekście możliwości skutecznego wdrożenia innowacyjnego modelu. 45

Nie 4% Tak, ale wymaga poprawy 0% Trudno powiedzieć 16% Tak, nie mam zastrzeżeń 80% Pracownicy biur wsparcia oraz pracodawcy w przypadku zaznaczenia odpowiedzi Tak, ale wymaga poprawy lub Nie mieli możliwość wpisania zakresu swoich uwag. Z tej możliwości skorzystał tylko 1 pracodawca udzielając odpowiedzi biura wsparcia nie są potrzebne. Analiza powyższych danych wykazuje, iż 100% pracowników biur wsparcia i 80% pracodawców uważa, iż funkcjonowanie biur wsparcia jest niezbędnym elementem służącym skutecznemu wdrożeniu innowacyjnego modelu. 4% pracodawców uważa, że biura wsparcia nie spełniają swojej roli, a 16% nie ma zdania w przedmiotowej kwestii. Powyższe dane pozwalają sądzić, iż funkcjonowanie biur wsparcia w zaprojektowanym kształcie jest zdecydowanie niezbędnym warunkiem do skutecznego i efektywnego wdrażania innowacyjnego modelu. WNIOSKI: Funkcjonowanie biur wsparcia w zaprojektowanym kształcie jest warunkiem niezbędnym do skutecznego i efektywnego wdrożenia innowacyjnego modelu. Kolejny blok pytań dotyczy funkcjonalności Platformy informatycznej. Pierwszym pytaniem zadanym dwóm grupom respondentów (pracownicy biur wsparcia oraz pracodawcy), którzy mieli najczęstszy i najbardziej intensywny kontakt z wypracowanym narzędziem informatycznym było: Czy funkcjonalność Platformy informatycznej odpowiada Państwa potrzebom?. Uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 32. Opinia pracowników biur wsparcia dotycząca funkcjonalności Platformy informatycznej weryfikowanej pod kątem potrzeb. 46

Nie 0% Trudno powiedzieć 10% Tak, nie mam zastrzeżeń 30% Tak, ale wymaga poprawy 60% Wykres nr 33. Opinia pracodawców dotycząca funkcjonalności Platformy informatycznej weryfikowanej pod kątem potrzeb. Trudno powiedzieć Nie 15% 0% Tak, ale wymaga poprawy 29% Tak, nie mam zastrzeżeń 56% Pracodawcy oraz pracownicy biur wsparcia uczestniczący w badaniu ankietowym mieli dodatkowo możliwość dopisać w ankiecie, co należałoby uczynić, ażeby innowacyjny model poprawić w w/w zakresie. Najczęściej padające odpowiedzi to 23 : 23 W nawiasach znajduje się liczba respondentów z danej grupy, która w badaniu ankietowym wyszczególniła daną sugestię. 47

