MED. DSW. MIKRBIL., 00, 54, 9-0 Grazyna Mynarczyk, Andrzej Mynarczyk, Mirosaw Luczak VISA I HETER-VISA WSRÓD SZCZEPÓW STAPHYLCCCUS AUREUS IZLWANYCH Z PRZYPADKÓW KLINICZNYCH Katedra i Zakad MikrobioogiiLekarskiej Centrum Biostruktury AM w Warszawie Kierownik Katedry i Zakadu: prof. dr hab. M Luczak Wsród szczepów Staphyococcus aureus izoowanych w atach 1993-001 poszukiwano szczepów VISA i hetero-visa. Wykazano obecnosc takich szczepów. Zastosowano rózne modyfikacje oryginanej metody i anaizowano ich przydatnosc. W ostatnich atach pojawio sie wiee doniesien na temat wyhodowania szczepów Staphyococcus aureus o obnizonej wraziwosci na antybiotyki gikopeptydowe. Sa to szczepy VISA oraz hetero-visa. Szczepy VISA charakteryzuja sie MIC wankomycyny wiekszym ub równym 8 mg!l, natomiast szczepy h-visa wykazuja heterogenny, podobny nieco do wystepujacego w przypadku metycyiny fenotyp opornosci. Jako szczep h-visa przyjmuje sie szczep S. aureus, u którego z popuacji 106komórek mozna uzyskac jeden kon wykazujacy MIC wankomycyny 8 mg!l ub wyzszy (8). Szczepy VISA i hetero-visa zostay po raz pierwszy opisane w Japonii w 1996 roku (8), a wkrótce w USA, Wiekiej Brytanii i Francji. becnie coraz iczniejsze sa doniesienia o wyizoowaniu tego typu szczepów w wieu krajach (3, 5). Jednakze metodyka poszukiwania takich szczepów wciaz pozostawia wiee do zyczenia, jest niezwyke pracochonna, a uzyskane wyniki sabo powtarzane. Wieu badaczy poszukuje bardziej skutecznej metody odrózniania szczepów VISA i hetero-visa (9, 10). Poczatkowo sadzono, ze obnizona wraziwosc na gikopeptydy wykazuja tyko szczepy metycyinooporne (MRSA). Rzeczywiscie, równiez z naszych wczesniejszych badan wynikao, ze szczepy MRSA charakteryzuja sie wyzszym MIC wankomycyny od szczepów metycyino-wraziwych (14). Pózniejsze badania wykazay ze pojedyncze szczepy h-visa moga wystepowac równiez wsród MSSA. Mechanizm obnizonej wraziwosci S. aureus na gikopeptydy nie zosta jak dotad w peni poznany, ani pod wzgedem biochemicznym, ani genetycznym pomimo, ze genom prototypowego szczepu Mu50 zosta w caosci zsekwencjonowany (1). U zadnego szczepu gronkowca nie udao sie stwierdzic obecnosci specyficznej igazy D-aanyo-D-meczanowej, ani prekursorów peptydogikanu zawierajacych D-meczan (11). Mechanizmem który niewatpiwie ma miejsce w przypadku szczepów gronkowców Praca finansowanaz grantu KBN 4 P05F 0914.
