DOCHODY Z DZIAŁALNOŚCI WYKONYWANEJ OSOBIŚCIE

DOCHODY Z DZIAŁALNOŚCI WYKONYWANEJ OSOBIŚCIE Umowy międzynarodowe nie posługują się takim pojęciem, więc rodzaj wykonywanej działalności należy przyporządkowywać wg źródeł przychodów wymienionych w poszczególnych umowach. I. DOCHODY Z TYTUŁU CZŁONKOWSTWA W RADZIE NADZORCZEJ ALBO W ZARZĄDZIE SPÓŁKI (umowy upo najczęściej posługują się pojęciem Wynagrodzenia dyrektorów ) Zgodnie z zasadami przyjętymi w MK OECD (komentarz do art. 16), wynagrodzenia i inne podobne należności członków zarządu mogą być opodatkowane w państwie siedziby spółki, która je wypłaca. Przykład 1 Rezydent polski będący członkiem zarządu spółki mającej siedzibę za granicą osiągnął z tego tytułu wynagrodzenie Dochód taki zgodnie z postanowieniami umów może być opodatkowany za granicą. W Polsce podatnik składa PIT 36 i PIT/ZG. Rozlicza się na ogólnych zasadach, w zależności od zastosowanej metody upo obowiązującej z krajem, w którym uzyskał przychód. Należy pamiętać o uregulowaniach zawartych w art. 27g updof - w sytuacji gdy do podatnika będzie miała zastosowanie metoda proporcjonalnego odliczenia, to podatnik ma prawo odliczyć od podatku dochodowego, obliczonego zgodnie z art. 27 updof, pomniejszonego o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, kwotę stanowiącą różnicę między podatkiem obliczonym metodą odliczenia proporcjonalnego, a kwotą podatku obliczonego metodą wyłączenia z progresją. Uwaga Dochód osoby mającej zamieszkanie na terytorium Polski z tytułu członkostwa w radzie nadzorczej spółki mającej siedzibę na Cyprze (dochód ten należy odróżnić np. od otrzymanego za usługi doradcze czy reklamowe), może być opodatkowany zgodnie z umową - w państwie źródła, tj. na Cyprze oraz w państwie rezydencji, tj. w Polsce. Wg uregulowań cypryjskiego prawa podatkowego - dochód ten jest zwolniony z opodatkowania, co oznacza, że podatek nie będzie zapłacony na Cyprze. Jednakże, jako że z Cyprem obowiązuje metoda wyłączenia z progresją w Polsce dochód ten winien być wykazany tylko do stopy procentowej. Przykład 2 Nierezydent osiągnął wynagrodzenie z tytułu członkostwa w Radzie Nadzorczej spółki mającej siedzibę w Polsce

Zgodnie z art. 29 updof m.in. z działalności określonej w art. 13 pkt 7 pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodu. Przepis ten stosuje się jednak z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest RP. Sposób opodatkowania i wysokość podatku zależy od tego czy nierezydent: 1. przedstawi certyfikat rezydencji - wówczas art. 29 updof stosujemy w uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jeżeli z umowy wynika, że wynagrodzenie członka rady nadzorczej podlega opodatkowaniu w Polsce, płatnik (spółka) obowiązany jest do pobrania zryczałtowanego podatku 20% (chyba, że w upo wskazano inną stawkę) w momencie dokonywania wypłaty i wpłacenia go do US w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrał podatek. W terminie do końca stycznia następnego roku podatkowego płatnik jest zobowiązany przesłać roczną deklarację PIT-8AR do US wg siedziby spółki art. 42 ust.1a updof. Natomiast w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, spółka jako płatnik ma obowiązek przesłać podatnikowi oraz US właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych informację IFT-1R (art. 42 ust. 2 updof). Informację tę sporządza się także wtedy, gdy na podstawie umowy upo, płatnik nie jest zobowiązany do pobrania podatku u źródła (art. 42 ust. 6 updof). Na pisemny wniosek podatnika, w związku z zamiarem opuszczenia przez niego Polski, płatnik ma obowiązek w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku sporządzić imienną informację IFT-1, którą przesyła podatnikowi i US właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. Niezależnie od tego, w terminie do końca lutego sporządza IFT-1R (art. 42 ust. 2 pkt 4 updof). Nierezydent nie ma obowiązku składania zeznania rocznego w Polsce, gdyż jest to podatek zryczałtowany. Certyfikat rezydencji to zaświadczenie o miejscu zamieszkania podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca zamieszkania podatnika. Certyfikat sporządzony w języku obcym powinien być wiarygodnie przetłumaczony na język polski (potwierdzony przez tłumacza przysięgłego) - sporządzenie tłumaczenia nie jest jednak warunkiem zastosowania niższej stawki podatkowej wynikającej z umowy. Należy je sporządzić na wypadek ewentualnej kontroli organów podatkowych lub dopiero na żądanie kontrolujących. Polski płatnik może posiadać certyfikat rezydencji sporządzony w języku obcym. Posiadanie certyfikatu (względnie zapoznanie się z oryginałem certyfikatu) w takiej formie jest wystarczające dla zastosowania zasad opodatkowania wynikających z umowy (SIP 173311). 2. nie przedstawi certyfikatu rezydencji:

