Działania Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia w województwie lubelskim. Głównym celem w działalności pionu oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia jest edukacja zdrowotna w zakresie zdrowego stylu Ŝycia, zapobieganie chorobom niezakaźnym wynikającym z niewłaściwych zachowań zdrowotnych oraz chorobom zakaźnym. Jest on osiągany poprzez: Kształtowanie prozdrowotnego stylu Ŝycia społeczeństwa Tworzenie środowiska Ŝycia, pracy i nauki sprzyjającego zdrowiu Aktywizowanie jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych do działań na rzecz zdrowia Działania podejmowane są w oparciu o: Ustawę o Państwowej Inspekcji Sanitarnej z dnia 14 marca 1985 Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015 Zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia, Komisji Europejskiej, Ministerstwa Zdrowia Aktualną sytuację epidemiologiczną oraz potrzeby zdrowotne społeczności lokalnych Problemem zdrowotnym w skali kraju, województwa i powiatów to, obok chorób zakaźnych takŝe choroby niezakaźne takie jak: nadwaga, otyłość, choroby układu krąŝenia, choroby nowotworowe, astma, próchnica. Państwowa Inspekcja Sanitarna podejmuje działania zapobiegawcze w formie programów edukacyjnych adresowanych do dzieci i młodzieŝy, oraz akcji interwencyjnych adresowanych do ogółu społeczeństwa. 1
ZAPOBIEGANIE OTYŁOŚCI i NADWADZE PROMOWANIE ZDROWEGO śywienia i AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ. PowyŜsze zagadnienia realizowane są w ramach programu edukacyjnego Trzymaj Formę, którego celem jest zwiększenie świadomości dotyczącej wpływu Ŝywienia i aktywności fizycznej na zdrowie poprzez: Pogłębienie wiedzy o roli znaczenia zbilansowane diety i aktywności fizycznej dla organizmu Kształtowanie zmiany postaw i zachowań związanych z prawidłowym Ŝywieniem i aktywnością fizyczną. Dostarczenie wiedzy i umiejętności korzystania z informacji zamieszczonych na opakowaniach produktów spoŝywczych Adresatami programu są uczniowie gimnazjów oraz V i VI klas szkoły podstawowej ich rodzice, społeczność szkolna oraz środowisko lokalne. PROFILAKTYKA ANTYTYTONIOWA zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu realizowana poprzez rządowy Program Ograniczenia Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce w roku na lata 2007-2011 Zmiana klimatu społecznego i zachowań w stosunku do palenia tytoniu poprzez wielopłaszczyznowe populacyjne działania edukacyjno-interwencyjne Zapobieganie w ramach systemu edukacyjno wychowawczego paleniu tytoniu przez dzieci i młodzieŝ (takŝe poprzez ograniczenie palenia tytoniu wśród nauczycieli); Wyeliminowanie ekspozycji na dym tytoniowy w miejscach publicznych i w miejscach pracy poprzez wprowadzenie stosownych regulacji prawnych oraz ich konsekwentne egzekwowanie. Podejmowane są następujące działania: Program Przedszkolnej Edukacji Antytytoniowej pt. Czyste powietrze wokół nas skierowany do dzieci przedszkolnych i ich rodziców. Celem programu jest wykształcenie u dzieci umiejętności świadomego reagowania w sytuacjach, w których inne osoby palą przy nich papierosy oraz wzrost kompetencji rodziców w zakresie ochrony własnych dzieci przed ekspozycją na dym tytoniowy. W województwie lubelskim adresatami I edycji programu jest 10 376 dzieci, z 243 przedszkoli, ich rodzice i opiekunowie. Biorą oni udział w cyklu zajęć oraz spotkań o charakterze 2
