Rozliczenie zagranicznych dochodów w PIT krok po kroku.

Transkrypt

1 Teksty umów międzynarodowych Rozliczenie zagranicznych dochodów w PIT krok po kroku. Uzyskując dochody z tytułu pracy najemnej wykonywanej za granicą, w większości przypadków należy pamiętać o rozliczeniu się z nich także w Polsce. Nie oznacza to jednak, że dochody osiągane poza terytorium Polski będą opodatkowane dwukrotnie. Przeciwdziałają temu umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierane przez Polskę z innymi krajami, które w szczególny sposób regulują kwestie opodatkowania dochodów uzyskiwanych z pracy najemnej za granicą. Umowy te przewidują dwie metody określające obowiązki podatkowe osób wykonujących pracę najemna za granicą: metoda wyłączenia z progresją, metoda zaliczenia proporcjonalnego. 1. Ustalenie miejsce zamieszkania. Obowiązki podatkowe w Polsce zależą od miejsca zamieszkania podatnika. W przypadku gdy podatnik mieszka w Polsce, podlega opodatkowaniu od całości swoich dochodów (przychodów), bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Osoba, która nie ma w Polsce miejsca zamieszkania, podlega obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Polski (ograniczony obowiązek podatkowy). Przepis art. 3 ust. 1a updof zawiera definicję miejsca zamieszkania osoby fizycznej do celów podatkowych. Zgodnie z tą definicją, za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski uważa się osobę fizyczną, która: 1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub 2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Jeżeli osoba fizyczna spełni powyższe kryteria, to posiada w Polsce nieograniczony obowiązek podatkowy. Oznacza to, że podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów

2 (przychodów), bez względu na miejsce położenia ich źródeł (art. 3 ust.1 ustawy o pdof). Z powołanego przepisu wynika, że wystarczy spełnienie tylko jednej z dwóch określonych w nim przesłanek, aby być polskim rezydentem podatkowym. Natomiast utrata miejsca zamieszkania na terytorium Polski nastąpi w przypadku łącznego spełnienia obu warunków: podatnik wyjedzie z naszego kraju na okres dłuższy niż 183 dni w roku podatkowym oraz przeniesie za granicę ośrodek interesów życiowych. Sam fakt wyjazdu za granicę na okres dłuższy niż 183 dni w roku podatkowym, nie świadczy jeszcze o tym, iż dana osoba przestała podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce uzyskuje przychody z tytułu pracy najemnej wykonywanej za granicą, które są również opodatkowanie w drugim państwie, podwójnemu opodatkowaniu zapobiega się poprzez zastosowanie właściwej metody unikania podwójnego opodatkowania, określonej w zawartej umowie międzynarodowej. Zgodnie z międzynarodowymi umowami wynagrodzenia otrzymane przez osoby mające miejsce zamieszkania w jednym państwie za pracę wykonywaną w drugim państwie mogą podlegać opodatkowaniu w drugim państwie, jeżeli: są wypłacane przez miejscowego pracodawcę, są ponoszone przez zakład, który pracodawca utrzymuje w drugim państwie, pracownik przebywa w drugim państwie przez czas określony w konkretnej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania (najczęściej jest to 183 dni w roku podatkowym). 2. Obliczenie dochodu zwolnionego. Część przychodów osób fizycznych z pracy najemnej za granicą korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego. Podatnicy mają bowiem prawo pomniejszyć te przychody o równowartość diet z tytułu podróży służbowej za granicą (art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy o pdof). Pomniejszenie przysługuje za każdy dzień pobytu za granicą, w którym podatnik pozostawał w stosunku pracy (stosunku służbowym, pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy), w kwocie odpowiadającej 30% równowartości diety z tytułu podróży służbowej za granicą. Wysokość diet za dobę podróży zagranicznej 3. Przeliczanie waluty na złotówki. Przychody w walutach obcych, podatnik powinien przeliczyć na złotówki. Od 1 stycznia 2011 r.

