Grazyna MlynarczykI, Andrzej MlynarczykI, Ksenia Szymanekl, Miroslaw Luczakl

Transkrypt

1 MED. DOSW. MIKROBIOL., 2007, 59: Grazyna MlynarczykI, Andrzej MlynarczykI, Ksenia Szymanekl, Miroslaw Luczakl Agata Bilewskd, KORELACJA GENOTYPÓW I FENOTYPÓW OPORNOSCI NA MAKROLIDY, LINKOZAMIDY I STREPTOGRAMINY B U STAPHYLOCOCCUS A UREUS (Katedra i Zaklad Mikrobiologii Lekarskiej Akademii Medycznej w Warszawie. Kierownik: Prof. dr hab. M Luczak 2StudenckieKolo Naukowe przy Katedrze i Zakladzie Mikrobiologii Lekarskiej Akademii Medycznej w Warszawie Opiekun: dr A. Mlynarczyk " Badano mozliwosc odróznienia genotypów erma, ermb, ermc i msraib szczepów MRSA, przy uzyciu metod fenotypowych. Jako kryteria przyjeto opornosc na spektynomycyne, obecnosc lub brak drobnych kolonii w obrebie strefzahamowania wzrostu w tescie na indukcyjna opornosc na MLS-B oraz wartosci MIC dla antybiotyków z grupy makrolidów i linkozamidów. Wprowadzenie przez CLSI do badan rutynowych dodatkowego testu na indukcyjna opornosc na antybiotyki z grupy MLS-B u gronkowców i paciorkowców mialo na celu wykluczenie stosowania klindamycyny w przypadku chorych zakazonych takimi szczepami bakterii, które, mimo ze wykazuja wrazliwosc na klindamycyne, bardzo latwo moga stac sie na nia oporne w trakcie leczenia. Indukcyjna opornosc na MLS-B u Staphylococcus aureus jest najczesciej wynikiem obecnoscijednego z dwóch genó,w:erma lub ermc (9). Czestosc powstawania wariantów konstytutywnych z indukcyjnych genów erma okreslono na ok (16), natomiast w przypadku indukcyjnych genów ermc, czestosc ta jest zwykle znacznie wyzsza. Przyczyna powstawania wariantów konstytutywnych sa delecje, duplikacje, insercje oraz stosunkowo rzadko mutacje punktowe, w regionie o wielkosci ok. 200 bp, poprzedzajacym koniec 5' genu erm. (2). Róznice w czestosci powstawania wariantów konstytutywnych zwiazane sa prawdopodobnie z rózna lokalizacja oraz rózna liczba kopii na komórke genów erma i ermc. Gen erma wystepuje u S. aureus w chromosomie jako czesc transpozonu Tn554. Transpozon ten nie posiada sekwencji IR (inverted repeats) i ma tylko jedno miejsce o wysokiej preferencji, oraz drugie miejsce o 1000 x mniejszej preferencji do integracji z chromosomem (20). W zwiazku z tym, Tn554 wystepuje najczesciej w jednej kopii w przeliczeniu na chromosom. U szczepów MRSA (metycylino-oporne S. aureus), Tn554 wystepuje dodatkowo w kasetach SCCmec typu II lub III. W obrebie Tn554 wystepuje równiez gen spc warunkujacy opornosc na spektynomycyne. Gen ermc, zlokalizowany jest najczesciej w obrebie malych plazmidów, o wielkosci 2,5-5,0 kb, wy-

2 18 G. Mlynarczyk i inni Nr l ' stepujacych w duzej liczbie ko'pii (8). Przykladem mo'ga byc plazmidy pe194 (2473 bp) i pwbg738 (2473 bp). Gen ennc mo'zerówniez wystepo'wac w O'brebie duzych plazmidów ko'niugacyjnych, np. pusa03 (37136 bp), gdzie wystepuje lacznie z genem iles (O'PO'rnO'sc na mupiro'cyne) (4). Regulacja ekspresji genów erma i erm C, zacho'dzi na etapie translacji (1). Geny erm ulegaja transkrypcji lacznie z PO'Przedzajacymi je genami peptydów liderowych. W przypadku erma