KREW. Składniki osocza. Elementy morfotyczne krwi. Hematokryt. Krew jest tkanką płynną, gdyŝ jej substancja międzykomórkowa - osocze - jest płynna

Transkrypt

1 KREW Funkcje krwi: Krew jest tkanką płynną, gdyŝ jej substancja międzykomórkowa - osocze - jest płynna transport tlenu i substancji odŝywczych do komórek transport CO 2 i metabolitów wydalanych przez komórki transport komórek i czynników uczestniczących w procesach obronnych transport substancji regulacyjnych (np. hormonów) do komórek udział w utrzymywaniu homeostazy ustrojowej (buforowanie płynów ustrojowych, termoregulacja) krzepnięcie osocze Hematokryt Składniki osocza Woda 91 92% Białka (albuminy, globuliny -α, β, γ, fibrynogen) 7 8% Inne: 1 2% jony (Na +, K +, Ca ++, Mg ++, Cl -, HCO 3-, PO -3 4, SO -2 4 ) związki azotowe (mocznik, kreatynina) substancje odŝywcze (glukoza, aminokwasy, lipidy) elementy morfotyczne (komórki) męŝczyźni kobiety gazy (O 2 CO 2, N) substancje regulacyjne (hormony, enzymy) Gamma-globuliny: frakcja białek osocza zawierająca przeciwciała Rozmaz krwi Elementy morfotyczne krwi Erytrocyty /mm 3 Płytki krwi /mm 3 Leukocyty /mm 3 granulocyty agranulocyty Neutrofile 55-65% Eozynofile 2-4% Bazofile 0.5-1% Limfocyty 25-35% Monocyty 4-8%

2 glikokaliks Erytrocyty (krwinki czerwone) brak jądra brak organelli hemoglobina GRANULOCYTY (neutrofile, eozynofile, bazofile) zawierają duŝą ilość ziarnistości: (1) azurochłonnych = zmodyfikowane lizosomy, (2) swoistych (ze specyficznymi białkami/enzymami) segmentowane jądro, nie dzielą się krótki czas Ŝycia (dni). LEUKOCYTY AGRANULOCYTY (limfocyty, monocyty) zawierają niewiele ziarnistości azurochłonnych, niesegmentowane jądro, mogą się dzielić i róŝnicować, długi czas Ŝycia (tygodnie - miesiące). retikulocyt Wszystkie leukocyty pełnią swoje funkcje głównie poza łoŝyskiem naczyniowym, w tkankach Neutrofile zabijają i fagocytują bakterie Ziarnistości azurochłonne i swoiste zawierają białka o własnościach bakteriobójczych Aktywność: ruch pełzakowaty fagocytoza zabijanie bakterii segmenty jądra średnica ok. 12 µm segmentowane jądro ubogie organelle ziarnistości Mechanizm migracji leukocytu z krwi do tkanek: ziarnistości wypustki śródbłonek W trakcie zabijania i trawienia bakterii neutrofile giną. JeŜeli proces zapalny jest bardzo intensywny, szczątki neutrofili i bakterii tworzą wydzielinę ropną PodwyŜszona liczba neutrofili w krwi obwodowej najczęściej świadczy o toczącym się procesie zapalnym wywołanym zakaŝeniem bakteryjnym.

3 Eozynofile zabijają larwy pasoŝytów i współpracują z mastocytami w reakcjach alergicznych średnica ok. 15 µm dwusegmentowe jądro ubogie organelle kwasochłonne ziarna swoiste, zawierające białka pasoŝytobójcze PodwyŜszona liczba eozynofili w krwi obwodowej jest wskaźnikiem chorób pasoŝytniczych i alergicznych Bazofile są morfologicznie i czynnościowo bardzo podobne do mastocytów, ale stanowią odrębną populację komórek Limfocyty odpowiadają za reakcje immunologiczne średnica 8-12 µm duŝe kuliste jądro ubogie organelle średnica ok. 10 µm jądro segmentowe lub nie zasadochłonne ziarna swoiste zawierające substancje prozapalne uczestniczą w procesach zapalnych i alergicznych Limfocyty B - odpowiedź humoralna Limfocyty T - odpowiedź komórkowa Monocyty migrują do tkanek, gdzie przekształcają się w makrofagi Płytki krwi (trombocyty) inicjują proces krzepnięcia krwi średnica 2-4 µm brak jądra strefa obwodowa (hialomer) strefa centralna (granulomer) organelle i ziarna hialomer średnica µm nerkowate jądro dobrze rozwinięte organelle granulomer Płytki krwi są bezjądrzastymi fragmentami większych komórek prekursorowych szpiku (megakariocytów)