10 G. Mynarczyk i inni Nr 1 jest usuwanie antybiotyku z podoza przez szczep o obnizonej wraziwosci i deponowanie go w scianie komórkowej (6, 7). Zwraca sie równiez uwage na znaczna redukcje usieciowania peptydogikanu i strukture kwasów teichojowych (7) oraz aktywnosc enzymów autoitycznych (17). becnie trwaja intensywne badania majace na ceu wyjasnienie mechanizmu obnizonej wraziwosci gronkowców na antybiotyki gikopeptydowe. Czesc badan dotyczy szczepu VM50, mutanta uzyskanego aboratoryjnie, charakteryzujacego sie wysoka opornoscia na gikopeptydy (MIC wankomycyny 100 mg/l), natomiast badania prowadzone w Japonii dotycza szczepów izoowanych z przypadków kinicznych, charakteryzujacych sie znacznie nizszym poziomem opornosci. Wykazano, ze u szczepu VM50 mutacje zachodziy w sposób kikustopniowy, i wzrost opornosci na gikopeptydy wiaza sie ze zmianami w metaboizmie sciany komórkowej, a zwaszcza z inaktywacja niektórych biaek PBP i zwiekszona wraziwoscia na metycyine (19, 0). W przypadku japonskich szczepów Mu50 i Mu3 stwierdzono, ze wykazyway one przyspieszona i wzmozona synteze sciany komórkowej, zwiekszona inkorporacje N-acetyogukozaminy do sciany oraz zwiekszona pue cytopazma tycznych prekursorów sciany, a zwaszcza UDP-N-acetymuramy-pentapeptydu. Jednoczesnie jednak stwierdzono wiekszy stopien autoizy sciany komórkowej i uwaniania N-acetygukozaminy na zewnatrz. Ponadto szczepy te maja zwiekszona iosc biaek PBP i PBP'. Stwierdzono, ze szczep Mu50 (VISA) w porównaniu z Mu3 (h-visa) ma dwukrotnie grubsza sciane komórkowa i wieksza iosc nieamidowanej gutaminy w muropeptydzie (6, 7). Grupa badaczy japonskich wykrya ponadto nowy gen drp35, charakterystyczny da S. aureus, który uega indukcji po ekspozycji na dziaanie róznych antybiotyków dziaajacych na synteze sciany komórkowej (antybiotyków beta-iaktamowych, gikopeptydów, fosfomycyny, bacytracyny) (16). Nie ustaono jednak, jaka jest roa nowego biaka w ewentuanej opornosci, jako ze jest ono produkowane zarówno przez szczepy metycyino-oporne jak i wraziwe. Niezaeznie od mechanizmu, zakazenia szczepami VISA sa najczesciej niepodatne na eczenie antybiotykami gikopeptydowymi. Co do szczepów h-visa, trudno jest jednoznacznie ocenic przydatnosc terapeutyczna tej grupy eków ae istnieje duze prawdopodobienstwo wyseekcjonowania sie opornych subpopuacji w trakcie eczenia. Brak efektów terapeutycznych moze niekiedy byc wynikiem zwiekszonej toerancji na antybiotyk. Na zjawisko to moze wpywac stan izogenii komórki bakteryjnej i prawdopodobnie aktywnosc autoizyn kodowanych przez niektóre bakteriofagi (15). Jak dotad brakuje danych dotyczacych wystepowania w Posce szczepów VISA i h-visa. Ceem podjetych badan byo poszukiwanie tego typu szczepów wsród szczepów S. aureus izoowanych w duzym warszawskim szpitau. Ponadto badano przydatnosc róznych modyfikacji metod stosowanych do wykrywania tego typu szczepów. MATERIAL I METDY S z c z e p y b a k t e ryj n e. Badaniem objeto 55 szczepów MRSA izoowanych w atach 1993-1999 oraz wszystkie szczepy S. aureus (169 MRSA i 317 MSSA) izoowane od stycznia 000 do kwietnia 001 z próbek materiau kinicznego pochodzacych ze Szpitaa Kinicznego im. Dzieciatka Jezus w Warszawie. Badane szczepy pochodziy z róznych oddziaów, w wiekszosci oddziaów zabiegowych. Wszystkie szczepy miay
