RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ ROK SZKOLNY 2016/2017 - pierwsze półrocze Czytelnictwo uczniów, działania szkoły w zakresie rozwijania kompetencji czytelniczych oraz upowszechniania czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży. KONCEPCJA BADANIA 1.1 Podstawa prawna: Rozporządzenie MEN z dnia (Dz. U. poz. 1270) 1.2. Przedmiot ewaluacji: 12 sierpnia 2015r. w sprawie nadzoru pedagogicznego Czytelnictwo uczniów, działania szkoły w zakresie rozwijania kompetencji czytelniczych oraz upowszechniania czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży. 1.3. Cele ewaluacji: Zebranie informacji na temat zakresu czynności służących: a) doskonaleniu działań szkoły rozwijających kompetencje czytelniczych, b) upowszechnianiu czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży. 1.4. Pytania kluczowe: 1) Jaki jest stan wyposażenia biblioteki w woluminy, czasopisma i e-booki? 2) Z jaką częstotliwością uczniowie czytają książki w czasie wolnym? 3) Jaka jest liczba wypożyczeń? 4) Po jaki rodzaj literatury uczniowie sięgają najczęściej? 5) Czy czas pracy biblioteki szkolnej umożliwia łatwy dostęp do niej, a stan jej wyposażenia w woluminy, czasopisma, e-booki, materiały edukacyjne jest wystarczający? 6) W jaki sposób nauczyciele upowszechniają czytelnictwo wśród uczniów? 1.5. Kryteria ewaluacji: 1) Nauczyciele rozpoznają potrzeby uczniów w zakresie czytelnictwa. 2) Czas pracy biblioteki szkolnej umożliwia łatwy dostęp do niej, a stan jej wyposażenia w woluminy, czasopisma, e-booki, materiały edukacyjne jest wystarczający. 3) Nauczyciele stosują różnorodne metody upowszechniania czytelnictwa wśród uczniów. 4) Uczniowie chętnie korzystają z biblioteki szkolnej. 1
1.6. Informacje dotyczące sposobu przeprowadzenia ewaluacji: Wskazanie źródeł informacji, metod i narzędzi badawczych: Powołany Zespół ds. ewaluacji wewnętrznej, w składzie: A. Malec, R. Dziomdziora, A. Misztal, opracował projekt, harmonogram i narzędzia badawcze ewaluacji. Przeprowadził badania wśród większości rodziców uczniów naszej szkoły, wśród uczniów kl. II-VI oraz nauczycieli za pomocą opracowanych ankiet. Dokonał analizy dokumentów bibliotecznych. 1.7. Odbiorcy ewaluacji: - dyrektor, - nauczyciele, - uczniowie, - rodzice. 1.8. Czas przeprowadzenia ewaluacji: wrzesień 2016 - styczeń 2017 1.9. Sposób upowszechniania wyników raportu: - prezentacja i dyskusja podczas zebrania Rady Pedagogicznej, - zamieszczenie na stronie internetowej szkoły, - prezentacja uczniom podczas godzin wychowawczych (najważniejsze informacje), - prezentacja rodzicom na zebraniach (najważniejsze informacje). 2
Rozwijanie kompetencji czytelniczych oraz upowszechnianie czytelnictwa wśród uczniów wyniki ankiety przeprowadzonej wśród uczniów klas II VI: 1. Ile masz swoich własnych książek w domu? od 0 do 5 książek: 13% od 5 do 20 książek: 44% od 20 do 50 książek: 27% od 50 do 150 książek: 10% więcej niż 150 książek: 6% Blisko połowa ankietowanych uczniów klas II-VI posiada w domu od 5 do 20 książek, a blisko 30% od 20 do 50 książek. 2.Jak często czytasz książki w czasie wolnym? Najwięcej badanych uczniów klas II-VI 41% - czyta książki codziennie lub prawie codziennie. Przynajmniej raz w tygodniu czyta - 29%, nieco mniej 16 % co najmniej raz w miesiącu, a 14 % kilka razy w roku. 3. Ile książek przeczytałeś/-łaś w zeszłym roku? Największa grupa badanych uczniów 34% - przeczytała w ciągu roku od 4 do 9 książek. Nieco mniej 31% - przeczytało od 10 do 20 książek, a więcej niż 21książek przeczytało 25% uczniów. Najmniej przeczytało 10% uczniów(3 książki). 4. Jakie książki czytasz w czasie wolnym? Największym zainteresowaniem cieszy się literatura dla dzieci, bajki oraz książki przygodowe po 36%, nieco mniejszym komiksy 32% i fantastyka 29%. Oprócz tego chętnie czytają książki popularnonaukowe 15%. 5. Skąd pochodzą książki, które czytasz w czasie wolnym? 80% ankietowanych wypożycza książki z biblioteki szkolnej, 54% korzysta z domowych zbiorów, a 27% dostało w prezencie. 3
