Poszukiwanie Skarbów Internetu Poprawa Atrakcyjności Kształcenia dla Seniorów Work Package 2 Badania Streszczenie
Fundación Tecnalia Research & Innovation SPAIN www.tecnalia.com Volkshochschule im Landkreis e.v. GERMANY www.vhs-cham.de Asociatia pentru Educatie Permanenta in Mediul Rural www.aepmr.ro ROMANIA Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi www.ahe.lodz.pl POLAND Idec S.A. GREECE www.idec.gr Izmir Governorship TURKEY www.izmirab.gov.tr 2 P a g e
Projekt i-treasure jest opracowywany przez organizacje, pochodzące z sześciu różnych krajów europejskich, w celu dostarczenia seniorom umiejętności, których potrzebują, aby pozostać aktywnymi w społeczeństwie. Koncentruje się on na dwóch głównych grupach docelowych: osobach na emeryturze, którzy nie mieli styczności z nowoczesną technologią w ciągu ostatnich kilku lat, a nawet tych, którzy nigdy nie mieli nic wspólnego z nowoczesną technologią, a także na trenerach w ośrodkach kształcenia dorosłych. i-treasure to nowe podejście, w którym seniorzy nabywają umiejętności poprzez wirtualne poszukiwanie skarbów. Ta innowacyjna metodologia będzie zawierać naukę technologii poprzez wykonywanie praktycznych ćwiczeń w świecie gry, zawierającym wskazówki ukryte na stronach internetowych i urządzeniach. Niniejsze podsumowanie przedstawia wyniki badań, pochodzące ze wspólnego raportu projektu, ankiet seniorów i ankiet trenerów, które były realizowane podczas fazy badawczej projektu i-treasure we wszystkich krajach partnerskich (Hiszpania, Niemcy, Rumunia, Polska, Grecja i Turcja). W sumie, przebadano 439 wypełnionych ankiet dla seniorów i 146 ankiet dla trenerów, które zostały uwzględnione w poniższym podsumowaniu. Kraj Ankiety dla Seniorów Ankiety dla Trenerów Hiszpania 78 24 Niemcy 143 24 Rumunia 50 34 Polska 50 20 Grecja 68 21 Turcja 50 23 OGÓŁEM 439 146 Przeprowadzone badanie pokazuje, że udział procentowy grupy 55+ reprezentuje obecnie znaczącą część społeczeństwa we wszystkich krajach projektu, wśród których odzwierciedla się konieczność utrzymania ich aktywnego udziału w nowoczesnym życiu codziennym, co jest bardzo powiązane z ICT. Zjawisko to jest również brane pod uwagę przy określaniu przepisów prawnych, rozporządzeń i zaleceń rządu oraz programów skierowanych do seniorów i ich edukacji, które to zostały odnalezione w każdym z krajów partnerskich projektu. Poniżej przestawiono główne wyniki ankiet, przeprowadzone wśród dwóch grup docelowych projektu i-treasure. Większość seniorów, biorących udział w badaniu była w przedziale wiekowym 60-70 lat (Rys. 1). Grupa trenerów ICT odzwierciedla ich długoletnie doświadczenie w prowadzeniu kursów ICT dla seniorów (Rys. 2). 3 P a g e
Więcej 41 70-75 96 65-69 60-64 113 114 55-59 74 0 50 100 150 Wiek (Rys. 1) Doświadczenie w pracy z seniorami w dziedzinie ICT Więcej 5-10 lat 1-4 lata Doświadczenie 0 20 40 60 (Rys.2) Identyfikacja potrzeb dwóch grup (seniorzy i trenerzy) Co seniorzy robią/mają? 63% seniorów ma własne urządzenie ICT (komputer, tablet lub Smartphone) albo dostęp do takiego 66% seniorów używa urządzeń ICT (komputer, tablet lub Smartphone) w codziennym życiu 45% z nich używało urządzeń ICT (komputer, tablet lub Smartphone) codziennie lub prawie codziennie w ostatnich 3 miesiącach 75% ma dostęp do Internetu 35% seniorów używa Internetu w codziennym życiu codziennie lub prawie codziennie 4 P a g e