a) gdy jego pobyt w Polsce trwał max 183 dni, wówczas płatnik, zgodnie z art. 29 updof, ma obowiązek pobrać 20% zryczałtowany podatek dochodowy od wypłaconych należności i wpłacić go do US w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrał podatek. W terminie do końca stycznia następnego roku podatkowego płatnik jest zobowiązany przesłać roczną deklarację PIT-8AR do US wg siedziby spółki (art. 42 ust.1a updof). W terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, płatnik ma obowiązek przesłać podatnikowi oraz US właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych informację IFT-1R (art. 42 ust. 2 pkt 2 updof). Na pisemny wniosek cudzoziemca, w związku z zamiarem opuszczenia przez niego Polski, płatnik ma obowiązek w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku sporządzić imienną informację IFT-1 którą przesyła podatnikowi i US właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych Niezależnie od tego, w terminie do końca lutego sporządza dodatkowo IFT-1R (art. 42 ust. 2 pkt 4 updof). Cudzoziemiec nie składa zeznania rocznego w Polsce. Uwaga: Możliwość opodatkowania nierezydentów zgodnie z art. 27 ust. 1 - wyjaśnienia str. 28-29. b) gdy jego pobyt trwał dłużej niż 183 dni i płatnik nie ma gwarancji, że cudzoziemiec nie jest polskim rezydentem (bo w świetle przepisów updof uważa się go za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce) płatnik (spółka) jest obowiązany, zgodnie z art. 41 ust. 1 oraz art. 42 ust. 1 updof, pobrać zaliczkę na podatek dochodowy w momencie dokonywania wypłaty i wpłacić go na rachunek urzędu skarbowego w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrał zaliczkę. W terminie do końca stycznia następnego roku podatkowego płatnik jest zobowiązany przesłać roczną deklarację PIT-4R do US wg siedziby spółki (art. 42 ust.1a updof). W terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, płatnik ma obowiązek przesłać podatnikowi oraz US właściwemu wg miejsca zamieszkania podatnika informację PIT-11 (art. 42 ust. 2 pkt 1 updof). Podatnik ma obowiązek złożyć zeznanie roczne PIT-37 (jeżeli osiągnął przychody wyłącznie za pośrednictwem płatnika). Uwaga Zgodnie z art. 1 pkt 22 ustawy z 6.11.2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. Nr 209, poz. 1316) wprowadzono do art. 29 ust. 4 i 5 updof, zgodnie z którymi nierezydenci, którzy mają miejsce zamieszkania w państwach UE, EOG lub w Konfederacji Szwajcarskiej i udokumentują swoją rezydencję podatkową stosownym certyfikatem, mogą opodatkować uzyskane na terytorium Polski przychody na zasadach określonych w art. 27 ust. 1 updof. Taki sposób opodatkowania jest możliwy na wniosek nierezydenta wyrażony w zeznaniu podatkowym składanym za dany rok podatkowy. W tym przypadku pobrany od tych przychodów zryczałtowany podatek dochodowy, traktuje się na równi z pobrana przez płatnika zaliczką. Ponieważ art. 45 ust. 7a

updof stanowi o złożeniu zeznania do 30 kwietnia za rok podatkowy, to należy uznać, że nie jest możliwe złożenie takiego wniosku po terminie przewidzianym do złożenia zeznania podatkowego. W zeznaniu rocznym (odpowiednio PIT-36 lub PIT-37) obcokrajowiec może pomniejszyć przychody o koszty ich uzyskania, a pobrany zryczałtowany podatek zostanie potraktowany jako zaliczka pobrana przez płatnika. Do zeznania nierezydent ma obowiązek dołączyć certyfikat rezydencji (art. 45 ust. 7a updof). Przepis ten mogą stosować tylko rezydenci państw, z którymi istnieje podstawa prawna dla tzw. wymiany informacji podatkowej. Taką podstawą prawną jest najczęściej właściwa umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania. Powyższa