LibreOffice Writer Poziom podstawowy Materiały szkoleniowe Nota Materiał powstał w ramach realizacji projektu e-kompetencje bez barier dofinansowanego z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa działanie 3.1 Działania szkoleniowe na rzecz rozwoju kompetencji cyfrowych oś priorytetowa III. Cyfrowe kompetencje społeczeństwa
[1/22] Writer Instalacja programu Żeby mieć na komputerze program Writer, trzeba ściągnąć cały pakiet LibreOffice. Najnowsza darmowa wersja znajduje się na stronie pl.libreoffice.org/pobieranie. Instalowanie pakietu LibreOffice odbywa się dwoma etapami. Pierwszy polega na pobraniu danych o konfiguracji sprzętu oraz danych dotyczących opcji instalacji programu podstawowego i programu Pomocy. Drugi polega na właściwej instalacji programu i programu Pomocy Czynności jakie trzeba wykonać w celu zainstalowania pakietu LibreOffice: 1 - Uruchomij przeglądarkę internetową, np. Google Chrome (na pasku zadań kliknij 2 - W polu adresu wpisz pl.libreoffice.org/pobieranie i wciśnij Enter 3 - W nowym oknie klikamy pierwszy przycisk: Główny instalator 2 Rysunek 1. Okno instalacji pakietu LibreOffice 3 Rysunek 2. Pierwszy etap pobierania W dolnej części ekranu widać, ile czasu pozostało do końca pobierania programu pierwszej z dwóch pozycji 4 - Klikamy drugi z przycisków: Wbudowana pomoc LibreOffice Rysunek 3. Drugi etap pobierania 4
[2/22] Writer Rysunek 4. Przyciski instalacji pakietu LibreOffice 5 - Klikamy pierwszą pozycję w lewej dolnej części ekranu 6 - W oknie kreatora instalacji programu LibreOffice 5.3, klikamy przycisk Dalej 6 Rysunek 4. Pierwszy krok instalacji pakietu LibreOffice 5.3 W drugim kroku wybieramy Typ instalacji. Zostawiamy zaznaczoną opcję Standardowa i klikamy przycisk Dalej Typ instalacji Rysunek 5. Drugi krok instalacji pakietu LibreOffice 5.3 W trzecim kroku instalacji decydujemy czy chcemy utworzyć skrót do programu na pulpicie (przycisk za pomocą którego możemy uruchamiać program z pulpitu). Zostawiamy zatem zaznaczoną opcję Utwórz skrót na pulpicie i wciskamy przycisk Instaluj.
[3/22] Writer Rysunek 6. Trzeci krok instalacji pakietu LibreOffice 5.3 W czwartym kroku instalacji pakietu widać postęp procesu instalacji w postaci przesuwania się zielonego paska Rysunek 7. Czwarty krok instalacji pakietu LibreOffice 5.3 W kolejnym kroku Kreator instalacji pokazuje postęp instalowania nowych plików w postaci przesuwania się zielonego paska Rysunek 8. Piąty krok instalacji pakietu LibreOffice 5.3 W ostatnim kroku Kreator instalacji informuje o zakończonej pracy. Należy tylko wcisnąć przycisk Zakończ.