warsztatowym. Program będzie realizowany przez cztery kolejne lata przy pomocy materiałów edukacyjnych. Ogólnopolska Kampania Społeczna - Światowy Dzień Bez Tytoniu kaŝdego roku przebiega pod innym hasłem zaleŝnie od grupy adresatów. W 2009 działania antynikotynowe adresowane są do studentów. Rozmowy edukacyjne z właścicielami pubów, dyskotek, kawiarni, lokali są początkiem systematycznej pracy,celem której jest rozszerzenie liczby miejsc uŝytku publicznego wolnych od dymu tytoniowego. Włączanie się w imprezy masowe: pikniki, festyny celem popularyzacji informacji o zdrowotnych społecznych i finansowych następstwach palenia tytoniu. Organizowanie narad, szkoleń i konferencji celem aktywizacji środowiska lokalnego. Światowy Dzień Rzucania Palenia, trzeci czwartek listopada działania skierowane są do ogółu społeczeństwa zwłaszcza osób palących ( w miejscach publicznych organizowane są punkty informacyjne, w których udzielane są porady, mierzy się ciśnienie krwi oraz inne parametry zdrowotne). Comiesięczny monitoring przestrzegania zakazu palenia w szkołach, placówkach słuŝby zdrowia, zakładach pracy i zakładach gastronomicznych. PROPAGOWANIE ZASAD EUROPEJSKIEGO KODEKSU WLKI Z RAKIEM celem podniesienia świadomości o czynnikach ryzyka chorób nowotworowych i potrzebie badań przesiewowych i moŝliwości szczepień ochronnych. Profilaktyka raka sutka- nauka samobadania piersi Profilaktyka raka szyjki macicy Profilaktyka chorób odtytoniowych Edukacja ukierunkowana jest na młode dziewczęta w szkołach ponadgimnazjalnych, kobiety, ogół społeczeństwa. PROFILAKTYKA HIV/AIDS Medialna kampania HIV/AIDS adresowana do osób aktywnych seksualnie w bieŝącym roku skierowana jest do osób podróŝujących i pracujących za granicą pod hasłem Wróć bez HIV. W ramach kampanii nawiązano współpracę z biurami podróŝy, firmami transportowymi, ośrodkami wypoczynkowymi, zajazdami, hotelami, stacjami benzynowymi celem ekspozycji w tych miejscach plakatów i wywieszek. Dostarczenie materiałów wizualnych poprzedzono sporządzeniem wykazu placówek z którymi nawiązano współpracę. 3
Równocześnie placówki nauczania włączają się w obchody Światowego Dnia AIDS podejmując wspólnie z młodzieŝą przedstawienia, spotkania, konkursy i inne formy edukacyjne. W związku z profilaktyką HIV uwzględniane są problemy związane z uŝywaniem substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki) w kontekście ryzykownych zachowań. Upowszechniana jest informacja o funkcjonowaniu Punktu Diagnostyczno konsultacyjnego przy SPZOZ ul. Biernackiego prowadzonego przez Stowarzyszenie AGAPE. PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO Program edukacyjny Wolność Oddechu. Zapobiegaj Astmie adresowany do uczniów klas I, II, III szkół podstawowych oraz ich rodziców i opiekunów. Celem programu jest poszerzenie wiedzy na temat astmy oskrzelowej oraz wczesne wyłonienie dzieci zagroŝonych astmą. PROFILAKTYKA PRÓCHNICY zmniejszenie występowania próchnicy zębów u dzieci Cel powyŝszy realizowany jest poprzez: podniesienie poziomu wiedzy wśród dzieci na temat higieny jamy ustnej zachęcanie rodziców do współdziałania z dziećmi na rzecz higieny jamy ustnej wyrabianie nawyków higienicznych Zagadnienie realizowane jest we współpracy z Katedrą i Zakładem Stomatologii Wieku Rozwojowego przy Akademii Medycznej w Lublinie. ALERT EKOLOGICZNO-ZDROWOTNY - to cykl zadań podejmowanych przez społeczności szkolne: szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne, specjalne ośrodki szkolno wychowawcze, mających na celu podwyŝszanie świadomości zagroŝeń i szans związanych z ekologią w celu wpojenia nawyku troski o środowisko i ukazywanie współzaleŝności człowieka i przyrody. W ramach alertu podejmowane są róŝnorodne inicjatywy: dbałość o czystość i estetykę szkoły i jej sąsiedztwa, lokalizacja dzikich wysypisk, dbałość o pomniki przyrody, wycieczki do parków krajobrazowych, celem poznania na Ŝywo gatunków roślin i zwierząt. AKCJA BEZPIECZNY I ZDROWY WYPOCZYNEK LETNI I ZIMOWY - celem jest propagowanie racjonalnego, zdrowego wypoczynku. 4
