Aktywność fosfatazy alkalicznej w neutrofilach u pacjentów z przewlekłą białaczką szpikową Radosław Charkiewicz praca magisterska Zakład Diagnostyki Hematologicznej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Przewlekła białaczka szpikowa (chronic myelogenes leucaemia, CML) po raz pierwszy została opisana w roku 1845 przez Rudolfa Virchowa jest chorobą nowotworową charakteryzującą się klonalnym rozrostem multipotencjalnej komórki macierzystej szpiku z konsekwentną i progresywną proliferacją krwinek białych
Przewlekła białaczka szpikowa (chronic myelogenes leucaemia, CML) stanowi pierwotną chorobę rozrostową szpiku, sklasyfikowaną wg WHO i klasyfikacji FAB do tzw. zespołów mieloproliferacyjnych (syndroma myeloproliferativum) najczęściej dotyczy osób między 40 a 65 r.ŝ.; występuje średnio z częstością 1-2 przypadki na 100 000 osób
translokacja chromosomowa t(9;22)(q34;q11) lub inne warianty reorganizacji materiału genetycznego chromosom Philadelphia gen fuzyjny BCR/ABL nadaktywna kinaza tyrozynowa Bcr-Abl
W przypadku klinicznego podejrzenia CML wykonuje się: morfologię i rozmaz krwi obwodowej, rozmaz szpiku, barwienie cytochemiczne, analiza wybranych parametrów biochemicznych stwierdzenie obecności chromosomu Philadelphia lub genu fuzyjnego BCR-ABL
Obraz cytologiczny szpiku u pacjenta z CML
Pomimo rozwoju metod biologii molekularnej cytochemiczne oznaczanie aktywności fosfatazy alkalicznej neutrofili nadal stanowi złoty standard diagnostyczny w róŝnicowaniu zespołów mieloproliferacyjnych oraz rozpoznawaniu poszczególnych etapów przewlekłej białaczki szpikowej
Aktywność FAN stopnie wg skali Kaplowa Całkowity brak aktywności fosfatazy alkalicznej w neutrofilach (stopień 0 w skali Kaplowa)
W zaleŝności od przebiegu i wyników badań laboratoryjnych CML dzieli się na trzy fazy: przewlekłą akceleracji kryzy blastycznej
CEL PRACY określenie liczby krwinek białych w zaleŝności od fazy zaobserwowanie róŝnic w rozmazie krwi obwodowej w poszczególnych etapach choroby oznaczenie aktywności fosfatazy alkalicznej neutrofili w fazie przewlekłej, akceleracji i kryzy blastycznej
MATERIAŁ BADANY krew Ŝylna, pozostała po rutynowym oznaczeniu morfologii, pobrana na wersenian dwupotasowy, pochodząca od 6 pacjentów w róŝnych fazach CML w przedziale wiekowym 32 67 lat grupę kontrolną stanowiło 10 osób zdrowych, w tym samym przedziale wiekowym z bezwzględną liczbą neutrofili w normie
METODY oznaczanie liczby leukocytów krwi obwodowej (WBC) za pomocą analizatora hematologicznego Advia 2120 wykonanie preparatów krwi obwodowej, barwionych metodą Maya-Grünwalda- Giemsy i ich ocena barwienie cytochemiczne na FAN
WYNIKI 160 159,38 140 120 100 WBC 80 77,78 79,615 kontrola CP AP 60 BC 40 20 7 0 kontrola CP AP BC stadium choroby Średnia wartość liczby leukocytów (WBC) u pacjentów w poszczególnych fazach CML w porównaniu z kontrolą
3% 2% 4% 2% 3% 5% 8% 47% 11% 15% mieloblasty promielocyty mielocyty metamielocyty pałki segmenty eozynofile bazofile limfocyty monocyty Średnia wartość procentowa komórek rozmazu krwi obwodowej pacjentów faza przewlekła CML
6% 3% 8% 15% 31% 14% 11% 13% mieloblasty promielocyty mielocyty metamielocyty pałki segmenty eozynofile bazofile Średnia wartość procentowa komórek rozmazu krwi obwodowej pacjentów faza akceleracji CML
11% 5% 4% 4% 34% 12% 7% 7% 15% mieloblasty promielocyty mielocyty metamielocyty pałki segmenty eozynofile bazofile limfocyty Średnia wartość procentowa komórek rozmazu krwi obwodowej pacjentów - stadium kryzy blastycznej CML
120 109 100 100 80 FAN (score) 60 54 kontrola CP AP BC 40 20 0 3 kontrola CP AP BC stadium CML Średnia aktywności fosfatazy alkalicznej neutrofili (FAN) chorych z przewlekłą białaczką szpikową w kaŝdym stadium choroby w porównaniu z kontrolą
WNIOSKI Liczba krwinek białych w przewlekłej białaczce szpikowej w kaŝdej fazie była znamiennie wyŝsza w porównaniu z wartością prawidłową Rozmaz krwi obwodowej barwiony metodą Maya-Grünwalda-Giemsy róŝnił się pomiędzy kolejnymi fazami choroby
WNIOSKI Średnia aktywność fosfatazy alkalicznej granulocytów w fazie przewlekłej była znamiennie niŝsza w porównaniu z fazą akceleracji i kryzy blastycznej, gdzie wartość FAN wzrastała odpowiednio do wartości 109 ± 41 score, 100 ± 27 score.
WNIOSKI Aktywność fosfatazy alkalicznej granulocytów u chorych z przewlekłą białaczką szpikową róŝni się pomiędzy kolejnymi fazami choroby i jest pomocna do szybkiego róŝnicowania poszczególnych faz jak równieŝ, szczególnie na początku, wykluczenia innych przyczyn jej wzrostu.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