6. Jak oceniasz jakość zasobów biblioteki szkolnej? Według opinii ankietowanych uczniów klas II - VI znajdująca się w niej liczba książek jest wystarczająca - 80 %, bardzo bogata 20%. 7. Czy rodzice zachęcają Cię do czytania? 67% uczniów jest często zachęcana do czytania przez rodziców, rzadko 26%. Jedynie 7% uczniów nie jest zachęcanych do czytania. 8. Czy rodzice/ opiekunowie kupują Ci książki do czytania? Ponad połowa ankietowanych 56% - rzadko otrzymuje książki od rodziców, 43% uczniów dostaje książki do czytania. Wyniki ankiety wskazują,że jedynie 1% rodziców nie kupuje książek swoim dzieciom. 9. Czy uważasz, że książka to dobry prezent dla Ciebie? Książka jest dobrym prezentem dla 85% ankietowanych uczniów. Jedynie 15% nie chce takiego prezentu. 10. Czy czytasz lektury szkolne? 86% ankietowanych uczniów czyta lektury szkolne w całości. Natomiast fragmenty lub opracowania lektur czyta po 7%. 11. Jeśli mógłbyś/mogłabyś uzupełnić zasoby biblioteki szkolnej, to o jakie gatunki, tytuły czy autorów? Opium w rosole M. Musierowicz Oskar i pani Róża E. E. Schmith Dolina tęczy L. Montgomery Ania z Zielonego Wzgórza L. Montgomery List z tamtego świata, Szaleństwa panny Ewy, Awantura o Basię K. Makuszyński Garfield i zaczarowany ołówek Za niebieskimi drzwiami M. Szczygielski Jak zostać piłkarzem S. Bąk Inna I. Jurgielewiczowa Dzieciaki świata, Zwierzaki świata M. Wojciechowska 4
O kocie, który został czarodziejem A. Onichimowska Strój twoich marzeń, Magiczna przemiana, Chłopaki na scenę K. Mckain Przygody krasnala Hałabały Cudaczek Wyśmiewaczek Magda, Paweł i ty K. Kleniewska Kowaliszyn Wierszykarnia D. Wawiłow Oto jest Kasia Karolcia Kajtkowe przygody Zapałka na zakręcie, Jezioro osobliwości, Przez dziurkę od klucza, Beethoven i dżinsy K. Siesicka Dziewczyna i chłopak, czyli heca na 14 fajerek, Za minutę pierwsza miłość, Ucho od śledzia, Tajemnice zielonej pieczęci, Chłopak na opak. Raz, gdy chciałem być szlachetny H. Ożogowska 12. Jak często czytasz prasę w czasie wolnym? 29% ankietowanych uczniów czuta prasę co najmniej raz w miesiącu, tyle samo czyta co najmniej raz w tygodniu. 17% odpowiedziało, że czyta rzadziej niż raz w roku lub nigdy, 14%-kilka razy w roku, a codziennie lub prawie codziennie tylko 12%. 13. Jaki typ prasy czytasz? Największa grupa - 39% - czyta miesięczniki, gazety codzienne czyta 27%, a tygodniki 25%. 13. Jak często czytasz książkę/prasę na nośniku elektronicznym w czasie wolnym? Najwięcej uczniów-11%- odpowiedziało, że czyta co najmniej raz w miesiącu, rzadziej niż raz w roku lub nigdy-10%, co najmniej raz w tygodniu-również 10%, codziennie lub prawie codziennie-8% i najmniej -5%- kilka razy w roku. 14. Z jakiego urządzenia korzystasz czytając książki/prasę w formie elektronicznej? Największa liczba badanych-22%- korzysta z telefonu komórkowego. Z tabletu i laptopa korzysta po 17% uczniów, a 3% korzysta z komputera. Nikt nie korzysta z czytnika książek. 5
Rozwijanie kompetencji czytelniczych oraz upowszechnianie czytelnictwa wśród uczniów - wyniki ankiet przeprowadzonych wśród rodziców uczniów: 1. Czy państwo posiadają w domu księgozbiór? Blisko 90% ankietowanych posiada w domu księgozbiór. 2. Czy Państwa dziecko ma w domu własną bibliotekę? Większość naszych uczniów-ok. 80%- posiada własną biblioteczkę. 3. Czy czytają Państwo książki wspólnie z dzieckiem? Z badania wynika, że ok. 86% rodziców czyta z dzieckiem, ale tylko czasami. Zaledwie 7% czyta często i taki sam procent ankietowanych nie czyta wcale. 4. Czy zachęcają Państwo dzieci do czytania książek? 100% rodziców zachęca swoje dzieci do czytania książek. 5. Z jakich źródeł pochodzą książki, które czytają dzieci? Najwięcej uczniów- 92% - korzysta z biblioteki szkolnej. Drugim źródłem jest biblioteczka domowa - 63%. Z innych bibliotek korzysta 24%. 6. Czy Państwo kupili dziecku w ostatnim roku jakąś książkę? TAK odpowiedziało 75%, NIE-25%. Wśród książek zakupionych były głównie lektury szkolne, bajki i baśnie oraz książki H. Sienkiewicza (patrona naszej szkoły), książki fantastyczne i sportowe. 6
