Dagmara Oleksy SCENARIUSZ WARSZTATÓW "WIEŚ TAŃCZY I ŚPIEWA" Czynności wstępne: 1) przywitanie uczestników, 2) przedstawienie się, 3) rozdanie karteczek z imionami. Wprowadzenie: 1) pytania do uczestników: czy znacie jakieś tańce ludowe? czy potraficie je zatańczyć? czy znacie jakieś piosenki ludowe? czy potrafilibyście zaśpiewać przynajmniej jedną zwrotkę?; 2) krótkie przedstawienie celu warsztatów: wyjaśnienie pojęcia folkloru, taniec i śpiew jako ważne składniki folkloru, tańce narodowe (tańce regionalne, które upowszechniły się w całym kraju; jest ich 5 polonez, krakowiak, mazur, oberek i kujawiak, i tańce regionalne charakterystyczne dla danego regionu, np. Śląskie trojak, mietlok, zwodzony, podhalańskie - zbójnicki, krzesany), poznanie podstawowych kroków trzech tańców: poloneza, krakowiaka i trojaka wraz z towarzyszącym im śpiewem.
Część główna: 1) Chodzony Pierwowzór poloneza. Nazywany także polskim, wolnym, pieszym albo powolnym. Spotkać go można w różnych regionach Polski. Zazwyczaj związany był z obrzędem wesela. Rozpoczynano nim lub kończono weselne uroczystości. Tańczono go także podczas innych wielkich uroczystości. Chodzonemu najczęściej towarzyszył śpiew. b) krok taneczny W chodzonym występuje tylko jeden krok taneczny, podobny do poloneza; na "raz" lekkie dygnięcie lewej nogi (przy kroku do przodu nogą prawą), a następnie nogi prawej (przy kroku do przodu lewą nogą). c) układ rąk Partnerka stoi po prawej stronie partnera. Trzymanie jak w polonezie na wyciągniętej przed siebie na wysokości piersi prawej ręce partnera swoją lewą rękę opiera partnerka; ręce zewnętrzne swobodne zwisają w dół (ewentualnie chłopak trzyma rękę opartą na biodrze); Tancerka układ rąk jak wyżej, tancerz lewą ręką chwyta dłoń partnerki, prawą zaś przenosi za plecy dziewczyny lub w górę na skos za jej głową; d) piosenka "A gdy będzie słońce i pogoda" e) prosty układ taneczny 1 zwrotka pary idą po okręgu; 2 zwrotka dziewczęta tworzą wewnętrzne koło łapiąc się za ręce i idą po okręgu, chłopcy tworzą koło zewnętrzne, ale nie trzymają się za ręce i idą w przeciwnym kierunku niż dziewczyny; 3 zwrotka na powrót łączymy się w pary i idziemy za pierwszą parą półokręgiem, dochodząc do punktu na środku sali, 4 i 5 zwrotka od środka sali idą kolejno para za parą, dochodząc do przodu rozchodzą się raz w lewo, raz w prawo, spotykając się znów na srodku sali przy końcu, 6 i 7 zwrotka pary łaczą się w czwórki i idą do przodu, tu znów rozchodzą się na dwie strony i zmierzają ku tyłowi sali, 8 zwrotka tunel (w tunelu trzymanie drugie),
9 zwrotka tunel II grupa dojście do siebie obu grup, utworzenie linii prostej, ukłon 2) Krakowiak Jeden z pięciu tańców narodowych wywodzący się z okolic Krakowa. Żywy i skoczny. Od sposobu tańczenia często nazywany był też suwanym, mijanym, przebieganym. Taniec ten tańczy się parami. Składa się on z dwóch zasadniczych części: cwału bocznego wykonywanego przez 8 lub 16 taktów oraz figur tanecznych. b) ustawienie i trzymanie w parach Trzymanie I otwarte tancerz i tancerka stoją obok siebie, ręce na biodrach, tancerz wyciąga jedną rękę strzeliście do góry, tę w kierunku tańca. Trzymanie II tancerze stoją twarzami do siebie, bokiem do kierunku ruchu; tancerz obejmuje tancerkę w pasie prawą ręką, lewą unosi wyprostowaną nad głową w kierunku ruchu, tancerka kładzie lewą dłoń na prawym ramieniu chłopca, prawą rękę unosi nad głową w kierunku ruchu. c) krok podstawowy cwał Dostawianie nóg bokiem w kierunku tańca. Cwał niski na całej stopie, cwał wysoki