sa to'dwa geny:pepl (19 aa) ipepj (15 aa) (15), nato'miast w przypadku ennc jeden, pep (19 aa) (6). Geny peptydów lidero'wych ulegaja translacji, ale two'rzo'neprzez nie struktury spiete uniemo'zliwiaja do'step rybo'so'mudo'rbs (ribo'so'mbinding site) dla genu erm (10). DlategO' przy braku indukto'ra nie zacho'dzi synteza metylazy Erm. NatO'miast, jezeli wczesniej do'rybo'so'muprzylaczy sie czasteczka indukto'ra (makro'lidu Q pierscieniu 14 lub 15 czlo'no'wym),wówczas translacja peptydu liderowego' zo'stanie przerwana, i nie nastapi O'dlaczenie rybo'so'mu(7). SpO'wO'duje to' trwale rozchylenie spietej nici mrna, umo'zliwiajac do'step rybo'so'mówdo'rbs dla genu erm i jego' translacje (14). PO'niewaz czesto'scpo'wstawania wariantów ko'nstytutywnych jest rózna w przypadku szczepów zawierajacych geny erma i erm C, wydawalo' sie celo'we O'pracO'wanieprO'stej, feno'typo'wejmeto'dypo'zwalajacej na O'dróznienie tych szczepów. ZaO'bserwO'wanO'dO'tychczas, ze w tescie na indukcje inaczej wyglada strefa zahamo'wania wzro'stu w przypadku szczepów PO'siadajacych gen ermc niz w przypadku innych determinant (17). Celem PO'djetych przez nas badan bylo'o'praco'waniemeto'dy róznico'wania erma i ermc, O'partej Qwyniki testu na indukcyjna O'PO'rnO'scna MLS-B i badanie wrazliwo'sci na spektyno'mycyne. MATERIAL I METODY Szczepy bakteryj ne. PrzedmiO't badan stano'wilo'31 izo'latów MRSA wyho'do'wanych i O'znaczO'nychdO'gatunku w PracO'wni DiagnO'styki MikrO'biO'IO'gicznejw Katedrze i Zakladzie MikrO'biO'IO'giiLekarskiej Akademii Medycznej w Warszawie. Szczepy PO'chO'dzilyO'd cho'rychho'spitalizo'wanychw szpitalu Dzieciatka Jezus w Warszawie. JakO'kO'ntrO'lneszczepy wyko'rzystano': ATCC25923 i ATCC29213 (wrazliwe na antybio'tyki), PRC#S 3001 (enne w Tn551 O'becnym w plazmidzie pi258) O'razMu3 (erma w Tn554 w chro'mo'so'mie). Oznaczanie wrazliwo'sci na MLS-B meto'da dyfuzyjno'-krazko'wa go'dzinne ho'do'wleszczepów S. aureus na plynnym PO'dlO'ZUBHI rozcienczano' w SO'li fizjo'io'gicznej do' gesto'sci 0,5 McFarlanda (O'k. 5x105 ko'mórek/ml). Zawiesine bakterii nano'szo'no' na plytki PO'dlO'zastalegO' Mueller-HintO'na II przy uzyciu jalo'wych wacików do' wymazów. Nastepnie na tak przygo'to'wanaplytke nakladano' krazki przy uzyciu dyspensera (OxO'id). Krazki byly nakladane w O'dleglO'sci26 mm (O'dleglO'scsrodka jednego' krazka O'd sro'dka drugiego' krazka). W przypadku O'znaczen indukcyjnej O'PO'rnO'sci na MLS-B 3 krazki (linko'mycyna, erytro'mycyna, klindamycyna) nakladano' peseta w O'dleglO'sci18 mm (O'dleglO'SCsrO'dkajednegO' krazka O'dsrO'dkadrugiegO' krazka). Zalecana przez CLSI(12) O'dleglO'sc miedzy krazkami PO'winnawynO'sic mm. StO'sO'wanO' krazki firmy OxO'idzawierajace: cefo'ksytyne (30 ~g), erytro'mycyne (15 ~g), klindamycyne (2 ~g), linko'mycyne (15 ~g), spektyno'mycyne (100 ~g). Plytki inkubo'wano'w 35 C przez 18 go'dz. i nastepnie mierzo'no' srednice stref zahamo'wania wzro'stu. Oznaczanie wrazliwo'sci na MLS-B meto'da E-testów 18 go'dzinne ho'do'wlena plynnym PO'dlO'ZUBHI rozcienczano' w SO'lifizjO'IO'gicznej do' gesto'sci 0,5 McFarlanda (O'k.