[4/22] Writer Rysunek 9. Szósty krok instalacji pakietu LibreOffice 5.3 Uruchamianie programu Ponieważ skrót do pakietu LibreOffice znajduje się na pulpicie, należy zatem wyszukać a następnie kliknąć lewym klawiszem myszy ikonę Rysunek 10. Ikona skrótu do pakietu LibreOffice Na zaznaczonej ikonie skrótu wciskam klawisz Enter na klawiaturze Rysunek 11. Otwieranie okna programu Writer W nowym oknie klikam na nazwie Dokument tekstowy i otwiera się okno nowego dokumentu tekstowego
[5/22] Writer Rysunek 12. Okno pustego dokumentu Budowa okna programu Pasek tytułu Pasek menu Pasek standardowy Pasek formatowania Obszar edycji Rysunek 13. Okno programu Jak widać na powyższym rysunku, w obrębie okna głównego znajduje się kilka charakterystycznych obszarów. Najważniejszym z punktu widzenia użytkownika jest biały prostokąt na środku okna, zwany obszarem edycji. To właśnie w tym obszarze użytkownik może wpisywać tekst. Obszar edycji to czysta kartki papieru, na której możemy coś zapisać. Poza obszarem edycji w oknie głównym możemy wyodrębnić kilka innych obszarów zwanych paskami, zawierających ikony. Najwyżej usytuowanym paskiem jest pasek tytułu. Posiada go większość okien otwieranych w systemie Windows. W przypadku Writera pasek ten zawiera nazwę otwartego właśnie dokumentu (na rysunku 13 jest to Bez tytułu1) oraz trzy przyciski sterujące oknem: Minimalizuj, Przywróć i Zamknij. Rysunek 14. Pasek tytułu
[6/22] Writer Kliknięcie przycisku Zamknij powoduje zakończenie pracy z bieżącym dokumentem lub zamknięcie programu (jeżeli otwarty do edycji jest tylko jeden dokument). Kolejnym paskiem jest pasek menu. Rysunek 15. Pasek menu Zawiera on rozwijane listy poleceń. Przykładowo menu Plik zawiera polecenia związane z otwieraniem, zapisywaniem i drukowaniem plików. Rysunek 15. Niektóre polecenia menu Plik Najczęściej używane funkcje programu umieszczono w pasku standardowym, zastępując ich nazwy ikonami. Rysunek 16. Pasek standardowy Poniżej paska standardowego znajduje się pasek formatowania. Zawiera on przyciski za pomocą których możemy formatować tekst. Rysunek 17. Pasek formatowania
[7/22] Writer Ustawienia strony Na ekranie mamy kartkę papieru formatu A4 (szerokość 21 cm, wysokość 29,7 cm). Wszystkie marginesy są szerokości 2 cm Linijka Margines górny Margines prawy Margines lewy Kartka papieru Rysunek 13 Ustawienia strony Miejsce w które wstawiamy znaki z klawiatury Rysunek 14. Punkt wstawiania znaków z klawiatury Ponieważ wszystkie marginesy mają szerokość 2 cm, zatem szerokość obszaru w którym możemy pisać tekst wynosi 17 cm, co widać na linijce. Tworzenie prostego dokumentu Po uruchomieniu programu Writer natychmiast wchodzimy w tryb edycji dokumentu. Mamy przed sobą pusty obszar edycji. W jego lewym górnym rogu znajduje się kursor tekstowy, który wskazuje miejsce rozpoczęcia wpisywania tekstu. Jeżeli będziemy wpisywać dowolne znaki (np. litery) z klawiatury, będą się kolejno pojawiać na ekranie, a kursor za każdym razem automatycznie uaktualni swoją pozycję.