zmiana ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od 01.01.2008 r. Interpretacje dotyczące tematu: SIP 256071, 270904 Przykład 3 Nierezydent, będący jednocześnie prezesem zarządu i udziałowcem polskiej spółki z o.o., otrzymał od tej spółki nieodpłatne świadczenie Spółka opłaca prezesowi zarządu dodatkowe ubezpieczenie NW. Do jakiego źródła przychodów zakwalifikować wartość nieodpłatnego świadczenia dla tego udziałowca? jeżeli udziałowiec jest umocowany ze spółką umową o pracę, w ramach tej umowy pełni funkcję prezesa zarządu, a ubezpieczenie NW jest opłacane z tytułu pełnienia tych funkcji w spółce i upoważnionym do odszkodowania jest prezes będzie to dla niego przychód ze stosunku pracy art. 12 ust. 1 updof i art. 15 upo jako praca najemna, jeżeli udziałowiec nie jest umocowany ze spółką żadną umową, a swoje funkcje pełni na podstawie aktu powołania, a ubezpieczenie NW jest opłacane z tytułu pełnienia tych funkcji w spółce i upoważnionym do odszkodowania jest prezes - będzie to dla niego przychód z działalności wykonywanej osobiście art. 13 pkt 7 updof i art. 16 upo jako wynagrodzenie dyrektorów,, jeżeli nieodpłatne świadczenie otrzymuje udziałowiec nie pełniący żadnych funkcji w spółce stanowi to przychód z kapitałów pieniężnych - art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. d updof i art. 10 upo jako przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Przykład 4 Nierezydent, będący prezesem zarządu (niebędący jednocześnie udziałowcem) polskiej spółki z o.o., otrzymał od tej spółki nieodpłatne świadczenie

Jeżeli funkcje prezesa zarządu pełni osoba niebędąca udziałowcem tej spółki, otrzymane nieodpłatne świadczenie w zależności od umocowania ze spółką stanowi: przychód ze stosunku pracy art. 12 ust. 1 updof i art. 15 upo (jeżeli jest wypłacane z tytułu pełnienia tych funkcji w spółce) lub przychód z samodzielnie wykonywanej działalności - art. 13 pkt 7 updof i art. 16 upo jako wynagrodzenia dyrektorów (jeżeli jest wypłacane z tytułu pełnienia tych funkcji w spółce) albo przychód z innych źródeł art. 20 updof i art. 10 upo (jeżeli jest wypłacane z tytułu pełnienia tych funkcji w spółce) II. UMOWY ZLECENIA I O DZIEŁO Zgodnie z MK OECD dochody z wolnych zawodów lub innej działalności o samodzielnym charakterze wykonywane w drugim państwie podlegają opodatkowaniu tylko w kraju miejsca zamieszkania, jeżeli osoba nie posiada w drugim państwie stałej placówki. Może też podlegać opodatkowaniu w państwie źródła jeżeli osoba posiada stałą placówkę w drugim umawiającym się państwie. Określenie wolny zawód obejmuje w szczególności samodzielnie wykonywaną działalność: naukową, literacką, artystyczną, wychowawczą lub oświatową, jak również działalność lekarzy, lekarzy dentystów, inżynierów, architektów, księgowych. Konwencja nie definiuje pojęcia stałej placówki. Można jednak uznać, że jest to każde miejsce, regularnie wykorzystywane przez daną osobę do wykonywania wolnego zawodu lub innej samodzielnej działalności. Może to być więc np. gabinet lekarski, biuro księgowej. Żeby np. móc powiedzieć, że cudzoziemiec posiada stałą placówkę na terytorium Polski, muszą być spełnione następujące elementy: istnienie placówki, czyli określonego miejsca wykonywania usług (np. gabinet, biuro, określony sad lub gospodarstwo w przypadku rolników), placówka musi mieć charakter stały, tzn. musi być utworzona w określonym miejscu z pewnym stopniem trwałości, cudzoziemiec musi prowadzić działalność za pomocą tej stałej placówki (odpowiedzi MF dla dziennikarzy grudzień 2007). Umowy zlecenia/o dzieło mogą być wykonywane zarówno w Polsce jak i za granicą. Uwaga Jako, że niektóre umowy nie zawierają odrębnych postanowień dotyczących wolnych zawodów, należy w stosunku do tego typu dochodów stosować postanowienia opodatkowania zysków przedsiębiorstwa. O tym, do jakiego źródła przychodów, w świetle umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, należy kwalifikować dochody uzyskiwane na podstawie umów zlecenia (czy ma to być zysk z prowadzenia przedsiębiorstwa, czy dochód z wolnego zawodu) każdorazowo decyduje treść umowy o unikaniu