3 Nrl Genotypy i fenotypy opornosci S.aureus 19 5xl05 komórek/ml). Zawiesine bakteriinanoszonona plytki podloza stalego Mueller-Hintona II przy uzyciuwacikówdo wymazów.nastepniena tak przygotowanaplytkenakladanoe-testy. Stosowano E-testy firmy AB Biodisk do oznaczania MIC na klindamycyne i erytromycyne. Plytki inkubowanow 35 C przez 24 godz. i odczytywano. Izolacja DNA i wykrywanie genów erm i msr przy zastosowaniu PCR. Badania przeprowadzono zgodnie z procedura opisana przez Mlynarczyk i wsp. (11). Reakcja PCR. Stosowano sekwencje starterów wg Sutcliffe (18). Badania przeprowadzono zgodnie z procedura opisana przez Mlynarczyk i wsp. (11). WYNIKI Badaniami objeto 30 szczepów MRSA wykazujacych opornosc na erytromycyne oraz jeden szczep wrazliwy na erytromycyne, ale oporny na spektynomycyne. Szczepy MRSA pochodzily z próbek róznego materialu klinicznego. Jako kontrole stosowanych metod do badan zastosowano równiez 4 szczepy wzorcowe. Dla wszystkich tych szczepów okreslono: obecnosc genów erma, ermb, ermc, msra/b z zastosowaniem metody PCR, a takze wartosci MIC erytromycyny i klindamycyny z zastosowaniem metody E-testów oraz zdolnosc do indukcji opornoscina klindamycyne i linkomycyne przez erytromycyne. Ponadto wszystkim szczepom oznaczono wrazliwosc na spektynomycyne. Uzyskane wyniki przedstawiono w tabeli I. Ogólem, sposród zbadanych klinicznych szczepów MRSA, 19 wykazywalo obecnosc albo samego genu erma albo erma oraz msra/b, 10 szczepów zawieralo tylko determinante ermc, jeden szczep zawieral tylko msra/b, a w przypadku jednego wykazano obecnosc zarówno erma jak i ermc. Sposród szczepów posiadajacych gen erma, 13 wykazywalo indukcyjny, 5 konstytutywny typ opornosci, a 1 szczep wykazywal wrazliwosc na erytromycyne i klindamycyne. Sposród szczepów majacych gen ermc, piec wykazywalo indukcyjny, a 6 konstytutywny typ opornosci. Szczep zawierajacy oba geny (erma i ermc) wykazywal fenotyp konstytutywny. W przypadku szczepu zawierajacego tylko gen msra/b, opornosc na klindamycyne nie wystepowala ani w obecnosci ani bez induktora. Zaobserwowano, ze szczepy posiadajace gen erma i indukcyjny typ opornosci charakteryzowaly sie niskimi wartosciami MIC erytromycyny (w przypadku wiekszosci szczepów od 8 do 24 mgjl). Tylko w przypadku trzech szczepów wartosci MIC erytromycyny wynosily> 256 mgjl, a w przypadku jednego szczepu 0,25 mgjl. Wszystkie badane szczepy o konstytutywnej opornosci zawierajace erma oraz szczepy posiadajace geny ermc charakteryzowaly sie wartosciami MIC > 256 mgjl. (Tabela I) Prawie wszystkie szczepy zawierajace gen erma, zarówno te, które wykazywaly konstytutywny jak i te, które wykazywaly indukcyjny typ opornosci byly oporne na spektynomycyne. Wsród badanych przez nas 11 szczepów posiadajacych tylko gen ermc zaden nie wykazywal opornosci na spektynomycyne. Opornosci tej nie wykazywal równiez wzorcowy szczep posiadajacy gen ermb. Szczep zawierajacy zarówno gen ermajak i ermc byl oporny na spektynomycyne. W przypadku szczepów wykazujacych indukcyjny gen opornosci ermc wykazano, ze w tescie na indukcyjnosc, w obrebie strefy zahamowania wzrostu pomiedzy krazkiem z klindamycyna i erytromycyna oraz linkomycyna i erytromycyna wystepowaly drobne kolonie (ryc. lf, 2). Nie zaobserwowano takich kolonii w obrebie stref zahamowania wzrostu