69% używa telefonów komórkowych 62% seniorów używa telefonów komórkowych lub komputerów przenośnych celem dostępu do Internetu Wybrane czynności związane z komputerem, wykonywane przez seniorów: Czy kiedykolwiek wykonywał(a) Pani/Pan jakąś z następujących czynności związanych z komputerem? Instalowanie nowego lub zastąpienie starego systemu Tworzenie elektronicznej prezentacji przy użyciu Przesyłanie plików między komputerem a innymi urządzeniami Podłączanie i instalowanie nowych urządzeń, np. modem Kompresowanie plików Używanie podstawowych formuł arytmetycznych w arkuszu Powielanie lub przenoszenie informacji w dokumencie Kopiowanie lub przenoszenie pliku lub folderu Żadne z powyższych 37 45 50 41 53 104 100 170 188 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 60% z nich wie dobrze lub wystarczająco, jak używać komputera i jego urządzeń (myszka, klawiatura, drukarka, skaner) 40% z nich wie dobrze lub wystarczająco, jak tworzyć i edytować dokumenty tekstowe Czego seniorzy nie robią/nie mają? 50% seniorów nie używa urządzeń ICT (komputer, tablet lub Smartphone) dość często 52% seniorów nie używa Internetu w życiu codziennym 34% z nich nie używa telefonów komórkowych celem korzystania z Internetu Większość z nich nigdy nie wykonywała następujących czynności, związanych z komputerem: tworzenie prezentacji elektronicznej przy użyciu odpowiedniego oprogramowania, instalowanie nowego lub zastąpienie starego systemu operacyjnego, kompresowanie plików 60% z nich nie wie, jak tworzyć i edytować dokumenty tekstowe 5 P a g e
50% z nich nie wie, jak zapisywać, pobierać /uaktualniać i edytować zdjęcia cyfrowe 40% z nich nie wie, jak pisać / zachować / otrzymać wiadomość e-mail około 60% z nich nie uczestniczy w portalach społecznościowych (tworzenie profili użytkowników, wysyłania wiadomości lub inne użycie portali takich, jak Facebook, Twitter) seniorzy nie robią zakupów on-line (robi je tylko 17%) seniorzy nie wykonują operacji bankowych przez Internet (wykonuje je tylko 19%) seniorzy nie wiedzą, w jaki sposób słuchać radia lub oglądać telewizję przez Internet 55% z nich nie wykonywało dla swoich potrzeb żadnych czynności, związanych z administracją publiczną (takich, jak uzyskiwanie informacji ze strony władz publicznych, pobieranie urzędowych formularzy, wysyłanie wypełnionych formularzy) 75% z nich nie kupowało produktów lub usług dla własnych potrzeb przez Internet Czego/Co seniorzy chcą/potrzebują/mają? chcą posiadać więcej umiejętności, by używać Internetu w codziennym życiu chcą posiadać więcej dostępu do urządzeń ICT i do Internetu 45% z nich posiada silną potrzebę nauki ICT; ich główne motywacje do nauki ICT są następujące: Chciałabym/chciałbym czuć się lepiej w mojej bieżącej aktywności poprzez lepszą wiedzę na temat ICT: 43% Chciałabym/chciałbym móc załatwiać różne sprawy w urzędzie, u lekarza itp. bez wychodzenia z domu (zamawianie wizyty, wyszukanie odpowiednich numerów telefonów, godzin pracy urzędów, wypełnianie formularzy, ): 39% Chciałabym/chciałbym sprawdzać rozkład jazdy pociągu/tramwaju/autobusu: 39% Chciałabym/chciałbym poprawić jakość swojego życia poprzez użycie ICT: 38% Chciałabym/chciałbym sprawdzać prognozę pogody przez Internet: 36% Jestem zainteresowany, by nie być wykluczonym z ICT: 35% Chciałabym/chciałbym mieć coś wspólnego z najmłodszym pokoleniem, by poprawić nasze wzajemne relacje: 35% Chciałabym/chciałbym kupować bilet na pociąg, samolot przez Internet: 29% Chciałabym/chciałbym oglądać reklamy, krótkie filmy, szkolenia kulinarne, filmy dla majsterkowiczów przez Internet: 28% Chciałabym/chciałbym kontaktować się ze starymi przyjaciółmi: 28% 6 P a g e