podwójnego opodatkowania (Modelowa Konwencja - komentarz do art. 7, str.118). Przed rokiem 2000 dochód z wolnego zawodu i innej działalności o charakterze niezależnym wchodził w zakres oddzielnego artykułu, tj. art. 14. Postanowienia tego artykułu były podobne do postanowień stosowanych do zysków przedsiębiorstwa. Zniesienie art. 14 oznaczało, że dochód z wolnego zawodu lub innej niezależnej działalności stanowi odtąd zyski przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 7, co zostało potwierdzone dodaniem definicji określenia działalność zarobkowa oznaczającym że określenie to obejmuje wolne zawody i inną działalność o niezależnym charakterze. Jeżeli z umowy wynika, że uzyskany dochód podlega opodatkowaniu w Polsce, to o źródle opodatkowania (w tym o kosztach) decydują przepisy polskiej ustawy Przykład 1 Rezydent polski uzyskał dochód z umowy o dzieło zawartej z podmiotem zagranicznym (umowa realizowana była w Polsce) Polski rezydent - naukowiec, mający miejsce zamieszkania w Polsce, napisał artykuł do fachowego czasopisma i przesłał ten artykuł do wydawnictwa zagranicznego. Otrzymał z tego tytułu honorarium jako jednorazowe wynagrodzenie. Dochód z honorarium stanowi dochód z wykonywania wolnego zawodu. Tego rodzaju dochody są zwolnione co do zasady z opodatkowania za granicą, natomiast opodatkowane są w Polsce z uwagi na miejsce zamieszkania podatnika. Dochody te są zatem opodatkowane w Polsce, a podatnikowi przysługują koszty uzyskania przychodu określone w art. 22 ust. 9 pkt 3 updof, tj. 20%. Jako, że otrzyma wynagrodzenie bez pośrednictwa płatnika, ma obowiązek sam wpłacić w ciągu roku zaliczkę na podatek, stosując najniższą stawkę skali podatkowej, tj. 18% (bez kwoty zmniejszającej podatek). Przy obliczaniu zaliczki podatnik może stosować wyższą stawkę określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 updof, tj. 32 %. Zaliczkę odprowadza do 20 dnia następnego miesiąca, a za grudzień w terminie złożenia zeznania podatkowego (art. 44 ust. 1a pkt 3 i ust. 3a updof). Ma też obowiązek rozliczyć się w zeznaniu rocznym PIT-36 (bez załącznika PIT/ZG). Nie ma podatku zapłaconego z granicą, nie stosuje się więc przepisów umowy upo, tylko updof. Uwaga Jeżeli artykuł, który napisał podatnik, jest przedmiotem prawa autorskiego, to podatnikowi, zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 updof przysługiwać będą 50% koszty uzyskania przychodów. W takiej sytuacji przychód uzyskany przez podatnika kwalifikujemy jako przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 18 updof, zaś podatnik nie ma obowiązku wpłacać zaliczek na podatek dochodowy w trakcie roku (art. 44 ust. 1a pkt 3 updof nie odsyła w swej treści do art. 18 updof). Podatnik opodatkuje dochody dopiero w zeznaniu rocznym PIT-36 (PPiO KP 29692 pkt II).

Jednocześnie, umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierają przepisy dotyczące opodatkowania dochodów z tytułu tzw. praw autorskich (na ogół art. 12 upo należności licencyjne ). Przepis ten, co do zasady, przewiduje opodatkowanie należności licencyjnych podatkiem u źródła w państwie ich wypłaty, według stawki podatku określonej w umowie. W takim przypadku, w państwie rezydencji, dokonując rocznego obliczenia podatku, podatnik ma prawo odliczyć podatek zapłacony za granicą (jeżeli umowa przewiduje metodę proporcjonalnego odliczenia). Przykład 2 Rezydent polski uzyskał dochód z tytułu wykonywania wolnego zawodu za granicą Polski rezydent - artysta malarz indywidualnie wyjechał za granicę do miejscowości nadmorskiej i malował wczasowiczom portrety na promenadzie. Dochody z tego tytułu (jako wolny zawód) - opodatkuje w Polsce (w miejscu zamieszkania). Inaczej byłoby, gdyby za granicą posiadał stałą placówkę np. pracownię albo gdyby co sezon wyjeżdżał w to samo miejsce malować (def. stałej placówki - komentarz do art. 5 MK OECD, przewiduje taką możliwość). Podatnik miał obowiązek, uzyskany dochód za granicą, sam opodatkować po powrocie do kraju, ponieważ dochód ten uzyskał bez pośrednictwa płatnika. Miał obowiązek wpłacić w ciągu roku - zaliczkę na podatek dochodowy stosując najniższą stawkę skali podatkowej (18% bez kwoty zmniejszającej) lub stawkę wyższą (32%). Zaliczkę powinien odprowadzić do 20 następnego