Język myśli. ang. Language of Thought, Mentalese. Dr hab. Maciej Witek Zakład Filozofii Nauki, Wydział Humanistyczny Uniwersytet Szczeciński

Transkrypt

1 Dr hab. Maciej Witek Zakład Filozofii Nauki, Wydział Humanistyczny Uniwersytet Szczeciński Język myśli ang. Language of Thought, Mentalese

2 PLAN: I. krótko o języku myśli ( LOT) oraz o hipotezie języka myśli ( LOTH);

3 PLAN: I. krótko o języku myśli ( LOT) oraz o hipotezie języka myśli ( LOTH); II. filozoficzne motywacje LOTH;

4 PLAN: I. krótko o języku myśli ( LOT) oraz o hipotezie języka myśli ( LOTH); II. filozoficzne motywacje LOTH; III. argumenty na rzecz LOTH;

5 PLAN: I. krótko o języku myśli ( LOT) oraz o hipotezie języka myśli ( LOTH); II. filozoficzne motywacje LOTH; III. argumenty na rzecz LOTH; IV. LOTH w badaniach kognitywistycznych.

6 Ad I. LOTH 1 : myślenie odbywa się w języku mentalnym zwanym językiem myśli.

7 Ad I. LOTH 1 : myślenie odbywa się w języku mentalnym zwanym językiem myśli. Symbole LOT: (1) są reprezentacjami mentalnymi realizowanymi przez stany mózgowe; (2) mają własności syntaktyczne oraz semantyczne, a ich semantyka jest kompozycyjna; (3) wchodzą w przyczynowe interakcje wyłącznie ze względu na swoje własności syntaktyczne.

8 Ad I. LOTH 1 : myślenie odbywa się w języku mentalnym zwanym językiem myśli. Symbole LOT: (1) są reprezentacjami mentalnymi realizowanymi przez stany mózgowe; (2) mają własności syntaktyczne oraz semantyczne, a ich semantyka jest kompozycyjna; (3) wchodzą w przyczynowe interakcje wyłącznie ze względu na swoje własności syntaktyczne. LOTH 2 : myślenie polega na syntaktycznych operacjach (przekształceniach) wykonywanych na symbolach LOT.

9 Ad II. Trzy problemy (fizykalistycznej) umysłu Jak układ fizyczny może mieć stany świadome? Jak układ fizyczny może mieć stany intencjonalne, tj. stany posiadające własności semantyczne, stany będące o czymś? Jak układ fizyczny może być racjonalny, tzn. jak może rozumować?

10 Ad II. Model umysłu określa: (a) elementy procesów mentalnych, (b) mechanizmy procesów mentalnych.

11 Ad II. Model umysłu określa: (a) elementy procesów mentalnych, (b) mechanizmy procesów mentalnych. Asocjacjonizm: (a) idee, (b) dyspozycje asocjacyjne.

12 Ad II. Model umysłu określa: (a) elementy procesów mentalnych, (b) mechanizmy procesów mentalnych. Asocjacjonizm: (a) idee, (b) dyspozycje asocjacyjne. Behawioryzm: (a) bodźce i reakcje, (b) dyspozycje behawioralne.

13 Ad II. Model umysłu określa: (a) elementy procesów mentalnych, (b) mechanizmy procesów mentalnych. Asocjacjonizm: (a) idee, (b) dyspozycje asocjacyjne. Behawioryzm: (a) bodźce i reakcje, (b) dyspozycje behawioralne. Ważne: mechanizmy (b) mają naturę przyczynową.

14 Ad II. Model umysłu określa: (a) elementy procesów mentalnych, (b) mechanizmy procesów mentalnych. Psychologia potoczna: (a) postawy propozycjonalne, (b) prawidła rozumowania.

15 Ad II. Model umysłu określa: (a) elementy procesów mentalnych, (b) mechanizmy procesów mentalnych. Psychologia potoczna: (a) postawy propozycjonalne, (b) prawidła rozumowania. Przykłady zdań opisujących (a): Ogólnie: Jan jest przekonany, że w lodówce jest piwo. Jan pragnie, by napić się się piwa. O A, że P, czyli A ( O, P )

16 Ad II. Model umysłu określa: (a) elementy procesów mentalnych, (b) mechanizmy procesów mentalnych. Psychologia potoczna: (a) postawy propozycjonalne, (b) prawidła rozumowania. Wyjściowa idea: psychologia potoczna odnosi pewne sukcesy eksplanacyjne i predykcyjne.

17 Ad II. Model umysłu określa: (a) elementy procesów mentalnych, (b) mechanizmy procesów mentalnych. Psychologia potoczna: (a) postawy propozycjonalne, (b) prawidła rozumowania. Wyjściowa idea: psychologia potoczna odnosi pewne sukcesy eksplanacyjne i predykcyjne. Pytanie: Jak to się dzieje? lub How could anything material be rational?

