Heurystyki decyzyjne Definicja: heurystyka algorytm Struktura: I element każdej heurystyki określa sposób, w jaki przeszukujemy otoczenie w poszukiwaniu istotnej informacji II element to reguła stop (kiedy poprzestać poszukiwać informacji, a podjąć decyzję) Geneza: ewolucja
Rodzaje heurystyk: 1. Rozpoznawanie tego-co-znajome 2. Kategoryzacja przez eliminację 3. Szukanie jedynej różnicy Miej to-na-oku
1. Rozpoznawanie tego-co-znajome (rozpoznawanie/ignorowanie) Które z miast w danej parze jest większe? Wybieram to miasto jako większe, które nazwa brzmi znajomo > 73% = 50% < 60%
Morał: więcej-znaczy-mniej czyli pochwała pewnej dawki ignorancji (dobroczynna dawka ignorancji albo szkodliwość nadmiaru informacji i wiedzy ) bowiem wiedząc mniej, a nie dokonując rozważnej i powolnej oceny na podstawie wszelkich danych, częściej podejmujesz trafniejszą decyzję
2. Kategoryzacji przez eliminację Jak potraktować pacjenta z bólem serca? Jak szybko i trafnie lekarz może błyskawicznie podjąć decyzję, która pacjentowi uratuje życie?
Metoda trzech kroków Ciśnienie skurczowe krwi w ciągu ostatnich 24 h > 91? Nie wysokie ryzyko (Intensywna Terapia)
Ciśnienie skurczowe krwi w ciągu ostatnich 24 h > 91? Tak Wiek > 62,5 lat?
Ciśnienie skurczowe krwi w ciągu ostatnich 24 h > 91? Tak Wiek > 62,5 lat Nie NISKIE RYZYKO (interna, powrót do domu)
Ciśnienie skurczowe krwi w ciągu ostatnich 24 h > 91? Tak Tak Wiek > 62,5 lat Częstoskurcz komorowy serca?
Ciśnienie skurczowe krwi w ciągu ostatnich 24 h > 91? Tak Tak Wiek > 62,5 lat Częstoskurcz komorowy serca? Nie NISKIE RYZYKO (interna, powrót do domu)
Ciśnienie skurczowe krwi w ciągu ostatnich 24 h > 91? Tak Wiek > 62,5 lat? Tak Częstoskurcz komorowy serca? Tak WYSOKIE RYZYKO (Intensywna Terapia)
Jak szybko rozpoznać intencje partnera i równie szybko zareagować? Jakie ma zamiary tajemniczy przechodzień i jak uniknąć agresji z jego strony? Poszukuj wskazówek poprzez zastosowanie podstawowych kategorii zachowania kojarzących się z wrogością, przyjaźnią itp. Następnie eliminuj te kategorie zachowań, których oznak nie dostrzegasz w jego zachowaniu poprzestając na kategorii ostatniej, której nie zdołałeś wyeliminować
Morał: wybierz to-co-ostatnie wybór na podstawie istnienia ostatniej z porównywanych cech jakiegoś obiektu w stosunku do innych
3. Szukania jedynej różnicy (decyzja z jednego powodu) Jak podzielić majątek pomiędzy synów: wszystko przekazać pierworodnemu jako jedynemu dziedzicowi, czy spuściznę po sobie podzielić równo pomiędzy wszystkich? Porównywanie par miast przez cudzoziemców: które z miast w danej parze jest większe? (dopuszczalne uzyskanie tylko jednej informacji)
Morały: wybierz to-co-najlepsze (lepszość/gorszość cechy jako podstawa wyboru) wybierz to-co-się-minimalnie-różni (wybór tylko na podstawie jednej cechy) miej to-na-oku (wybór przy ignorowaniu wszystkich narzucających się podstaw wyboru)
miej to-na-oku czyli uwzględniaj tylko kąt widzenia Senator amerykański w 2004 r. do sekretarza stanu w administracji G.W.Busha (Jr) zwracając uwagę, że USA utrzymują 135 tys. żołnierzy w Iraku, podczas gdy Al-Kaida atakuje gdzie indziej: Chciałbym zapytać Pana, Panie Wolfowitz, czy jest Pan pewien, że mamy piłkę na oku?
Jak złapać piłkę w baseballu czy w krykiecie?
Utkwij wzrok w nadlatującej piłce Puść się pędem Miarkuj tempo swego biegu tak, by kąt, pod jakim widzisz piłkę, pozostawał stały
Wspólna cecha heurystyk: Ich wykorzystywanie eliminuje cały szereg danych, których analiza spowolniły wybór i zakłóciłaby szybką reakcję Funkcja heurystyk: Pójście na skróty w sytuacji, gdy trudno spełnić wymóg podjęcia decyzji bardzo złożonej, trudnej i bardzo szybko zamiast dysponowania pełną informacją, wykonywania całej serii porównań i obliczeń, czego wymaga podjęcie decyzji w warunkach pełnej racjonalności.
Zalety: Podjęcie decyzji możliwe na podstawie małej ilości informacji i przy użyciu prostych reguł. Temat nieobowiązkowej pracy domowej: Jakie są wady i mankamenty heurystyk?