Nr 1 VISA i hetero-visa S. aureus 11 oznaczana wraziwosc na metycyine oraz inne antybiotyki przy zastosowaniu komercyjnych pasków ATB (biomerieux) oraz testu ATB XA (biomerieux). W niektórych przypadkach otrzymane wyniki wraziwosci na antybiotyki weryfikowano oznaczajac MIC. Zdonosc do wytwarzania penicyinazy oznaczano przy uzyciu testów z nitrocefina (xoid). Do badan stosowano równiez 3 szczepy wzorcowe: ATCC 593, ATCC913 oraz 09P. Poszukiwanie szczepów VISA i h- VISA. Zastosowano metode wg Hiramatsu (8) oraz jej modyfikacje. Wstepna seekcje szczepów S.aureus przeprowadzono nanoszac 0,0 mi 18 godz. hodowi w pynnym podozu BHI badanych szczepów S. aureus na sektor podoza 4VBHI (podoza BHI zawierajace 4 mgil wankomycyny) i 4VBHI-NaCI (podoza BHI zawierajace 4 mgil wankomycyny i 4% NaCI). Szczepy które nie wykazyway wzrostu po 48 godz. na zadnym z tych podóz uznawano za wraziwe i nie stosowano do daszych oznaczen. W przypadku szczepów, które wykazyway wzrost na podozu V4BHI ub V4BHI-NaCI standaryzowano gestosc zawiesiny 18-godzinnej hodowi (0,5 McFaranda co odpowiada 108 CFU/m oraz 10 x rozcienczona - 107CFU/m) i nanoszono 0,01 mi obydwu zawiesin (odpowiednio 106oraz 105 CFU/m) na sektory o powierzchni 10 cm podóz V4BHI, V4BHI-NaCI, V6BHI i V6BHI-NaC. becnosc wzrostu sprawdzano po 4 i po 48 godzinach. Jezei nie zaobserwowano wzrostu po 48 godz. na podozu V4BHI ub V4BHI-NaCI przyjmowano, ze szczep jest w peni wraziwy na wankomycyne. Jezei wzrost wystapi po 4 godz., wykonywano oznaczenie MIC, poniewaz szczep potencjanie móg wykazywac obnizona wraziwosc na wankomycyne (VISA). Jako VISA przyjmowano szczep wykazujacy wyjsciowo MIC wankomycyny 8 mgil ub wyzsze. Jezei wzrost pojawi sie po 48 godz., szczepy badano pod katem h-visa. Badano kika osowo wybranych koonii i da kazdej z nich wykonywano oznaczenie MIC wankomycyny przy zastosowaniu róznych wiekosci inokuum (anaiza popuacyjna). z n a c z a n i e M I C. Wszystkie szczepy które wykazay wzrost na podozach zawierajacych 4 mgil wankomycyny, miay oznaczone da tego antybiotyku MIC. Szczepy o podwyzszonym MIC wankomycyny miay dodatkowo oznaczane MIC da niektórych innych antybiotyków. Zastosowano dwie metody: makrorozcienczeniowa, opisywana przez nas wczesniej (15) w oparciu o zaecenia NCCLS oraz metode z zastosowaniem E-testów. W obu przypadkach jako inokuum stosowano 18-godzinna hodowe badanego szczepu w podozu BHI (Difco) oraz podoza stae BHI w przypadku E-testów, oraz podoze Mueer Hintona (biomerieux) w przypadku metody rozcienczeniowej. A n a i z a p o p u a c yj n a. Wykonywano dziesieciokrotne rozcienczenia hodowi bakteryjnych i nastepnie wysiewano z poszczegónych rozcienczen po 0,0 mi na pytki z podozem BHI zawierajacych wzrastajace stezenia wankomycyny od do 8 mgil. Pytki inkubowano 48 godz. w temp. 37 C i iczono koonie. Na tej podstawie wykresono da badanych szczepów krzywe póogarytmiczne. Anaogiczna anaize przeprowadzono da wybranych szczepów na podozach BHI-NaCI zawierajacych wzrastajace stezenia wankomycyny.
