WCZESNE ROZPOZNAWANIE ZABURZEŃ O CHARAKTERZE DYSLEKTYCZNYM PRZEZ RODZICA
NA POCZĄTKOWYM ETAPIE NAUKI: KLASY I-III Mówimy jeszcze o Ryzyku Dysleksji, Ryzyko nie równa się dysleksji
DYSLEKSJA ROZWOJOWA i trudności z nią związane mają wpływ na występowanie niepowodzeń w nauce nie tylko j. polskiego, lecz także wszystkich innych przedmiotów nauczanych w szkołach: języków obcych, matematyki, geografii, wf-u, techniki.
DYSLEKSJA ROZWOJOWA czyli specyficzne trudności w nauce czytania i pisania (przy prawidłowym poziomie umysłowym, prawidłowym widzeniu i słyszeniu) DYSLEKSJA DYSORTOGRAFIA DYSGRAFIA
DYSLEKSJA za Martą Bogdanowicz Trudności w opanowaniu umiejętności czytania DYSORTOGRAFIA Trudności w opanowaniu umiejętności poprawnego pisania, szczególnie pod względem ortograficznym DYSGRAFIA Trudności w osiąganiu dobrego poziomu graficznego pisma
UWARUNKOWANIA TRUDNOŚCI SZKOLNYCH Tkwiące w uczniach Środowiskowe Dydaktyczno-wychowawcze CZYNNIKI WEWNĘTRZNE MAJĄCE WPŁYW NA WYSTĘPOWANIE TRUDNOŚCI W NAUCE Odpowiedni poziom rozwoju ogólnej sprawności umysłowej, głównie myślenia i mowy Emocjonalno-motywacyjne możliwości uczenia się Sprawność funkcji percepcyjnomotorycznych, będących podstawą rozwoju sfery poznawczej dziecka
ZABURZENIA ROZWOJU PSYCHORUCHOWEGO PERCEPCJA WZROKOWA A PISANIE: Mylenie liter graficznie podobnych: a-o, n-m, l-t, r-n, E-F, znaków matematycznych, symboli, wzorów Mylenie wyrazów podobnych: rak-rok, długidrugi Opuszczanie zdobnych elementów graficznych, znaków interpunkcyjnych, znaków matematycznych Gubienie liter przy zbiegu spółgłosek: kratkakrata, furtka, furta Nie respektowanie wielkich liter na początku zdania PERCEPCJA WZROKOWA: Mylenie liter podobnych lecz inaczej położonych: d-p, b-p, g-p, m-w Trudności w różnicowaniu podobnych układów: ab-ba, da-ad Przestawianie liter w wyrazie- kot-kto, koralekolare Niewłaściwe zaplanowanie tekstu na stronie Mylne zapisywanie kierunku wyrazów
PERCEPCJA WZROKOWA A CZYTANIE Dodawanie liter nie istniejących: kotka-koteka, sok-soki Czytanie na pamięć, zgadywanie, przeskakiwanie liter, opuszczanie liter: kolejka-koleja, drwa-dwa Przestawianie kolejności sylab, liter, wyrazów Opuszczanie końcówek wyrazowych: drzewo-drzew, pojazd- pojaz Wolne tempo czytania, niechęć do czytania głośnego Niskie rozumienie treści ze względu na dużą koncentrację na samym odczytaniu wyrazów Mylenie liter i wyrazów graficznie podobnych
ZABURZENIA ROZWOJU PSYCHORUCHOWEGO PERCEPCJA SŁUCHOWA: Liczne błędy szczególnie podczas pisania ze słuchu Łączenie wyrazów w zdaniu: wszkole, napolu, wczasie Opuszczanie dyktowanych liter, sylab, wyrazów Dodawanie liter, sylab: domek-i, skacze-m, kurzy-sz Opuszczanie końcówek przy zbiegu spółgłosek: spostrzegł- spostrzeg PERCEPCJA SŁUCHOWA A CZYTANIE: Trudności w składaniu dźwięków w całość( wyraz) oraz ich rozkładaniu( dzielenie na sylaby, głoski, liczenie głosek Długo utrzymujące się czytanie głoskowe, sylabowe Trudności w płynnym czytaniu, właściwej intonacji Zamiana liter podczas czytania: domek-tomek, mrówka-krówka Słaba pamięć słuchowa, trudności w nauce treści na pamięć, zasad ortograficznych, wzorów, definicji
ZABURZENIA ROZWOJU PSYCHORUCHOWEGO ROZWÓJ RUCHOWY ( motoryka) Niska sprawność manualna ( wszystkie przedmioty szkolne: plastyka, wf, geometria.) Niekształtne pismo, rozchwiane litery, brak między nimi połączeń, litery nie mieszczą się w liniaturze Duża ilość skreśleń i poprawek w zeszytach, pozaginane rogi Wolne tempo pisania, pismo czasami nieczytelne pomimo dużego wysiłku wkładanego przez dziecko Duża męczliwość ręki Zbyt mocne lub za słabe naciskanie długopisu
Pomoc Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Jeżeli niepokoją Cię trudności w nauce, trwają w czasie i nie ustępują pomimo ćwiczeń domowych warto zgłosić się do poradni, nawet jeżeli uczeń uczęszcza do klas początkowych. Wystarczy wypełnić wniosek w poradni. Badanie i porada są bezpłatne. Etapy diagnozy w poradni: Rozmowa z rodzicem na temat rozwoju dziecka, opis trudności szkolnych. Diagnoza psychologiczna określająca poziom rozwoju dziecka, jego możliwości, inteligencję. Diagnoza pedagogiczna, określająca, czy poziom czytania, pisania i liczenia jest właściwy dla wieku dziecka. Rozmowy z diagnostami na temat przyczyn trudności, uzyskanie porad, wskazówek do pracy z dzieckiem w domu. Wydanie na wniosek rodzica odpowiedniej opinii pomocnej w pracy z uczniem w szkole i domu. Łączny czas diagnozy dziecka to ok. 4 godzin.
