Wielkopolski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych w Wielkopolsce ZBOŻA, RZEPAK OZIMY. Śrem Wójtostwo, styczeń 2017 1
Przewodniczący Wielkpolskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego Ryszard Napierała Sejmik Województwa Wielkopolskiego Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Słupi Wielkiej Dyrektor: mgr inż. Grzegorz Koszucki Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Śremie Wójtostwie 63-100 Śrem ul. Wiosny Ludów 27 faks. (0-61) 283-46-07 tel. i faks. (0-61) 283-45-91 zdoo.sremwojtostwo@coboru.pl Z-ca dyrektora: mgr inż. Wiesław Małkowski Opracowała: inż. Irena Perczak Redakcja merytoryczna: mgr inż. Wiesław Małkowski Publikacja współfinansowana ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego oraz Wielkopolskiej Izby Rolniczej Publikacja chroniona prawem autorskim. Przedruk dozwolony tylko po uzyskaniu zgody przewodniczącego Wojewódzkiego Zespołu PDO Wydawca: SDOO Słupia Wielka, ZDOO Śrem Wójtostwo 2
VI. ŻYTO OZIME UWAGI OGÓLNE W sezonie 2015/ na terenie województwa wielkopolskiego założono cztery doświadczenia, podobnie jak w roku poprzednim. Doświadczenia zlokalizowano w zakładach doświadczalnych oceny odmian Śrem Wójtostwo, Bobrowniki, Kościelna Wieś oraz w jednostce hodowli: Choryń (DANKO HR) Wszystkie doświadczenia uznano za udane i ich wyniki wykorzystano w niniejszym opracowaniu. W doświadczeniach badano zestaw 20 odmian; cztery odmiany wzorcowe wyznaczone przez Centralny Ośrodek (Antonińskie, Diament, SU Stakkato i KWS Bono) oraz szesnaście wybranych przez Zespół Wojewódzki PDO. W zestawie tym znalazło się dziewięć odmian populacyjnych i jedenaście odmian mieszańcowych (tab. 1). Sześć spośród nich jest włączonych do LOZ. Omawiane doświadczenia były prowadzone na dwóch poziomach agrotechniki: a 1 - poziom przeciętny (patrz tabela 2) a 2 - poziom wysoki; w porównaniu z poziomem przeciętnym zwiększono wysokość nawożenia azotowego o 30-40 kg N/ha, zastosowano ochronę przed chorobami (pierwszy zabieg dla ochrony podstawy źdźbła i liści, drugi - dla ochrony liści i kłosa) i wyleganiem (regulator wzrostu) oraz w większości punktach doświadczalnych dwukrotne nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi (tab. 2). Siew doświadczeń nastąpił w dniach od 22 do 29 września. Przeciętne warunki pogodowe (susza i wczesne, okresowe ochłodzenia) panujące jesienią nie wpłynęły na pogorszenie wschodów oraz rozwój i krzewienie roślin. Dość chłodna i sucha wiosna nie wpłynęła na wysokość plonów. Natomiast latem częste opady deszczu utrudniały zbiór doświadczeń. Zbioru doświadczeń dokonano w dniach od 26 lipca do 07 sierpnia. WYNIKI DOŚWIADCZEŃ W sezonie 2015/ średni p l o n badanych odmian na przeciętnym poziomie agrotechniki (a 1 ) był nieco wyższy niż w poprzednim sezonie i wyniósł 84,3 dt/ha, natomiast średni plon ziarna na wysokim poziomie agrotechniki był niższy niż w poprzednim sezonie. Zastosowanie wysokiego poziomu agrotechniki (a 2 ) dało zwyżkę plonu w stosunku do poziomu przeciętnego.wyniosła ona 7,1 dt/ha i wahała się od 4,1 dt/ha w Bobrownikach do 9,8 dt/ha w Choryni (tab. 3). Podobnie jak w latach poprzednich odmiany mieszańcowe plonowały zdecydowanie wyżej od odmian populacyjnych. Wśród odmian populacyjnych najwyżej, chociaż poniżej wzorca, plonowały odmiany: Poznańskie, Amber i Horyzo. Wśród odmian mieszańcowych najwyżej plonowały odmiany Kws Livado, KWS Bono i SU Performer (tab. 4). Na podstawie wieloletnich wyników plonowania badane odmiany 3
mieszańcowe plonowały wyżej (5-17%) od odmian populacyjnych. Najwyższym plonem cechowały się odmiany SU Drive, SU Stakkato, KWS Bono i SU Performer (tab. 5). Najbardziej odporną na w y l e g a n i e była odmiana Helltop. Największą m a s ę 1000 z i a r n wśród odmian populacyjnych miały odmiany Diament, Horyzo i Antonińskie, a wśród odmian mieszańcowych odmiana Helltop (CCA) (tab. 6). Najbardziej wrażliwe na mączniaka prawdziwego były odmiany populacyjne: Diament i Rubin, a wśród odmian mieszańcowych odmiana KWS Bono. Najbardziej odpornymi na rdzę brunatną była odmiana populacyjna Antonińskie oraz mieszańcowe odmiany Brandie, KWS Livado i Helltop. Najbardziej odpornymi na rynchosporiozę okazały się odmiany mieszańcowe TUR i KWS Livado (tab. 7). Tabela 1 Żyto ozime. Odmiany badane. Rok zbioru: Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce 1 Bosmo 2001 Rok włączenia do LOZ Kod kraju pochodzenia 4 Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce HR Smolice Sp. z o.o., Grupa IHAR, Smolice 146, 63-740 Kobylin 2 Diament 2005 DANKO HR sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan 3 Amber 2010 2015 DANKO HR sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan 4 Armand 2011 Vera-Agra sp. z o.o., Guzowice14, 56-330 Cieszków 5 Horyzo 2011 HR Smolice Sp. z o.o., Grupa IHAR, Smolice 146, 63-740 Kobylin 6 Antonińskie 2013 PHR sp. z o.o., ul. Kasztanowa 5, 63-004 Tulce 7 Rubin 8 Granat 9 Poznańskie 2015 PHR sp. z o.o., ul. Kasztanowa 5, 63-004 Tulce 10 SU Drive F 1 2011 DE 11 SU Stakkato F 1 2012 2015 DE 12 Tur F 1 2013 13 Brandie F 1 2014 DE 14 KWS Bono F 1 2014 DE 15 SU Performer F 1 2014 DE 16 KWS DanielloF 1 2015 DE 17 KWS Livado F 1 2015 DE 18 SU Nasri F 1 2015 DE 2013 DANKO HR sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan 2015 DANKO HR sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec HR Smolice Sp. z o.o., Grupa IHAR, Smolice 146, 63-740 Kobylin, DANKO HR sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan Monsanto Poska sp. z o.o., ul. Domaniewska 49, 02-672 Warszawa KWS Lochow Polska sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec KWS Lochow Polska sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy KWS Lochow Polska sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec
19 SU Promotor F 1 2015 DE 20 HelltopF 1 CCA 2011 2014 DE F 1 odmiana mieszańcowa; Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Dieckmann Seeds Polska Sp z o.o., ul. Mikołaja Reja 4, 86-100 Świecie Tabela 2 Żyto ozime. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość ZDOO Śrem Wójtostwo ZDOO Bobrowniki ZDOO Kościelna Wieś DANKO HR ZHR Choryń Kompleks rolniczej przydatności gleby 4 4 2 3 Klasa bonitacyjna gleby IIIb IVa IIIa IIIb PH gleby w KCl 6,3 5,3 6,2 6,6 Przedplon Rzepak ozimy 5 Rzepak ozimy Rzepak ozimy Pszenżyto jare Data siewu (dzień, m-c) 22.09 23.09 29.09 28.09 Obsada nasion (szt/m 2 ) 250 250 200 - Data zbioru (dzień, m-c) 07.08-26.07 27.07 Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) 80 80 40 110 N na poziomie a 2 (kg/ha) 120 120 80 140 P 2 O 5 (kg/ha) 54 20 50 - K 2 O (kg/ha) 90 90 80 - Nawożenie dolistne preparatem wieloskładnikowym Herbicyd Insektycyd Fungicyd - pierwszy zabieg (dawka/ha) Fungicyd - drugi zabieg (dawka/ha) Regulator wzrostu (l/ha) (dawka/ha) (dawka/ha) (dawka/ha) - - zabiegu nie zastosowano lub brak danych Basfoliar 36, 4,0l, Adob Mikro Zboże, 2,0kg Środki ochrony roślin Legato Plus 600SC, 1,6l Karate Zeon 050, 0,12l, Ammo Super 100, 0,1l x 2 OPTI zboża, 4,0kg x 2 Lentipur FLO 500SC, 2,0l, Galaper 200EC, 0,6l, Galmet 20SG, 20g Karate Zeon 050SC, 0,12l (dodatkowo na poziomie a 2 ) Tilt Turbo 575EC, 0,6l, Amistar 250SC, 0,6l Falcon 460EC, 0,6l Moddus 250SC, 0,3l Corbal 750EC, 1,0l Tilt Turbo 375SC, 1,0l Cerone 480SL, 1,0l Insol 3, 1,0l x 2 - Maraton 375SC, 4,0l Legato Plus, 1,4l Pyrinex 480EC, 0,6l - Adexar Plus, 2,0l Osiris 65EC, 2,0l Cerone 480SL, 1,0l Wirtuoz 520, 1,0l Adexar plus, 2,0l Modus+Stabilan 750SC, 0,2l+1,0l
Tabela 3 Żyto ozime. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Wyszczególnienie Śrem Wójtostwo Bobrowniki Kościelna Wieś Choryń a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Stan roślin przed zimą (skala 9 o ) 8,0 8,0 - - 2 Stan roślin po zimie (skala 9 o ) 8,0 8,0 - - 3 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 11.05 12.05 - - 09.05 10.05 14.05 16.05 4 Termin doj. wosk. (dzień, m-c) 16.07 17.07 - - 17.07 17.07 18.07 18.07 5 Wysokość roślin (cm) 141 134 137 125 163 154 146 149 6 Wyleganie roślin w dojrz. mlecznej (skala 9 o ) 8,8 8,9 7,8 8,8 - - 6,2 5,7 7 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 3,0 3,0 5,6 6,1 - - 3,8 3,1 8 Mączniak (skala 9 o ) 8,3 9,0 9,0 9,0 8,8 9,0 - - 9 Rdza brunatna (skala 9 o ) 7,5 9,0 9,0 9,0 8,9 9,0 4,9 5,3 10 Rynchosporioza (skala 9 0 ) 9,0 9,0 7,2 8,0 9,0 9,0 - - 11 Masa 1000 ziarn (g) 33,4 34,7 28,9 32,7 30,2 32,4 29,8 32,6 12 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 14,6 16,0 14,7 14,4 10,2 10,4 13,1 13,0 13 Plon ziarna (dt z ha) 100,1 105,6 55,4 59,5 93,4 102,7 88,1 97,9 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki Skala 9 0 : 9 oznacza stan najkorzystniejszy, 1 oznacza stan najmniej korzystny brak danych 6