[8/22] Writer I Kursor myszy Kursor tekstowy Rysunek 15. Poruszanie się po dokumencie Wprowadzamy następujący tekst: Olsztyn, 28 lutego 2017r. [Enter] [Enter] Anna Kowalska [Enter] 10-345 Olsztyn [Enter] ul. Wiosenna 4 [Enter] [Enter] Dyrektor [Enter] Zakład Ubezpieczeń Społecznych [Enter] 10-243 Olsztyn [Enter] ul. Linki 7 [Enter] [Enter] Wniosek [Enter] o rozłożenie na raty należności z tytułu składek [Enter] [Enter] Zwracam się z wnioskiem o rozłożenie na trzy raty należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne w kwocie 1500 zł (słownie: jeden tysiąc pięćset złotych).[enter] [Enter] Do wniosku załączam dokumenty potwierdzające moją aktualną sytuację rodzinno-bytową.[enter] [Enter] Proszę o pozytywne rozpatrzenie niniejszego wniosku.[enter] [Enter] Z poważaniem[enter] Anna Kowalska Uwaga: przejście do nowego wiersza podczas wpisywania tekstu odbywa się automatycznie. Klawisza [Enter] używamy tylko wtedy, gdy chcemy, by w następnej linii tekstu rozpoczynał się nowy akapit. Wygląd ekranu po wpisaniu tekstu powinien być zgodny z poniższym rysunkiem:
[9/22] Writer Rysunek 16. Wygląd ekranu po wpisaniu tekstu Stworzenie takiego dokumentu jest dość łatwe. Efekt jednak nie jest najlepszy. Pismo to nie wygląda profesjonalnie. Należy zatem poprawić jego wygląd; Formatowanie tekstu Modyfikowanie wyglądu tekstu w edytorze Writer można przeprowadzić w dwojaki sposób. Podstawowym sposobem jest bezpośrednie formatowanie tekstu przy pomocy odpowiednich funkcji programu. Rozpoczynając formatowanie, musimy wyodrębnić fragment tekstu, którego wygląd chcemy zmodyfikować. Tekst możemy zaznaczać przy pomocy klawiatury lub myszy. Aby zaznaczyć dowolny fragment tekstu przy użyciu myszy, wystarczy przeciągnąć nad nim kursor, trzymając jednocześnie wciśnięty lewy przycisk myszy. To samo możemy wykonać za pomocą klawiatury, trzymając klawisz Shift i naciskając klawisze strzałek. Zaznaczony tekst wyświetlany jest na ekranie z niebieskim wyróżnieniem. I Rysunek 17. Wyróżnienie zaznaczonego tekstu Ponadto możesz stosować tzw. skrócone zaznaczanie pozwalające automatycznie zaznaczyć większy fragment tekstu: cały wyraz kliknij na nim dwa razy myszą; cały wiersz kliknij trzy razy na wybranym wierszu;
[10/22] Writer spójny fragment tekstu ustaw kursor na początku fragmentu, a następnie kliknij na jego końcu, przytrzymując [Shift]; kilka różnych fragmentów tekstu jednocześnie przytrzymując wciśnięty klawisz [Ctrl], przeciągaj myszą nad kolejnymi fragmentami przyciskając lewy klawisz myszy. Zaznaczony tekst można poddać formatowaniu. Najprościej wykonuje się to poprzez klikanie odpowiednich ikon lub pozycji w rozwijanych listach paska formatowania Lista dostępnych stylów tekstu Lista dostępnych krojów tekstu Rozmiar czcionki Pogrubienie tekstu, kursywa Pochylenie tekstu, kursywa Podkreślenie tekstu, kursywa Przekreślenie tekstu Kolor czcionki tekstu Kolor wyróżnienia tekstu Listy wypunktowane Listy numerowane Wyrównanie tekstu do lewego marginesu Wyrównanie tekstu do środka Wyrównanie tekstu do prawego marginesu Wyrównanie tekstu do lewego i prawego marginesu, wyjustowanie Odstępy między wierszami, interlinia Odstępy między akapitami Rysunek 18. Przyciski paska formatowania