na palcach. d) figury taneczne Krzesanie na nogach lekko ugiętych; pięta, palce, 3 przytupy Kaszka para trzyma się za skrzyżowane ręce i tańczy wokół swej osi cwałem Haczyk partnerzy stojąc naprzeciw siebie chwytają się pod zgięty łokieć i wykonują podskoki dookoła osi pary Kolanko jedna osoba przyklęka na kolano, a druga trzymając ją za wyciągnięty palec tańczy w podskokach dookoła przyklękającego Koło zębate chłopcy tworzą koło łapiąc się za ręce, dziewczynki stoją na zewnątrz koła pomiędzy partnerami i kładą obie dłonie na ich złączonych dłoniach, wszyscy poruszają się w tym samym kierunku cwałem bocznym e) układ taneczny ("Hej na krakowskim rynku") 4 takty przygrywka 8 taktów "Lajkoniku laj laj...": dzieci cwałem niskim wybiegają z przeciwległych
brzegów sali na środek i formują koło 1 zwrotka cwał pojedynczo po okręgu w prawo z wyciągniętą prawą ręką, pierwsza część zwrotki niski, od "chłopcy i dziewczęta..." - wysoki Refren 3 kroki do środka koła, tupnij, wróć 3 do tyłu tupnij (4 razy) 2 zwrotka cwał w parach po okręgu w prawo Refren krzesanie w ustawieniu w parach naprzeciwko siebie (4 razy) 3 zwrotka koło zębate, cwał w prawo Refren haczyki, najpierw w prawo, potem w lewo 4 zwrotka cwał pojedynczo po okręgu w prawą stronę, pierwsza część zwrotki przodem do środka koła, druga część tyłem do środka koła 4 takty "Ten lajkonik, nasz lajkonik, po Krakowie zawsze goni" kolanko: jedna osoba klęka, druga obskakuje ją dookoła w prawą stronę zakończenie "Lajkoniku laj laj..." - kaszka w prawo, potem w lewo 3) Trojak Najbardziej znany taniec śląski, tańczony trójkami, stąd nazwa. Tancerz stoi w środku i trzyma dwie partnerki za ręce. Dzieli się na dwie części szybką i wolną. b) trzymanie Tancerz w środku, dwie tancerki po bokach trzymają tancerza za ręce na wysokości klatki piersiowej. c) krok podstawowy do wolnej melodii zwrotki Najpierw do przodu z wyciąganiem na przemian skośnie przed sobą raz prawej, raz lewej nogi, następnie to samo do tyłu. d) figury taneczne do szybkiej melodii refrenu Dziewczęta kręcą się podskakując wokół własnej osi pod rękami chłopca. Chłopiec tańczy haczyki raz z jedną, raz z drugą dziewczyną. Zawijanka najpierw jedna, potem druga dziewczyna tańcząc obrotem zwijanym zbliża się do chłopca, przy nim przytup, następnie odwija się na swoje miejsce i znów przytup. e) piosenka "Zasiali górale owies" Zasial górale owies, owies,
od końca do końca tak jest, tak jest. Zasiali górale żyto, żyto, od końca do końca wszystko, wszystko. Ref. (x2) W polu stoją trzy mendele, w domu dwa, w domu dwa. Nie podoba mi się żadna, tylko ta, tylko ta. f) układ taneczny 1 zwrotka posuwiście 8 kroków do przodu, następnie 8 do tyłu Refren haczyk z partnerką z prawej strony, obrót w prawą stronę; druga dziewczyna w tym czasie obraca się sama wokół własnej osi; zmiana partnerek 2 zwrotka j.w. Refren dziewczęta kręcą się podskakując wokół własnej osi pod rękami chłopca 3 zwrotka j.w. Refren zawijanka: najpierw dziewczyna z prawej zawija się i odwija z przytupem, dziewczyna z lewej w tym czasie stoi trzymając partnera za rękę; następnie zawija się i odwija dziewczyna lewa Powtórka refrenu obie partnerki zawijają i odwijają się jednocześnie Zakończenie podsumowanie: 1) podziękowanie uczestnikom za warsztaty, 2) pytania do dzieci: czego nauczyły się na warsztatach? co im się najbardziej podobało? 4) zachęcenie do wzięcia udziału w Festiwalu w konkursie wycinanki, piosenki i tańca, 5) wręczenie dyplomu-podziękowania dla placówki za uczestnictwo w warsztatach.