Należy wprowadzić funkcjonalność polegającą na możliwości korzystania z niektórych opcji Platformy informatycznej bez pośrednictwa biur wsparcia (7 pracodawców, 2 pracowników biur wsparcia), Niektóre dane/informacje/pliki zawarte na Platformie informatycznej powinny być ogólnodostępne np. ogłoszenia o pracę (3 pracowników biur wsparcia), Należy wprowadzić funkcjonalność Platformy informatycznej polegającą na automatycznym usuwaniu ogłoszeń o pracę po 30 dniach od daty zamieszczenia (2 pracowników biur wsparcia). Z zebranych powyżej danych wynika, iż 90% pracowników biur wsparcia oraz 85% pracodawców prezentuje pozytywną opinię dotyczącą Platformy informatycznej względem występujących potrzeb. Szczególnie intersujące wydaje się być relatywnie wysoki odsetek respondentów wskazujących odpowiedź Tak, ale wymaga poprawy odpowiednio 60% pracowników biur wsparcia i 29% pracodawców. Uwagi respondentów badania ankietowego wydają się być słuszne. Rozszerzenie dostępu do niektórych funkcjonalności (np. ogłoszenia o pracę) Platformy informatycznej (w obecnym kształcie innowacyjnego modelu, każdy pracownik/pracodawca chcąc skorzystać z zasobów Platformy informatycznej zmuszony jest udać się do najbliższego biura wsparcia) oszczędza czas i pieniądze potencjalnych interesantów. Do rozważenia i głębszej analizie należy poddać szczegółowy zakres udostępnianych informacji/funkcjonalności. Wartym zaimplementowania jest również funkcjonalność Platformy informatycznej polegającej na automatycznym usuwaniu ogłoszeń o prace po 30 dniach od daty zamieszczenia. Z analizy materiałów źródłowych (zasoby Platformy informatycznej ) wynika, iż wiele ogłoszeń jest nieaktualnych, co też wprowadza pewien chaos informacyjny. Wdrożenie proponowanego rozwiązania wymusi systematyczną aktualizację ogłoszeń o pracę i zapewni dostęp tylko i wyłącznie do aktualnych informacji w przedmiotowym zakresie. WNIOSKI: Funkcjonalność Platformy informatycznej odpowiada potrzebom pracodawców, ale wymaga modyfikacji w zakresie: Zwiększenia dostępności do wybranych zasobów Platformy informatycznej, Automatycznego usuwania ogłoszeń o pracę po 30 dniach od daty ich zamieszczenia. Następny blok pytań dotyczący aspektów technicznych i użytkowych funkcjonowania Platformy informatycznej został skierowany tylko do jednej grupy respondentów (pracownicy biur wsparcia), ze względu na fakt, iż w fazie testowania innowacyjnego modelu tylko ta grupa miała do niego dostęp. Na zadane pytania: Czy interfejs użytkownika Platformy informatycznej dla biur wsparcia jest czytelny, intuicyjny oraz łatwy w obsłudze? Czy Platforma informatyczna działa szybko, sprawnie i niezawodnie pod kątem technicznym (np. czy pojawiają się błędy, problemy z aktualizacja danych, logowanie itp.)? Wykres nr 34. Opinia pracowników biur wsparcia dotycząca czytelności, intuicyjności oraz łatwości obsługi Platformy informatycznej. 48

Trudno powiedzieć 10% Tak, nie mam zastrzeżeń 0% Tak, ale wymaga poprawy 10% Nie 80% Pracownicy biur wsparcia uczestniczący w badaniu ankietowym mieli dodatkowo możliwość dopisać w ankiecie, co należałoby uczynić, ażeby innowacyjny model poprawić w w/w zakresie. Najczęściej padające odpowiedzi to 24 : Należy uprościć/na nowo zaprojektować interfejs użytkownika (5 pracowników biur wsparcia), Należy zastosować bardziej czytelne i intuicyjne ikony (2 pracowników biur wsparcia), Należy zwiększyć przejrzystość poszczególnych zakładek (3 pracowników biur wsparcia). Wykres nr 35. Opinia pracowników biur wsparcia dotycząca szybkości i niezawodności (pod katem technicznym) Platformy informatycznej. 24 W nawiasie określona została liczba respondentów, która wskazała daną odpowiedź w pytaniu otwartym badania ankietowego. 49