7. Jak często Państwa dziecko korzysta z zasobów biblioteki szkolnej? Zdaniem rodziców około 60 % dzieci często korzysta z zasobów biblioteki szkolnej, rzadko- 30%, bardzo często-8%. Natomiast wcale z biblioteki szkolnej nie korzysta 2%. 8. Jakie działania Pani/Pana zdaniem należałoby podjąć, by dzieci chętniej korzystały z zasobów biblioteki szkolnej? Propozycje ankietowanych: zachęcać dzieci do czytania książek, uświadamiać potrzebę czytania, ograniczyć w domu komputer i Internet, zwiększyć księgozbiór biblioteki, popularyzować i reklamować nowe tytuły, wspólnie czytać książki, nagradzać najlepszych czytelników. 9. Czy państwa dziecko kupuje lub prenumeruje jakieś czasopismo? Tak- odpowiedziało 40%, nie - 60%. 7
Rozwijanie kompetencji czytelniczych oraz upowszechnianie czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży - wyniki ankiet przeprowadzonych wśród nauczycieli. 1. Jak oceniasz jakość zasobów biblioteki szkolnej? 88% ankietowanych nauczycieli sądzi, iż zasób biblioteki szkolnej, biorąc pod uwagę liczbę woluminów jest wystarczający. 6% badanych uważa zasób biblioteki za bogaty i tyle samo za niewystarczający. 2. Jak oceniasz jakość zasobów szkolnych, biorąc pod uwagę liczbę materiałów edukacyjnych i innych, niezbędnych nauczycielowi do przygotowania zajęć? 65 % ankietowanych nauczycieli, oceniając jakość zasobów szkolnych i biorąc pod uwagę liczbę materiałów edukacyjnych, uznaje je za wystarczające. 23% stwierdza, iż zasoby są niewystarczające, a 12% - bogate. 3. Czy w pracy z uczniami zachęcasz ich do korzystania z biblioteki? 88% ankietowanych nauczycieli zachęca uczniów do korzystania z biblioteki. 6% badanych przyznaje, że również ich zachęca, ale rzadko" oraz tyle samo nie zachęca uczniów wcale. 4. Czy godziny pracy biblioteki umożliwiają swobodny dostęp uczniów do jej zasobów? 80% ankietowanych nauczycieli zdecydowanie twierdzi, że godziny pracy biblioteki umożliwiają swobodny dostęp uczniów do jej zasobów. Z tą opinią nie zgadza się 20% badanych. 5. Czy w pracy z uczniami wykorzystujesz konkretne zasoby biblioteczne? 80% ankietowanych nauczycieli przyznało, że w swojej pracy wykorzystuje zasoby biblioteczne, natomiast 20% nie robi tego. 8
6. W jaki sposób upowszechniasz czytelnictwo wśród uczniów? 82% ankietowanych nauczycieli podaje, że sposobem na upowszechnianie czytelnictwa wśród uczniów jest głośne czytanie ciekawych tekstów literackich. Tyle samo badanych podaje inny sposób, a mianowicie: wskazywanie korzyści wypływających z obcowania z książką (zdobywanie nowych wiadomości, poszerzanie zasobu słownictwa, utrwalanie pisowni, itp.). Badani wymieniali również: - pracę z książką na lekcji - 70% ankietowanych, - udział w zajęciach koła teatralnego -70%, - udział w zajęciach organizowanych w bibliotekach - 47%, - zachęcanie i przygotowanie uczniów do udziału w konkursach czytelniczych i plastycznych - 60%, teatralnych i recytatorskich 60%, - przedstawianie propozycji książek, które warto przeczytać - 30%, - prezentacje ulubionych książek ucznia na godzinie wychowawczej 25% - dzień z ciekawą książką, np.: wakacyjna lektura 20% - działania związane z twórczością patrona szkoły 50% 9