1 G. Mynarczyk i inni Nr 1 WYNIKI W pierwszej fazie prowadzonych przez nas badan przetestowano wszystkie szczepy S. aureus (169 MRSA i 317 MSSA) izoowane w ostatnim okresie (od stycznia 000 roku do kwietnia 001 roku) oraz grupe 55 szczepów MRSA wyizoowanych wczesniej (w atach 1994-1999). Lacznie badaniami objeto 1011 szczepów S. aureus izoowanych z materiaów szpitanych, oraz 3 szczepy wzorcowe: ATCC 593, ATCC 913 i 09P. Badania prowadzono kikuetapowo. W pierwszej fazie badan wszystkie szczepy S. aureus namnozone w caonocnej hodowi w podozu pynnym BHI wysiewano w iosciach ok. 1 x 107-5 X 107 (0,0 mi nierozcienczonej hodowi) na sektory o wiekosci 10 cm podóz: V4BHI i V4BHI-NaCI. Wykazano, ze na podozu V4BHI wzrost pojawi sie po 4 godz. w przypadku 101 badanych szczepów S. aureus (ok. 10%), a na podozu V4BHI-NaCI w przypadku 15 szczepów S. aureus (ok. %). Lacznie wyizoowano 17 szczepów S. aureus ( szczepy wyrosy tyko na V4BHI, a 116 tyko na V4BHI- NaCI). Najczesciej uzyskano wzrost zewny (ok. 75%), a w przypadku okoo 5% szczepów uzyskano pojedyncze koonie. W drugiej fazie badan oceniono opornosc na wankomycyne 17 szczepów S. aureus które wczesniej wykazywaywzrost na podozu V4BHI ub V4BHI-NaCI. Przygotowano po zawiesiny (ze swiezych 18-godzinnych hodowi) o gestosci 108 CFU/m oraz 107 CFU/m, które naniesiono po 0,01 mi (odpowiednio 106 oraz S CFU/m) na sektory o powierzchni 10 cm podóz V4BHI, V4BHI-NaCI, V6BHI i V6BHI-NaCI. Z inokuum s CFU/m wzrost po 4 godz. wykazyway 3 szczepy MRSA zarówno na podozu V4BHI jak i V4BHI-NaCI. znaczone da tych szczepów przy uzyciu E-testów MIC wankomycyny wynosio 8 mgil, co pozwoio na oznaczenie ich jako VISA (Tabea I). Z inokuum 106wzrost po 48 godz. wykazyway 34 szczepy na podozu V4BHI, 53 szczepy na podozu V4BHI-NaCI (acznie 54 szczepy), 6 szczepów na podozu V6BHI i 3 szczepy na podozu V6BHI-NaCI (acznie 33 szczepy) (Tabea I). W wyniku anaizy popuacyjnej (badano po 10 osowo wybranych kooni z podoza V4BHI i V4BHI-NaCI), z 54 badanych szczepów do h-visa zaiczono 33 (9 MRSA i 4 MSSA). Wyniki anaizy popuacyjnej wybranych szczepów h-visa w odniesieniu do szczepów wzorcowych i VISA przedstawiono na rycinach 1-7. Szesc z zaiczonych do h-visa szczepów nie wyroso wstepnie na podozach V4BHI i V6BHI, a jeden nie wyrós na podozach V4BHI-NaCI i V6BHI. Wskazuje to na koniecznosc stosowania obydwu grup podozy (V4BHI, V6BHI oraz V4BHI-NaCI i V6BHI-NaCI) we wstepnej fazie poszukiwania szczepów. Wykazano wysoki stopien koreacji pomiedzy wystapieniem wzrostu badanych szczepów S. aureus' wysianych z inokuum 106na podozu V6BHI-NaCI z wynikami anaizy popuacyjnej. Sposród 33 szczepów oznaczonych pózniej jako h-visa 3 szczepy wykazywao wzrost na tym podozu. Wyniki anaizy popuacyjnej wybranych szczepów oznaczonych jako VISA i h-visa zostay przedstawione na rycinach -7. Da kazdego szczepu przedstawiono przebieg krzywej przy zastosowaniu poczatkowego inokuum 106oraz Soraz w dwóch wersjach: na podozach BHI z dodatkiem 4% NaCI i bez NaCI. Ponadto da porównania zamieszczono wykres obrazujacy anaize popuacyjna wykonana da szczepu wzorcowego 09P (Ryc. 1).