[11/22] Writer Po prawej stronie paska formatowania wyróżniamy jeszcze dwa przyciski, mianowicie: Zwiększanie wcięcia akapitu Zmniejszanie wcięcia akapitu Rysunek 19. Wybrane przyciski paska formatowania Zaznaczając kolejne fragmenty tekstu i klikając odpowiednie ikony na pasku formatowania, możemy teraz przeformatować nasz dokument tak, jak przedstawia poniższy rysunek. Rysunek 20. Sformatowany dokument Aby to uczynić należy postępować następująco: 1 - Zaznacz cały dokument używając kombinacji Ctrl+A 2 - Zmień rodzaj czcionki na Tahoma
[12/22] Writer 2 Kliknij w polu Krój czcionki, a następnie w rozwiniętej liście, używając strzałek góra-dół, wyszukaj i kliknij nazwę Tahoma Rysunek 21. Wybór odpowiedniej czcionki formatowania 1 Wciśnij Ctrl+A, tekst zostanie zaznaczony na niebiesko 2 - Kliknij w dowolnym miejscu wiersza: Olsztyn, 28 lutego 2017r. i kliknij ikonę Wyrównanie tekstu do prawego marginesu Rysunek 22. Wyrównanie wiersza do prawego marginesu 3 - Zaznacz wiersz Anna Kowalska, klikając trzy razy lewym klawiszem myszy w dowolnym jego miejscu 4 - Kliknij ikonę Pogrubienie 3 4 Rysunek 23. Wybór ikony Pogrubienie dla zaznaczonego tekstu
[13/22] Writer 5 - Kliknij lewym klawiszem myszy pomiędzy wierszami: ul. Wiosenna 4, Dyrektor i wciśnij trzy razy klawisz [Enter] w celu zwiększenia odległości między akapitami 6 - Zaznacz: Dyrektor Zakład Ubezpieczeń Społecznych 10-243 Olsztyn ul. Linki 7 7 - Kliknij pięć razy ikonę zwiększ wcięcie 6 Przeciągnij wciśniętym lewym klawiszem po tekście zaczynając od Litery D a kończąc na cyfrze 7 7 Rysunek 24. Wcięcia wierszy akapitu 8 - Zaznacz dwa wiersze: Dyrektor Zakład Ubezpieczeń Społecznych 9 - Kliknij ikonę Pogrubienie 10 - Kliknij ikonę Kursywa 11 - Zwiększ Rozmiar czcionki do 16 pkt.
[14/22] Writer 11 9 10 8 Przeciągnij wciśniętym lewym klawiszem po tekście zaczynając od Litery D a kończąc na literze h Rysunek 25. Formatowanie wierszy akapitu 12 - Kliknij w pustym wierszu bezpośrednio przed wierszem Wniosek i wciśnij trzy razy [Enter] zwiększając odstępy między akapitami 13 - Zaznacz: Wniosek o rozłożenie na raty należności z tytułu składek 14 - Kliknij ikonę Pogrubienie 15 - Kliknij ikonę Kursywa 16 - Jeden raz klikamy Zwiększ wcięcie 12 14 15 13 16 Rysunek 26. Formatowanie tekstu 17 - Kliknij w dowolnym miejscu tekstu Zwracam się z wnioskiem o rozłożenie na trzy raty należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne w kwocie 1500 zł (słownie: jeden tysiąc pięćset złotych). 18 - Kliknij ikonę Do lewej i prawej (wyjustuj)
[15/22] Writer 17 18 Rysunek 27. Wyjustowanie tekstu 19 - Zaznacz Z poważaniem Anna Kowalska 20 - Kliknij ikonę Wyrównaj do prawej 19 19 Rysunek 28. Wyrównanie wierszy 21 - Zaznacz wiersz Anna Kowalska 22 - Kliknij ikonę Kursywa 22 21 Rysunek 29. Zapisanie tekstu kursywą
[16/22] Writer Nasz dokument powinien wyglądać tak, jak poniżej: Rysunek 30. Sformatowany dokument Zapisywanie dokumentu na dysku Bardzo często sporządzony przez nas dokument chcemy zapisać w miejscu, z którego potem będziemy go mogli odtworzyć do dalszej edycji lub druku. Aby zapisać otwarty (bieżący) plik na dysku twardym lub pendrive, należy wybrać z menu Plik polecenie Zapisz albo Zapisz jako... Różnica między tymi opcjami polega na tym, że wybierając opcję Zapisz jako..., zostaniemy poproszeni o podanie nazwy pliku za każdym razem, kiedy ją wybierzemy. Wybierając funkcję Zapisz, program zapyta o nazwę pliku jedynie wtedy, gdy dokument nie był wcześniej zapisywany. Jeżeli klikniemy tę opcję, a w polu edycji znajduje się plik, który ma już swoją nazwę i miejsce na dysku, program automatycznie usunie stary plik i zastąpi go nową wersją (tą, którą właśnie edytujemy). Starą wersję stracimy. Nasz dokument zapiszemy na Pulpicie pod nazwą Wniosek do ZUS. Aby zapisać nasz dokument należy: 1 - Klikamy przycisk Plik w pasku górnego menu 2 - W rozwiniętym menu klikamy polecenie Zapisz