Tak, nie mam zastrzeżeń 100% Z analizy powyższych danych wynika, iż 80% pracowników biur wsparcia jest niezadowolonych z poziomu czytelności, intuicyjności i łatwości obsługi Platformy informatycznej. Pracownicy biur wsparcia uzasadnili swoje obiekcje niewłaściwie zaprojektowanym interfejsem użytkownika Platformy informatycznej. Potwierdza to również analiza materiału źródłowego ( Platforma informatyczna zamieszczona pod adresem www.platforma-flexicurity.pl), która wykazała duże trudności w poruszaniu się po platformie, aktualizowaniu danych oraz odnajdywaniu informacji. Zupełnie odmienne stanowisko przyjęli pracownicy biur wsparcia w zakresie aspektów technicznych funkcjonowania platformy. 100% respondentów uznało, iż działa ona szybko i niezawodnie, co pozwala sądzić, iż jej mechanizm został przygotowany w sposób prawidłowy. WNIOSKI: Interfejs użytkownika Platformy informatycznej wymaga gruntownej zmiany celem zapewnienia wyższego poziomu czytelności, intuicyjności i łatwości obsługi. Platforma informatyczna funkcjonuje szybko, sprawnie i niezawodnie pod kątem technicznym. Kolejny blok pytań dotyczący skuteczności, efektywności i przejrzystości wypracowanych w ramach innowacyjnego modelu programów i poradników został skierowany do wszystkich 4 grup respondentów. Na zadane pytanie: Czy w Państwa opinii wypracowane w ramach innowacyjnego modelu programy i poradniki są skuteczne, efektywne i przejrzyste?, uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 36. Opinia pracowników biur wsparcia dotycząca skuteczności, efektywności i przejrzystości poradników i programów. 50

Tak, ale wymaga poprawy 20% Nie 0% Trudno powiedzieć 10% Tak, nie mam zastrzeżeń 70% Wykres nr 37. Opinia pracowników dotycząca skuteczności, efektywności i przejrzystości poradników i programów. Trudno powiedzieć 23% Nie 18% Tak 59% Wykres nr 38. Opinia pracodawców dotycząca skuteczności, efektywności i przejrzystości poradników i programów. 51

Trudno powiedzieć 12% Nie 2% Tak, ale wymaga poprawy 27% Tak, nie mam zastrzeżeń 59% Wykres nr 39. Opinia instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów dotycząca skuteczności, efektywności i przejrzystości poradników i programów. Nie 4% Trudno powiedzieć 8% Tak, nie mam zastrzeżeń 36% Tak, ale wymaga poprawy 52% Pracodawcy, pracownicy biur wsparcia oraz instruktorzy/egzaminatorzy/właściciele zakładów uczestniczący w badaniu ankietowym mieli dodatkowo możliwość dopisać w ankiecie, co należałoby uczynić, ażeby innowacyjny model poprawić w w/w zakresie. Najczęściej padające odpowiedzi to 25 : 25 W nawiasach znajduje się liczba respondentów z danej grupy, która w badaniu ankietowym wyszczególniła daną sugestię. 52

Należy uprościć język stosowany w niektórych poradnikach (1 pracownik biura wsparcia, 6 pracodawców), Należy zredukować nadmiar fachowego słownictwa (1 pracownik biura wsparcia, 4 instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów), Należy skrócić treści zawarte w poradnikach (8 pracodawców, 8 instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów), Należy poprawić aspekt graficzny poradników i programów (7 pracodawców). Z analizy powyższych danych wynika, iż 90% pracowników biur wsparcia, 82% pracowników, 86% pracodawców oraz 88% instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów opracowane poradniki ocenia pozytywnie. Nie mniej jednak dość duża grupa respondentów mimo pozytywnej oceny poradników i programów, wskazuje na konieczność ich poprawy (20% pracowników biur wsparcia, 18% pracowników, 27% pracodawców, 52% instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów). Najczęściej wskazywane zastrzeżenia to te związane z zbyt dużą objętością tekstową poradników (programów ten zarzut raczej nie dotyczy ze względu na ich duży stopień kondensacji- wniosek na podstawie analizy własnej materiału źródłowego), niskim poziomem oprawy graficznej, oraz skomplikowanym i niezrozumiałym językiem. O ile w/w zastrzeżenia mają charakter bardziej techniczny i pojawiły się już w niniejszym raporcie, o tyle zauważony został problem natury merytorycznej w konstrukcji poradników/programów. 1 pracownik biur wsparcia oraz 4 instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów zwrócili uwagę na zbyt dużą intensywność fachowego słownictwa znajdującego się w poradnikach i programach. Uwaga jest o tyle cenna, iż w większości wskazały ją osoby na co dzień kwestią kształcenia zawodowego czyli instruktorzy/egzaminatorzy/właściciele zakładów, stąd też winna być ujęta przy wprowadzaniu zmian w wstępnej wersji produktu finalnego w procesie modyfikacji na potrzeby ostatecznej walidacji. WNIOSKI: Poradniki i programy zostały opracowane poprawnie, ale wymagają korekt na dwóch płaszczyznach: Merytorycznej (należy zmniejszyć intensywność fachowego słownictwa, celem zwiększenia przystępności odbiorcom tzn. pracownikom), Technicznej (należy skrócić treści, uprościć język oraz poprawić aspekt graficzny). Następny blok pytań został skierowany do trzech grup respondentów (pracodawców, pracowników i instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów) i dotyczył określenia poziomu przydatności poradników i programów w kontekście doskonalenia zawodowego. Każdej z trzech grup zadano następujące pytania Pracodawcom: Jak oceniają Państwo przydatność programów i poradników w kontekście doskonalenia zawodowego Państwa pracowników?, Instruktorom/egzaminatorom/właścicielom zakładów: Jak oceniają Państwo przydatność programów i poradników w kontekście doskonalenia zawodowego pracowników?, Pracownikom: Czy uważa Pan/i, iż wypracowane poradniki i programy są przydatne w rozwoju Państwa umiejętności zawodowych?. Uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 40. Opinia pracodawców dotycząca przydatności programów i poradników w kontekście doskonalenia zawodowego pracowników. 53