4 20 G. Mlynarczyk i inni NrI szczepów zawierajacych tylko gen erma, msra/b oraz erma i msra/b. Rycina 1przedstawia wyniki testu na indukcyjnosc oraz badanie wrazliwosci na spektynomycyne w przypadku róznych genotypów opornosci na makrolidy szczepów MRSA. DYSKUSJA Opornosc indukcyjna warunkowana przez gen erma w wielu przypadkach wyraza sie mniejsza wartoscia MIC dla makrolidów o pierscieniu 14 i 15 czlonowym niz ma to miejsce w przypadku opornosci warunkowanej przez podlegajacy indukcyjnej regulacji gen ermc. Zostalo to zauwazone przez innych autorów (5, 16). Davis (3) wykazal, ze nie wszystkie szczepy S. aureus posiadajace gen erma, sa oporne na telitromycyne (ketolidy). Na 26 szczepów majacych indukcyjna ekspresje erma tylko u 7 szczepów wystepowala indukcyjna opornosc na telitromycyne, a wsród 23 szczepów konstytutywnie opornych na klindamycyne tylko 22 byly konstytutywnie oporne na telitromycyne. Steward (17) porównywal genotyp (erma, ermb, ermc, msra) z uzyskanymi fenotypami u 97 S.aureus opornych na erytromycyne. U szczepów opornych na erytromycyne, a wrazliwych na klindamycyne wyodrebnil 3 fenotypy: D (indukcja opornosci na klindamycyne przez erytromycyne i brak malych kolonii w strefie miedzy krazkiem z erytromycyna i klindamycyna), D+(indukcja opornosci na klindamycyne przez erytromycyne i obecnosc malych kolonii w strefie miedzy krazkiem z erytromycyna i klindamycyna), NEG (brak indukcji opornosci na klindamycyne przez erytromycyne). U szczepów opornych na erytromycyne i na klindamycyne wyodrebnil 2 fenotypy: HD (mniejsza gestosc kolonii wokól krazka z klindamycyna niz wokól krazka z erytromycyna), R (jednakowa gestosc kolonii wokól krazków z klindamycyna i erytromycyna). W prowadzonych przez nas badaniach wykazano scisla korelacje pomiedzy opornoscia na spektynomycyne, a obecnoscia genu erma. Na 20 szczepów posiadajacych gen erma, 19 wykazywalo opornosc na spektynomycyne. Brak opornosci na spektynomycyne u szczepu B6415K mozna tlumaczyc delecja genu spc z Tn554 lub utrata RBS dla spc. Utrate genu spc z czestoscia 10-6opisywana byla przez Schmitz'a ( 16). W oparciu o badanie wrazliwosci na erytromycyne, klindamycyne i linkomycyne, oraz badanie zdolnosci do indukcji opornosci przez erytromycyne (fenotypy S - wrazliwy na badane antybiotyki, R - oporny na badane antybiotyki konstytutywnie, D - oporny na erytromycyne, a na klindamycyne i linkomycyne po indukcji, D+ - oporny na erytromycyne, a na klindamycyne i linkomycyne po indukcji oraz obecnosc malych kolonii w obrebie strefy zahamowania wzrostu miedzy krazkiem z erytromycyna, a klindamycyna) oraz w oparciu o badanie wrazliwosci na spektynomycyne (spr - oporny, sps -wrazliwy), wyróznilismy 6 typowych i 2 nietypowe fenotypy opornosci S. aureus na MLS-B (w nawiasie podano odpowiadajacy mu genotyp). Fenotypy typowe to: SspS (brak genów opornosci na MLS-B), NEGspS (msra/b), D+spS (ermc), DspR (erma), RspR (erma) i RspS (ermc). Dwa nietypowe fenotypy (uzyskane dla pojedynczych szczepów) to: SspR (erma, szczep o zmienionej indukcyjnosci,erytromycynaniejest induktorem), DspS (erma, prawdopodobnie utrata RBS dla genu spc lub calego genu spc z Tn554). Na podstawie fenotypów mozna okreslic genotyp w przypadku, gdy u S. aureus wystepuja pojedyncze geny erma, ermc, msra/b. Taka sytuacje obserwujemy u ponad 90% szczepów opornych na MLS-B. Mozliwe jest równiez wykazanie obecnosci dwóch genów