4 Płytki agregują w miejscu uszkodzenia naczynia krwionośnego i wydzielają substancje zapoczątkowujące tworzenie skrzepu Szpik kostny krwiotwórczy: przedział naczyniowy: szerokie naczynia włosowate (zatoki) przedział hemopoetyczny: tkanka łączna siateczkowata, w oczkach sieci dojrzewające komórki krwi. Tylko dojrzałe komórki krwi przechodzą do naczyń. Wszystkie komórki krwi wywodzą się z jednej komórki macierzystej Powstawanie erytrocytów (linia erytropoezy) proerytroblast rybosomy erytroblast zasadochłonny retikulocyt CFU-GEMM erytroblast polichromatofilny CFU-LyT CFU - Ly CFU-GEMM MACIERZYSTA KOMÓRKA MIELOPOEZY CFU-Ly MACIERZYSTA KOMÓRKA LIMFOPOEZY CFU-LyB erytroblast kwasochłonny wyrzucenie jądra kom. hemoglobina mieloblast Powstawanie granulocytów (linia granulopoezy) Powstawanie płytek krwi (linia megakariopoezy) megakarioblast promielocyt (ziarna azurochłonne) (liczne endomitozy) mielocyty (ziarna swoiste) Młody neutrofil megakariocyt (b. duŝy, poliploidalny) metamielocyty

5 Tkanka mięśniowa pobudliwość kurczliwość Odrywanie się płytek krwi od megakariocyta Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie (aktyna i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Klasyfikacja tkanki mięśniowej: (1) mięśnie gładkie (2) mięśnie poprzecznie prąŝkowane mięśnie szkieletowe Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają względem siebie ( główki miozyny kroczą po aktynie) mięsień sercowy Mięśnie gładkie: aparat kurczliwy o niŝszym poziomie uporządkowania reagują na róŝne bodźce nie podlegają naszej woli skurcz wolny, ale długotrwały komórki produkują własne blaszki podstawne i składniki substancji międzykomórkowej (m.in. włókna spręŝyste i srebrochłonne) Komórka mięśniowa gładka

6 Bardzo liczne cienkie i nieliczne grube miofilamenty tworzą wydłuŝoną sieć Miofilamenty cienkie są powiązane ze sobą i przyczepione do błony komórkowej ciałko gęste płytka gęsta Wewnątrzkomórkowym sygnałem powodującym skurcz komórki mięśniowej gładkiej jest wzrost stęŝenia jonów Ca2+ Mięśnie szkieletowe aparat kurczliwy o uporządkowanym układzie reagują wyłącznie na bodźce nerwowe zaleŝą od naszej woli skurcz szybki, ale krótkotrwały włókna mięśniowe wytwarzają własną blaszkę podstawną Mięśnie gładkie tworzą warstwy (błony mięśniowe) lub pęczki i są połączone neksusami, co umoŝliwia przewodzenie bodźców Mięsień szkieletowy jest narządem zbudowanym z włókien mięśniowych i tkanki łącznej namięsna omięsna mięsień pęczek mięśniowy blaszka podstawna cytoplazma jądro włókno mięśniowe śródmięsna

7 Włókno mięśniowe szkieletowe jest wielojądrzastą zespólnią powstałą przez zespolenie wielu komórek macierzystych (mioblastów) Budowa włókna mięśniowego szkieletowego: wąska obwodowa warstwa cytoplazmy zawierająca jądra i organelle obszar centralny zawierający aparat kurczliwy - równolegle ułoŝone, poprzecznie prąŝkowane miofibryle Miofibryle połączone są poprzecznie biegnącymi filamentami pośrednimi w ten sposób, Ŝe sarkomery znajdują się na tym samym poziomie - daje to efekt poprzecznego prąŝkowania całego włókna mięśniowego Miofibryle zbudowane są z równolegle ułoŝonych cienkich i grubych miofilamentów (3:1), tworzących powtarzające się segmenty - sarkomery sarkomer tropomiozyna troponina aktyna Molekularna struktura miofilamentów cienkie grube miozyna Molekularny mechanizm skurczu 1. Wzrost poziomu jonów Ca 2+ (sygnał wewnątrzkomórkowy) 2. Jony Ca wiąŝą się z troponiną 3. Troponina odsuwa tropomiozynę od aktyny 4. Główki miozyny wiąŝą się z aktyną 5. Miozyna kroczy po powierzchni aktyny - miofilamenty przesuwają się względem siebie

8 Bodziec dochodzi do kaŝdego włókna mięśniowego z zakończenia włókna nerwowego, płytki motorycznej (synapsa nerwowo-mięśniowa) Mięsień sercowy: Z uwagi na przestrzenny charakter skurczu, komórki robocze mięśnia sercowego oraz ich aparat kurczliwy tworzą przestrzenną sieć uporządkowany układ aparatu kurczliwego (sarkomery) reaguje na bodźce generowane przez własne komórki skurcz rytmiczny skurcz przestrzenny Komórki: robocze i układu bodźcotwórczo-przewodzącego Komórki mięśnia sercowego zawierają: centralne jądro, a wokół niego organelle rozgałęzione pęczki miofilamentów a między nimi bardzo liczne mitochondria Komórki mięśnia sercowego są połączone wstawkami - zespołami połączeń międzykomórkowych desmosom Wstawka neksus powięź przylegania

9 Komórki układu bodźcotwórczo-przewodzącego są prymitywnymi komórkami mięśnia sercowego Węzeł zatokowo-przedsionkowy, węzeł przedsionkowo-komorowy, pęczek Hisa, włókna Purkiniego