PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z FIZYKI OBOWIĄZUJĄCY W KLASIE IA GIMNAZJUM Opracowany na podstawie: -podstawy programowej -programu nauczania Fizyki w gimnazjum -Zasad Wewnątrzszkolnego Oceniania obowiązujących w Zespole Szkolno Przedszkolnym w Rożnowicach Zadaniem PSO jest zapewnienie trafnego, rzetelnego, jawnego i obiektywnego oceniania wspierającego rozwój ucznia, uwzględniającego indywidualne cechy psychofizyczne ucznia oraz pełniącego funkcję informacyjną, diagnostyczną i motywacyjną. I. Wymagania ogólne z fizyki w gimnazjum Uczeń, który nie spełnia wymagań koniecznych, otrzymuje ocenę niedostateczną, ponieważ: - Nie opanował wiadomości teoretycznych, w stopniu pozwalającym na kontynuację nauki - Popełnia poważne błędy merytoryczne, myli pojęcia fizyczne i ich jednostki - Nie potrafi rozwiązywać prostych zadań obliczeniowych - Nie umie opisywać zjawisk fizycznych, które były omawiane bądź prezentowane na lekcjach - Nie pracował systematycznie, często nie odrabiał prac domowych i nie był przygotowany do lekcji - Nie podejmował wysiłku w celu opanowania podstawowych wiadomości i umiejętności Wymagania konieczne na ocenę dopuszczającą, spełnia uczeń, który: - Zna podstawowe pojęcia fizyczne, chociaż popełnia nieznaczne błędy - Opanował wiadomości teoretyczne, chociaż popełnia drobne błędy podczas prezentowania ich w formie słownej lub za pomocą wzorów, błędy potrafi skorygować przy pomocy nauczyciela w ich definiowaniu - Potrafi opisać omawiane na lekcjach zjawiska fizyczne - Potrafi rozwiązywać typowe zadania obliczeniowe o niewielkim stopniu
trudności (wymagające zastosowania jednego wzoru) - Aktywnie uczestniczy w lekcji i systematycznie odrabia prace domowe Wymagania podstawowe na ocenę dostateczną, spełnia uczeń, który: - Opanował wiadomości teoretyczne - Zna podstawowe pojęcia fizyczne, wzory i jednostki - Potrafi opisać zjawiska fizyczne omawiane na lekcjach i rozumie zależność między wielkościami fizycznymi - Potrafi rozwiązywać zadania obliczeniowe o średnim stopniu trudności ( wymagające zastosowania większej liczby wzorów), chociaż popełnia drobne błędy obliczeniowe - Umie odczytywać i sporządzać wykresy - Aktywnie uczestniczy w lekcji i systematycznie odrabia prace domowe Wymagania rozszerzające na ocenę dobrą, spełnia uczeń, który spełnił wymagania podstawowe, a ponadto: - Potrafi wyjaśnić ćwiczenia, pokazy wykonywane na lekcjach - Potrafi kojarzyć, poprawnie analizować zjawiska, przyczyny i skutki zdarzeń oraz wyciągać z nich wnioski - Potrafi planować doświadczenia i na podstawie znajomości praw fizyki przewidywać ich przebieg - Potrafi rozwiązywać zadania obliczeniowe, wymagające użycia i przekształcenia kilku wzorów - Potrafi odczytywać i sporządzać wykresy Wymagania dopełniające na ocenę bardzo dobrą, spełnia uczeń, który: - Opanował wiadomości teoretyczne przewidziane w programie - Zna podstawowe pojęcia fizyczne, wzory i jednostki oraz sprawnie się nimi posługuje - Potrafi poprawnie interpretować zjawiska fizyczne - Potrafi projektować i wykonywać doświadczenia, potrafi interpretować wyniki doświadczeń - Potrafi organizować swoja naukę i pracę na lekcji oraz współpracować w zespole uczniowskim
- Potrafi samodzielnie korzystać z różnych źródeł informacji - Potrafi rozwiązywać zadania na poziomie gimnazjalnym - Aktywnie uczestniczy w lekcjach i systematycznie odrabia prace domowe - Dostrzega i potrafi wymienić przykłady związków fizyki z innymi działami nauki oraz zastosowania wiedzy fizycznej w życiu codziennym Wymagania wykraczające, na ocenę celującą, spełnia uczeń, który spełnił wymagania dopełniające oraz - Szczególnie interesuje się określoną dziedziną fizyki lub astronomii, samodzielnie dociera do różnych źródeł informacji naukowej - Prowadzi badania, opracowuje wyniki i przedstawia je w formie projektów uczniowskich czy sprawozdań z prac naukowo-badawczych - Samodzielnie wykonuje modele, przyrządy i pomoce dydaktyczne - Samodzielnie opracowuje prezentacje i programy komputerowe z fizyki - potrafi stosować wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych) - Uczestniczy i odnosi sukcesy w konkursach, zawodach i olimpiadach z fizyki II. Formy sprawdzania i oceniania bieżącego wiedzy i umiejętności uczniów. 