Nr 1 VISA i hetero-visa S. aureus 13 ---09P [10(6») -+- 09P[10(5») -. - 09P [10(6») - i]- 09P [10(5 ----. 3 4 wankomycynamg\l Ryc. 1. Anaiza popuacyjna w zaeznosci od poczatkowego inokuium i wzrastajacego stezenia wankomycyny: inia ciaga - podoze BHI, inia przerywana - podoze BHI-NaCI. Szczep wzorcowy S. aureus 09P 7 6 5 S 4 U r3 - - - -6.- - -6.- - -6....... ~.. 3 4 5 ".... ~.... 0.... ".. wankomycyna (mgil)...... t ---6. 0.. 6 7.... 8 -+- VI (10(6») -+- VI [10(5») - ó.- VI [10(6») - 0- VI [10(5 Ryc.. Anaiza popuacyjnaw zaeznosciod poczatkowegoinokuum i wzrastajacegostezenia wankomycyny: inia ciaga - podoze BHI, inia przerywana - podoze BHI-NaCI. Szczep S. aureusvi (VISA)
14 G. Mynarczyk i inni Nr1 7 6 S S4 U 3 -.~ ~ ~~ ~ ~~---6 6....... '6..-- J"'\... -v ~.. ~.. ~.. t).. _... 3 4 s 6 7 8...... -.- V [10(6») -V [10(S») - 6,- V [10(6» - 0- V n(s wankomycyna(mgil) Ryc. 3. Anaiza popuacyjna w zaeznosci od poczatkowego inokuum i wzrastajacego stezenia wankomycyny: inia ciaga - podoze BHI, inia przerywana - podoze BRI-NaCi. Szczep S. aureusv (VISA) 7 6 S S4 U - 3 -.- hv [10(6») _hv [10(S») --[).- hv [10(6») -- hv n(s 3 4 S 6, wankomycyna (mgil) Ryc. 4. Anaiza popuacyjnaw zaeznosciod poczatkowegoinokuum i wzrastajacegostezenia wankomycyny:inia ciaga- podoze BRI, inia przerywana- podoze BRI-NaCi. Szczep S. aureushv (h-visa)
Nr VISA i hetero-visa S. aureus 15 7 6 5 ~ fj4 ~ 3 os --tj.--tj.--tj.--tj.--tj.--tj. -,,- - -............ - - - - 3 4 5 6 7 8. wankomycyna (mgi..) -+- hvd8[10(6)] - hvd8[10(5)] - tj.- hvd8 [10(6)] - - hvd8no Ryc. 5. Anaiza popuacyjna w zaeznosci od poczatkowego inokuum i wzrastajacego stezenia wankomycyny: inia ciaga - podoze BRI, inia przerywana - podoze BHI-NaCI. Szczep S. aureus hvd8 - kon szczepuhyv ( h-visa ) otrzymanyna podozu z wankomycyna 7 6 - - 'Ó - - 'Ó...... 5 S4 U 3 -.. ".... "o " """ t:j. - - 'Ó".. "b.--'ó -+- hv3 [10(6)] _hv3 [10(5)] - tj.- hv3[10(6)] - - hv3n " " 3 4 5 6 7 8 wankomycyna (mgi..) Ryc. 6. Anaiza popuacyjna w zaeznosci od poczatkowego inokuum i wzrastajacego stezenia wankomycyny: inia ciaga - podoze BRI, inia przerywana - podoze BRI-NaCI. Szczep S. aureus hv3 (h-visa)
16 G. Mynarczyk i inni Nr 1 7 6 5 i;) 4 t3 -r.3 1 1 3 4 5 6 7 8 wankomycyna (mgil) -+- Vd(10x) - Vd(100x) - bo-vd [10(6]) - 0- Vd r(10(5 Ryc. 7. Anaiza popuacyjna w zaeznosci od poczatkowego inokuum i wzrastajacego stezenia wankomycyny: inia ciaga - podoze BHI, inia przerywana - podoze BHI-NaCI. Szczep Vd - pochodna VD Tabea I. Wzrost S. aureus na podozach BHI z wankomycynaoraz BHI-NaCI z wankomycynaw zaeznosciod zastosowanegoinokuium Szczepy Liczba Inocuum Liczba szczepów wykazujacych wzrost '"' szczepów na 10 cm na podozach podoza V4BHI V4BHI- V6BHI V6BJI- NaCI Na MRSA (00-001) 169 19 41 11 13 MRSA (1993-1999) 55 70 137 7 48 MRSA (acznie) 694 5 x 107_ 89 178 38 61 MSSA (000-001) 317 1 x 107* 1 37 5 16 MSSA (wzorcowe) 3 S. aureus(acznie) 1014 101 17 43 77 MRSA (00-001) 41 7 11 5 8 MRSA (1993-1999) 139 4 37 18 0 MRSA (acznie) 180 31 106 48 3 8 MSSA (000-001) 37 3 5 3 4 MSSA (wzorcowe) 3 S. aureus(acznie) 0 34 53 6 3 MRSA (00-001) 41 1 1 1 MRSA (1993-1999) 139 MRSA (acznie) 180 3 3 3 HP MSSA (000-001) 37 MSSA (wzorcowe) 3 S. aureus(acznie) 0 3 3 3