Tabela 4 Żyto ozime. Plon ziarna odmian w doświadczeniach (% wzorca). Rok zbioru: Odmiana Śrem Wójtostwo Bobrowniki Poziom a 1 Poziom a 2 Kościelna Wieś Choryń Średnia Śrem Wójtostwo Bobrowniki Kościelna Wieś Choryń Średnia Wzorzec, dt z ha 100,1 55,4 93,4 88,1 84,3 105,6 59,5 102,7 97,9 91,4 populacyjne 1 Bosmo 91 102 89 91 92 90 85 86 98 90 2 Diament 87 69 92 92 87 96 77 92 93 91 3 Amber 89 75 86 92 87 95 97 91 90 93 4 Armand 93 73 87 84 86 85 72 92 89 86 5 Horyzo 96 98 91 92 94 92 99 90 92 93 6 Antonińskie 87 98 93 92 92 88 94 90 92 91 7 Rubin 95 105 95 93 96 89 91 91 91 90 8 Granat 86 72 95 93 88 85 70 95 95 88 9 Poznańskie 102 105 95 94 98 99 109 92 95 97 mieszańcowe 10 SU Drive 103 113 110 108 108 103 115 107 112 109 11 SU Stakkato 111 109 111 98 107 109 112 111 103 108 12 Tur 89 90 99 111 98 95 84 101 109 99 13 Brandie 93 90 96 104 96 103 99 101 93 99 14 KWS Bono 105 125 112 107 111 110 119 114 104 111 15 SU Performer 116 121 108 102 111 117 123 110 108 114 16 KWS Daniello 113 90 107 112 107 111 81 109 110 105 17 KWS Livado 113 102 117 120 114 111 119 116 119 116 18 SU Nasri 107 129 109 108 112 104 113 110 100 106 19 SU Promotor 107 114 109 97 106 110 114 105 101 107 20 Helltop CCA 117 119 97 111 110 109 124 97 107 108 Wzorzec wszystkie odmiany badane 7
Tabela 5 Żyto ozime. Plon ziarna odmian. (% wzorca). Lata zbioru:, 2015, 2014 Odmiana Wzorzec wszystkie badane odmiany w roku Poziom a 1 Poziom a 2 2015 2014 2015-2015 2014 Wzorzec, dt z ha 84,3 83,1 79,1 83,7 82,2 91,4 94,6 95,5 93,0 93,8 populacyjne 1 Bosmo 92 90 92 91 91 90 88 93 89 90 2 Diament 87 88 94 88 90 91 92 94 92 92 3 Amber 87 95 96 91 92 93 94 92 93 93 4 Armand 86 90 96 88 90 86 88 92 87 89 5 Horyzo 94 92 92 93 93 93 89 93 91 91 6 Antonińskie 92 93 96 92 93 91 95 96 93 94 7 Rubin 96 92 91 94 93 90 88 93 89 91 8 Granat 88 88 9 Poznańskie 98 97 mieszańcowe 10 SU Drive 108 110 103 109 107 109 100 101 104 103 11 SU Stakkato 107 104 110 106 107 108 106 109 107 108 12 Tur 98 105 104 101 102 99 109 105 104 104 13 Brandie 96 106 101 99 104 101 14 KWS Bono 111 99 105 111 99 105 15 SU Performer 111 109 110 114 112 113 16 KWS Daniello 107 105 17 KWS Livado 114 116 18 SU Nasri 112 106 19 SU Promotor 106 107 20 Helltop CCA 110 114 115 114 115 108 112 108 110 111 Liczba doświadczeń 4 4 4 8 12 4 4 4 8 12 2015-8
Tabela 6 Żyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Odmiana Liczba lat badań w dojrz. mlecznej Wyleganie (skala 9 0 ) przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Wilgotność ziarna w czasie zbioru (%) Masa 1000 ziarn (g) Poziom agrotechniki a 1 Wzorzec 7,6 7,6 4,1 5,0 147 152 13,2 11,3 30,6 30,9 populacyjne 1 Bosmo 3-0,6-0,6 0,0 0,0 7 12-0,9-0,3 0,2 1,0 2 Diament 3 0,3 0,2 0,4 0,1 3 6 0,5 0,4 1,9 0,3 3 Amber 3 0,1 0,3 0,2 0,4 5 5-0,4-0,2 1,3-0,5 4 Armand 3 0,5 0,5 0,0 0,3-3 2-0,4-0,2-0,6 0,3 5 Horyzo 3 0,5 0,0 0,2 0,3 8 9-0,1 0,0 2,5 1,9 6 Antonińskie 3 0,1-0,2 0,0 0,3 6 9 0,5 0,4 1,0 1,6 7 Rubin 3-0,9-0,3 0,0 0,2 5 5 0,3 0,0-0,5-0,6 8 Granat 1 0,6 0,0-4 0,2-0,8 9 Poznańskie 1 0,1 0,0 7-0,2 0,4 mieszańcowe 10 SU Drive 3-0,6-0,2-0,6-0,4-2 -4 0,2 0,0-0,4-0,5 11 SU