1. Nauczyciel na lekcjach fizyki może stosować następujące formy sprawdzania wiedzy i umiejętności ucznia: a) odpowiedzi ustne (min. udział w dyskusji, dialog, argumentowanie, wnioskowanie) b) prace pisemne w klasie: kartkówka dotyczy 3 ostatnich tematów zagadnień; bez zapowiedzi; czas trwania do 20 minut; sprawdzian zapowiedziany na tydzień przed terminem, potwierdzony wpisem w dzienniku, czas trwania do 45 minut; testy różnego typu(otwarty, wyboru, zamknięty, problemowy, zadaniowy), zapowiedziany z tygodniowym wyprzedzeniem, sprawdzający znajomość treści problemowych etapami; czas trwania do 45 minut prace domowe: ćwiczenia, notatki, zeszyt ćwiczeń; zeszyt przedmiotowy (uczeń nieobecny przez dłuższy czas ma obowiązek uzupełnienia zeszytów w terminie 1 tygodnia od dnia powrotu do szkoły). c) aktywność na lekcji: praca w grupach(organizacja pracy w grupie, komunikacja w grupie, zaangażowanie,
sposób prezentacji, efekty pracy); częste zgłaszanie się w czasie lekcji i udzielanie poprawnych odpowiedzi; rozwiązywanie zadań dodatkowych na lekcji, oceniana jest znakiem +; trzy uzyskane + pozwalają na dokonanie wpisu oceny bardzo dobry do dziennika; za słabe, złe wywiązywanie się z zadań w grupie, braki uczeń może otrzymać znak -; trzy znaki równe jest ocenie niedostatecznej. d) aktywność pozalekcyjna: udział w konkursach fizycznych. praca długoterminowa rozumiana jako samodzielne rozwiązywanie problemu podanego przez nauczyciela, na wykonanie tej pracy uczeń ma wyraźnie określony czas np. 1 tydzień, miesiąc itp. 2.Liczba i częstotliwość pomiarów jest zależna od realizowanego programu nauczania oraz liczby godzin w danej klasie. 3.Sprawdziany, odpowiedzi ustne i prace domowe są obowiązkowe. 4.Wyniki testu diagnostycznego na wejściu w kl. I Gimnazjum stanowią jedynie diagnozę wiedzy i umiejętności ucznia i są podstawą do wystawienia stopnia bieżącego. 5.Wyniki badania diagnostycznego wiedzy i umiejętności uczniów w dowolnym momencie cyklu kształcenia w określonym obszarze są przeliczane na ocenę bieżącą i wpisywane do dziennika. 6.Nauczyciel ma obowiązek zwrócić sprawdzone prace klasowe, sprawdziany, testy i kartkówki w terminie do dwóch tygodni roboczych. 7.Za niesamodzielną pracę podczas pomiaru wiedzy i umiejętności uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. 8.Prace klasowe przechowywane są do końca roku szkolnego, udostępniane rodzicom do wglądu. Rodzice są zobowiązani podpisać każdą ocenę ucznia wpisaną do zeszytu, potwierdzić podpisem ocenę z kartkówek i testów. 9.O pisaniu kartkówki przez ucznia w przypadku jego losowej nieobecności, choroby lub szczęśliwego numerka decyduje nauczyciel. 10. Przy ocenianiu stosuje się następujący przelicznik procentowy: -ocena niedostateczna 0% do 40% -ocena dopuszczająca 41% do 50% -ocena dostateczna 51% do 70% -ocena dobra 71% do 85% -ocena bardzo dobra 86% do 97% -ocena celująca 98% do 100% + ZADANIE DODATKOWE