Raczej nie przydatne 8% Przydatne 32% Nie przydatne 4% Raczej przydatne 56% Wykres nr 41. Opinia instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów dotycząca przydatności programów i poradników w kontekście doskonalenia zawodowego pracowników. Trudno powiedzieć Nie 12% przydatne 8% Przydatne 28% Raczej nie przydatne 12% Raczej przydatne 40% Wykres nr 42. Opinia pracowników dotycząca przydatności programów i poradników w kontekście ich doskonalenia zawodowego. 54

Raczej nie przydatne 19% Nie przydatne 16% Przydatne 20% Raczej przydatne 45% Z analizy powyższych danych wynika, iż poradniki i programy za Przydatne i Raczej przydatne w kontekście doskonalenia zawodowego uważa 88% pracodawców, 68% instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów oraz 65% pracowników. Niniejsze wskaźniki pozwalają sądzić, iż opracowane poradniki i programy są przydatne i zaspokajają potrzeby odbiorców projektu (pracowników i pracodawców). Szczególnie ważna jest opinia w tej materii pracodawców, którzy zdecydowanie lepiej od pracowników są w stanie określić rynkowe umiejętności zawodowe niezbędne w ich firmach, a co za tym idzie z większą precyzją mogą ocenić rynkowość i przydatność wypracowanych programów i poradników. WNIOSKI: Wypracowane poradniki i programy odpowiadają potrzebom rynku pracy oraz są przydatne w kontekście doskonalenia zawodowego pracowników. Następny blok pytań dotyczący efektywności systemu wypożyczeń pracowniczych został skierowany do dwóch grup respondentów, które bezpośrednio uczestniczyły w procesie testowania wypracowanego rozwiązania tzn. pracowników i pracodawców. Obu grupom postawiono następujące pytanie: Jakie jest Państwa zdanie dotyczące systemu wypożyczeń pracowniczych?. Uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 43. Opinia pracowników dotycząca systemu wypożyczeń pracowniczych. 55

Wypożyczenia pracownicze umożliwiają zwiększenie szansy utrzymania zatrudnienia i chętnie z nich (s)korzystam jeżeli zaistnieje taka konieczność Wypożyczenia pracownicze umożliwiają zwiększenie zwiększenie szansy utrzymania zatrudnienia, ale nie widzę możliwości ich zastosowania w moim przypadku Wypożyczenia pracownicze w żaden sposób nie przełożą się na zwiększenie szansy utrzymania zatrudnienia i nie widzę możliwości ich zastosowania w moim przypadku 22% 45% 33% Wykres nr 44. Opinia pracodawców dotycząca systemu wypożyczeń pracowniczych. 56

