Uczeń z trudnościami adaptacyjnymi związanymi z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanymi z wcześniejszym kształceniem za granicą Opis przypadku Wśród uczniów rozpoczynających naukę w klasie V była Kasandra. Dziewczynka ma matkę Polkę i ojca Marokańczyka. Urodziła się i dorastała w małej miejscowości w Maroku. W maju zmarł dziadek Kasandry, który sprawował opiekę nad swoją chorą żoną. Mama uczennicy musiała wrócić do kraju, aby przejąć jego obowiązki. Kasandra, mimo podejmowanych prób, nie mogła odnaleźć się w nowym środowisku. Wszystko było dla niej nowe zmiany pogody, swobodny sposób ubierania się ludzi na ulicy i w szkole, potrawy w szkolnej stołówce, miasto, szkoła, zachowania kolegów. Kasandra miała duże trudności w porozumiewaniu się, ponieważ jej podstawowym językiem był język arabski. Język polski znała tylko na poziomie mowy potocznej nie pisała i nie czytała po polsku. W związku z tym nie rozumiała prowadzonych lekcji, nie potrafiła zadać nauczycielom pytania, gdy coś było dla niej niejasne. Problemy pojawiały się także przy korzystaniu z podręczników, czytaniu lektur, pisaniu prac domowych i sprawdzianów, prowadzeniu notatek. Swobodny sposób zachowania rówieśników i odważne stroje (w Maroku Kasandra nosiła ubrania zgodne z wymogami wyznawanej religii) powodowały, że dziewczynka nie potrafiła nawiązać z nimi kontaktu. Koleżanki podśmiewały się z jej sposobu ubierania się. Problemem były też braki w wiedzy Kasandry z różnych przedmiotów. W związku z trudnościami w rozumieniu treści lekcji oraz problemami z wywiązywaniem się z obowiązków, takich jak odrabianie lekcji i pisanie sprawdzianów, Kasandra zaczęła bać się szkoły. Udział w zajęciach wiązał się dla niej z odczuwaniem bezradności, silnego lęku, smutku, a wkrótce zwątpienia w możliwość poprawy sytuacji. Narastało w niej przekonanie, że sobie nie poradzi z zaistniałą sytuacją, że zawsze będzie samotna w szkole i w nowym kraju. Bardzo tęskniła za dawnymi koleżankami. Uczennica zaczęła opuszczać zajęcia szkolne. Wychowawczyni skontaktowała się z mamą dziewczynki. Okazało się, że powodem jej nieobecności były problemy zdrowotne. Kasandra coraz częściej skarżyła się na problemy żołądkowe, bóle głowy, miała podwyższoną temperaturę. Niestety, lekarze nie potrafili znaleźć przyczyny tych dolegliwości. Mama zaobserwowała też, że objawy ustępowały, gdy córka wiedziała, że tego dnia nie pójdzie do szkoły. Lekarze skierowali dziewczynkę do psychologa, który zdiagnozował u niej fobię szkolną i epizod depresyjny. Kasandra rozpoczęła psychoterapię. Ponadto wprowadzono szereg zmian w sposobie realizowania przez nią obowiązku szkolnego. Uczennica zaczęła uczęszczać na dodatkowe lekcje języka polskiego dla cudzoziemców i została objęta indywidualnym tokiem nauczania do czasu wyrównania różnic programowych. W klasie Kasandra i jej mama poprowadziły zajęcia na temat Maroka jego tradycji, kultury, wyznawanej religii, zasad obowiązujących młode dziewczyny i rygorów dotyczących stroju oraz sposobu zachowania się w miejscach publicznych. Spotkanie było połączone z degustacją potraw i słuchaniem tradycyjnej muzyki marokańskiej. Zabiegi te pozwoliły koleżankom zrozumieć zachowanie Kasandry i przełamać bariery w kontakcie z nową uczennicą. Dziewczęta stopniowo nawiązywały ze sobą coraz lepsze relacje. Spotkania po lekcjach z kolegami z klasy pomogły uczennicy w lepszym posługiwaniu się językiem polskim.