Akcja adresowana jest do kierownictwa zorganizowanego wypoczynku dzieci i młodzieŝy oraz osób dorosłych wypoczywających w ośrodkach Pojezierza Łęczyńsko Włodawskiego i Roztocza. Podejmowane są następujące zagadnienia: higieny osobistej, profilaktyki zatruć pokarmowych, profilaktyki chorób zakaźnych, profilaktyki uzaleŝnień, promocji aktywności fizycznej i racjonalnego odŝywiania. Priorytetowym zagadnieniem obecnie jest profilaktyka meningokokowa dlatego podczas kontaktu z kierownikami i wychowawcami zorganizowanego wypoczynku zwraca się szczególną uwagę na zagadnienia: higieny osobistej otoczenia oraz odpowiedzialność organizatorów wypoczynku za zdrowie podopiecznych. PROFILAKTYKA CHORÓB ZAKAŹNYCH profilaktyka pierwszorzędowa realizowana poprzez edukacje i propagowanie szczepień ochronnych. Profilaktyka Wirusowego zapalenia wątroby typu A i B Profilaktyka grypy Profilaktyka gruźlicy edukacja środowiska szkolnego Profilaktyka Kleszczowego Zapalenia Mózgu propagowanie szczepień ochronnych oraz zasad postępowania w przypadku ukąszenia przez kleszcze. Profilaktyka meningokokowa realizowana jest działalność edukacyjna, szkoleniowa, pogadanki i prelekcje emisje filmu, ekspozycję materiałów, komunikaty w prasie lokalnej i propagowanie szczepień ochronnych do: środowiska szkolnego: uczniowie, rodzice, nauczyciele, personel ogół społeczeństwa PROFILAKTYKA ZATRUĆ POKARMOWYCH - salmonella, czerwonka, celem jest ograniczenie występowania zatruć pokarmowych, poprzez komunikaty, wystawy, instruktaŝe, pogadanki i prelekcje do organizatorów uroczystości komunijnych i przyjęć weselnych, we współpracy z parafiami rzymsko katolickimi i innymi partnerami. 5
Profilaktyka zatruć grzybami - celem jest zapewnienie bezpiecznej dystrybucji i zbierania grzybów jadalnych. W sezonie letnim i jesiennym organizowane są wystawy grzybów, ekspozycje wizualne i publikowane komunikaty. PowyŜsze działania zmierzają do pobudzania aktywności prozdrowotnej na rzecz indywidualnej odpowiedzialności za zdrowie, a takŝe do aktywizacji struktur samorządowych i instytucji na rzecz zdrowia publicznego. Ponadto Państwowa Inspekcja Sanitarna sprawuje nadzór nad: warunkami higieniczno-sanitarnymi gabinetów profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej; warunkami higieniczno-sanitarnymi gabinetów stomatologicznych; realizacją wykonawstwa szczepień ochronnych; warunkami produkcji i jakością Ŝywienia w zakładach Ŝywienia zbiorowego typu zamkniętego przestrzeganie odpowiednich - higienicznych warunków produkcji, przechowywania i wydawania potraw; nadzór nad prawidłowym pobieraniem próbek Ŝywności, procesami mycia i dezynfekcji naczyń stołowych; ocena stanu sanitarno technicznego pomieszczeń i wyposaŝenia. dokonuje oceny prowadzenia kontroli wewnętrznej w zakładach poprzez ocenę wdroŝonych systemów zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego Ŝywności -Dobrej Praktyki Higienicznej, Produkcyjnej, systemu HACCP; dokonuje oceny sposobu Ŝywienia dzieci i młodzieŝy w zakładach Ŝywienia zbiorowego zamkniętego w trosce o zapobieganie chorób powstających na tle wadliwego Ŝywienia; 6