miesiąca, a za grudzień w terminie złożenia zeznania (art. 44 ust. 1a pkt 3 i ust. 3a lub ust. 7 updof). Rozliczając się w zeznaniu rocznym PIT-36, wykaże uzyskane dochody za granicą, zastosuje koszty 20%, ustali dochód i wyliczy podatek oraz uwzględni zapłacone zaliczki w trakcie roku. Jeżeli podatnik korzysta z praw autorskich, to przysługują mu 50% koszty (jest to przychód z praw majątkowych określony w art. 18 updof). Nie ma wówczas obowiązku wpłacać zaliczek w trakcie roku, rozlicza się zeznaniem PIT-36. Jednocześnie, umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierają przepisy dotyczące opodatkowania dochodów z tytułu tzw. praw autorskich (na ogół art. 12 upo należności licencyjne ). Przepis ten, co do zasady przewiduje opodatkowanie należności licencyjnych podatkiem u źródła w państwie ich wypłaty, według stawki podatku określonej w umowie. W takim przypadku, w państwie rezydencji, dokonując rocznego obliczenia podatku, podatnik ma prawo odliczyć podatek zapłacony za granicą (jeżeli umowa przewiduje metodę proporcjonalnego odliczenia). Przykład 3 Rezydent polski uzyskał dochód z tytułu umowy zlecenia podpisanej z zagranicznym podmiotem i realizowanej za granicą Rezydent polski podpisał umowę zlecenie z zagranicznym podmiotem. Nie posiadał tam stałej placówki i przedstawił polski certyfikat rezydencji zagranicznemu płatnikowi. Podatnik miał obowiązek, uzyskany dochód za granicą, sam opodatkować po powrocie do kraju, ponieważ dochód ten uzyskał bez pośrednictwa płatnika.

Miał obowiązek wpłacić w ciągu roku - zaliczkę na podatek dochodowy stosując najniższą stawkę skali podatkowej (18% bez kwoty zmniejszającej) lub stawkę wyższą (32%). Zaliczkę powinien odprowadzić do 20 następnego miesiąca, a za grudzień w terminie złożenia zeznania (art. 44 ust. 1a pkt 3 i ust. 3a lub ust. 7 updof). Obliczając zaliczkę nie uwzględnia diet zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 16 lit.b updof. Rozliczając się w zeznaniu rocznym PIT-36, wykaże uzyskane dochody za granicą, zastosuje koszty 20%, ustali dochód i wyliczy podatek oraz uwzględni zapłacone zaliczki w trakcie roku. Jeżeli podatnik korzysta z praw autorskich, to przysługują mu 50% koszty (jest to przychód z praw majątkowych określony w art. 18 updof). Nie ma wówczas obowiązku wpłacać zaliczek w trakcie roku, rozlicza się zeznaniem PIT-36. Jednocześnie, umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierają przepisy dotyczące opodatkowania dochodów z tytułu tzw. praw autorskich (na ogół art. 12 upo należności licencyjne ). Przepis ten, co do zasady przewiduje opodatkowanie należności licencyjnych podatkiem u źródła w państwie ich wypłaty, według stawki podatku określonej w umowie. W takim przypadku, w państwie rezydencji, dokonując rocznego obliczenia podatku, podatnik ma prawo odliczyć podatek zapłacony za granicą (jeżeli umowa przewiduje metodę proporcjonalnego odliczenia). OPODATKOWANIE NIEREZYDENTÓW A. GDY ZAWARTO UMOWĘ O UNIKANIU PODWÓJNEGO OPODATKOWANIA Przykład 4 Nierezydent uzyskuje dochód z tytułu wykonywania wolnego zawodu na umowę zlecenie/o dzieło w Polsce Umowa o dzieło jest wykonywana w Polsce, co do zasady dochody takie są opodatkowane w kraju zamieszkania, a więc będą opodatkowane za granicą. Wyjątkiem natomiast jest sytuacja, gdy umowa wiąże skutki podatkowe z posiadaniem w Polsce stałej placówki. Jeżeli nierezydent dla wykonywania wolnego zawodu posiada stałą placówkę i: 1. przedstawi certyfikat rezydencji, a z umowy wynika, że taki dochód podlega opodatkowaniu tylko w miejscu zamieszkania - płatnik podatku nie pobierze. Sporządzi tylko informację IFT-1R, jako że z art. 42 ust. 6 ustawy wynika, że płatnik, jeżeli nie pobierze podatku, również sporządza tę informację w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, 2. nie przedstawi certyfikatu rezydencji: a) gdy jego pobyt w Polsce trwał max 183 dni, wówczas płatnik zgodnie z art. 29 updof, ma obowiązek pobrać 20% zryczałtowany podatek dochodowy od wypłaconych należności. W terminie do końca stycznia następnego roku podatkowego płatnik będzie zobowiązany przesłać roczną deklarację PIT-8AR do US wg miejsca zamieszkania lub siedziby płatnika art. 42 ust. 1a.