5 Nrl Genotypy i fenotypy opornosci S.aureus 21 Tabela I Wlasciwosci fenotypowe oraz genotyp opornosci na makrolidy badanych szczepów S. aureus,-..,-.. «S «S «S 6 "a!::!:: «S '0 '0 e e f.en.en '-" '-" o 0,-.. o o >. >. '" o.. e e «S o o ;:!!:: ] o.. o.. o o o.. o o o >. >. : e e o N o «S o d)'.a 'i:q N e en..., '" U] OC/) O '!::C/)... t 8.!::...I Z :::E Q oe :::E o:::e ATCC ,5 0,25 S 20 SspS ATCC S 20 SSDS - E ,064 S 14 NEGspS msra/b E02537/ ,125 R 6 SSDR erma E02537/3E R 6 DSDR erma S41 8 0,041 R 6 DspR erma+msra/b S19M R 6 DSDR erma A19M R 6 DSDR erma S12M 16 0,064 R 6 DspR erma S R 6 DSDR erma S12D 16 0,064 R 6 DspR erma A42D R 6 DSDR erma S22M R 6 DSDR erma+msra/b S ,064 R 6 DspR erma S R 6 DSDR erma A3D > R 6 DSDR erma A8D >256 0,064 R 6 DspR erma B6415K > S 20 DSDS erma B 1803 >256 0,064 S 20 D+spS ermc E02507 > S 15 D+SDS ermc E02547 > S 15 D+SDS ermc S9d >256 0,5 S 14 D+spS ermc Mu3 > R 6 RSDR erma S12DLI >256 >256 R 6 RSDR erma S12DL2 >256 >256 R 6 RSDR erma S40LI >256 >256 R 6 RSDR erma PRC#S300 l >256 >256 S (20) RspS ermb S41LI >256 >256 R 6) RSDR erma+msra/b A13D >256 >256 R 6 RSDR erma+ermc E02507LI >256 >256 S 15 RspS ermc E02547LI >256 >256 S 15 RSDS ermc E02547L2 >256 >256 S 15 RSDS ermc S9d LI >256 >256 S 14 RspS ermc B 1803LI >256 >256 S 20 RSDS ermc B1803L2 >256 >256 S 19 RSDS ermc. Stosowane oznaczenia fenotypu: S-wrazliwosc na erytromycyne i klindamycyne, NEG - brak indukcji opornosci na klindamycyneprzez erytromycyne, D-indukcja opornosci na klindamycyne przez erytromycyne i brak kolonii w strefie miedzy krazkiem z erytromycyna i klindamycyna, D+ - indukcja opornosci na klindamycyne przez erytromycyne i obecnosc malych kolonii w strefie miedzy krazkiem z erytromycyna i klindamycyna, R - opornosc na erytromycyne i klindamycyne, SpS - wrazliwosc na spektynomycyne. spr - opornosc na spektynomycyne.

6 22 G. Mlynarczyk i inni Nr l : Ryc. 1 Fenotypy opornosci na MLS-B szczepów S. aureus: A. Szczep standardowy ATCC25923 (fenotyp SspS, brak genów opornosci na MLS-B). Szczep jest wrazliwy równiez na spektynomycyne B. Szczep E02399 (fenotyp NEGspS, zawiera gen smra/b) wykazuje opornosc na erytromycyne, wrazliwosc na klindamycyne i brak indukcji opornosci na klindamycyne i linkomycyne przez erytromycyne. Szczep wrazliwy na spektynomycyne C. Szczep S40Ll (fenotyp RspR, zawiera gen erma) wykazuje konstytutywna opornosc na MLS-B oraz opornosc na spektynomycyne. D. Szczep E02547L2 (fenotyp RspS, zawiera gen ermc), oporny konstytutywni e na MLS-B, wrazliwy na spektynomycyne. E. Szczep A8D (fenotyp DspR, zawiera gen erma), oporny na erytromycyne, oporny na klindamycyne i linkomycyne po indukcji erytromycyna Brak malych kolonii w obrebie strefy zahamowania wzrostu pomiedzy erytromycyna, a klindamycyna oraz erytromycyna i linkomycyna. Szczep oporny na spektynomycyne. F. Szczep B 1803 (fenotyp D+spS, zawiera gen ermc), oporny na erytromycyne, oporny na klindamycyne i linkomycyne po indukcji erytromycyna. W strefie zahamowania wzrostu obecne male kolonie pomiedzy krazkiem z erytromycyna, a klindamycyna i erytromycyna i linkomycyna. Szczep wrazliwy na spektynomycyne. Oznaczenia krazków: E15, erytromycyna; DA2, klindamycyna; MYI5, linkomycyna; SMlOO, spektynomycyna.

