KaŜdego roku z powodu palenia tytoniu umiera w Polsce średnio 67 tysięcy osób dorosłych (51 tysięcy męŝczyzn i 16 tysięcy kobiet). W 2010 roku liczba

Transkrypt

1 CELE STRATEGICZNE PROGRAMU NA LATA : Zmniejszanie zachorowań, inwalidztwa i zgonów wynikających z palenia tytoniu (choroby układu krąŝenia, nowotwory złośliwe, nienowotworowe choroby układu oddechowego, zgony niemowląt), przez zmniejszenie ekspozycji na dym tytoniowy. CELE SZCZEGÓLOWE: Zwiększenie odsetka osób, które nigdy nie wypaliły Ŝadnego papierosa wśród: dzieci i młodzieŝy, ludzi wchodzących w dorosłe Ŝycie, w wieku lat, męŝczyzn i kobiet. Zmniejszenie odsetka młodzieŝy palącej tytoń w wieku lat. Zwiększenie odsetka młodzieŝy w wieku lat, która zaprzestaje palenia tytoniu. Zmniejszenie odsetka codziennych palaczy tytoniu, w wieku powyŝej 20 lat. Zmniejszenie odsetka dzieci naraŝonych na dym tytoniowy. Zmniejszenie odsetka kobiet w ciąŝy palących tytoń i naraŝonych na wdychanie dymu tytoniowego.

2 KaŜdego roku z powodu palenia tytoniu umiera w Polsce średnio 67 tysięcy osób dorosłych (51 tysięcy męŝczyzn i 16 tysięcy kobiet). W 2010 roku liczba zgonów spowodowanych wystąpieniem wyłącznie nowotworu płuca powstałego na skutek palenia tytoniu wyniosła ponad 19 tysięcy osób (15 tysięcy męŝczyzn i 4,6 tysiąca kobiet). Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce określa priorytetowe cele i zadania na lata , na jakich powinny opierać się działania związane z redukcją zagroŝeń zdrowotnych wynikających z palenia tytoniu. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia w ciągu ostatnich 30 lat zaobserwowano wprawdzie w naszym kraju stopniowe ograniczanie spoŝycia tytoniu, jednak pomimo wszystko pozostaje ono niezmiennie jedną z głównych przyczyn zgonów wśród dorosłej populacji Polaków. Liczba osób zaprzestających palenia tytoniu wzrasta wraz z wiekiem. Osoby młode bardzo często nie są skłonne do definitywnego rzucenia palenia, przekonane, Ŝe ewentualne negatywne skutki palenia pojawią się dopiero w odległej przyszłości. Ryzykują tym samym utratę zdrowia, nieświadome konsekwencji zdrowotnych podejmowanych przez siebie decyzji. Z kolei osoby powyŝej 60 roku Ŝycia, po długoletnim okresie palenia, zaczynają bezpośrednio odczuwać negatywne efekty swojego wyboru. Większość palaczy uŝywa wyrobów tytoniowych regularnie (82%), a tylko dwie piąte z nich (18%) pali papierosy okazjonalnie. PowaŜnym problemem powiązanym z paleniem tytoniu jest naraŝenie na środowiskowy dym tytoniowy osób niepalących, w tym przede wszystkim dzieci. Jest to niebezpieczne zjawisko, poniewaŝ kaŝda dawka dymu tytoniowego jest szkodliwa. Dym tytoniowy ma istotny wpływ na występowanie wielu chorób, w tym chorób układu krwionośnego. Osoby niepalące, wdychające dym papierosowy, posiadają zwiększone ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej o 25-30%. Realizowane w ramach Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce Kampanie edukacyjne adresowane do ogółu społeczeństwa okazały się skuteczną metodą koncentrowania aktywności i uwagi róŝnych środowisk społecznych i zawodowych na działaniach słuŝących ograniczaniu palenia tytoniu i ochronie praw osób niepalących. Są takŝe dobrym sposobem motywowania osób palących tytoń do podejmowania decyzji o zerwaniu z nałogiem.

