Filozofia umysłu Wykład VIII: Eliminatywizm w filozofii umysłu
Materializm Funkcjonalizm daje się uzgodnić z materializmem, nie implikuje go jednak Eliminatywizm to stanowisko konsekwentnie materialistyczne: materializm redukcyjny: stany i własności mentalne to stany i własności fizyczne materializm nieredukcyjny: stany i własności mentalne są całkowicie zależne, choć odmienne od stanów i własności fizykalnych materializm eliminatywny: zaprzecza istnieniu stanów i własności mentalnych
Niespójność eliminatywizmu? Czy można skłaniać innych do przekonania, że nie ma przekonań? Kłamca: nie jest w stanie przekazać wprost, że wszystko, co mówi jest kłamstwem Jeśli zatem nie ma myśli, przekonań, intencji to czy można być o tym przekonanym lub wątpić? L. R. Baker: Cognitive Suicide
Eliminacja treści: Stich T: Własności stanów mentalnych, dzięki którym uczestniczą one we współdziałaniach kauzalnych są niezależne od ich treści (zawartości). Skąd się bierze zawartość SM? Nadaje ją interpretator Zatem: psychologia to nauka o charakterze syntaktycznym (interesuje się nie znaczeniem SM, ale ich syntaktyczną formą)
Składnia i semantyka (1) Kot leży na dywanie (2) Bezbarwne zielone idee śpią wściekle (3) Jest dywaniku na kot (4) Bezbarwne śpią zielone wściekle idee Składnię można rozumieć jako zespół reguł pozwalający odróżnić znaczące (potencjalnie) od nieznaczących ciągów symboli Searle: symbole, jakie przetwarza komputer są znaczące, ale nie dla niego, lecz dla odbiorców
O znaczeniach symboli Zatem: znaczenia symboli odgrywają rolę w tym jak je przetwarzamy. Stich: Ludzki mózg traktowany jako system przetwarzający symbole nie bierze pod uwagę znaczeń symboli jakimi operuje, czerpie je z zewnątrz Wittgenstein: znaczenie to użycie 'ja' w ustach Polaka to on sam, w ustach Niemca to 'tak'
O znaczeniach symboli Konkretna myśl to symbol, którego znaczenie zależy od jego roli w szerszym systemie, do którego podmiot myślący należy Tzn. jakim szerszym systemie? internalizm: obejmuje on samowystarczalny (zamknięty) system przetwarzania informacji eksternalizm: może obejmować ekologiczny lub społeczny system w którym podmiot myślący funkcjonuje
Język mentaleski Fodora (1) Istoty inteligentne wyposażone są we wbudowany język myśli (2) W przypadku ludzi jest on wrodzony (3) Jest warunkiem uczenia się języków naturalnych (4) Uczenie to polega na korelacji symboli publicznego języka komunikacji z symbolami języka myśli (świadome, nieświadome) (5) Myślenie to operowanie na symbolach języka mentaleskiego na podstawie ich kształtów
Model podmiotu poznawczego Co to znaczy, że podmiot żywi przekonanie?
Czy składnia wystarcza? Przypuśćmy, że model ten przedstawia fragment psychologii człowieka. Czy znaczenia symboli ogrywają przyczynową rolę w przejściu do kuchni? Idziesz do kuchni nie ze względu na treść przekonań, ale dlatego, że symbole o określonych 'kształtach' (czy neurologicznych ich odpowiednikach) pojawiają się na scenie Konsekwencje Chińskiego pokoju: Searle: Jeśli P to Q, ale Q jest absurdem, więc nie-p Stich: Jeśli P to Q, P zachodzi, zatem Q
Eliminatywizm Stich: wyeliminować przekonania na rzecz ich syntaktycznych odpowiedników Churchland: postawy propozycjonalne nie mają materialnych odpowiedników; psychologię potoczną zastąpi teoria naukowa. Nauka podstawowa: fizyka i nauki wyższych poziomów ugruntowane w zjawiskach niższego poziomu a ostatecznie w fizyce
O redukcji... Nauki wyższego poziomu mogą być redukowalne do niższych poziomów Nagel: redukcja to relacja miedzy teoriami (T1, T2) T1 jest szczególnym przypadkiem T2 T1 jest dedukowalna z T2 Wszystkie prawdy implikowane przez T1 implikuje również T2 Wszystkie prawdy wyrażalne w terminach T1 są również wyrażalne w T2 klasyczna genetyka -> molekularna; termodynamika -> mechanika statystyczna
Gdy redukcja zawodzi... Terminów wyższego poziomu nie daje się powiązać z terminami niższych poziomów desygnują one cechy świata istniejące w dodatku do tego, co istnieje na niższym poziomie (jednostki emergentne) Obiekty które chcemy zredukować nie istnieją Status postaw propozycjonalnych podobny do statusu flogistonu nie są redukowalne do niższego poziomu prawd neurobiologicznych
Stich raz jeszcze Czy uda się utrzymać stanowisko mówiące, iż ludzkie działania dają się wyjaśniać w kategoriach przekonań i pragnień? Teza przekonaniowo-pragnieniowa (The Belief-Desire Thesis, TBD): teoria psychologiczna wyjaśniająca ludzkie zachowania przywołuje (w sposób istotny) pojęcia przekonania i pragnień.
Zasada autonomii psychologicznej Eksperyment myślowy z replikacją ludzi atom-po-atomie Zasada autonomii psychologicznej (sformuł. 1): Każda z psychologicznych własności pojawiających się u pierwowzoru pojawi się u repliki (są psychologicznie identyczne); przy czym interesują nas jedynie te własności, które odgrywają rolę w psychologicznej teorii wyjaśniającej pamiętam, że p wydaje mi się, że pamiętam, że p wiem, że p jestem przekonany, że p
Zasada autonomii psychologicznej Zasada autonomii psychologicznej (sformuł. 2): [Kim 1978] własności i relacje przywoływane w psychologicznej teorii wyjaśniającej muszą superweniować na aktualnych, wewnętrznych własnościach i relacjach organizmów Klasa własności superweniuje na innej klasie własności, gdy obecność lub brak własności w tej pierwszej jest całkowicie zdeterminowane przez obecność lub brak własności w tej ostatniej. Niektóre własności (relacje) uznaje się za nieistotne (irrelewantne)
Teza przekonaniowo-pragnieniowa TBD: Dlaczego Jan zadzwonił do telewizji? Ponieważ... Wyjaśnienia w oparciu o przekonania i pragnienia to często prawdziwe (choć niepełne) wyjaśnienia ludzkiego zachowania stwierdzane jest przyczynowanie w sensie dosłownym stwierdzenia kauzalne prawdziwe dzięki podpadaniu pod prawo wykorzystuje intuicyjne pojęcia przekonania i pragnienia Kiedy przekonania nie są takiego samego typu?(t/f)
Autonomia i TBD Między zasadą autonomii psychologicznej i niektórymi założeniami zwolenników TBD zachodzi niezgodność Teza Sticha: jeśli zasada autonomii jest akceptowana, istnieje wiele przekonań nie mogących odgrywać roli w wyjaśniających teoriach psychologicznych Przekonania o samym sobie Przekonania o położeniu czasowo-przestrzennym Przekonania o innych ludziach Predykaty dotyczące rodzajów naturalnych