Wychowawczyni wraz z pedagogiem szkolnym zorganizowali także współpracę wolontariuszek gimnazjalistek z zaprzyjaźnionej szkoły, które pomagały Kasandrze w nauce. Karta Indywidualnych Potrzeb Ucznia Imię i nazwisko ucznia Kasandra **** Klasa, do której uczęszcza uczeń V Data założenia karty **** Placówka zakładająca kartę Szkoła Podstawowa nr **** Podstawa założenia karty Przyjazd dziecka z zagranicy i podjęcie przez niego nauki w polskiej szkole. Obserwacje zachowania uczennicy i stwierdzenie pogłębiających się trudności adaptacyjnych. Informacje od rodziców o problemach emocjonalnych i zdrowotnych dziewczynki. Placówka wystawiająca dokument Brak. Data wystawienia dokumentu/nr Brak. Specjalne potrzeby rozwojowe i edukacyjne, ze względu na które została założona karta Trudności adaptacyjne związane z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związane z wcześniejszym kształceniem za granicą. Mocne strony ucznia Łatwość w nawiązaniu kontaktu z dorosłymi (nauczycielami), dobry kontakt z psychoterapeutą, łatwość w uczeniu się języka polskiego. Zakres, w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno-pedagogicznej z uwagi na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne Uczennica wymaga pomocy w nauce języka polskiego i w wyrównaniu różnic między posiadaną wiedzą a wymaganiami edukacyjnymi, wynikających z różnic programowych, wsparcia w nawiązaniu pozytywnych relacji z rówieśnikami oraz w radzeniu sobie z lękiem i niskim poczuciem własnej wartości, których może doświadczać w kontakcie ze szkołą. Formy pomocy Osoby odpowiedzialne za ich realizację Wymiar godzin Okresy udzielania pomocy Dodatkowe lekcje języka polskiego dla Osoby wyznaczone przez organ 2 godziny w tygodniu Bieżący rok szkolny.
cudzoziemców. prowadzący szkołę. Nauczanie indywidualne z wybranych przedmiotów łączone z nauczaniem włączającym. Nauczyciele wyznaczeni przez dyrektora szkoły. 10 godzin tygodniowo (dotyczy zajęć indywidualnych) Bieżący rok szkolny. Spotkania indywidualne z psychologiem w poradni psychologicznopedagogicznej. Psychoterapeuta z poradni. 1 godzina w tygodniu W miarę potrzeb. Sposoby pomocy Pomoc w nauce udzielana przez wolontariuszy. Pomoc wolontariuszy w poznaniu realiów życia w Polsce oraz w nawiązaniu relacji z rówieśnikami. Kto odpowiada za opracowanie PDW? Wychowawca klasy we współpracy z psychologiem szkolnym.
Plan Działań Wspierających Imię i nazwisko ucznia Klasa Szkoła Kasandra **** V Szkoła Podstawowa nr **** Cele do osiągnięcia w zakresie, w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno-pedagogicznej Cele ogólne Zaadaptowanie się uczennicy w nowej szkole. Nauczenie uczennicy języka polskiego. Wyrównanie różnic programowych. Poprawa stanu psychicznego uczennicy. Cele szczegółowe Pomoc w nawiązaniu dobrych relacji z rówieśnikami. Opanowanie przez uczennicę języka w stopniu umożliwiającym swobodny udział w zajęciach szkolnych. Poszerzenie wiedzy uczennicy z zakresu języka polskiego, historii i drugiego języka obcego. Minimalizowanie objawów lękowych i depresyjnych. Działania realizowane z uczniem w ramach poszczególnych form i sposobów udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej Formy i sposoby Zajęcia integrujące z klasą. Działania Przygotowanie z psychologiem i prowadzenie przez wychowawcę zajęć integracyjnych, pomagających w poznaniu kolegów z klasy. Zajęcia integracyjne na temat kultury i tradycji marokańskich a zwłaszcza zasad zachowania dotyczących młodych osób. Nauka języka polskiego dla cudzoziemców. Nauczanie indywidualne. Pomoc wolontariuszy w nauce. Psychoterapia zaburzeń lękowych i depresji. Indywidualne lekcje języka polskiego oraz zajęcia grupowe. Indywidualna praca z uczennicą dostosowana do jej poziomu wiedzy. Pomoc w rozumieniu poleceń, odrabianiu prac domowych. Indywidualne spotkania ze specjalistą psychoterapeutą.
Działania wspierające rodziców ucznia Pomoc mamie uczennicy w znalezieniu grup wsparcia dla dzieci imigrantów. Zakres współdziałania z innymi instytucjami Organ prowadzący szkołę organizacja zajęć z języka polskiego. Poradnia psychologiczno-pedagogiczna prowadzenie psychoterapii. Autor: Anna Tulczyńska