Wypożyczenia pracownicze umożliwiają zwiększenie efektywności prowadzonej działalności gospodarczej i chętnie z nich (s)korzystam Wypożyczenia pracownicze umożliwiają zwiększenie efektywności prowadzonej działalności gospodarczej, ale nie widzę możliwości ich zastosowania w mojej firmie Wypożyczenia pracownicze w żaden sposób nie przełożą się na zwiększenie efektywności prowadzonej działalności gospodarczej i nie widzę możliwości ich zastosowania w mojej firmie 17% 21% 62% Analiza powyższych danych wykazuje, iż 78% pracowników i 83% pracodawców pozytywnie ocenia system wypożyczeń pracowniczych, natomiast w praktyce stosuje/zastosowałoby go 45% pracowników i 62% pracowników. Wyniki wskazują, iż to jednak pracodawcy widzą większe korzyści z stosowania systemu wypożyczeń pracowniczych. Stanowi to atut modelu, gdyż to pracodawcy są na ogół inicjatorami/katalizatorami zmian w swoich przedsiębiorstwach i to oni podejmują kluczowe decyzje. Tym bardziej wynik 62% wydaje się być wysokim, gdyż wiele branż bazujących na swoim know how nie jest skorych do wypożyczania sobie pracowników w obawie przed przejęciem tajemnic produkcyjnych/handlowych przez konkurencję. Powyższe wyniki pozwalają sądzić, iż system wypożyczeń pracowniczych jest efektywny, przynosi korzyści zarówno stronie popytowej jak i podażowej rynku pracy oraz jest odpowiednio przygotowany do wdrożenia i upowszechnienia w głównym nurcie. WNIOSKI: System wypożyczeń pracowniczych jest efektywny, przynosi korzyści zarówno stronie popytowej jak i podażowej rynku pracy oraz jest odpowiednio przygotowany do wdrożenia i upowszechnienia w głównym nurcie. 57

Powyższy wniosek uzasadniają również wyniki badania ewaluacyjnego zawartego w Raporcie z ewaluacji wewnętrznej projektu 26 dokumentującą wpływ innowacyjnego modelu na liczbę zwalnianych pracowników w dwóch okresach czasowych tzn. IX.2011 - VIII.2012 (analiza stanu zastanego, kiedy innowacyjny model jeszcze nie oddziaływał na badaną grupę) oraz IX.2012 - VIII.2013 (analiza wyników po zakończeniu procesu testowania innowacyjnego modelu na badanej grupie). Wyniki wykazały, iż poprzez stosowanie narzędzi innowacyjnego modelu (w tym systemu wypożyczeń pracowniczych) liczba zwalnianych pracowników spadła o 37%. Osiągnięty rezultat uprawnia do stwierdzenia, iż innowacyjny model w zakresie systemu wypożyczeń pracowniczych przyczynia się do osiągnięcia założonych celów projektu. Kolejny blok pytań miał na celu zdiagnozowanie celowości i przydatności innowacyjnego modelu w zakresie systemu kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych. Pytania skierowano do 3 grup respondentów: Pracowników: Czy widzą Państwo potrzebę podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych? oraz Czy uważają Państwo, że system kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych jest dobrym rozwiązaniem?, Pracodawców: Czy widzą Państwo potrzebę podnoszenia kwalifikacji zawodowych swoich pracowników? oraz Czy uważają Państwo, że system kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych jest lepszym rozwiązaniem, aniżeli to dotychczas stosowane? Instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów: Czy zaobserwowali Państwo jakiekolwiek trudności w praktycznej realizacji założeń systemu kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych? oraz Czy uważają Państwo, iż wypracowane narzędzia systemu kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych będą wykorzystywane po zakończeniu realizacji projektu? Uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 45. Opinia pracowników dotycząca potrzeb podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych. 26 Raport z ewaluacji wewnętrznej projektu Platforma Flexicurity MiŚP kreowanie płaszczyzny współpracy w zakresie Flexicurity w obszarze MiŚP, tab. nr 6, s. 15. 58

