MIND-BODY PROBLEM. i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii

Transkrypt

1 MIND-BODY PROBLEM i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii

2 CZŁOWIEK JEST MASZYNĄ (THOMAS HOBBES) Rozumienie człowieka znacząco zmienia się wraz z nastaniem epoki nowożytnej. Starożytne i średniowieczne rozumienie człowieka jako złożonego z duszy i ciała zaczyna powoli upadać W XVI i XVII w. to czas wielkich odkryć medycznych, które sprawiają, że inaczej zaczyna postrzegać się ciało człowieka. Dobrze wyraża to Thomas Hobbes, który pisze: Sztuka ludzka naśladuje naturę (sztukę, którą Bóg stworzył świat i nim rządzi), podobnie jak w wielu innych rzeczach, tak i w tym, że może skonstruować sztuczne zwierzę. Widząc bowiem, że życie nie jest niczym innym jak ruchem członków, którego początek jest w jakiejś podstawowej, wewnętrznej części ciała, czyż nie możemy powiedzieć, że wszelkie automaty (maszyny, które poruszają się z pomocą sprężyn i kół, jak zegar) mają sztuczne życie? - Lewiatan (wstęp)

3 CIAŁO CZŁOWIEKA JAKO MASZYNA W XVII wieku obserwujemy bardzo znaczący rozwój mechaniki. Dusza przestaje być rozumiana jako przyczyna ruchu i życia ciała. Do wyjaśnienia tego, jak ciało funkcjonuje nie jest już potrzebne istnienie ludzkiej duszy. Ciało człowieka jest tylko maszyną. Życie to ciała to proces czysto mechaniczny.

4 CZŁOWIEK WEDŁUG KARTEZJUSZA myślenie = dusza człowiek jest duchem w maszynie rozciągłość = ciało

5 CZŁOWIEK JAKO MASZYNA Odkrycia XVIII-wiecznych empirystów (Locke i Hume) doprowadzają do wniosku, że także procesy poznawcze dają się naturalnie wyjaśnić. Dlatego dusza staje się zbędna także do wyjaśnienia ludzkiego poznania Prowadzi to w XVIII w. do stwierdzenia, że człowiek jest tylko maszyną. (Julien Offray de La Mettrie - Człowiek maszyna) Obecnie nie wyobrażamy już sobie człowieka jako maszyny, ale raczej jako zaawansowanego biologicznego robota sterowanego za pomocą mózgu-komputera

6 CZYM JEST ŚWIADOMOŚĆ? Mimo postępu nauk w XXw. ciągle pozostaje nie wyjaśniony problem świadomości Dlatego dziś pytanie o duszę ludzką najczęściej postać pytania o świadomość. Do niedawna obowiązującą odpowiedzią było twierdzenie, że świadomość, to zespół procesów fizjologicznych zachodzących w mózgu - wyjaśnienie materialistyczne. Ostatecznym potwierdzeniem materialistycznej wizji człowieka byłoby stworzenie sztucznej inteligencji. Obecnie taki pogląd nazywa się redukcjonizmem, ponieważ zauważa się, że redukuje on człowieka do ciała (materii) i uniemożliwia pełne wyjaśnienie zagadnienia świadomości

7 TEST TURINGA (ALAN TURING ) Komputer można nazwać myślącą maszyną, jeżeli nie potrafimy w rozmowie odróżnić czy rozmawiamy z komputerem, czy człowiekiem

8 ARGUMENT CHIŃSKIEGO POKOJU John Searle (1980r)

9 Język to nie tylko symbole, ale także skrywające się pod symbolami pojęcia. Jeżeli nawet jesteśmy stanie zaprogramować komputer tak, aby dobrze zestawiał symbole, to wcale nie znaczy, że on umie myśleć.

10 ARGUMENT CHIŃSKIEGO NARODU Lawrence Davis (1978) ból jest tylko i wyłącznie procesem fizjologicznym zachodzącym w mózgu tworzymy model takiego procesu złożony z wielkiej liczby ludzi, którzy dzwonią do siebie człowiek odczuwa ból kto w tym przypadku odczuwa ból?

11 PROBLEM MARYSI (MARRY PROBLEM) Frank Jacson (1982)

12 czy doświadczenie koloru (doświadczenie świata) da się zredukować do opisu tego doświadczenia przy pomocy nauk szczegółowych?

13 JA I MOJE DOŚWIADCZENIE ŚWIATA w naszym doświadczeniu jest coś, co można nazwać qualia (słowo pochodzi od łacińskiego qualitas - jakość), czyli takie elementy jakościowe, które nie są dostępne człowiekowi w materialnie rozumianym doświadczeniu zmysłowym (Frank Jackson, Thomas Nagel). np. wiem co to znaczy bycie czerwonym, ale żaden z neuronów i elektronów przenoszący informację o czerwoności sam nie jest czerwony w naszym doświadczeniu jest jakaś wiedza, której nie da się wyjaśnić materialistycznie. neurony posiadają własności materialne (np. miejsce) qualia i pojęcia nie posiadają materialnych własności (nie istnieją w miejscu)

14 LUKA W WYJAŚNIENIACH czysto fizyczne tłumaczenie ludzkiej świadomości ciągle zawiera lukę w wyjaśnieniach (explanatory gap) - Joseph Levine inaczej nazywa się to hard problem of consciousness (twardy problem świadomości), albo mind-body problem (problem relacji umysłu i ciała). ostateczne naukowe wyjaśnienie tego, jak działanie neuronów przekłada się na ludzką świadomość byłoby największym odkryciem naukowym wszech czasów! - John Searle

15 POWRÓT NIEŚMIERTELNEJ DUSZY skoro owa luka ciągle istnieje, mamy pełne prawo uważać, że w człowieku jest coś, co nie podlega fizycznym wyjaśnieniom przekonania ludzi wierzących, ze istnieje nieśmiertelna dusza nie można nazwać całkowicie pozbawionym podstaw pojawia się więc na nowo hipoteza o istnieniu duszy (soulhypothesis) oznacza to, że pojawia się znowu jakaś część rzeczywistości, która nie podlega wyjaśnieniu w ramach nauk szczegółowych. Możliwy jest zatem powrót do chrześcijańskiej koncepcji człowieka jako złożonego z niematerialnej duszy i ciała