Czym seniorzy są zainteresowani? 51% - podstawowe informacje na temat korzystania z komputera i jego urządzeń 49% - wyszukiwanie informacji (w Internecie) 47% - czytanie lub pobieranie wiadomości on-line, gazet, magazynów 41% - udział w sieciach społecznościowych (z wykorzystaniem Internetu) 39% - prowadzenie rozmów z ludźmi przy jednoczesnym ich widzeniu (z wykorzystaniem Internetu) 36% - przesyłanie, zapisywanie i edytowanie zdjęć cyfrowych 35% - tworzenie i edycja dokumentów 29% - sprzedaż towarów lub usług (np. za pośrednictwem serwisów aukcyjnych) Czego/Co trenerzy chcą/potrzebują/mają? Rodzaj sprzętu technologicznego, dostępnego dla seniorów w instytucji szkoleniowej: Jakiego rodzaju sprzęt technologiczny jest dostępny dla seniorów w Pani/Pana instytucji? Telefony komórkowe Cyfrowe kamery wideo Cyfrowe aparaty fotograficzne Systemy zarządzania procesem kształcenia (np. Sprzęt audio System video-konferencji Tablice interaktywne Komputery osobiste Inne 24 30 44 37 27 23 17 68 134 0 50 100 150 Rodzaje działań, pomocnych dla trenerów celem zwiększenia zakresu wykorzystania technologii ICT w ich kursach: 51% - Czas na przygotowanie, poszukiwanie i rozwój nowych narzędzi 45% - Szkolenia pedagogicznego wykorzystania technologii ICT 44% - Praktyczne szkolenia/kursy dotyczące technologii ICT 7 P a g e
39% - Wsparcie technologiczne 36% - Wsparcie edukacji technologiami ICT Nabycie umiejętności wykorzystania technologii ICT jest ważne dla trenera celem wykonywania następujących działań: 64% - Do przygotowywania zajęć, lekcji 59% - Do organizowania swojej pracy i ewidencji dokumentów, notatek itp. 59% - Do znajdowania cyfrowych materiałów dydaktycznych 59% - Do projektowania i tworzenia własnych cyfrowych zasobów edukacyjnych 58% - W celu wspierania twórczości seniorów 57% - W celu wsparcia różnych stylów uczenia się seniorów i personalizacji ich nauki 55% - Do komunikacji z seniorami Obszary najłatwiejsze do nauki dla seniorów z punktu widzenia trenerów: 76% - Czytanie lub pobieranie wiadomości on-line, gazet, magazynów 74% - Wyszukiwanie informacji (w Internecie) 54% - Podstawowe informacje na temat korzystania z komputera i jego urządzeń 48% - Tworzenie i edycja dokumentów 45% - Komunikowanie się z rodziną i przyjaciółmi (E-mail, Skype) 41% - Pisanie listów on-line 38% - Prowadzenie rozmów z ludźmi przy jednoczesnym ich widzeniu (z wykorzystaniem Internetu) 36% - Czytanie lub pobieranie książek on-line lub e-książek Obszary najtrudniejsze do nauki dla seniorów z punktu widzenia trenerów: 57% - Robienie zakupów on-line 56% - Wykonywanie operacji bankowych przez Internet 56% - Tworzenie stron internetowych lub blogów 48% - Przesyłanie stworzonych przez siebie treści (tekst, zdjęcia, muzyka, filmy, strona internetowa, celem ich udostępnienia innym osobom) 48% - Używanie usługi podkastów celem automatycznego odbierania plików audio lub video 47% - Udział w sieciach społecznościowych (Facebook, Twitter,...) 8 P a g e