[17/22] Writer 1 2 Rysunek 31. Zapisywanie pliku na dysku 3 - W otwartym oknie Zapisywanie jako w polu Nazwa pliku wpisujemy nazwę Wniosek do ZUS 4 - W lewej części okna klikamy na nazwie Pulpit 5 - Klikamy przycisk Zapisz w dolnej części okna Zapisywanie jako 4 3 5 Rysunek 32. Zapisanie pliku na Pulpicie
[18/22] Writer Otwieranie wcześniej zapisanego dokumentu Aby otworzyć zapisany wcześniej dokument, należy: 1 - Na pasku górnego menu klikamy przycisk Plik Pojawi się wtedy okno dialogowe, którego wygląd przedstawiony jest na rysunku 33 1 Rysunek 33. Otwieranie wcześniej zapisanego pliku 2 2 - W oknie tym klikamy przycisk Otwórz 3 - W nowym oknie, w lewej jego części klikamy nazwę Pulpit 4 - Używając strzałek po prawej stronie okna przewijamy listę tak, aż wyszukamy nazwę Wniosek do ZUS 5 - Klikamy tą nazwę i wciskamy przycisk Otwórz w dolnej części okna 4 3 Rysunek 34. Otwieranie dokumentu 5
[19/22] Writer Drukowanie dokumentu Drukowanie dokumentu najlepiej rozpocząć od sprawdzenia, jak będzie on wyglądał na papierze. Służy do tego funkcja Podgląd wydruku.po jej wybraniu na ekranie pojawi się podgląd drukowanej strony (rysunek 35) oraz dodatkowy pasek podglądu strony (rysunek 36). Aby wybrać funkcję Podglądu wydruku, należy: 1 - Na pasku górnego menu kliknąć przycisk Plik 2 - W rozwiniętym menu wyszukać i kliknąć polecenie Podgląd wydruku 1 1 3 - Rysunek 35. Wybieranie Podglądu wydruku Po jej wybraniu polecenia Podgląd wydruku na ekranie pojawi się podgląd drukowanej strony (rysunek 36) oraz dodatkowy pasek podglądu strony (rysunek 37).
[20/22] Writer Rysunek 36. Podgląd drukowanej strony Wyświetlenie na pełnym ekranie Przycisk zamykania podglądu wydruku Ustawienie opcji druku podglądu Powiększenie podglądu Pomniejszenie podglądu Skala podglądu Skocz do następnej strony Rysunek 37. Pasek podglądu strony Ilość stron pokazywana jednocześnie Podgląd dwóch stron Dokument możemy drukować z poziomu Podglądu wydruku. Aby rozpocząć drukowanie podglądu, klikamy ikonę Drukuj podgląd stron. Na ekranie pojawi się okno przedstawione na rysunku 38. Postępujemy następująco: 1 - Na wstępie z rozwijanej listy zainstalowanych drukarek wybieramy drukarkę, na której chcemy wydrukować dokument. 2 - Następnie możemy wybrać numery stron do druku, zakres stron (np. 10 20), druk zaznaczonego w tekście fragmentu lub druk wszystkich stron.
[21/22] Writer 3 - Pozostaje nam jeszcze podanie ilości kopii (domyślnie ustalona jest jedna kopia) oraz sposób ich sortowania. 4 - Wciskam OK 1 2 3 4 Rysunek 38. Okno Drukuj Drukowania dokumentu można dokonać również w inny sposób, po zamknięciu Podglądu wydruku. Wówczas postępujemy następująco: 1 - Na pasku górnego menu klikamy przycisk Plik 2 - W rozwiniętym menu klikamy polecenie Drukuj 3 - Pojawia się takie samo okno jak na rysunku 38 4 - Dokonujemy odpowiednich wyborów tak jak na rysunku 38 5 - Klikamy przycisk OK 1 2 Rysunek 39. Okno Drukuj