Nr 1 VISA i hetero-visa S. aureus 17 Tabea I cd. Szczepy Liczba Inocuum Liczba szczepówwykazujacychwzrost szczepów na 10 cm na podozach podoza V4BHI V4BHI- V6BHI V6BJI- NaCI NaCI MRSA (00-001) 41 1 1 1 MRSA (1993-1999) 139 MRSA (acznie) 180 3 104 3 3 MSSA (000-001) 37 MSSA (wzorcowe) 3 S. aureus(acznie) 0 3 3 3 Wyniki odczytywano po 48 godz. i stanowia srednia z kiku eksperymentów. * Wzrost o róznym nasieniu, od kikunastu koonii do wzrostu zewnego DYSKUSJA becnie coraz czesciej w iteraturze swiatowej odnotowuje sie przypadki wyhodowania szczepów VISA (czesto równiez nazywanych GISA - gycopeptide intermediate S. aureus). Ponadto, w wieu aboratoriach przeprowadzono retrospektywnie anaize przechowywanych szczepów S. aureus oraz koaguazo-ujemnych gatunków gronkowców w ceu stwierdzenia obecnosci szczepów h-visa (, 3, 5, 13). Uzyskane wyniki sa rózne w zaeznosci od osrodka. W trzech uniwersyteckich szpitaach w Japonii, Hiramatsu (8) wykaza, ze szczepy h-visa stanowiy w jednym ze szpitai ponad 0% izoowanych S. aureus (od 0 do 6%), w drugim ze szpitai 10%, a w trzecim 5%. Byyjednak szpitae gdzie nie stwierdzono tego typu szczepów. góem w Japonii Hiramatsu szacuje czestosc wystepowania h-visa na 9,3% w szpitaach kinicznych i na 1,3% w szpitaach miejskich. Podobne badania wykonywano da szczepów izoowanych w USA i Europie, uzyskujac bardzo zróznicowane wyniki (3,13). Szczepy h-visa w badaniu MIC metoda rozcienczeni owa oraz metoda E-testów okresane sa jako w peni wraziwe na wankomycyne, a wartosci MIC wankomycyny nie przekraczaja zwyke mgil. Jednak wg definicji Hiramatsu, w przypadku szczepu h-visa, co najmniej jedna komórka na 106 moze charakteryzowac sie zmniejszona wraziwoscia na wankomycyne, a namnozony z tej komórki kon bakteryjny bedzie mia MIC wankomycyny nie mniejsze niz 8 mgil W tym przypadku obnizona wraziwosc na antybiotyki gikopeptydowe moze wykazywac podobny charakter ekspresji do I i II kasy opornosci gronkowców na metycyine, która u wieu szczepów jest heterogenna i uega wyrazeniu tyko u niektórych komórek w popuacji. Prowadzone przez nas badania dotyczace VISA i hetero-visa miay na ceu stwierdzenie czestosci wystepowania tych szczepów w ostatnich atach, wsród izoowanych z materiau pochodzacego od pacjentów Szpitaa Dzieciatka Jezus. Podjeto takze próbe opracowania i ujednoicenia metody,::umoziwiajacej poszukiwanie szczepów h-visa. Stosowane dotychczas metody opieraja sie wyacznie na anaizie popuacyjnej. Jest to metoda niezwyke pracochonna, nie nadajaca sie do zastosowania w diagnostyce rutynowej. Uzyskiwane przy pomocy tej metody wyniki sa mao miarodajne, poniewaz nie zawsze sa powtarzane na róznych seriach podoza BHI. Wieu autorów poszukuje epszej, bardziej miarodajnej metody, nadajacej sie do zastosowanie rutynowego. Po-
18 G. Mynarczyk i inni Nr 1 szukiwania te obejmuja ustaenie optymanego stezenia antybiotyku, które dobrze róznicowaoby poszukiwane szczepy, odpowiedniego podoza i ewentuanej supementacji np. NaCI oraz ustaenia wasciwego inokuum. Jak wiadomo inokuum bakteryjne zawsze odgrywa istotna roe w badaniu iosciowym wraziwosci bakterii na antybiotyki, ae w przypadku oznaczania wraziwosci gronkowców na antybiotyki gikopeptydowe ma szczegóne znaczenie. Jak wykazay nasze wasne doswiadczenia zastosowanie wysokiego inokuum (1010 CFU/m) moze prowadzic do uzyskania wzrostu nawet wraziwych szczepów na pytkach zawierajacych 8-16 mg!l wankomycyny. Natomiast zastosowanie zaecanego przez NCCLS w badaniach