KSIĄŻKI NASZYCH MARZEŃ SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PROJEKTU RZĄDOWEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 40 W SOSNOWCU

Transkrypt

1 KSIĄŻKI NASZYCH MARZEŃ SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PROJEKTU RZĄDOWEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 40 W SOSNOWCU Rok szkolny 2015/2016 Bez dobrych książek nie ma dobrej biblioteki Rzeczywistość przeciętnej szkolnej biblioteki nie jest kolorowa. Trudno wymagać większych sukcesów w pozyskiwaniu uczniów dla czytelnictwa czy choćby podtrzymywania nawyków czytelniczych. Jeśli w bibliotece nie ma książek, które są dla uczniów zrozumiałe, interesujące, odpowiadające ich potrzebom, to nawet najlepszy bibliotekarz niewiele jest w stanie zrobić. To tak, jakby się chciało wychować narciarzy bez gór i śniegu czy zapalonych żeglarzy na pustyni, gdzie wody brakuje nawet do picia. Czytelnictwo wśród uczniów załamuje się w starszych klasach szkoły podstawowej i dogorywa w okresie gimnazjalnym. W tym wieku młody człowiek staje się bardziej samodzielny, zaczyna sam szukać sposobów spędzania wolnego czasu, więcej uwagi przywiązuje do kontaktów z rówieśnikami. Jeśli nie ma wyniesionego z domu przykładu i nawyku czytania (a według badań czytelnictwo dorosłych w Polsce należy do najniższych w Europie) lub wzorców w środowisku czytelniczym, popartych łatwym dostępem do atrakcyjnej dla niego lektury, to po prostu znajduje sobie inne rozrywki i formy aktywności, a jego szanse na rozsmakowanie się książką wraz z upływem czasu drastycznie maleją. Bo czytelnictwo to proces, w którym trzeba przejść przez kolejne poziomy wtajemniczenia, dojrzeć, nabrać wprawy. Trudno jest wskoczyć do tego pociągu, gdy już ruszył. Jednocześnie nie należy dać sobie wmówić, że czytanie książek jest dla młodego pokolenia anachronicznym zajęciem, które musi przegrać z konkurencją innych form spędzania wolnego czasu i siłą rzeczy będzie zanikać, bo taka jest logika przemian cywilizacyjnych. Gdyby tak miało być, to nie czytałyby już społeczeństwa bogatsze, lepiej od nas rozwinięte. A okazuje się, że one czytają dużo. Zapaść czytelnictwa w Polsce zwiastuje nasz wolniejszy rozwój w przyszłości i problemy z wyrównywaniem dystansu w stosunku do innych krajów wysokorozwiniętych. Nie ulega wątpliwości, że ludzie czytający lepiej sobie radzą w życiu, są (statystycznie) bardziej kreatywni, lepiej rozumieją świat, łatwiej nawiązują współpracę, łatwiej znajdują pracę i lepiej pracują, są mniej podatni na manipulację i propagandę.

2 Biblioteki szkolne stanowią największą, najbardziej zanurzoną w teren, najłatwiej dostępną dla dzieci i młodzieży sieć biblioteczną. Każdy Polak w wieku szkolnym automatycznie staje się potencjalnym czytelnikiem biblioteki szkolnej w momencie stania się uczniem. Do biblioteki szkolnej nie musi się zapisywać, nie musi do niej specjalnie iść (w młodszym wieku być zaprowadzanym), bo przebywa obok niej codziennie. Musimy zdać sobie sprawę, że za pomocą W pustyni i w puszczy czy Wspomnień niebieskiego mundurka nie przekonamy współczesnego młodego czytelnika, że czytanie jest fajne. A bez takiego przekonania nie zacznie on czytać dla siebie. Ideą programu Książki naszych marzeń jest doposażenie bibliotek szkół podstawowych w książki do czytania dla przyjemności. Takich książek w bibliotekach szkolnych, również naszej zdecydowanie brakuje. W wielu szkołach nie starcza funduszy nawet na zakup lektur przerabianych podczas zajęć przedmiotowych. Tymczasem wszystkie obserwacje i badania czytelnicze pokazują, że odchodzenie od czytelnictwa zaczyna się w ostatnich klasach szkoły podstawowej. Sprzyja temu brak w bibliotekach szkolnych właśnie książek do czytania dla przyjemności. Trudno oczekiwać, że pieniądze z programu (dla naszej szkoły kwota wynosiła 2713 zł) załatwią sprawę odnowienia księgozbiorów, ale jest to z pewnością krok w dobrą stronę. Co zrobiliśmy? - Wybraliśmy książki, których poczytność została wśród uczniów sprawdzona. * we wrześniu 2015 bibliotekarz napisał prośbę do nauczycieli szkoły o sugestie zakupowe Podpowiedzi okazały się potem przydatne. * w ramach ewaluacji wewnętrznej w szkole przeprowadzone zostały (wrzesień 2015 styczeń 2016) badania ankietowe wśród nauczycieli, uczniów i rodziców n/t Czytelnictwo uczniów, działania szkoły w zakresie rozwijania kompetencji czytelniczych oraz upowszechniania czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży. Pytania kluczowe: 1) Z jaką częstotliwością uczniowie czytają książki/prasę w czasie wolnym? 2) Po jaki rodzaj książek/prasy uczniowie sięgają najczęściej? 3) Kto lub co ma największy wpływ na kształcenie nawyków czytelniczych ucznia? 4) Jaka jest strategia czytania przez uczniów lektur i co mogłoby wpłynąć na podejście do obowiązku ich czytania? 5) Czy czas pracy biblioteki szkolnej umożliwia łatwy dostęp do niej, a stan jej wyposażenia w woluminy, czasopisma, e-booki, materiały edukacyjne jest wystarczający? 6) W jaki sposób nauczyciele upowszechniają czytelnictwo wśród uczniów i które z zastosowanych metod wymagają zintensyfikowania lub modyfikacji? Wnioski: 1) Wyniki przeprowadzonej ewaluacji wewnętrznej dowodzą, iż uczniowie przejawiają zamiłowanie do czytelnictwa. Chętnie gromadzą książki we własnej biblioteczce.