Natomiast w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, płatnik ma obowiązek przesłać nierezydentowi oraz US właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych informacji IFT-1R (art. 42 ust. 2 pkt 2 updof). Na pisemny wniosek nierezydenta, w związku z zamiarem opuszczenia przez niego Polski, płatnik ma obowiązek w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku sporządzić imienną informację IFT-1 którą przesyła podatnikowi i US właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych Niezależnie od tego, w terminie do końca lutego sporządza dodatkowo IFT-1R (art. 42 ust. 2 pkt 4 updof). Nierezydent nie składa zeznania rocznego w Polsce. Uwaga: możliwość opodatkowania nierezydentów zgodnie z art. 27 ust. 1 - patrz wyjaśnienia str. 38. b) gdy jego pobyt trwał dłużej niż 183 dni i płatnik nie ma gwarancji, że cudzoziemiec nie jest polskim rezydentem, wówczas płatnik opodatkuje te dochody zgodnie z art. 13 updof, wpłaca zaliczki na podatek dochodowy zgodnie z art. 41 ust. 1 updof, wystawia PIT-11. Cudzoziemiec ma obowiązek złożyć zeznanie roczne PIT-37. Umowa zlecenia z nierezydentem zawarta na kwotę poniżej 200 zł podlega opodatkowaniu zgodnie z art. 29 updof. Przykład 5 Nierezydent uzyskuje dochód z tytułu pracy w rolnictwie na umowę zlecenia. Umowa zawarta z osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej np. rolnikiem. Dochody, np. z pracy w rolnictwie, w zależności od umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, mogą być opodatkowane w Polsce (np. umowa z Rosją) albo podlegają opodatkowaniu tylko w państwie zamieszkania (np. umowy z Ukrainą, Białorusią), chyba że osoba ta dysponuje w Polsce stałą placówką. Jeżeli dysponuje taką placówką, to dochody mogą być opodatkowane w Polsce, jednak tylko w takim zakresie, w jakim mogą być przypisane tej placówce. Każdy przypadek należy analizować oddzielnie dla potrzeb określenia czy dana osoba posiada stałą placówkę na terytorium Polski. W praktyce powinno się ocenić, czy działalność ma charakter trwały i stanowi spójność pod względem geograficznym i handlowym (np. czy usługi wykonywane są przez dłuższy czas w obrębie jednego gospodarstwa, czy też osoba ta przemieszcza się podpisując umowy z nowymi usługobiorcami). Przyjmuje się, że zakład nie powstaje, jeżeli działalność była wykonywana za pośrednictwem stałej placówki utrzymywanej krócej niż sześć miesięcy. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy działalność ma charakter powtarzalny, w takim przypadku każdy okres, w którym placówka była użytkowana, powinien być brany pod uwagę w połączeniu z ilością wszystkich okresów użytkowania placówki (okres może się rozciągnąć na wiele lat) komentarz do art. 5 MK OECD. W przypadku, gdy nierezydent posiadał w Polsce placówkę, jego dochody będą podlegały opodatkowaniu w Polsce. Zgodnie z art. 10 ust 1 pkt 9 updof, stanowią one przychody z innych źródeł

i są opodatkowane na ogólnych zasadach wg skali podatkowej. Podatnikowi przysługują koszty uzyskania przychodu zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 6 updof czyli 20%. W związku z otrzymaniem dochodów bez pośrednictwa płatnika, podatnik jest obowiązany samodzielnie je rozliczyć. Może to zrobić na dwa sposoby: 1. może wpłacać w ciągu roku zaliczki na podatek zgodnie z art. 44 ust. 1c updof, stosując najniższą stawkę skali podatkowej (18% bez kwoty zmniejszającej) lub stawkę wyższą (32 %). Zaliczkę odprowadza do 20 dnia następnego miesiąca, a za grudzień w terminie złożenia zeznania podatkowego, przy czym, jeżeli podatnik rozpocznie wpłacanie zaliczek w trakcie roku podatkowego, to musi wpłacać kolejne zaliczki od dochodu z tego samego tytułu aż do końca tego roku. Podatnik rozlicza dochody w zeznaniu rocznym PIT-36 (bez załącznika PIT/ZG). 