Witam na szkoleniu: Gminne jednostki oświatowe a podatek od towarów i usług (VAT)- dla ZEOKraków Dyrektorzy Szkół i Przedszkoli Kraków, 10.11.2016 r. Tadeusz Moczuło PROVAT 1 1 VAT od jednostek budżetowych i samorządowych Spis treści 1. Krótko o podatku VAT od szkół, rozliczanym poprzez Gminę Kraków > 2. Usługi wykonywane przez szkoły: opodatkowane i zwolnione od VAT > 3. Podstawowe dane o fakturach sprzedaży > 4. Faktury zakupu, pobierane przez szkołę > 5. Obowiązek i zasady rzetelnego opisu faktur zakupu > 6. Terminowość dostarczania przez szkoły dokumentów do ZEO > 7.Sankcje w VAT dla szkoły i Gminy za uszczuplenia podatkowe > 8. Odpowiedzialność karna skarbowa pracownika za uszczuplenia VAT > 9. Odpowiedzialność karna pracownika szkoły za fikcyjne faktury > 10.Kontrole podatku VAT przez organy podatkowe > PROVAT Szkolenia 2 1
VAT w jednostkach samorządowych 1. Krótko o podatku VAT od Jednostek oświatowych, rozliczanym poprzez Gminę PROVAT Szkolenia 3 Podatnik VAT a jedn. budżetowe, samorządowe Art. 15. 1. Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Wyrok z dnia 20.09.2015 r. sygn. akt C-276/14 Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej Podmioty prawa publicznego, takie jak gminne jednostki budżetowe będące przedmiotem postępowania głównego, nie mogą być uznane za podatników podatku od wartości dodanej, ponieważ nie spełniają kryterium samodzielności przewidzianego w tym przepisie. PROVAT Szkolenia 4 2
Podatnik VAT a zakłady budżetowe i samorządowe Komunikat Ministerstwa Finansów z dnia 15.01.2016 r. Mając na uwadze liczne postulaty dotyczące terminu obowiązkowej centralizacji" rozliczeń w samorządach podnoszone przez przedstawicieli środowiska samorządowego, Minister Finansów przychylił się do zgłoszonych postulatów i postanowił przesunąć ten termin, na 1 stycznia 2017 r. ----------------------------------------------- Gmina, Urząd Miasta lub Gminy, jednostki i zakłady budżetowe rozliczają podatek VAT scentralizowany od 1.01.2017 r. PROVAT Szkolenia 5 Zbiorcze rozliczenia VAT przez Gminy Art. 15. 1. Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Szkoły oraz Przedszkola samorządowe będą miały obowiązek stosowania wszystkich zasad wynikających z ustawy o podatku VAT, wtym: prowadzenia ewidencji i rejestrów dla celów podatku VAT, opodatkowania sprzedaży towarów i usług oraz innych czynności, wystawiania faktur, stosowania kas fiskalnych, kwalifikowania i opisu faktur zakupu na cele działalności: opodatkowanej, zwolnionej, statutowej lub mieszanej wg struktury obrotu oraz proporcji, podawania danych do sporządzenia deklaracji zbiorczej przez Gminę lub terminowego przekazywania raportów kasowych, dokumentów sprzedaży, oraz zakupu do ewidencji centralnej prowadzonej zbiorczo dla tych jednostek. PROVAT Szkolenia 6 3
* Podatek od towarów i usług -VAT VAT należny z tytułu: VAT naliczony wykazany w: Sprzedaży towarów i usług WNT,Import towarów i usług Fakturach zakupu krajowych SAD-import, rozlicz.wnt. imp. usług VAT należny minus VAT naliczony = kwota wpłaty do US lub kwota zwrotu z US PROVAT Szkolenia 7 VAT w jedn. budżet. i samorządowych kwota do zapłaty do US VAT należny od sprzedaży 23.000 VAT naliczony W od zakupu 18.000 do zapłaty 5.000 PROVAT Szkolenia 8 4
VAT w jedn. budżet. i samorządowych VAT do zwrotu z US VAT należny od sprzedaży 8.000 VAT naliczony W od zakupu 28.000 do zwrotu 20.000 PROVAT Szkolenia 9 Rodzaje czynności podlegających VAT Art. 5, 7, 8 sprzedaż towarów i usług Czynności podlegające ustawie o VAT - opodatkowane: nieodpłatne wydanie towarów: darowizny, prezenty, wydanie na cele osobiste pracowników nieodpłatne świadczenie usług zamiana towarów i usług i umowy barterowe PROVAT Szkolenia 10 5
VAT w zakładach i jedn. samorządowych Czynności zwolnione od podatku VAT oraz nie podlegające opodatkowaniu PROVAT Szkolenia 11 Podatnik zwolniony podmiotowo próg wolny Art. 113. 1. Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Podatnik, który nie przekracza progu wolnego czyli rocznego obrotu netto 150.000 zł jest ustawowo zwolniony z obowiązku rozliczania VAT. Próg wolny od 1.01.2017 r., nie dotyczy gminnych Szkół i Przedszkoli, ponieważ nie są one samodzielnymi podatnikami VAT. PROVAT Szkolenia 12 6