38% - Przesyłanie, zapisywanie i edytowanie zdjęć cyfrowych 34% - Używanie usług związanych z turystyką, podróżą lub zakwaterowaniem Strategie, które powodują, że uczenie się daje pozytywne doświadczenia z punktu widzenia seniorów i trenerów: 62% seniorów / 67% trenerów Pomoc nauczyciela lub instruktora 40% seniorów / 60% trenerów Wolniejsze tempo, mniejsza intensywność szkolenia 39% seniorów / 49% trenerów Jasne i wyraźne instrukcje wizualne 63% seniorów Małe klasy 43% seniorów Podobny przedział wiekowy Co będzie dalej? Te interesujące wyniki badań, pochodzące z ankiet ze wszystkich krajów projektu, zbudują podstawę rozwoju produktów w kolejnych fazach projektu i-treasure. W najbliższych miesiącach będą opracowane i przetestowane następujące produkty: narzędzie autodiagnozy oraz platforma do praktycznych ćwiczeń (poziom podstawowy i zaawansowany), jak również techniczny i metodologiczny podręcznik dla trenerów. Zgodnie z wynikami badań zainteresowań i potrzeb seniorów, tematy zawarte na platformie internetowej w postaci podstawowych i praktycznych ćwiczeń będą obejmować: podstawowe użycie komputera (obejmuje użycie myszki, klawiatury, kopiowanie i wstawianie, pliki i katalogi, pobieranie i przechowywanie), Google, gmail, wiadomości, Facebook, radzenie sobie ze zdjęciami cyfrowymi, Skype użycie tableta. 9 P a g e
Zauważa się specjalny nacisk na swobodnie dostępne narzędzia. W ten sposób nie jest konieczne dla seniorów inwestowanie w specjalne oprogramowanie i w ten sposób można uniknąć ograniczeń finansowych dla seniorów. Techniczny i metodologiczny podręcznik dla trenerów podkreśli nie tylko aktualny stan wiedzy w dziedzinie, ale również określi najlepsze strategie, które zostały znalezione w wyniku tego badania, mówiące, w jaki sposób uczenie się staje się pozytywnym doświadczeniem dla seniorów: wsparcie nauczyciela lub trenera, wolniejsze tempo, szkolenie o małej intensywności, jasne i wyraźne instrukcje wizualne. W celu oceny adekwatności platformy, ćwiczeń i podręcznika, wszystkie te narzędzia będą testowane w sześciu krajach projektu z udziałem obu grup docelowych (seniorzy i trenerzy). Wyniki umożliwią partnerom projektu objęcie ich końcowym zastosowaniem, aby w ramach projektu i- TREASURE zaoferować kurs innowacyjnych technologii informacyjno-komunikacyjnych dla seniorów, odpowiedni dla wielu krajów europejskich. Ponadto, szczegółowe wyniki osiągnięte w tym badaniu potwierdzają również znaczenie wielu kluczowych kwestii uczenia seniorów, które zostały już wskazane we wniosku projektowym i na których będą się koncentrować prace w późniejszych fazach projektu (opisane powyżej): - Możliwość powtarzania ćwiczeń tyle razy, ile potrzeba. - Możliwość powtarzania ćwiczeń w domu. - Możliwość przeprowadzania ćwiczeń z rzeczywistymi technologiami w dowolnym miejscu. - Stawienie czoła problemom seniorów z oczami, uszami i koordynacją. - Pokazanie powiązania z codziennym życiem. - Unikanie języka obcego/języka technicznego (angielski)). - Struktura uczenia krok-po-kroku. - Metodologiczne instrukcje dla nauczycieli, pracujących z docelowa grupą seniorów. 10 P a g e
11 P a g e