3 wszelkie wyrażone w walutach obcych przychody (m.in. z pracy za granicą), koszty uzyskania tych przychodów, kwoty uprawniające do odliczenia od dochodu, podstawy obliczenia podatku lub obniżenia podatku, wydatki oraz podatek - należy przeliczać na złote według jednego kursu. Jest to kurs średni walut obcych ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu lub odpowiednio dzień poniesienia kosztu, wydatku lub zapłaty podatku (art. 11a ustawy o pdof). Podatnicy uzyskujący przychody ze stosunku pracy (stosunku służbowego, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy), mają prawo pomniejszyć przychody o koszty uzyskania przychodów. Przyjmuje się je w takiej samej wysokości, jak w przypadku pracy świadczonej w Polsce i na takich samych zasadach. Przychody i koszty w walutach przelicza się według tego samego kursu (art. 11a ustawy o pdof). 5. Ustalenie metody opodatkowania. Ustawa przewiduje dwie metody opodatkowania dochodów osiągniętych za granicą: Metoda wyłączenia z progresją oznacza, że w Polsce wyłącza się z podstawy opodatkowania dochody osiągnięte za granicą, jednak dla ustalenia podatku należnego od dochodu osiągniętego w Polsce stosuje się stopę podatku obliczoną dla całego dochodu, tj. łącznie z dochodem osiągniętym w drugim państwie. W tym celu: do dochodów ze źródeł przychodów położonych w Polsce dolicza się dochody uzyskane za granicą, od łącznej kwoty dochodów oblicz się podatek przy zastosowaniu polskiej skali podatkowej, oblicza się stopę procentową podatku (tj: wyliczony podatek od sumy dochodów dzieli się przez łączne dochody podatnika i mnoży przez 100), wyliczoną stopę procentową stosuje się do dochodu podlegającego opodatkowaniu w Polsce. Metodę tę przewidują umowy zawarte m.in. z: Austrią, Chorwacją, Chinami, Cyprem, Czechami, Danią, Estonią, Finlandią, Francją, Grecją, Hiszpanią, Irlandią, Japonią, Kanadą, Litwą, Łotwą, Niemcami, Norwegią, Portugalią, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwecją, Turcją, Ukrainą, Wielką Brytanią i Irlandią Północną oraz Włochami. Metoda proporcjonalnego odliczenia oznacza, że dochód osiągany za granicą jest opodatkowany w Polsce, ale od należnego podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to

4 możliwe jest tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie. W tym celu: podatek w państwie miejsca zamieszkania podatnika oblicza się według polskiej skali podatkowej od całości dochodów podatnika ze źródeł położonych w Polsce i za granica, od podatku obliczonego od całości dochodów odlicza się podatek zapłacony za granicą, z tym że odliczenie nie może przekraczać tej części podatku obliczonego przed uwzględnieniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym; limit oblicz się według następującego wzoru: (podatek wg skali od dochodów łącznych z Polski i zagranicy x dochód uzyskany za granicą/dochód całkowity) Metoda proporcjonalnego odliczenia ma zastosowanie do dochodów uzyskanych m.in. z pracy w Belgii, Finlandii, Holandii, Danii, Islandii, Rosji, Stanami Zjednoczonymi, Australią. Metodę tę stosują również podatnicy, którzy uzyskali dochody z pracy wykonywanej w państwach, z którymi Polska nie zawierała umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Przechodząc do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy wyjaśnić, na których osobach ciąży obowiązek w Polsce, a tym samym, które osoby są obowiązane do złożenia zeznania podatkowego i wykazania w nich dochodów uzyskanych za granicą. I tak: 1. Jeżeli praca była wykonywana w państwie, z którym umowa przewiduje metodę wyłączenia z progresją, a dana osoba nie osiągnęła w Polsce innych dochodów podlegających opodatkowaniu (np. osiągnęła dochód z pracy wykonywanej w Niemczech, a w Polsce otrzymuje stypendium zwolnione od podatku dochodowego, albo ma przychody z działalności rolniczej bądź nie uzyskała żadnych dochodów) - nie ma obowiązku składania zeznania podatkowego w Polsce. W razie osiągnięcia dochodów ze źródeł położonych w Polsce (np. Emerytury, dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach ogólnych) oraz dochodów z pracy wykonywanej np. w Niemczech, przy opodatkowaniu dochodów polskich stosuje się stopę procentową podatku (art. 27 ust. 8 updof). Podatnik zobowiązany jest do złożenia zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następnego po roku podatkowym (PIT-36 wraz z załącznikiem PIT-ZG).

5 2. Jeżeli natomiast praca była wykonywana w państwie, z którym umowa przewiduje metodę proporcjonalnego odliczenia podatku zapłaconego za granicą (np. osoba osiągnęła wynagrodzenie za pracę wykonywaną w Holandii lub w państwie, z którym Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania), dochód uzyskany za granicą, bez względu na to czy taka osoba osiągnęła dochód w Polsce, podlega w Polsce opodatkowaniu. Dochód ten należy wykazać w zeznaniu podatkowym PIT-36 oraz załączniku PIT/ZG. Sposób obliczenia podatku określa art. 27 ust. 9 i ust. 9a updof. Ponadto na osobach tych, jeżeli wrócą do Polski w ciągu roku podatkowego ciąży obowiązek wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy, od dochodów uzyskanych za granicą według najniższej stawki w skali podatkowej, w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym wrócili do Polski. Przy obliczaniu wysokości zaliczki podatnik ma prawo do jej pomniejszenia o podatek zapłacony za granicą (art. 44 ust. 7 w związku z ust. 3e updof). Przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia obowiązek wykazania w zeznaniu rocznym dochodu uzyskanego za granicą istnieje zawsze, bez względu na to, czy oprócz dochodów z zagranicy podatnik uzyskał w Polsce inne dochody opodatkowane według skali podatkowej (art. 27 ust. 9a updof) Przykład Sposób obliczenia należnego podatku dochodowego od dochodów osiągniętych ze stosunku pracy przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją przedstawia się następująco: Wiersz Wyszczególnienie Kwota/stopa procentowa 1 Dochód osiągnięty w Polsce ,00 zł 2 Dochód osiągnięty za granicą ,00 zł 3 Podatek zapłacony za granicą 8.000,00 zł 4 Dochód łączny (wiersz 1 + wiersz 2) ,00 zł 5 Podatek obliczony według skali podatkowej [(wiersz ,06 zł