Raczej nie 18% Nie 12% Tak 31% Raczej tak 39% Wykres nr 46. Opinia pracodawców dotycząca potrzeb podnoszenia kwalifikacji zawodowych swoich pracowników. Raczej nie 20% Nie 15% Tak 29% Raczej tak 36% Analiza powyższych danych wykazuje, iż 70% pracowników oraz 65% pracodawców widzi potrzebę podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników. Świadczy to o relatywnie wysokim poziomie świadomości znaczenia wykształcenia i kompetencji zawodowych w życiu zawodowym wśród zarówno pracowników jak i pracodawców. Na podstawie zebranych danych można również przypuszczać, że owa wysoka świadomość przełoży się również na działania praktyczne tzn. udział pracowników w różnych formach doskonalenia zawodowego, co też otwiera duże możliwości w zakresie wdrożenia i upowszechnienia systemu potwierdzania i kształcenia kwalifikacji składowych. 59

Wykres nr 47. Opinia pracowników o systemie kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych. Raczej nie 20% Nie 7% Tak 28% Raczej tak 45% Wykres nr 48. Opinia pracodawców o systemie kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych w kontekście dotychczas stosowanych rozwiązań. Raczej nie 7% Nie 17% Tak 50% Raczej tak 26% Wykres nr 49. Opinia instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów dotycząca trudności w praktycznej realizacji założeń systemu kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych. 60

Nie 52% Tak 48% Instruktorzy/egzaminatorzy/właściciele zakładów uczestniczący w badaniu ankietowym mieli dodatkowo możliwość dopisać w ankiecie (w przypadku zaznaczenia odpowiedzi Tak ) trudności jakie wystąpiły w praktycznej realizacji założeń systemu kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych. Najczęściej padające odpowiedzi to 27 : Terminy i godziny realizacji szkoleń kolidują z obowiązkami zawodowymi (3 instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów), Trudności finansowe związane z opłaceniem szkoleń i egzaminów (4 instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów). Wykres nr 50. Opinia instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów dotycząca możliwości wykorzystania systemu kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych po zakończeniu realizacji projektu. 27 W nawiasie określona została liczba respondentów, która wskazała daną odpowiedź w pytaniu otwartym badania ankietowego. 61

Tak, ale częściowo 20% Nie 12% Tak 68% Instruktorzy/egzaminatorzy/właściciele zakładów uczestniczący w badaniu ankietowym mieli dodatkowo możliwość dopisać w ankiecie (w przypadku zaznaczenia odpowiedzi Tak, ale częściowo ) częściowy zakres w jakim system kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych będzie mógł być wykorzystywany. Najczęściej padające odpowiedzi to 28 : Model umożliwia jego częściową implementację w zależności od potrzeb np. realizację samych egzaminów potwierdzających kwalifikacje cząstkowe bez szkoleń i odwrotnie (2 Instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów). Z powyższych wykresów wynika, iż 73% pracowników oraz 76% pracodawców uważa, iż system kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych jest dobrym rozwiązaniem, co w powiązaniu z dużą świadomością pracowników i pracodawców w zakresie wagi i znaczenia podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników pozwala sądzić, iż innowacyjny model w zakresie systemu kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych ma szansę być skutecznie upowszechnionym i wdrożonym do głównego nurtu. Potwierdzają to również opinie instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów, którzy w 88% przypadków wyrazili przekonanie, iż przedmiotowy system daje duże możliwości w zakresie jego wykorzystania po zakończeniu realizacji projektu. Co więcej 2 instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów wskazało, iż innowacyjny model może być wdrażany fragmentarycznie w zależności od potrzeb odbiorców/użytkowników, co też dodatkowo świadczy o jego uniwersalności i replikowalności. Nie bez znaczenia pozostają uwagi instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów w zakresie trudności w wdrażaniu systemu kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych. W przypadku terminów szkoleń należy zwrócić uwagę na możliwość większej elastyczności użytkowników modelu względem odbiorców. Natomiast w kwestii finansowania szkoleń i egzaminów, zespół zarządzający projektem udzielił wyjaśnień, iż finansowanie 28 W nawiasie określona została liczba respondentów, która wskazała daną odpowiedź w pytaniu otwartym badania ankietowego. 62