III. Formy poprawy oceny niedostatecznej przez uczniów 1. Poprawie podlegają: a)sprawdziany, b)prace klasowe, c)testy 2. Uczeń ma prawo do poprawy otrzymanej oceny niedostatecznej w terminie 10 dni nauki szkolnej od jej otrzymania. a)w przypadku opuszczenia pracy klasowej z krótkotrwałych / do 1 tygodnia/ przyczyn losowych uczeń ma obowiązek napisać ją w ciągu jednego tygodnia od dnia powrotu do szkoły. Wyjątek stanowi długotrwała choroba / powyżej 2 tygodni/: wtedy o terminie poprawy decyduje nauczyciel przedmiotu w porozumieniu z uczniem. b)w przypadku otrzymania oceny niedostatecznej przez ucznia piszącego pracę klasową po długiej nieobecności ma on prawo do poprawy tylko raz. 3. Ocena otrzymana z poprawy jest wpisywana do dziennika obok wcześniej otrzymanej oceny niedostatecznej. 4. Kartkówki, odpowiedzi ustne nie podlegają poprawie. IV. Umowa w sprawie nie przygotowania się ucznia do zajęć. Uczeń ma prawo do jednokrotnego w semestrze nieprzygotowania się do lekcji bez podania przyczyny. Przywilej ten nie obejmuje zadań długoterminowych, na których wykonanie uczeń miał tydzień lub więcej czasu. Nieprzygotowanie do lekcji zaznaczamy w dzienniku symbolem N Częste nieprzygotowanie jest traktowane jako brak wiadomości z danego zakresu i podlega ocenie. Przez nieprzygotowanie do lekcji rozumiemy: brak pracy domowej, nieprzygotowanie do odpowiedzi ustnej, brak odpowiednich materiałów potrzebnych na lekcję. Jeżeli brak pracy lub nieprzygotowanie ustne wystąpiły z ważnych obiektywnych powodów, nauczyciel może odstąpić od konsekwencji na prośbę rodzica / opiekuna. Uczeń po nieobecności trwającej minimum 5 dni (roboczych) ma prawo do kilkudniowego (zależne od długości absencji) okresu na nadrobienie zaległości. Niezgłoszenie nauczycielowi na początku lekcji braku pracy domowej, zeszytu, itp. upoważnia nauczyciela do wystawienia oceny niedostatecznej. V. Ustalanie oceny klasyfikacyjnej śródrocznej i rocznej. 1.Ocena klasyfikacyjna śródroczna i roczna nie jest średnią arytmetyczną wyliczoną z ocen cząstkowych uzyskanych w danym semestrze.
2.Ocenę semestralną ( roczną) wystawia nauczyciel najpóźniej na tydzień przed terminem klasyfikacji semestralnej ( rocznej). 3.O zagrożeniu oceną niedostateczną nauczyciel informuje ucznia (ustnie)i jego rodziców ( pisemnie) na miesiąc przed klasyfikacją. 4.Na koniec semestru nie przewiduje się dodatkowych sprawdzianów poprawkowych i zaliczeniowych, ocenę roczną wystawia się na podstawie ocen uzyskanych w ciągu całego roku szkolnego. VI. WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA ROCZNEJ OCENY KLASYFIKACYJNEJ: 1.Jeśli uczeń nie zgadza się z oceną roczną proponowaną przez nauczyciela, może ją poprawić o jeden stopień. 2.Uczeń ma obowiązek poinformować nauczyciela o chęci poprawy oceny. Obowiązuje procedura zgodna z zapisem Wewnątrzszkolnych Zasad Oceniania. VII. KRYTERIA OCENIANIA DZIECI Z DYSFUNKCJAMI Dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych uczniów z dysleksją oraz o inteligencji niższej niż przeciętna następuje w zakresie treści i formy nauczania z uwzględnieniem indywidualnych wskazań poradni. Obowiązuje zasada indywidualizacji pracy w czasie zajęć i w pracy domowej. VIII. Kryteria wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny z fizyki dla klasy pierwszej 1. Wymagania na ocenę śródroczną: Dział I: Wykonujemy pomiary Wymagania na ocenę dopuszczającą (konieczne) wymienia przyrządy, za pomocą których mierzymy długość, czas, szybkość i masę zna jednostki długości, pola powierzchni, objętości, czasu, prędkości, temperatury, masy, siły potrafi zmierzyć i obliczyć: długości, pola powierzchni, objętości, temperaturę, czas, przelicza jednostki długości, czasu i masy wie, co to jest masa ciała wie, co to jest gęstość odczytuje gęstość substancji z tabeli na podstawie gęstości podaje masę określonej objętości danej substancji mierzy objętość ciał o nieregularnych kształtach za pomocą menzurki