Stakkato 3 0,0 0,5-0,3-0,3-6 -9-0,1-0,1-0,2 0,0 12 Tur 3 0,8 0,7 0,5 0,1 1 3-0,7-0,5-0,2-0,5 13 Brandie 2-0,6-0,9-0,3-0,3 7 8-0,7-0,4-0,1-0,2 14 KWS Bono 2-0,6-0,4-0,3-0,1-10 -10 0,8 0,5-1,0-0,8 15 SU Performer 2 0,0 0,2 0,0-0,2-4 -10 0,2 0,4-1,8-1,8 16 KWS Daniello 1-0,2-0,5-8 0,1 0,1 17 KWS Livado 1-0,6-0,1 0 0,0-0,7 18 SU Nasri 1 0,1-0,1-3 0,2-2,9 19 SU Promotor 1 0,5 0,0-6 0,6-1,7 20 Helltop CCA 3 0,5 0,1 0,7 0,5-1 2-0,3 0,1 3,3 3,1 Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec 7,8 8,2 4,0 5,4 141 145 13,5 11,7 33,1 33,1 populacyjne 1 Bosmo 3 0,1 0,0 0,0 0,2 11 12-1,4-0,3 0,7 0,6 2 Diament 3 0,2 0,3 0,5 0,1 1 6-0,1 0,2 2,0 1,1 3 Amber 3 0,4 0,2 0,6 0,2 4 4-0,2-0,4 0,3-0,8 4 Armand 3 0,6 0,3 0,5 0,5-3 2-0,6-0,2 0,0 0,0 5 Horyzo 3 0,6 0,0 0,1 0,2 7 9-0,3 0,0 2,4 2,4 6 Antonińskie 3 0,2-0,2 0,0 0,1 4 7 0,2 0,3 2,6 1,5 7 Rubin 3-0,4 0,0-0,2-0,1 3 5 0,3-0,1-1,4-0,4 8 Granat 1 0,2 0,0-2 0,2-1,3 9 Poznańskie 1-0,1 0,3 8 0,1 0,5 mieszańcowe 10 SU Drive 3-0,9-0,3-0,4-0,3-2 -3 0,2 0,0 0,8-0,6 11 SU Stakkato 3 0,1 0,2-0,4-0,3-5 -8 0,3-0,1-0,4-0,9 12 Tur 3 0,2 0,3 0,3 0,0-5 -1-0,7-0,7-0,9-0,6 13 Brandie 2-0,9-0,7-0,2-0,5 5 6-0,3-0,3 0,5 0,5 14 KWS Bono 2-0,3-0,2-0,5-0,1-6 -9 0,9 0,7-1,5-1,6 15 SU Performer 2-0,3-0,1-0,4-0,1-5 -9 0,3 0,3-1,5-1,6 16 KWS Daniello 1-0,4-0,2-7 0,4-0,5 17 KWS Livado 1-0,4 0,3 0 0,2-0,4 18 SU Nasri 1 0,1-0,5-4 -0,1-2,5 19 SU Promotor 1 0,6 0,0-5 0,7-1,6 20 Helltop CCA 3 0,4 0,0 0,5 0,7 0 1-0,2-0,2 2,1 2,6 Liczba doświadczeń 3 9 3 11 4 12 4 12 4 12 Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce- wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą; Wzorzec wszystkie badane odmiany 9
Tabela 7 Żyto ozime. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechnicznym (a 1 ) w skali 9 0 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Odmiana Liczba lat badań Mączniak prawdziwy Rdza brunatna 2014 - Rynchosporioza Rdza źdźbłowa 2014 i Wzorzec, (skala 9 0 ) 8,5 8,0 7,1 6,4 7,2 7,6 8,9 8,0 populacyjne 1 Bosmo 3 0,0 0,1 0,2 0,3-0,2 0,0 0,1-0,3 2 3 Diament Amber 3-0,8-0,6-0,1-0,1-0,2-0,4 0,1 0,1 3 0,5 0,4 0,2 0,1-0,2-0,2 0,1 0,1 4 Armand 3 0,5 0,3 0,2 0,1-0,2-0,1-0,4-0,5 5 Horyzo 3 0,0 0,1 0,1 0,0 0,3 0,0-0,4-0,2 6 Antonińskie 3 0,0 0,3-0,6 0,1-0,2-0,3 0,1 0,2 7 Rubin 3-0,8-0,1-0,3-0,1-0,2-0,2 0,1 0,4 8 Granat 1 0,5 0,4-0,2 0,1 9 Poznańskie 1 0,0-0,3-0,2-0,4 mieszańcowe 9 SU Drive 3-0,8-0,6-0,4-0,2 0,3 0,3 0,1 0,3 10 SU Stakkato 3-0,3 0,0-0,6-0,5 0,3 0,2 0,1 0,1 11 Tur 3 0,5 0,4-0,3-0,3 0,8 0,3 0,1 0,1 12 Brandie 2 0,0 0,7 0,6 0,9-0,2 0,0 0,1 13 KWS Bono 2-0,5-0,6-0,3-0,2 0,3 0,4-0,4 14 SU Performer 2 0,0-0,2-0,1-0,1 0,3 0,2 0,1 15 KWS Daniello 1 0,0 0,2-0,2 0,1 16 KWS Livado 1 0,5 0,6 0,8 0,1 17 SU Nasri 1 0,5-0,4 0,3 0,1 18 SU Promotor 1 0,0 0,2-0,2-0,4 19 Helltop CCA 3 0,5 0,5 0,6 0,8-0,7-0,2-0,4-0,5 Liczba doświadczeń 2 9 0,6 0,8 1 7 1 3 Wyniki pochodzą tylko z doświadczeń w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata jest odpowiednio mniejsza 10