7 NrI Genotypy i fenotypy opornosci S.aureus 23 Ryc. 2 Male kolonie w obrebie strefy zahamowania wzrostu w przypadku szczepu S. aureus (fenotyp D+spS) majacego indukcyjna opornosc na antybiotyki z grupy MLS-B warunkowana obecnoscia genu ermc. (erma i ermc) o ile obydwa maja ekspresje indukcyjna. Nie jest mozliwe wykazanie genu msra/b, jezeli wystepuje on lacznie z genem erma lub ermc. Gen ermb (nie wykrywany w Polsce), wykazuje fenotyp podobny do konstytutywnego ermc. Na uwage zasluguje mozliwosc wykrycia szczepów posiadajacych gen erma o zmienionej indukcyjnosci na podstawie opornosci na spektynomycyne. Szczepy takie sa oznaczane jako wrazliwe na erytromycyne i klindamycyne i moga byc prekursorami wariantów opornych, które powstaja ze stosunkowo duza czestoscia w trakcie leczenia antybiotykami MLS-B. W interpretacji wyników trzeba jednak brac pod uwage, ze oprócz produkcji metylaz Erm oraz aktywnego wyplywu, opornosc na niektóre antybiotyki z grupy MLSB moze byc warunkowana jeszcze przez inne, rzadziej wystepujace mechanizmy (li, 13, 14, 19). G. Mlynarczyk, A. Mlynarczyk, K. Szyrnanek, A. Bilewska, M. Luczak THE CORRELATION BETWEEN PHENOTYPES AND GENOTYPES OF MACROLIDES, LINCOSAMIDES AND STREPTOGRAMINS B RESISTANCE IN STAPHYLOCOCCUS AUREUS SUMMARY For 31 ciinical strains of S. aureus the correlation between phenotype and genotype ofresistance to macrolides, lincosamides and streptogramins B (MLSB) was established.. Phenotypes were determined on the basis of: susceptibility to erythromycin and ciindamycin and the ability to an induction of the resistance (phenotypes S, susceptible; R, constitutive resistant, D, resistant after induction with erythromycin, D+, resistant after induction with erythromycin and with a presence ofthe smali colonies inside inhibition zone between erythromycin and ciindamycin discs), and on the basis of the resistance to spectinomycin (spr, resistant, sps, susceptible). Among examined S. aureus strains eight phenotypes ofresistance to MLSB were recognized (the corresponding genotypes are given in brackets). Six phenotypes were typical: SspS (Jack ofmls-b resistance genes), NEGspS (msra/b,

8 24 G. Mlynarczyk i inni Nri 1 strain), D+spS (erm Ci, 4 strains), DspR (ermai, 11 strains and ermai + msra/b, 2 strains), RspR (ermac, 4 strains and erma + msra/b,l strain and erma + ermc, 1 strain) and RspS (ermcc, 6 strains and ermb, 1 strain). Two rare phenotypes in two single strains were observed: SspR (ermai, the strain with a1tered inducibility, inductor other than erythromycin) and DspS (ermai, presumab1y mutation or 1ack of spc in Tn554). PISMIENNICTWO 1. Champney WS, Chittum HS, Tober CL. A 50S ribosoma1subunit precursor particle is a substrate for the ErmC methy1transferasein Staphylococcus aureus cells. Curr Microbio12003; 46: Clarebout G, Nativelle E, Leclercq R. Unusua1inducib1ecross-resistance to macrolides, lincosamides, and streptogramins B by methylase production in clinical isolates of Staphylococcus aureus. Microb Drug Resist 2001; 7: Davis KA, Crawford SA, Fiebelkorn KR, Jorgensen JH. Induction oftelithromycin resistance by erythromycinin isolatesof macrolide-resistantstaphylococcusspp. Antimicrob