Wymagania na ocenę dostateczną (podstawowe) obejmują wszystkie wymagania na ocenę dopuszczającą i ponadto: oblicza wartość najbardziej zbliżoną do rzeczywistej wartości mierzonej wielkości, jako średnią arytmetyczną wyników wyznacza doświadczalnie gęstość ciała stałego o regularnych kształtach wyznacza doświadczalnie gęstość ciała stałego o nieregularnych kształtach wie, co to jest dokładność pomiaru potrafi podać zakres i dokładność podstawowych przyrządów pomiarowych wyznacza doświadczalnie gęstość cieczy oblicza gęstość substancji ze związku ρ= V m podaje jednostki gęstości Wymagania na ocenę dobrą (rozszerzające) obejmują wszystkie wymagania na niższe oceny i ponadto: wyjaśnia na przykładach przyczyny występowania niepewności pomiarowych przelicza gęstość wyrażoną w kg/m 3 na g/cm 3 i na odwrót potrafi przeliczać jednostki pola powierzchni i objętości Wymagania na ocenę bardzo dobrą (dopełniające) obejmują wszystkie wymagania na niższe oceny i ponadto: Potrafi posługiwać się wagą laboratoryjną przekształca wzór ρ= V m i oblicza każdą z wielkości fizycznych w tym wzorze Dział II: Oddziaływania i siły Wymagania na ocenę dopuszczającą (konieczne) wymienia różne rodzaje oddziaływania ciał wie, co jest miarą oddziaływań podaje przykład dwóch sił równoważących się podaje przykład wypadkowej dwóch sił zwróconych zgodnie i przeciwnie mierzy wartość siły w niutonach za pomocą siłomierza oblicza wartość ciężaru posługując się wzorem Fc = mg (znając masę przedmiotu) wie, z jakich obiektów składa się Układ Słoneczny
wie, że ciała niebieskie krążą wokół siebie dzięki siłą przyciągania grawitacyjnego Wymagania na ocenę dostateczną (podstawowe) obejmują wszystkie wymagania na ocenę dopuszczającą i ponadto: wykazuje doświadczalnie, że wartość siły ciężkości jest wprost proporcjonalna do masy ciała uzasadnia potrzebę wprowadzenia siły jako wielkości wektorowej podaje przykłady oddziaływań grawitacyjnych, elektrostatycznych, magnetycznych, podaje przykłady statycznych i dynamicznych skutków oddziaływań oblicza wartość i określa zwrot wypadkowej dwóch sił działających na ciało wzdłuż jednej prostej o zwrotach zgodnych i przeciwnych Wymagania na ocenę dobrą (rozszerzające) obejmują wszystkie wymagania na niższe oceny i ponadto: podaje cechy wielkości wektorowej przekształca wzór Fc = mg i oblicza masę ciała, znając wartość jego ciężaru oblicza wartość i określa zwrot siły równoważącej kilka sił działających na ciało wzdłuż jednej prostej oblicza wartość i określa zwrot wypadkowej kilku sił działających na ciało wzdłuż jednej prostej o zwrotach zgodnych i przeciwnych Wymagania na ocenę bardzo dobrą (dopełniające) obejmują wszystkie wymagania na niższe oceny i ponadto: rysuje wektor obrazujący siłę o zadanej wartości (przyjmując odpowiednią jednostkę) wyjaśnia, że w skutek rozciągania lub ściskania ciała pojawiają się w nim siły dążące do przywrócenia początkowych rozmiarów i kształtów, czyli siły sprężystości doświadczalnie bada oddziaływania magnetyczne, elektrostatyczne. 2. Na ocenę roczną obowiązują wymagania na ocenę śródroczną oraz poniższe : Dział III: Hydrostatyka i aerostatyka Wymagania na ocenę dopuszczającą (konieczne) pokazuje na przykładach, że skutek nacisku ciał na podłoże zależy od wielkości powierzchni zetknięcia
podaje jednostkę ciśnienia i jej wielokrotności podaje przykłady parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika podaje przykłady wykorzystania prawa Pascala w urządzeniach hydraulicznych wyznacza doświadczalnie wartość siły wyporu działającej na ciało zanurzone w cieczy wie, co to jest ciśnienie Wymagania na ocenę dostateczną (podstawowe) obejmują wszystkie wymagania na ocenę dopuszczającą i ponadto: wykazuje, że skutek nacisku na podłoże, ciała o ciężarze F c zależy od wielkości powierzchni zetknięcia ciała z podłożem oblicza ciśnienie za pomocą wzoru F p = S przelicza jednostki ciśnienia podaje prawo Pascala wskazuje przyczyny występowania ciśnienia hydrostatycznego opisuje praktyczne skutki występowania ciśnienia hydrostatycznego wskazuje, od czego zależy ciśnienie hydrostatyczne wskazuje od czego zależy siła wyporu