18 Ad II. Odpowiedź standardowego realizmu ( SR): istnieją 3 poziomy organizacji życia mentalnego: rozumowanie (i) struktura inferencyjna, stany funkcjonalne (ii) struktura przyczynowa, stany neuronalne (iii) struktura neuronalna;

19 Ad II. Odpowiedź standardowego realizmu ( SR): istnieją 3 poziomy organizacji życia mentalnego: rozumowanie (i) struktura inferencyjna, stany funkcjonalne (ii) struktura przyczynowa, stany neuronalne (iii) struktura neuronalna; stany mentalne = stany funkcjonalne;

20 Ad II. Odpowiedź standardowego realizmu ( SR): istnieją 3 poziomy organizacji życia mentalnego: rozumowanie (i) struktura inferencyjna, stany funkcjonalne (ii) struktura przyczynowa, stany neuronalne (iii) struktura neuronalna; stany mentalne = stany funkcjonalne; o przynależności stanu mentalnego do pewnego typu decydują jego role funkcjonalne: aktualne i potencjalne relacje przyczynowe, w które stan ten wchodzi z innymi stanami;

21 Ad II. Odpowiedź standardowego realizmu ( SR): istnieją 3 poziomy organizacji życia mentalnego: rozumowanie (i) struktura inferencyjna, stany funkcjonalne (ii) struktura przyczynowa, stany neuronalne (iii) struktura neuronalna; stany mentalne = stany funkcjonalne; o przynależności stanu mentalnego do pewnego typu decydują jego role funkcjonalne: aktualne i potencjalne relacje przyczynowe, w które stan ten wchodzi z innymi stanami; stany funkcjonalne są wielorako realizowane przez stany neuronalne;

22 Ad II. Odpowiedź standardowego realizmu ( SR): istnieją 3 poziomy organizacji życia mentalnego: rozumowanie (i) struktura inferencyjna, stany funkcjonalne (ii) struktura przyczynowa, stany neuronalne (iii) struktura neuronalna; stany mentalne = stany funkcjonalne; o przynależności stanu mentalnego do pewnego typu decydują jego role funkcjonalne: aktualne i potencjalne relacje przyczynowe, w które stan ten wchodzi z innymi stanami; stany funkcjonalne są wielorako realizowane przez stany neuronalne; postawy propozycjonalne = monadyczne stany funkcjonalne;

23 Ad II. Odpowiedź standardowego realizmu ( SR): istnieją 3 poziomy organizacji życia mentalnego: rozumowanie (i) struktura inferencyjna, stany funkcjonalne (ii) struktura przyczynowa, stany neuronalne (iii) struktura neuronalna; stany mentalne = stany funkcjonalne; o przynależności stanu mentalnego do pewnego typu decydują jego role funkcjonalne: aktualne i potencjalne relacje przyczynowe, w które stan ten wchodzi z innymi stanami; stany funkcjonalne są wielorako realizowane przez stany neuronalne; postawy propozycjonalne = monadyczne stany funkcjonalne; warunek zachowania izomorfizmu między strukturą (i) a strukturą (ii).

24 Ad II. LOTH: dla każdej postawy A, istnieje psychologiczna relacja R taka, że: A ( O, P ) R ( O, [P] ), gdzie [P] znaczy, że P;

25 Ad II. LOTH: dla każdej postawy A, istnieje psychologiczna relacja R taka, że: A ( O, P ) R ( O, [P] ), gdzie [P] znaczy, że P; myślenie = przyczynowy ciąg symboli [P];

26 Ad II. LOTH: dla każdej postawy A, istnieje psychologiczna relacja R taka, że: A ( O, P ) R ( O, [P] ), gdzie [P] znaczy, że P; myślenie = przyczynowy ciąg symboli [P]; symbole [P] tworzą LOT: mają własności syntaktyczne i kompozycyjną semantykę;

27 Ad II. LOTH: dla każdej postawy A, istnieje psychologiczna relacja R taka, że: A ( O, P ) R ( O, [P] ), gdzie [P] znaczy, że P; myślenie = przyczynowy ciąg symboli [P]; symbole [P] tworzą LOT: mają własności syntaktyczne i kompozycyjną semantykę; myślenie = przyczynowy ciąg symboli [P] rozwijany ze względu na ich syntaktyczne własności.

28 Ad II. LOTH: dla każdej postawy A, istnieje psychologiczna relacja R taka, że: A ( O, P ) R ( O, [P] ), gdzie [P] znaczy, że P; myślenie = przyczynowy ciąg symboli [P]; symbole [P] tworzą LOT: mają własności syntaktyczne i kompozycyjną semantykę; myślenie = przyczynowy ciąg symboli [P] rozwijany ze względu na ich syntaktyczne własności. zachowujemy funkcjonalizm: stany R ( O, [P] ) są diadycznymi stanami funkcjonalnymi.

29 ad III. Argument (1): argument z produktywności myśli. Produktywność myśli ( POT): istnieje nieskończenie wiele postaw propozycjonalnych, które może przyjąć skończony umysł.