CO MOŻEMY ZROBIĆ W DOMU Ćwiczyć Tylko systematyczne ćwiczenia domowe pod kierunkiem i we współpracy z rodzicem mogą przynieść efekty pod postacią stopniowego pokonywania trudności szkolnych dziecka. Propozycje ćwiczeń domowych Brzydkie pismo kreślenie kształtów graficznych w powietrzu, malowanie kształtów graficznych palcami lub farbami na dużym arkuszu papieru, obwodzenie konturu według wzoru: pogrubianie, wypełnianie konturów poprzez kreskowanie, rysowanie szlaczków bez odrywania ręki, łączenie liczb porozrzucanych na kartce, labirynty, gry planszowe, lepienie i malowanie : ugniatanie plasteliny, wałkowanie, wydzieranie i wycinanie : rozdzieranie i rozcinanie papieru po narysowanych liniach poziomych, pionowych, krzywych, spiralnych, nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków.
Propozycje ćwiczeń domowych Zaburzenia percepcji wzrokowej układanie puzzli, klocków, odnajdywanie różnic między obrazkami, składanie obrazka z pociętych elementów, ćwiczenie wodzenia oczami za przedmiotem trzymanym przez rodzica, układanki, łamigłówki, układanki sylabowe, wycinanie z gazet słów, liter, sylab i tworzenie z nich tekstów, układanie figur z zapałek na kartonie według podanego modelu, składanie całości obrazka z jego części według wzoru układanie obrazka z części bez wzoru układanie klocków typu mozaika według wzoru obwodzenie konturów według podanego wzoru
Propozycje ćwiczeń domowych Zaburzenia percepcji słuchowej wyróżnianie wyrazów w długich zdaniach, liczenie wyrazów, wskazywanie jaki wyraz wystąpił na miejscu trzecim, piątym itp., kończenie wyrazów: rodzic podaje pierwszą sylabę dziecko dokańcza, układanie kilku usłyszanych wyrazów od najkrótszego do najdłuższego( bez zapisywania słów na papierze), dobieranie w pary wyrazów różniących się tylko jedną głoską: kosa-koza, podkreślanie niebieską kredką wyrazów, które syczą, a czerwoną tych, które szumią, wymyślanie rymów, wymyślanie ciągu wyrazów zaczynających się na tę samą literę, zabawa dla całej rodziny, która stara się wymyślać historyjki składające się z wyrazów na tą samą literę, rozwijanie pamięci słuchowej przez: naukę na pamięć piosenek, wierszy, tekstów ciągu liczb lub liter, podział zdań na wyrazy, podział wyrazów na sylaby, rozpoznawanie samogłoski na początku i na końcu wyrazu, rozpoznawanie spółgłosek na początku wyrazu, tworzenie sylab z określoną samogłoską.
Propozycje ćwiczeń domowych Zaburzenia grafii oburęczne malowanie farbami takich samych kształtów, rysowanie baloników, pokrywanie dużych powierzchni kredkami lub farbami, kreślenie w powietrzu kół, kreślenie na tablicy, oburęczne bieganie kredą po tablicy lub papierze, kreślenie dużych kształtów oburącz, kreślenie oburącz kształtów symetrycznie do narysowanej linii pionowej, wałkowanie węży z plasteliny, ćwiczenie ruchliwości palców( naśladowanie deszczu, gry na pianinie, pisanie na maszynie), wyklejanki z kulek z bibuły, rysowanie linii poziomych na przemian z pionowymi, liczenie kratek, rysowanie krzyża itp. oburęczne malowanie farbami takich samych kształtów, rysowanie baloników, pokrywanie dużych powierzchni kredkami lub farbami, kreślenie w powietrzu kół, kreślenie na tablicy, oburęczne bieganie kredą po tablicy lub papierze, kreślenie dużych kształtów oburącz, kreślenie oburącz kształtów symetrycznie do narysowanej linii pionowej, wałkowanie węży z plasteliny, ćwiczenie ruchliwości palców( naśladowanie deszczu, gry na pianinie, pisanie na maszynie), wyklejanki z kulek z bibuły, rysowanie linii poziomych na przemian z pionowymi, liczenie kratek, rysowanie krzyża itp.
PRZYGOTOWAŁA : mgr Anna Paziuk-Figura z PORADNI PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ W BRZEGU Bibliografia: 1. Barbara Zakrzewska Trudności w czytaniu i pisaniu 2. Irena Czajkowska, Kazimierz Herda Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole 3. Ministerstwo Edukacji Narodowej- Biblioteczka Reformy O dysleksji czyli specyficznych trudnościach w nauce