podaje warunek pływania i tonięcia ciała zanurzonego w cieczy Wymagania na ocenę dobrą (rozszerzające) obejmują wszystkie wymagania na niższe oceny i ponadto: przekształca wzór p F S = i oblicza każdą z wielkości występujących w tym wzorze opisuje zależność ciśnienia atmosferycznego od wysokości nad poziomem morza rozpoznaje zjawiska, w których istotną rolę odgrywa ciśnienie atmosferyczne i urządzenia, do działania, których jest ono niezbędne wykorzystuje prawo Pascala w zadaniach obliczeniowych wykorzystuje wzór na ciśnienie hydrostatyczne w zadaniach obliczeniowych objaśnia zasadę działania prasy hydraulicznej podaje wzór na wartość siły wyporu i wykorzystuje go do wykonywania obliczeń wyjaśnia pływanie i tonięcie ciał Wymagania na ocenę bardzo dobrą (dopełniające) obejmują wszystkie wymagania na niższe oceny i ponadto: wyprowadza wzór na ciśnienie słupa cieczy na dnie cylindrycznego naczynia p=ρgh opisuje wykorzystanie praktyczne naczyń połączonych przeprowadza rozumowanie związane z wyznaczeniem wartości siły wyporu
wyprowadza wzór na wartość siły wyporu działającej na prostopadłościenny klocek zanurzony w cieczy Dział IV: Właściwości materii w świetle jej budowy cząsteczkowej Wymagania na ocenę dopuszczającą (konieczne) Zna trzy stany skupienia ciał Podaje przykłady ciał stałych, cieczy i gazów Wymienia właściwości cieczy, gazów i ciał stałych Wymienia przykłady świadczące o tym, że materia ma budowę cząsteczkową Wie, że materię tworzą cząsteczki i atomy Wie, że cząsteczki różnych substancji różnią się od siebie rozmiarami i wielkościami Wie, że cząsteczki zbudowane są z atomów Definiuje zjawisko dyfuzji Zna definicję roztworu Wie, że istnieją oddziaływania międzycząsteczkowe, Definiuje siły spójności i przylegania Wie, co to jest menisk Zna rodzaje menisków Wie, co to jest napięcie powierzchniowe cieczy Wie, że ogrzewane ciała zwiększają swoje wymiary Wymagania na ocenę dostateczną (podstawowe) obejmują wszystkie wymagania na ocenę dopuszczającą i ponadto: Podaje przykłady z życia codziennego pierwiastków i związków chemicznych Rozumie, na czym polega zjawisko dyfuzji i podaje przykłady Określa rolę dyfuzji w przyrodzie Opisuje mechanizm powstawania roztworów Określa czynniki obniżające napięcie powierzchniowe wody Opisuje znaczenie tego zjawiska w życiu człowieka Wie jak zbudowane są kryształy Zna przykłady praktycznego wykorzystania zjawiska rozszerzalności cieplnej ciał podaje przykłady działania sił spójności i sił przylegania na wybranym przykładzie opisuje zjawisko napięcia powierzchniowego, demonstrując odpowiednie doświadczenie Wymagania na ocenę dobrą (rozszerzające) obejmują wszystkie wymagania na niższe oceny i ponadto:
Wyróżnia podobieństwa i różnicę we właściwościach ciał stałych, cieczy i gazów Projektuje i prezentuje doświadczenie wykazujące właściwości ciał stałych Potrafi zademonstrować i omówić właściwości ciał stałych, cieczy i gazów na wybranym przykładzie Potrafi zademonstrować zjawisko dyfuzji i rozpuszczania wykazuje doświadczalnie zależność szybkości dyfuzji od temperatury opisuje związek średniej szybkości cząsteczek gazu lub cieczy z jego temperaturą wyjaśnia, dlaczego ciśnienie gazu w zbiorniku zamkniętym zależy od ilości gazu, jego objętości i temperatury. Wymagania na ocenę bardzo dobrą (dopełniające) obejmują wszystkie wymagania na niższe oceny i ponadto: Potrafi zaplanować i zademonstrować doświadczenie modelowe przedstawiające zjawisko rozpuszczania się substancji, mieszania się cieczy Potrafi zaprojektować i przeprowadzić doświadczenie opisujące zjawisko rozszerzalności temperaturowej ciał wyjaśnia, dlaczego dyfuzja w cieczach przebiega wolniej niż w gazach wyjaśnia zjawisko menisku wklęsłego i wypukłego Potrafi zaprojektować i przeprowadzić doświadczenie opisujące zjawisko menisku wklęsłego.