30 ad III. Argument (1): argument z produktywności myśli. Produktywność mowy ( POS): istnieje nieskończenie wiele aktów mowy, które może sformułować skończony umysł.

31 ad III. Argument (1): argument z produktywności myśli. Produktywność mowy ( POS): istnieje nieskończenie wiele aktów mowy, które może sformułować skończony umysł. Produktywność języka ( POL): istnieje nieskończenie wiele zdań, które może sformułować oraz zinterpretować skończony umysł.

32 ad III. Argument (1): argument z produktywności myśli. Produktywność mowy ( POS): istnieje nieskończenie wiele aktów mowy, które może sformułować skończony umysł. Produktywność języka ( POL): istnieje nieskończenie wiele zdań, które może sformułować oraz zinterpretować skończony umysł. Rozwiązanie POL: gramatyka genaratywno-transformacyjna.

33 ad III. Argument (1): argument z produktywności myśli. Rozwiązania POS: mówienie (= spełnianie aktów mowy) wiąże się z używaniem zdań.

34 ad III. Argument (1): argument z produktywności myśli. Rozwiązania POS: mówienie (= spełnianie aktów mowy) wiąże się z używaniem zdań. Rozwiązania POT: myślenie (= formułowanie postaw propozycjonalnych) wiąże się z używaniem zdań LOT;

35 ad III. Argument (1): argument z produktywności myśli. Rozwiązania POS: mówienie (= spełnianie aktów mowy) wiąże się z używaniem zdań. Rozwiązania POT: myślenie (= formułowanie postaw propozycjonalnych) wiąże się z używaniem zdań LOT; dlatego odrzucamy SR.

36 ad III. Argument (2): argument z racjonalności myślenia.

37 ad III. Argument (2): argument z racjonalności myślenia. Wyjściowa idea: nie każdy przyczynowy ciąg reprezentacji mentalnych jest rozumowaniem;

38 ad III. Argument (2): argument z racjonalności myślenia. Wyjściowa idea: nie każdy przyczynowy ciąg reprezentacji mentalnych jest rozumowaniem; por. ciąg skojarzeń z rozumowaniem ( Nakrapiana przepaska niesie śmierć Doyle a).

39 ad III. Argument (2): argument z racjonalności myślenia. Wyjściowa idea: nie każdy przyczynowy ciąg reprezentacji mentalnych jest rozumowaniem; por. ciąg skojarzeń z rozumowaniem ( Nakrapiana przepaska niesie śmierć Doyle a). Doniosły wynik metalogiki: operacje syntaktyczne zachowują własności semantyczne przekształcanych symboli;

40 ad III. Argument (2): argument z racjonalności myślenia. Wyjściowa idea: nie każdy przyczynowy ciąg reprezentacji mentalnych jest rozumowaniem; por. ciąg skojarzeń z rozumowaniem ( Nakrapiana przepaska niesie śmierć Doyle a). Doniosły wynik metalogiki: operacje syntaktyczne zachowują własności semantyczne przekształcanych symboli; wyprowadzenia naśladują wynikanie i rozumowanie.

41 Ad IV. Trzy pytania (a) (b) (c) Jaki jest zasięg LOTH? Jaki jest status LOTH? Gdzie stosuje się LOTH?

42 Ad IV. Trzy pytania (a) (b) (c) Jaki jest zasięg LOTH? Jaki jest status LOTH? Gdzie stosuje się LOTH? ad (a) LOTH jest tylko modelem, ponadto nie jest modelem wszystkiego;

43 Ad IV. Trzy pytania (a) (b) (c) Jaki jest zasięg LOTH? Jaki jest status LOTH? Gdzie stosuje się LOTH? ad (a) LOTH jest tylko modelem, ponadto nie jest modelem wszystkiego; ad (b) LOTH a hipoteza molekularnej budowy materii;

44 Ad IV. Trzy pytania (a) (b) (c) Jaki jest zasięg LOTH? Jaki jest status LOTH? Gdzie stosuje się LOTH? ad (a) LOTH jest tylko modelem, ponadto nie jest modelem wszystkiego; ad (b) LOTH a hipoteza molekularnej budowy materii; ad (c) LOTH w badaniach nad myśleniem i w badaniach nad kompetencją komunikacyjną.

45 Literatura: M. Aydede, The Language of Thought Hypothesis, w: E. N. Zalta (red.), Stanford Encyclopedia of Philosophy, Fall 2010 Edition, URL = < J. A. Fodor, Jak grać w reprezentacje umysłowe poradnik Fodora, w: Z. Chlewiński (red.), Modele umysłu, Warszawa 1999.

46 Literatura: M. Aydede, The Language of Thought Hypothesis, w: E. N. Zalta (red.), Stanford Encyclopedia of Philosophy, Fall 2010 Edition, URL = < J. A. Fodor, Jak grać w reprezentacje umysłowe poradnik Fodora, w: Z. Chlewiński (red.), Modele umysłu, Warszawa Dziękuję za uwagę.