3 2) Blisko połowa badanych dzieci czyta przynajmniej raz w tygodniu. Znaczny odsetek sięga po książkę każdego dnia. Wiele dzieci czyta w ciągu roku od 4 do 9 książek lub więcej. Najczęściej są to lektury czytanie samodzielnie lub w przypadku blisko połowy ankietowanych dzieci I poziomu edukacyjnego z pomocą dorosłych. 3) Dużą poczytnością cieszy się literatura dla dzieci i bajki w przypadku ankietowanych I poziomu edukacyjnego lub fantastyka w przypadku badanych II poziomu edukacyjnego. W obydwu grupach znacznym powodzeniem cieszy się literatura przygodowa i komiksy. Najrzadziej uczniowie sięgają po prasę. Książki lub gazety czytają często w formie elektronicznej, wykorzystując do tego celu laptop, tablet lub telefon komórkowy. Najczęściej wybierają pozycje odpowiadające ich zainteresowaniom. Dzieci I poziomu edukacyjnego deklarują, iż duży wpływ na dokonywane przez nich wybory mają rodzice i nauczyciele. 4) Na kształtowanie nawyków czytelniczych ankietowanych oddziałują, oprócz rodziców i nauczycieli, także dziadkowie. Niepokojący jest fakt, iż w przypadku uczniów II poziomu edukacyjnego oferta biblioteki szkolnej nie ma żadnego wpływu na dokonywane przez nich wybory książek wartych przeczytania. Ponadto 39 % spośród nich deklaruje, że nikt ich nie zachęca do czytania prasy i książek. 5) Prawie wszyscy ankietowani zgodnie twierdzą, iż godziny pracy biblioteki szkolnej ułatwiają łatwy dostęp do niej, a liczba zgromadzonych w niej książek, czasopism i e - booków jest bardzo wysoka lub wystarczająca. 6) Nauczyciele wykorzystują różnorodne metody rozwijania zamiłowania do książek. Niewątpliwie jest to wskazywanie zalet czytania, praca z książką na lekcji, głośne czytanie ciekawych tekstów. Dzieci I poziomu edukacyjnego podają dodatkowo sposoby takie, jak organizowanie konkursów recytatorskich, zachęcanie i przygotowywanie do konkursów recytatorskich. Dla uczniów II poziomu edukacyjnego ważne jest organizowanie konkursów czytelniczych i przedstawianie propozycji książek, które warto przeczytać. 7) Do czytania m. in. lektur niewątpliwie zachęciłaby wszystkich interesująca treść, dobre opinie o książce oraz ciekawa ich zapowiedź, a w przypadku dzieci I poziomu edukacyjnego także szata graficzna - oryginalne ilustracje. Mocne strony: 1) Uczniowie przejawiają zamiłowanie do czytelnictwa. Chętnie gromadzą książki w swojej domowej biblioteczce. Bardzo dużo dzieci czyta przynajmniej raz w tygodniu. Zainteresowania czytelnicze uczniów są różnorodne. Czytają nie tylko lektury szkolne, ale wybierają także bajki, literaturę fantastyczną, komiksy, książki przygodowe. 2) Nauczyciele mają znaczny wpływ na preferencje czytelnicze uczniów. Zdaniem rodziców, to właśnie rolą nauczyciela jest zachęcenie dzieci do czytania na przykład poprzez ciekawą recenzję książki, wystawianie przedstawień na podstawie lektur, stałe motywowanie do czytania, sprawdzanie stopnia znajomości przeczytanej lektury, itp. 3) Badani dostrzegają mnogość metod, za pomocą których pedagodzy rozwijają w uczniach zamiłowanie do czytelnictwa. Najczęściej wymieniają zalety czytania, pracę z książką na lekcji, głośne czytanie ciekawych tekstów, organizowanie,