3 Przykładem skutecznych działań edukacyjnych, realizowanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną, w ramach Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce, są coroczne obchody Światowego Dnia Bez Tytoniu (31 maja). W tym dniu organizowane są liczne regionalne imprezy środowiskowe skierowane do ogółu społeczeństwa. Kolejną coroczną kampanią, odbywającą się zawsze w trzeci czwartek listopada, jest Światowy Dzień Rzucania Palenia. Tego dnia na terenie całego kraju powstaje wiele punktów informacyjno-edukacyjnych poświęconych tematyce prozdrowotnej, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki palenia tytoniu. Akcje i programy edukacyjne dla dzieci i młodzieŝy to dotychczas najbardziej efektywnie wdraŝana część polityki ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu. Wynika to przede wszystkim ze szczególnego znaczenia zapobiegania paleniu tytoniu wśród dzieci i młodzieŝy dla zdrowotności społeczeństwa, jak i gotowości środowiska szkolnego do wdraŝania takich programów. Programy edukacyjne przeprowadzane w placówkach nauczania i wychowania, realizowane w ramach Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce, są skierowane do dzieci w trzech grupach wiekowych. Do pierwszej z nich naleŝą dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (5 i 6 lat) oraz ich rodzice i opiekunowie. Program Czyste Powietrze Wokół Nas jest realizowany na terenie przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach. Jego głównym celem jest zwiększenie poziomu wiedzy rodziców w zakresie ochrony dzieci przed naraŝeniem na działanie dymu tytoniowego oraz kształtowanie świadomych, asertywnych postaw wśród dzieci, dotyczących ochrony własnego zdrowia. Docelową grupą wiekową drugiego programu pt. Nie pal przy mnie, proszę są uczniowie klas I-III szkół podstawowych. Program ten kształtuje u najmłodszych postawę odpowiedzialności za własne zdrowie i umiejętności radzenia sobie w sytuacjach, gdy inni ludzie palą w ich obecności. Adresatami kolejnego programu pt. Znajdź właściwe rozwiązanie są uczniowie starszych klas szkół podstawowych i gimnazjów, którzy wykazywali duŝe zainteresowanie zdrowym stylem Ŝycia. Pozytywnym efektem realizacji tego programu było zwiększenie wiedzy dzieci i młodzieŝy w zakresie szkodliwości palenia oraz jego wpływu na stan zdrowia. Doświadczenie zdobyte w organizacji programów profilaktyki palenia tytoniu jednoznacznie wskazuje, Ŝe dla rozumienia i poszanowania wprowadzanych norm prawnych, eliminujących palenie tytoniu z przestrzeni publicznej, niezbędna jest szeroka edukacja społeczna.

4 RAMOWE ZAŁOśENIA PROGRAMU PRZEDSZKOLNEJ EDUKACJI ANTYTYTONIOWEJ CZYSTE POWIETRZE WOKÓŁ NAS CELE GŁÓWNE PROGRAMU: 1. Wzrost kompetencji rodziców w zakresie ochrony dzieci przed ekspozycją na dym tytoniowy. 2. Zwiększenie umiejętności dzieci w zakresie radzenia sobie w sytuacjach, gdy przebywają w zadymionych pomieszczeniach lub gdy dorośli palą przy nich tytoń. CELE SZCZEGÓŁOWE: 1. Wykształcenie umiejętności rozpoznawania róŝnych źródeł dymów. 2. Wykształcenie umiejętności rozpoznawania róŝnych dymów, wydobycie dymu papierosowego. 3. Zwiększenie wraŝliwości dzieci na szkodliwość dymu papierosowego. 4. Zwiększenie wiedzy na temat skutków palenia papierosów. 5. Zwiększenie wraŝliwości dzieci na miejsca, w których mogą być naraŝone na dym tytoniowy. ADRESACI PROGRAMU: 1. Dzieci w wieku 5-6 lat, uczęszczające do przedszkoli/oddziałów przedszkolnych w szkołach. 2. Rodzice i opiekunowie. REALIZATORZY PROGRAMU: nauczyciele, wychowawcy przedszkolni, przedstawiciele środowiska przedszkolnego i szkolnego.

5 RAMOWE ZAŁOśENIA PROGRAMU EDUKACJI ANTYTYTONIOWEJ DLA UCZNIÓW KLAS I - III SZKÓŁ PODSTAWOWYCH NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ CEL GŁÓWNY PROGRAMU: Zmniejszenie naraŝenia dzieci na bierne palenie tytoniu. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU: 1. Kształtowanie postaw odpowiedzialności za zdrowie własne i swoich bliskich. 2. Uświadomienie dzieciom, Ŝe palenie tytoniu jest szkodliwe dla zdrowia. 3. Usystematyzowanie i poszerzenie informacji na temat zdrowia. 4. Kształtowanie u dzieci postaw asertywnych w sytuacji, gdy naraŝone są na bierne palenie. ADRESACI PROGRAMU: Uczniowie klas I III szkół podstawowych. REALIZATORZY PROGRAMU: nauczyciele, inni przedstawiciele środowiska szkolnego: pielęgniarki szkolne, psycholodzy, pedagodzy.

6 RAMOWE ZAŁOśENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI PALENIA TYTONIU DLA UCZNIÓW KLAS V i VI SZKÓŁ PODSTAWOWYCH oraz GIMNAZJÓW ZNAJDŹ WŁAŚCIWE ROZWIĄZANIE CEL GŁÓWNY PROGRAMU: Zapobieganie paleniu tytoniu wśród uczniów. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU: 1. Zwiększenie wiedzy w zakresie szkodliwości dymu tytoniowego. 2. Zwiększenie świadomości na temat zagroŝeń płynących z zynnego i biernego palenia tytoniu. 3. Kształtowanie umiejętności dbania o zdrowie własne i bliskich. 4. Kształtowanie postaw asertywnych związanych z funkcjonowaniem w społeczeństwie, w tym unikanie zachowań ryzykownych dla zdrowia. REALIZATORZY PROGRAMU: nauczyciele i inni przedstawiciele środowiska szkolnego, np. pielęgniarki szkolne, pedagodzy, psycholodzy, terapeuci uzaleŝnień, przeszkoleni liderzy młodzieŝowi.