Mocne strony: 1) Uczniowie przejawiają zamiłowanie do czytelnictwa. Chętnie gromadzą książki w swojej domowej biblioteczce. Bardzo dużo dzieci czyta codziennie lub prawie codziennie albo przynajmniej raz w tygodniu. Zainteresowania czytelnicze uczniów są różnorodne. Czytają nie tylko lektury szkolne, ale wybierają także bajki, literaturę dla dzieci, książki przygodowe, komiksy i literaturę fantastyczną. Według opinii większości uczniów książka jest dla nich dobrym prezentem. 2) 86% uczniów czyta lektury szkolne w całości. 3) Godziny pracy biblioteki szkolnej umożliwiają swobodny dostęp do niej, a jakość jej zasobów jest wystarczająca. 80% uczniów wypożycza książki z biblioteki szkolnej. 4) Rodzice zachęcają swoje dzieci do czytania książek. 5) Nauczyciele w pracy z uczniami wykorzystują konkretne zasoby biblioteczne i zachęcają uczniów do korzystania z biblioteki szkolnej. Wskazują na różnorodne sposoby zainteresowania uczniów książką, takie jak: głośne czytanie ciekawych tekstów literackich, wskazywanie korzyści wypływających z obcowania z książką (zdobywanie nowych wiadomości, poszerzanie zasobu słownictwa, utrwalanie poprawnej pisowni, itp.), pracę z książką na lekcji, udział w zajęciach koła teatralnego. 6) Z analizy dokumentów bibliotecznych wynika, że widoczny jest wzrost liczby przeczytanych książek średnio na ucznia i wynosi 7,4 książki. Porównując zestawienie czytelnictwa z półrocza ubiegłego roku szkolnego wskaźnik wynosił 5,8 książki. Słabe strony: 1) Spośród ankietowanych uczniów 14 % przyznaje, iż czyta książki kilka razy w roku. Uczniowie rzadko sięgają po prasę. W niewielkim stopniu interesuje ich literatura popularnonaukowa (zaledwie 15%). 2) Niepokojący jest fakt, że 25% rodziców nie kupiło dziecku w ostatnim roku żadnej książki, chociaż dzieci uważają ją za dobry prezent. 3) Tylko 7% rodziców deklaruje, że często czyta książki z dzieckiem. Taki sam % ankietowanych nie czyta wcale. 4) Biblioteka nie dysponuje żadnymi czasopismami dla dzieci. 10
WNIOSKI: 1) Nauczyciele rozpoznają potrzeby uczniów w zakresie czytelnictwa. Uczniowie przejawiają zamiłowanie do czytania książek. Chętnie gromadzą je w swojej domowej biblioteczce oraz korzystają z zasobów biblioteki szkolnej. 2) Czas pracy biblioteki szkolnej umożliwia łatwy dostęp do niej, a stan jej wyposażenia w woluminy i materiały edukacyjne jest wystarczający. 3) Nauczyciele stosują różnorodne formy upowszechniania czytelnictwa wśród uczniów. 4) Uczniowie chętnie korzystają z biblioteki szkolnej. 5) Widoczny jest wzrost czytelnictwa. 6) Zdaniem rodziców, największy wpływ na kształtowanie nawyków czytelniczych mają oni sami i nauczyciele. 7) Niewielka liczba uczniów korzysta z nośników elektronicznych podczas czytania. REKOMENDACJE 1) Skłaniać uczniów do samodzielnego poszukiwania informacji, poprzez wykorzystanie literatury popularnonaukowej oraz encyklopedii i korzystać z tych źródeł podczas pracy na zajęciach lekcyjnych. 2) Zachęcać dzieci i młodzież do poszerzania swojej wiedzy poprzez korzystanie z czasopism. 3) Wzbogacić zasoby biblioteki o czasopisma i książki proponowane przez uczniów. 4) Wykorzystywać wypracowane przez nauczycieli metody upowszechniania czytelnictwa i wzbogacać je o propozycje nowe, np. prezentacja ulubionych książek ucznia na godzinach wychowawczych; organizowanie dni z ciekawą książką (np.: wakacyjna lektura); wystawianie przedstawień na podstawie utworów literackich; omawianie oprócz głównych wątków lektury także tych zaproponowanych przez dzieci, itp. 5) Uświadamiać rodzicom korzyści płynących ze wspólnego głośnego czytania z dzieckiem oraz potrzebę otrzymywania książek przez dzieci jako prezent. 6) Zachęcać uczniów, by dzielili się swoimi doświadczeniami czytelniczymi, przemyśleniami, odczuciami i wpływali w ten sposób na kształtowanie zamiłowania do książek swoich rówieśników oraz młodszych kolegów i koleżanek. 11