inokuum 5 x 105 CFU/m moze powodowac przeoczenie szczepów VISA, a zawsze szczepów h-visa. Drugim eementem nastreczajacym pewnych trudnosci w badaniach szczepów S. aureus o obnizonej wraziwosci na gikopeptydy jest pewna niestabinosc tej cechy. Niektóre szczepy wyjsciowo wraziwe, po kiku do kikunastu pasazach na podozu z wankomycyna moga nabywac obnizona wraziwosc ub nawet opornosc, co moze byc powodowane wieostopniowymi mutacjami i sabo poznanymi mechanizmami adaptacji fenotypowej. Prawdopodobnie mechanizm tego zjawiska nie jest identyczny u wszystkich badanych szczepów (18). Podobnie w przypadku szczepów charakteryzujacych sie wyjsciowo obnizona wraziwoscia, wieokrotne pasaze przez podoze bez wankomycyny moga prowadzic do obnizenia MIC wankomycyny, co miao miejsce w przypadku prototypowego szczepu Mu50. Szczep ten jednoczesnie traci 5 typ otoczki (1, 4). Wsród izoowanych w ostatnich atach szczepów S. aureus w warszawskim szpitau kinicznym, stwierdzono wystepowanie szczepów VISA z czestoscia 0,3% oraz szczepów h-visa z czestoscia okoo dziesieciokrotnie wyzsza. Nie jest to czestosc tak wysoka jak w szpitaach japonskich, ae zbizona do danych uzyskiwanych z innych krajów europejskich. Tak wysoki odsetek szczepów o obnizonej wraziwosci na wankomycyne moze wynikac ze stosunkowo czestego stosowania tego antybiotyku w szpitau kinicznym. Znaczna wiekszosc szczepów h-visa wykazywaa jednoczesnie opornosc na metycyine, ae znaeziono trzy szczepy wraziwe na metycyine, a wykazujace wasciwosci h-visa. Ponadto zaobserwowano, ze w przypadku wiekszosci (ae nie wszystkich) szczepów zaiczonych jako h-visa dodatek 4% NaCI do podoza powodowa zwiekszenie intensywnosci wzrostu na pytkach z wankomycyna. W przypadku szczepów w peni wraziwych nie zaobserwowano zadnych róznic pomiedzy wzrostem na podozach z wankomycyna i 4% NaCI, i bez NaCI. Wykazano ponadto duza koreacje pomiedzy wynikami anaizy popuacyjnej a wyjsciowymi wynikami dotyczacymi wzrostu badanych szczepów S.aureus na podozu BHI zawierajacym 4% NaCI i 6 mg!l wankomycyny (V6BHI-NaCI) przy zastosowaniu inokuum 106 CFU na 10 cm podoza. bserwacja ta moze okazac sie przydatna do rutynowego zastosowania w badaniach majacych na ceu wykrywanie szczepów h-visa.
Nr 1 VISA i hetero-visa S. aureus 19 G. Mynarczyk, A. Mynarczyk, M. Luczak VISA AND HETER-VISA AMNG STAPHYLCCCUSAUREUS STRAINS ISLATED FRM CLINICAL CASES Summary The VISA (vancomycin intermediate Staphyococcus aureus) and hetero-visa strains were found among a isoates of S. aureus obtained in the years 1997-000. The frequency of VISA was 0,3% and h-visa was about 3%. Most but not a of the h-visa and an VISA strains were methiciin resistant. Moreover the usefuness of different methods enabing recognition of the h-visa straios was compared. PISMIENNICW 1. Aeschimann JR, Hershberger E, Rybak MI Anaysis of vancomycin popuation susceptibiity profies kiing activity and postantibiotic effect against vancomycin-intermediate Staphyococcus aureus.antimicrob Agents Chemother 1999; 43: 1914-18. Biavasco F; Vignaroi C, Lazzarini R, Varado PE. Gycopeptide susceptibiity profies of Staphyococcus haemoyticus boodstream isoates. Antimicrob Agents Chemother 000; 44: 31-6. 3. Bierbaum G, Fuchs K, Lenz W i inni. Presence of Staphyococcus aureus with reduced susceptibiity to vancomycin in Germany. Eur J Cin Microbio Infect Dis 1999; 18: 691-96. 