Agents Chemother 2005; 49: Diep BA, Gili SR, Chang RF i inni Complete genome sequence ofusa300, an epidemie clone of community-acquired methicillin-resistant Staphylococcus aureus Lancet 2006; 367: Di Modugno F,Buglioni S, MottoleseMP i inni. Low-Ievelresistance to oleandomycin as a marker of erma in staphylococci. J Antimicrob Chemother 2002; 49: Hue KK, Bechhofer DH Effect of ermc leader region mutations on induced mrna stability. J Bacteriol1991; 173: Kamimiya S, WeisblumB. Induction of ermsvby 16-membered-ring macrolide antibiotics. AntimicrobAgents Chemother 1997; 41: Khan AA, Nawaz MS, Khan SA, Steele R. Detection and characterization of erythromycin-resistant methylase genes in Grarn-positivebacteria isolated from poultry litter.appl Microbiol Biotechnol 2002; 59: Lina G, Quaglia A, Reverdy ME i inni. Distribution of genes encoding resistance to macrolides, lincosamides and streptogramins among staphylococci. Antimicrob Agents Chemother 1999; 43: Mayford M, WeisblumB. Conformational alterations in the ermc transcript in vivo during induction. EMBO J. 1989; 8: Mlynarczyk G, MlynarczykA, SzymanekK, Luczak MCzestosc wystepowania genów erma, ermb, ermc i msralb u metycylino-opornychklinicznych szczepów Staphylococcus aureus izolowanych w Polsce. Med. Dosw Mikrobiol 2006; 58: National Committee for Clinical Laboratory Standards. Methods for dilution antimicrobials susceptibility tests for bacteria that grow aerobically: Approved standard M7-A7. National Committee for Clinical Laboratory Standards, Wayne, Pa Prunier AL, Trong HN, Tande D i inni. Mutation of L4 ribosomal protein conferring unusual macrolide resistance in two independent clinical isolates of Staphylococcus aureus. Microb Drug Resist2005; 11: Roberts MC, SutclijJeJ, CourvalinP i inni. Nomenclature for macrolide-lincosamide-streptogramin B resistance determinants. AntimicrobAgents Chemother 1999; 43: Sandler P, WeisblumB Erythromycin-induced ribosome stall in the erma leader: a barricade to 5'-to-3' nucleolytic cleavage ofthe erma transcript. J Bacteriol1989; 171: Schmitz FJ, Petridou J, Astfalk N i inni. Molecular analysis of constitutively expressed erm(c) genes selectedin vitro by incubationin the presence of the noninducers quinupristin,telithromycin, or ABT-773. Microb Drug Resist 2002; 8:

9 Nr 1 Genotypy i fenotypy opornosci S.aureus Steward CD, Raney PM, Morrell AK i inni. Testing for induction of clindamycin resistance in erythromycin-resistant isolates of Staphylococcus aureus. J Clin Microbiol 2005; 43: Sutcliffe J, Grebe T, Tait-KamradtA, WondrackL. Detection of erythromycin-resistant determinants by PCR. Antimicrob Agents Chemother, 1996; 40: WondrackL, Massa M, YangB V.Sutcliffe J Clinical strain of Staphylococcus aureus inactivates and causes effiux of macrolides. Antimicrob Agents Chemother 1996; 40: Wu SW; de Lencastre H. Tomasz A. The Staphylococcus aureus transposon Tn55 I : complete nucleotide sequence and transcriptional analysis of the expression of the erythromycin resistance gene Microb. Drug Resist 1999; 5: 1-7. Otrzymano: 12 XII 2006 r. Adres Autora: Warszawa, ul. Chalubinskiego 5, Zaklad Mikrobiologii Lekarskiej, AM w Warszawie