6 zł) 32%] ,02 zł 6 Stopa procentowa podatku (wiersz 5 : wiersz 4) ,08% 7 Podatek należny wyliczony według stopy procentowej (wiersz 1 wiersz 6) 3.616,00 zł Przykład Sposób obliczenia należnego podatku dochodowego od dochodów osiągniętych ze stosunku pracy przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego przedstawia się następująco: Wiersz Wyszczególnienie Kwota (zł) 1 Dochód osiągnięty w Polsce ,00 2 Dochód osiągnięty za granicą ,00 3 Podatek zapłacony za granicą 8.000,00 4 Dochód łączny (wiersz 1 + wiersz 2) ,00 5 Podatek obliczony według skali podatkowej [(wiersz zł) 32%] ,02 zł 6 Limit odliczenia podatku zapłaconego za granicą (wiersz 5 wiersz 2) : wiersz 4 7 Podatek po odliczeniu podatku zapłaconego za granicą (wiersz 5 - wiersz 3) , , ,06 6. Zastosowanie ulgi abolicyjnej. Ustalając wysokość ulgi abolicyjnej, należy wyliczyć podatek, stosując obie metody unikania podwójnego opodatkowania. Następnie od podatku wyliczonego według metody odliczenia proporcjonalnego odejmuje się podatek obliczony według metody wyłączenia z progresją. Ulga abolicyjna nie przysługuje wszystkim osobom uzyskującym dochody za granicą i nie oznacza zwolnienia od podatku. Prawo do jej zastosowania mają wyłącznie podatnicy, którzy rozliczają w

7 Polsce swoje zagraniczne dochody metodą proporcjonalnego odliczenia. Metoda odliczenia proporcjonalnego przez samych podatników określana jest jako niekorzystna. Jest to spowodowane tym, że przy tej samej wysokości dochodu i podatku zapłaconego za granicą, podatek obliczony według tej metody jest wyższy od podatku obliczonego według metody wyłączenia z progresją. Wprowadzenie przez ustawodawcę tzw. ulgi abolicyjnej miało na celu wyeliminowanie wskazanych różnic. Uregulowania dotyczące tej preferencji podatkowej zawarte zostały w art. 27g ust. 1 ustawy o pdof. Na jego podstawie prawo do zastosowania tej ulgi mają podatnicy, którzy spełniają łącznie następujące warunki: podlegają w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, osiągają za granicą dochody, do których ma zastosowanie metoda proporcjonalnego odliczenia, czyli m.in. w Belgii, Holandii, USA, uzyskują za granicą przychody: - ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy, z działalności wykonywanej osobiście, z działalności gospodarczej, - z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, z wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej, z wyjątkiem dochodów (przychodów) uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi. Odliczenia od podatku nie stosuje się jednak, gdy dochody z wymienionych źródeł przychodów uzyskane zostały w krajach i na terytoriach wymienionych w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. z 2005r. Nr 94, poz. 790). W ramach tej ulgi odlicza się kwotę stanowiącą różnicę między kwotą podatku obliczonego metodą proporcjonalnego odliczenia a kwotą podatku obliczonego przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją. Przykład ustalenia ulgi abolicyjnej podatek należny przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia 8.270,06 zł podatek należny przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją 3.616,00 zł kwota przysługującej ulgi (8.270,06zł ,00zł.) 4.654,06 zł

8 7. Ulgi i zwolnienia przy dochodzie zagranicznym Osoby, które uzyskują dochody poza granicami kraju, mają prawo korzystać z odliczeń od dochodu i od podatku na ogólnych zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dotyczy to m.in. wydatków na rehabilitację osób niepełnosprawnych, darowizn, wydatków na internet, składek zapłaconych na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, jak również ulgi na dzieci z zachowaniem warunków oraz limitów określonych przez ustawodawcę dla korzystania z poszczególnych ulg. Mogą również skorzystać z możliwości preferencyjnego rozliczenia z małżonkiem. Odliczeniu w zeznaniu podlegają również składki zapłacone do zagranicznych systemów ubezpieczeniowych w państwach członkowskich UE, EOG lub Konfederacji Szwajcarskiej. Jednak zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 2a, ust.13a-13c ustawy o pdof odliczeniu od dochodu (przychodu) nie podlegają składki zapłacone na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne w innym państwie, jeżeli podstawą ich wymiaru jest dochód zwolniony od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Z tego względu odliczyć ją mogą tylko osoby rozliczające swoje dochody przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego. Natomiast omawianych składek nie odliczą osoby, które zagraniczne dochody rozliczają przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją, gdyż przy tej metodzie dochód uzyskany za granicą jest w Polsce zwolniony od opodatkowania. Trzeba również mieć na względzie, że kwota składki na zagraniczne ubezpieczenie zdrowotne, o którą zmniejsza się podatek dochodowy, nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki. Podstawa prawna Ustawa z dnia r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.)