4. Boye-Vavra S, Berke SK, Lee C, Daum RS. Reversion of the gycopeptide resistance phenotype in Staphyococcus aureus dinica isoates. Antimicrob Agents Chemother 000; 44: 7-77. 5. Chesneau, Morvan A, Soh NE. Retrospective screening for heterogeneous vancomycin resistance in diverse Staphyococcus aureus dones disseminated in French hospitas. J Antimicrob Chemother 000; 45: 887-90. 6. Cui L, Murakami H, Kuwahara-Arai K i inni. Contnbution of a thickened cen wa and its gutamine nonamidated component to the vancomycin resistance expressed by Staphyococcus aureus Mu50. Antimicrob Agents Chemother 000; 44: 76-85. 7. Hanaki H, Labischinski H, naba Y i inni. Increase in gutamine-non-amidated muropeptides io the peptidogycan of vancomycin-resistant Staphyococcus aureus strain Mu50. J Antimicrob Chemother 1998; 4: 315-0. 8. Hiramatsu K, Aritaka N, Hanaki H i inni. Dissemination in Japanese hospitas of strains of Staphyococcus aureus heterogeneousy resistant to vancomycin. Lancet 1997; 350(909): 1670-73. 9. Howe RA, Wootton M, Wash TR i inni. Expression and detection of hetero-vancomycin resistance in Staphyococcus aureus. J Antimicrob Chemother 1999; 44: 675-8. 10. Hubert SK, Mohammed 1M, Fridkin SK i inni. Gycopeptide-intermediate Staphyococcus aureus: evauation of anove screening method and resu1ts of a survey of seected U.S. hospitas. J Cio Microbio 1999; 37: 3590-93. 11. ejaszewicz, Mynarczyk G, Mynarczyk A. Antibiotic resistance in Gram-positive cocci. Int J Antimicrob Agents 000; 16: 473-78. 1. Kuroda M, hta T, Uchiyama I i inni. Whoe genome sequencing of methiciin-resistant Staphyococcus aureus, the major hospita pathogen. Lancet 001; 357: 15-40. 13. Marchese A, Baistreri G, Tonoi E i inni. Heterogeneous vancomycin resistance i~ methiciin-resistant Staphyococcus aureus strains isoated in a arge Itaian hospita. J Cin Microbio 000; 38: 866-69. 14. Mynarczyk G, Mynarczyk A, Luczak M, Jejaszewicz 1 Charakterystyka konu MRSA o obnizonej wraziwosci na wankomycyne Med Dosw Mikrobio 000; 5: 3-8.
0 G. Mynarczyk i inni Nr 1 15. Mynarczyk G, Mynarczyk A, Zabicka D, Jejaszewicz J. Lysogenic conversion as a factor inf1uencing the vancomycin toerance phenomenon in Staphyococcus aureus. J Antimicrob Chemother 1997; 40: 136-7. 16. Murakami H, Matsumaru H, Kanamori M i inni. Ce wa-affecting antibiotic induce expression of anove gene, drp35 in Staphyococcus aureus. Biochem Biophys Res Com 1999; 64: 348-51. 17. PescheA, Vuong C, tto M, Gotz F. The D-aanine residues of Staphyococcus aureus teichoic acids ater the susceptibiity to vancomycin and the activity of autoytic enzymes. Antimicrob Agents Chemother 000; 44: 845-47. 18. Pfetz RP, Singh ~ Schmidt JL i inni. Characterization of passage-seected vancomycin-resistant Staphyococcus aureus strains of diverse parenta backgrounds. Antimicrob Agents Chemother 000; 44: 94-303. 19. Sieradzki K., Pinho MG, Tomasz A. Inactivated pbp4 in highy gycopeptide-resistant aboratory mutants of Staphyococcus aureus. J Bio Chem 1999; 74: 1894-6. 0. Sieradzki K., Tomasz A. Gradua aterations in ce wa structure and metaboism in vancomycin-resistant mutants of Staphyococcus aureus. J Bacterio1999; 181: 7566-70. trzymano: 8 VI 001 r. Adres Autora: 0-004 Warszawa,u. Chaubinskiego5, Katedra i Zakad Mikrobioogii Lekarskiej Centrum BiostrukturyAM w Warszawie.