4 zachęcanie i przygotowywanie dzieci do konkursów recytatorskich, przedstawianie propozycji książek, którymi warto się zainteresować. 4) Nauczyciele w pracy z uczniami wykorzystują konkretne zasoby biblioteczne raz w tygodniu lub raz w miesiącu i zachęcają uczniów do korzystania z biblioteki szkolnej. Wskazują na różnorodne sposoby zainteresowania uczniów książką, takie jak prezentacje ulubionych pozycji uczniów na godzinach wychowawczych, dzień z ciekawą książką (na przykład wakacyjna lektura), omawianie oprócz głównych wątków lektury także tych, zaproponowanych przez uczniów. 5) Biorący udział w badaniu rodzice uważają, iż są także dzieci, które czytają chętnie i nie trzeba ich do tego zachęcać. 6) Godziny pracy biblioteki szkolnej umożliwiają swobodny dostęp uczniów do niej, a jakość jej zasobów, w tym liczba zgromadzonych książek, czasopism i e -booków, jest bardzo wysoka lub wystarczająca. Według opinii ankietowanych książka jest dobrym prezentem dla dzieci. Badania ankietowe okazały się przydatne i dostarczyły wskazówek do listy książek, które należałoby kupić. - Wykorzystaliśmy swoje bezpośrednie kontakty z uczniami na zajęciach i podpytywaliśmy ich: które tytuły książek mógłbyś polecić innym, dlaczego takie, czy gdyby takie książki były na półkach naszej szkolnej biblioteki, sięgnąłbyś po nie nawet drugi raz itp. Odpowiedzi uczniów, których zainteresowania i preferencje czytelnicze są przecież różne od dorosłych, znowu okazały się ciekawe i przydatne. - Krytycznie podchodziliśmy do wszelakich reklam. Każde wydawnictwo przedstawia swoje książki jako bestsellery. Bardziej wiarygodne okazały się niezależne opinie i recenzje (np. blogi czytelnicze, dyskusje na forach internetowych). - Krytycznie podchodziliśmy też do różnego rodzaju rankingów, które są często zmanipulowane przez wydawców (np. przez sztuczne wypromowanie niektórych tytułów). Bibliotekarz konfrontował ich wyniki np. z wynikami Ogólnopolskich Wyborów Książek, których wiarygodność gwarantował fakt, że zostały przeprowadzone przez nauczycieli bibliotekarzy wśród tysięcy uczniów. - Bibliotekarz sumiennie i krytycznie ocenił księgozbiór szkolnej biblioteki i podjął działania, by pieniądze zostały sprawiedliwie podzielone pomiędzy poszczególne grupy wiekowe uczniów, by były to książki ciekawe, pouczające, zgodne z sugestiami i badaniami ankietowymi no i aby było ich jak najwięcej. Gdzie kupiliśmy? - Książki mają różne ceny u różnych dostawców (księgarnie, hurtownie). Bibliotekarz rozesłał więc zapytania, podzwonił i sprawdził, gdzie jest najkorzystniej.

5 - Negocjowaliśmy rabaty na zakup większej ilości książek. - Rynek księgarski jest rynkiem klienta, dlatego nie obawialiśmy się wszelkich kontaktów telefonicznych czy mailowych. Pytaliśmy m.in. o gwarancje terminu dostawy. Ustalaliśmy inne szczegóły: możliwość płatności przelewem po dostawie. Do tych i innych naszych wymagań najbardziej rozumnie podeszła Księgarnia i Hurtownia Taniej Książki Tuliszków (nie po raz pierwszy korzystaliśmy z jej usług), dlatego zdecydowaliśmy o jej wyborze. Nie zawiedli. Kupiono 113 pozycji za kwotę 2713zł poniżej 1.strona faktury zakupu książek

6

7 RM R O Z P O R Z Ą D Z E N I E R A D Y MI N I S T R ÓW z dnia 26 maja 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków, form i trybu realizacji Rządowego programu wspierania w 2015 r. organów prowadzących szkoły podstawowe i szkoły artystyczne realizujące kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w obszarze rozwijania zainteresowań uczniów przez promocję czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży Organ prowadzący szkołę, który uzyskał wsparcie finansowe, jest obowiązany zapewnić: 1) podjęcie przez szkoły, w odniesieniu do których uzyskał to wsparcie, współpracy z bibliotekami publicznymi i publicznymi bibliotekami pedagogicznymi, obejmującej: a) konsultowanie planowanych zakupów książek, b) wymianę informacji o imprezach promujących czytelnictwo; 2) zorganizowanie co najmniej 2 wydarzeń promujących czytelnictwo z udziałem uczniów; 3) uwzględnienie tematyki wpływu czytania na rozwój dzieci podczas zorganizowanego przez szkołę co najmniej jednego spotkania z rodzicami; 4) zrealizowanie co najmniej jednego projektu edukacyjnego na oddział w szkole z wykorzystaniem księgozbioru biblioteki szkolnej; 5) dostosowanie organizacji pracy bibliotek szkolnych do potrzeb uczniów, w szczególności poprzez umożliwienie im wypożyczania książek również na okres ferii zimowych i letnich.