leży po stronie odbiorców modelu, którzy poza środkami własnymi mają możliwość posiłkowaniem się środkami z funduszy zewnętrznych (np. środki Funduszu Pracy i/lub Unii Europejskiej). Analizując materiał źródłowy (dokumentacja projektowa dot. przeprowadzonych szkoleń oraz egzaminów 273 os. uczestniczących w procesie testowania) wydaje się, iż przyjęte rozwiązanie ma szansę na wdrożenie i upowszechnienie, ale mimo wszystko stanowi pewne ryzyko w fazie upowszechniania i wdrażania do głównego nurtu. WNIOSKI: System kształcenia i potwierdzania kwalifikacji składowych został zaprojektowany i wykonany prawidłowo, wpisuje się w potrzeby odbiorców modelu (pracownik i pracodawca) oraz rokuje szanse (mimo występujących ryzyk) na skuteczne wdrożenie i upowszechnienie do głównego nurtu. Następny blok pytań dotyczy zgodności wypracowanego innowacyjnego modelu z przepisami polskiego prawodawstwa i został skierowany do trzech grup respondentów (pracownicy biur wsparcia, pracodawcy oraz instruktorzy/egzaminatorzy/właściciele zakładów). Na zadane pytanie Czy wypracowany model w Państwa opinii jest w pełni zgodny z przepisami polskiego prawodawstwa?. Uzyskano następujące odpowiedzi: Wykres nr 51. Opinia pracowników biur wsparcia dotycząca zgodności innowacyjnego modelu z polskim prawodawstwem. Trudno powiedzieć 20% Nie 0% Tak, ale wymaga poprawy 20% Tak, nie mam zastrzeżeń 60% Wykres nr 52. Opinia pracodawców dotycząca zgodności innowacyjnego modelu z polskim prawodawstwem. 63

Trudno powiedzieć 35% Tak, nie mam zastrzeżeń 65% Wykres nr 53. Opinia instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów dotycząca zgodności innowacyjnego modelu z polskim prawodawstwem. Trudno powiedzieć 28% Tak, nie mam zastrzeżeń 72% Pracodawcy, pracownicy biur wsparcia oraz instruktorzy/egzaminatorzy/właściciele zakładów uczestniczący w badaniu ankietowym mieli dodatkowo możliwość dopisać w ankiecie, w jakim zakresie innowacyjny model nie jest zgodny z polskim prawodawstwem. Najczęściej padające odpowiedzi to 29 : 29 W nawiasach znajduje się liczba respondentów z danej grupy, która w badaniu ankietowym wyszczególniła daną sugestię. 64