2. może opodatkować dochody po zakończonym roku podatkowym, wykazując je w zeznaniu PIT- 36. Jeżeli podatnik zamierza opuścić Polskę przed terminem do złożenia zeznania (30 kwietnia roku następnego), wówczas zgodnie z art. 45 ust. 7 ustawy, jest obowiązany złożyć zeznanie podatkowe do US właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych, ze względu na miejsce położenia stałej placówki, przed opuszczeniem Polski. Przykład 6 Nierezydent uzyskuje dochód z tytułu wykonywania umowy zlecenie/o dzieło za granicą na rzecz polskiego przedsiębiorcy Polska firma zatrudnia na umowę zlecenie np. Czecha, aby na terenie Czech zbierał dane o firmach, z którymi polska firma chce współpracować. Zgodnie z art. 29 updof podatek dochodowy od przychodów uzyskanych na terytorium Polski przez osoby nie mające zamieszkania w Polsce z umowy zlecenia pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20 % przychodu. Za dochody uzyskane na terytorium RP uznajemy również dochody pochodzące od polskiego płatnika, wypłacane osobie, która umowę zlecenia wykonuje za granicą. Ww. przepis stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy lub niepobranie podatku jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego zaświadczeniem wydanym przez właściwy organ administracji podatkowej, zwanym dalej,,certyfikatem rezydencji". Jeżeli Czech przedstawi certyfikat rezydencji, stosujemy umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, z której wynika, że dochody te opodatkowane są w miejscu zamieszkania. W tym przypadku polska firma nie pobierze podatku, w terminie do końca lutego następnego roku sporządzi informację IFT-1R (art. 42 ust. 2 pkt 2 oraz ust. 6 updof).

Jeżeli Czech nie przedstawi certyfikatu rezydencji, to polska firma stosuje art. 29 i pobiera 20% zryczałtowany podatek dochodowy od wypłacanych należności. W terminie do końca stycznia następnego roku podatkowego płatnik będzie zobowiązany przesłać roczną deklarację PIT-8AR do US wg siedziby spółki (art. 42 ust.1a updof). Natomiast w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, płatnik ma obowiązek przesłać podatnikowi oraz US właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych informację IFT-1R, o wysokości przychodu uzyskanego przez osoby fizyczne niemające w Polsce miejsca zamieszkania (art. 42 ust. 2 pkt 2 updof). Na pisemny wniosek podatnika płatnik ma obowiązek w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku sporządzić imienną informację IFT-1, którą przesyła podatnikowi i US właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. Niezależnie od tego, w terminie do końca lutego sporządza dodatkowo IFT-1R (art. 42 ust. 2 pkt 2 updof). Obcokrajowiec nie ma obowiązku składania zeznania rocznego w Polsce, gdyż jest to podatek zryczałtowany. Interpretacje dotyczące tematu: SIP 164900, 160832, 201885 Uwaga: możliwość opodatkowania nierezydentów zgodnie z art. 27 ust. 1 - wyjaśnienia str. 38 B. GDY BRAK UPO Gdy z danym krajem nie ma podpisanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, to mimo, iż podatnik przedstawi certyfikat rezydencji płatnik pobierze podatek zgodnie z art. 29 updof, jeżeli podatnik, zgodnie z art. 3 ust. 1a updof, będzie uznany za nierezydenta lub art. 41 ust. 1 updof, jeżeli zgodnie z ww. przepisem obcokrajowiec będzie miał miejsce zamieszkania na terytorium RP. III. OPODATKOWANIE ARTYSTÓW SCENICZNYCH, FILMOWYCH, MUZYKÓW I SPORTOWCÓW Zdecydowana większość umów podpisanych przez RP odrębnie reguluje zagadnienie opodatkowania dochodów z samodzielnie wykonywanej działalności artystycznej lub sportowej. W szczególności dotyczy to dochodów artystów scenicznych, cyrkowych, filmowych, radiowych lub telewizyjnych. Dochody te, zgodnie z regulacjami umów co do zasady, mogą podlegać opodatkowaniu w państwie, w którym działalność jest wykonywana. Ma to miejsce np. w umowie - z Niemcami oraz z Holandią - gdzie wskazuje się, że dochody takie mogą być opodatkowane w Państwie, w którym wykonuje się te czynności.

