RÓWNOWG CHEMICZN N O 4 NO Rekje hemizne: nieowrlne ( rktyznie nieowrlne???) rekje wyuhowe, n. wyuh nitroglieryny: C 3 H 5 N 3 O 9 6 CO + 3 N + 5 H O + / O rekje rozu romieniotwórzego, n. roz urnu gy jeen z rouktów ouszz śroowisko rekji (tzn. jest gzem, jest truno rozuszzlny lu sło zysojowny): CCO 3 + HCl CCl + CO + H O gno 3 + NCl gcl + NNO 3 NOH + H SO 4 N SO 4 + H O
owrlne + C + v v k v v k C W stnie równowgi hemiznej oie szykośi są soie równe: v v (v v > 0; równowg ynmizn) oniewż l oznzeni stężeń molowyh sustrtów i rouktów w stnie równowgi stosuje się symole: [], [], [C], [], wię: k [] [] k [C] [] [C] [] [] [] rwo ziłni ms -stężeniow stł równowgi (zleży o temertury); i -stłe równowgi, w któryh stężeni sustnji są wyrżone z omoą iśnień ząstkowyh lu ułmków molowyh; C C R T Δn (R T) Δn Δn Δn -różni omięzy lizą moli gzowyh rouktów i sustrtów Δn ( + ) ( + ) gy n 0 to termoynmizn stł równowgi: C
Rekje owrlne omięzy sustnjmi w różnyh fzh: (g) gz, () iez, (s) iło stłe FeO (s) + CO (g) [CO ] Fe (s) + CO (g) CO CO [CO] CO CO CCO 3(s) CO (s) + CO (g) CO Stł równowgi rekji rzeiegjąej w nym kierunku jest zwsze równ owrotnośi stłej równowgi rekji rzeiegjąej w kierunku rzeiwnym. () H O H + / O () H O H + O () () [H] [O] [H O] / [H] [O] [H O] () () ( ) WPŁYW CZYNNIÓW ZEWNĘTRZNYCH N RÓWNOWGĘ CHEMICZNĄ Wrtość wskzuje zy urzywilejowne są sustrty (nie. kw.) zy roukty rekji (om. kw.). Sustrty rzewżją, gy jest młe, roukty gy jest uże. Ilość sustrtów i rouktów jest jenkow, gy wrtość jest zliżon o jenośi. Prmetry zewnętrzne: stężenie regentów iśnienie ktliztor temertur W rktye rzesuwnie równowgi rekji w ożąnym kierunku rowzi się orzez równozesną zminę kilku zynników wrunkująyh tę równowgę.
Reguł rzekory Le Chtelier run Henri Louis Le Chtelier (850-936) rl Ferinn run (850-98) Ngro Nol w 909 r. Jeżeli n ukł znjująy się w stnie równowgi ził jkiś ozie zewnętrzny, to ukł zhowuje się w tki sosó, y osłić jego ziłnie, orzez osiągnięie nowego stnu równowgi. żej kji oowi kontrkj stężenie regentów zmin stężeni jenej lu kilku sustnji regująyh wywołuje zminę stężeni ozostłyh sustnji z zhowniem wrtośi stłej równowgi; zwiększenie stężeni sustrtów ęzie rowziło o zwiększeni stężeni rouktów, wię ęzie rzesuwło równowgę w rwo; ten sm efekt, tzn. rzesunięi równowgi w rwo, możn wywołć rzez zmniejszenie stężeni rouktów, orzez ih usuwnie ze śroowisk rekji; owrotny roes, rzesuwni równowgi rekji w lewo, może yć wywołny rzez zwiększenie stężeni rouktów lu zmniejszenie stężeni sustrtów; n. SO + O SO 3 NOCl NO + Cl
iśnienie zmin iśnieni ogólnego ukłu może wywołć rzesunięie stnu równowgi rekji rzeiegjąej w fzie gzowej, le tylko, gy sumy lizy moli gzowyh sustrtów i rouktów są różne; wzrost iśnieni zewnętrznego rzesuw równowgę w kierunku rekji, w której ojętość skłników gzowyh jest mniejsz; V V Równowg.html.url n. 3 H + N NH 3 - wzrost iśnieni ogólnego (zmniejszenie ojętośi) rzesuw równowgę rekji w rwo; -zwiększenie ojętośi (zmniejszenie iśnieni) rzesuw równowgę rekji w lewo; n. C (s) + H O CO + H htt://www.hm.vison.eu/chemistrylets/equiliri/volume.html n. N O 4 NO - wzrost iśnieni ogólnego (zmniejszenie ojętośi) rzesuw równowgę rekji w lewo; -zwiększenie ojętośi (zmniejszenie iśnieni) rzesuw równowgę rekji w rwo; n. H + Cl HCl -zmin iśnieni ogólnego nie wywier wływu n stn równowgi tej rekji, oniewż liz moli (ojętośi) gzowyh sustrtów jest równ lizie moli (ojętośi) gzowego rouktu, o oznz, iż ojętość ukłu nie uleg zminie; ktliztor oeność ktliztor nie m wływu n ołożenie stnu równowgi, owouje jeynie szysze jego osiągnięie
temertur / zmin temertury owouje nie tylko rzesunięie stnu równowgi, le również zminę wrtośi stłej równowgi; / owyższenie temertury, zgonie z regułą rzekory, rzesuw równowgę w kierunku rekji enotermiznej (ieło wyzielone w rekji możn trktowć jko roukt); n. N + O NO ΔH > 0 CCO 3(s) + 0 kj CO (s) + CO (g) - owyższenie temertury rzesuw równowgę tyh rekji w rwo n. O 3 3 O + 6 kj 4 HCl + O H O + Cl ΔH < 0 - z kolei owyższenie temertury rzesuw równowgę tyh rekji w lewo POTENCJŁ TERMOYNMICZNY STŁ RÓWNOWGI l rekji: + C + ΔG ΔG o + R T ln oniewż wrunek równowgi to: ΔG 0 wię: ΔG o R T ln C TEMPERTUR STŁ RÓWNOWGI izor vn t Hoff: ln ΔH R jeżeli l: T l: T T to: ln ΔH R T T
STOPIEŃ PRZEREGOWNI Mirą rzesunięi stnu równowgi o wływem zminy stężeni lu iśnieni jest stoień rzeregowni. Stoień rzeregowni α - stosunek lizy moli sustrtu, które uległy rekji, o ozątkowej lizy moli tego sustrtu. + (, α) - α α α n + n + n n + α oniewż: i n i α to: n α WYRESY - INETY I RÓWNOWG CHEMICZN Wykresy zmin stężeni rekji w funkji zsu [] []
Wykresy zmin szykośi rekji w funkji zsu Wykresy zmin stężeni sustrtu i szykośi rekji w funkji zsu l rekji zerowego rzęu Stężenie sustrtu zmniejsz się liniowo o zer, szykość rekji jest niezleżn o stężeni i ozostje stł, oóki nie zużyje się ł jego ilość - wówzs szykość gwłtownie s o zer.