Należy opracować dokumenty i procedury ochrony danych osobowych względem Platformy informatycznej (2 pracowników biur wsparcia) Z analizy powyższych danych wynika, iż respondenci wykazali się dużą wstrzemięźliwością w udzielaniu odpowiedzi wiążących się z koniecznością uzupełnienia o własne spostrzeżenia. Wyjątek stanowią pracownicy biur wsparcia, którzy wskazali, iż Platforma informatyczna posiada braki w zakresie spełnienia wymogów w zakresie prawodawstwa ochrony danych osobowych. Platforma informatyczna w ramach jednej z pełnionych przez nią funkcji jest również wirtualnym zbiorem danych osobowych, na której są one gromadzone i przetwarzane. Twórcy innowacyjnego modelu w żadnej mierze nie zwrócili uwagi na ten problem i nie przygotowali stosownych dokumentów i procedur. Jest to wystarczająca przesłanka, która skutecznie uniemożliwia wdrożenie i upowszechnienie innowacyjnego produktu w obecnym kształcie. Stąd też zaleca się pełne i kompleksowe przystosowanie Platformy informatycznej do wymogów wynikających z ustawodawstwa w zakresie ochrony danych osobowych. WNIOSKI: Wstępna wersja produktu innowacyjnego jest niezgodna z polskim prawodawstwem w zakresie ochrony danych osobowych i wymaga dokładnej analizy i modyfikacji w przedmiotowym zakresie. Kolejny blok pytań dotyczył innowacyjności wypracowanego modelu w kontekście innych rozwiązań z zakresu wypożyczeń pracowniczych i/lub podnoszenia umiejętności pracowników w ramach kwalifikacji składowych i został skierowany do trzech grup respondentów (pracowników biur wsparcia, pracodawców, instruktorów/egzaminatorów/właścicieli zakładów). Na zadane pytanie: Czy znają/stosują Państwo inne, lepsze, efektywniejsze rozwiązania w zakresie wypożyczeń pracowniczych i/lub podnoszenia umiejętności pracowników w ramach kwalifikacji składowych?, uzyskano następujące odpowiedzi. Wykres nr 54. Opinia pracowników biur wsparcia, pracodawców oraz instruktorów/egzaminatorów dotycząca innowacyjności wypracowanego modelu w kontekście innych rozwiązań z zakresu wypożyczeń pracowniczych i/lub podnoszenia umiejętności pracowników w ramach kwalifikacji składowych. 65

70 65 60 50 40 30 20 10 0 0 10 1 Tak Nie Tak Nie Tak Nie Pracownicy biur wsparcia Pracodawcy Instruktorzy/ egzaminatorzy/ właściciele zakładów 2 24 Z analizy powyższych danych, wynika iż na 102 osoby udzielające odpowiedzi, tylko 3 zaznaczyły odpowiedz twierdzącą (zaznaczając odpowiedź Tak respondenci mieli możliwość uzupełnić swoją odpowiedź o rodzaj znanego, efektywniejszego rozwiązania w przedmiotowym zakresie, jednakże żaden respondent z tej możliwości nie skorzystał), a 99 zaznaczyło odpowiedź Nie. Zarówno wyniki badania ankietowego jak i analiza materiału źródłowego (innowacyjnego modelu), fachowej literatury, zasobów Internetu wykazują, iż w Polsce nie ma podobnych rozwiązań z zakresu wypożyczeń pracowniczych i/lub podnoszenia umiejętności pracowników w ramach kwalifikacji składowych. Świadczy to o dużym stopniu innowacyjności wstępnej wersji innowacyjnego modelu. WNIOSKI: Wstępna wersja produktu innowacyjnego cechuje się wysokim poziomem innowacyjności. Na rynku polskim nie istnieją rozwiązania lepsze, efektywniejsze w przedmiotowym zakresie. Następny blok dotyczył możliwości wdrożenia i upowszechnienia innowacyjnego modelu po zakończeniu realizacji projektu i został skierowany do trzech grup respondentów: Pracownicy biur wsparcia: Czy w Państwa opinii możliwe jest efektywne wdrożenie innowacyjnego modelu (lub jego części składowych) przez inne instytucje po zakończeniu realizacji projektu? oraz Czy uważają Państwo, że korzyści osiągane z tytułu stosowania innowacyjnego modelu są na tyle duże, że pracodawcy i ich pracownicy będą chcieli korzystać z jego wypracowanych narzędzi po zakończeniu realizacji projektu?, Pracownicy: Czy uważają Państwo, że korzyści osiągane z tytułu stosowania innowacyjnego modelu są na tyle duże, że pracodawcy i ich pracownicy będą chcieli korzystać z jego wypracowanych narzędzi po zakończeniu realizacji projektu?, 66