Jeżeli jednak dochód artysty lub sportowca z jego osobistej działalności nie jest mu wypłacany bezpośrednio, lecz innej osobie (np. przedsiębiorstwu organizującemu wyjazd zagraniczny, organizatorowi koncertu), to dochód taki może być opodatkowany w państwie, w którym działalność tego artysty lub sportowca jest wykonywana. Wynagrodzenia artystów (sportowców) finansowane całkowicie lub w przeważającej mierze z funduszy publicznych jednego lub obu umawiających się państw (ich jednostek administracyjnych lub władz lokalnych) podlega z reguły opodatkowaniu w tym państwie, gdzie artysta (sportowiec) ma miejsce zamieszkania. Przykład 1 Holenderski piłkarz gra na kontrakcie w Klubie Sportowym Lech-Poznań Jeżeli piłkarz: 1. przedstawi certyfikat rezydencji stosujemy umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. Z art. 17 umowy wynika, że dochód sportowca uzyskany przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie z tytułu osobiście wykonywanej działalności w tym charakterze w Drugim umawiającym się Państwie, może być opodatkowany w tym Drugim Państwie. W związku z tym Klub jako płatnik pobiera, zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 updof, 20% zryczałtowany podatek dochodowy od wypłaconych należności ze względu na to, że czynności te były wykonywane w Polsce. W terminie do końca lutego następnego roku płatnik sporządza informację IFT-1R. Piłkarz już nie składa zeznania rocznego w Polsce. 2. nie przedstawi certyfikatu rezydencji: a) a jego pobyt w Polsce trwał max 183 dni, wówczas Klub jako płatnik zgodnie z art. 29 updof, ma obowiązek pobrać 20% zryczałtowany podatek dochodowy od wypłaconych należności. W terminie do końca stycznia następnego roku podatkowego płatnik będzie zobowiązany przesłać roczną deklarację PIT-8AR do US wg siedziby spółki (art. 42 ust. 1a updof). W terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, płatnik ma obowiązek przesłać cudzoziemcowi oraz US właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych informację IFT-1R (art. 42 ust. 2 pkt 2 updof). Na pisemny wniosek cudzoziemca, w związku z zamiarem opuszczenia przez niego Polski, płatnik ma obowiązek w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku sporządzić imienną informację IFT-1, którą przesyła podatnikowi i US właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych Niezależnie od tego, w terminie do końca lutego sporządza dodatkowo IFT-1R (art. 42 ust. 2 pkt 4 updof). Piłkarz już nie składa zeznania rocznego w Polsce. Uwaga: możliwość opodatkowania nierezydentów zgodnie z art. 27 ust. 1 patrz wyjaśnienia str. 38 b) a jego pobyt trwał dłużej niż 183 dni i płatnik nie ma gwarancji, że piłkarz nie jest polskim rezydentem, wówczas płatnik opodatkuje te dochody jako dochody z art. 13, wpłaca zaliczki na podatek dochodowy zgodnie z art. 41 ust. 1 updof, wystawia PIT-11. Piłkarz ma obowiązek złożyć zeznanie roczne PIT-37.

Ewentualne przekwalifikowanie takiego dochodu na dochód osoby fizycznej niemającej miejsca zamieszkania w Polsce i wyjaśnienie zaistniałej sytuacji spoczywa na podatniku, który sam składa korektę zeznania podatkowego i ewentualnie dopłaca podatek (SIP 201885). Przykład 2 Rezydent polski (muzyk) uzyskał za granicą dochody z działalności wykonywanej osobiście w Niemczech płatnik niemiecki pobrał podatek (ze względu na wykonywane czynności). W Polsce podatnik nie ma obowiązku opodatkowania tych dochodów (chyba że osiągnął także dochody w Polsce to przyjmuje dochody zagraniczne do wyliczenia stopy procentowej); w Holandii płatnik holenderski pobrał podatek, ale w Polsce podatnik musi również je opodatkować płacąc zaliczkę w ciągu roku (art. 44 ust.1a i 3a updof), gdyż są to dochody bez pośrednictwa płatnika. Odliczy podatek zapłacony za granicą. W sytuacjach, gdy umowy nie zawierają odrębnego uregulowania dla artystów i sportowców, dochody z ww. tytułu należy traktować jak dochody z wolnych zawodów art. 14/17 umowy, a więc będą podlegały opodatkowaniu w Państwie zamieszkania podatnika, chyba że działalność ta wykonywana jest w ramach umowy o pracę wówczas zastosowanie znajdzie art. 15 umowy. Przykład 3 Nierezydent mający stałą placówkę w Polsce osiągał dochody z tytułu wolnego zawodu w Polsce Np. artysta plastyk ma w Polsce pracownię, a więc osiąga dochody z tytułu wolnego zawodu bez pośrednictwa płatnika. Ma obowiązek sam opodatkować w Polsce te dochody, a więc zapłacić - zgodnie z art. 29 updof - zryczałtowany 20% podatek od uzyskanych przychodów (art. 44 ust. 1b updof). Zapłacony podatek wykazuje w PIT-36 (poz.191). Uwaga: możliwość opodatkowania nierezydentów zgodnie z art. 27 ust. 1 - patrz wyjaśnienia str. 38