Zwolnienia przedmiotowo-podmiotowe z VAT Art. 43 Usługi zwolnione z VAT wg art. 43 obejmują miedzy innymi: usługi pocztowe usługi w zakresie opieki medycznej usługi transportu sanitarnego usługi pomocy społecznej usługi w zakresie obowiązkowych ubezpieczeń społecznych usługi edukacji jednostek oświaty i szkół wyższych usługi prywatnego nauczania usługi nauczania języków obcych usługi kształcenia zawodowego usługi ściśle związane ze sportem lub wychowaniem fizycznym usługi kulturalne usługi finansowe (kredyty, pożyczki, poręczenia, ubezpiecz.) towary i usługi ściśle związane z niektórymi usługami zwolnionymi 13 Czynności niepodlegające opodatkowaniu VAT Art. 6 Czynności niepodlegające ustawie o podatku VAT: czynności nie stanowiące dostawy towarów i świadczenia usług: np. kary umowne, odsetki za zwłokę, ubytki lub nadwyżki towarów, itp.. czynności nieskuteczne prawnie np. handel narkotykami, rzeczami z kradzieży, produkcja bimbru, świadczenia finansowane z funduszu socjalnego PROVAT Szkolenia 14 7
VAT w jednostkach samorządowych 2. Usługi wykonywane przez szkoły: opodatkowane i zwolnione od VAT PROVAT Szkolenia 15 VAT Czynności opodatkowane; zwolnione ; poza VAT Art. 5,6,43 działalność Jednostek oświaty: gospodarcza < > pozostała Czynności w ramach działalności gospodarczej Umowy cywilnoprawne Sprzedaż opodatkowana stawkami 0% -23% Sprzedaż zwolniona od podatku VAT Czynności poza ustawą o VAT: działaln. statutowa, inne, nie podleg. VAT PROVAT Szkolenia 16 8
VAT Sprzedaż przez jednostki oświatowe Art. 15. 1. Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Od 1.01.2017 r. wszelkie usługi świadczone przez Jednostkę oświatową Gminy dla osób i podmiotów zewnętrznych, np.: - najem, dzierżawa lokali, pomieszczeń, sprzętu, - usługi wstępu do obiektów szkolnych, - sprzedaż towarów, podręczników, - sprzedaż obiadów dla uczniów oraz nauczycieli, - zakwaterowanie w bursach, - inne czynności opodatkowane lub zwolnione podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, bez względu kwotę ich wartości, gdyż będą to obroty Gminy jako podatnika VAT. Faktury sprzedaży muszą być wystawiane z nazwą, adresem i NIP tej Gminy, z dopiskiem nazwy jednostki oświatowej, ale bez NIP tej jednostki. PROVAT Szkolenia 17 VAT w jednostkach samorządowych 3. Podstawowe dane o fakturach sprzedaży PROVAT Szkolenia 18 9
VAT faktury, korekty, duplikaty 1) Faktura podstawowa w formie papierowej lub elektronicznej; 2) Faktura zbiorcza; 3) Faktura zaliczkowa oraz końcowa; 4) Faktura refakturowanie usług oraz energii 5) Faktura uproszczona; 6) Faktura w cenach brutto; 7) Faktura na odwrotne obciążenie ; 8) Faktura na sprzedaż zwolnioną z VAT; 9) Faktura VAT marża ; 10) Faktura metoda kasowa u małego podatnika; 11) Faktura wystawiana na podstawie paragonu kasowego; 12) Faktura VAT-RR; 13) Faktura w transakcji trójstronnej ; 14) Faktura korygująca pojedyncza lub zbiorcza; 15) Faktura zawyżona lub fikcyjna ; anulowanie faktury; duplikat 16) Nota korygująca prawo czy obowiązek; 17) Rachunek zwykły; 18) Przechowywanie faktur; PROVAT Kraków 19 VAT Faktury elementy obowiązkowe Art. 106e. 1. Faktura powinna zawierać: Faktura musi obowiązkowo zawierać następujące dane: 1) datę wystawienia; 2) numer kolejny jednoznacznie identyfikujący fakturę; 3) imiona i nazwiska lub nazwy sprzedawcy oraz nabywcy i ich adresy; 4) NIP sprzedawcy oraz NIP nabywcy; 5) datę dokonania dostawy, wykonania usługi lub otrzymania zaliczki; 6) nazwę (rodzaj) towaru lub usługi; 7) miarę i ilość(liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług; 8) cenę jednostkową netto towaru lub usługi; 9) kwoty wszelkich opustów lub obniżek nie uwzględnionych w cenie; 10) wartość netto towarów lub wykonanych usług objętych transakcją; 11) stawki % podatku VAT; 12) sumę wartości netto z podziałem na stawki podatku; 13) kwotę podatku VAT z podziałem na stawki; 14) kwotę należności ogółem. x PROVAT Szkolenia 20 10
VAT Faktury dane nieobowiązkowe Art. 106e. 1. Faktura powinna zawierać: Podatnik może podawać na fakturze dodatkowe, dowolne informacje użyteczne podatnikowi a nie wymagane przepisami ustawy, takie jak: 1) forma zapłaty (przelew, karta płatnicza, gotówka, za pobraniem); 2) termin płatności, płatność w ratach; 3) numer konta bankowego przy zapłacie przelewem; 4) miejsce dostawy; 5) rodzaj transportu; 6) informacje reklamowe; 7) inne dane wg uznania sprzedawcy. x PROVAT Szkolenia 21 Sprzedaż opodatkowana u nabywcy Art. 17 Sprzedaż towarów wymienionych w zał. nr 11: (np.: złom, makulatura, wyroby hutnicze, odpady, ogniwa, akumulatory, dla podatników VAT - na faktury bez podatku VAT dla nie podatników z doliczeniem VAT: -na paragonie kasowym lub -na fakturze VAT 22 11
VAT w jednostkach samorządowych 4. Faktury zakupu -jako dokumenty do obniżek VAT PROVAT Szkolenia 23 VAT od jednostkach samorządowych. faktury zakupu Art. 86. 2. Kwotę podatku naliczonego stanowi: 1) suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu: a) nabycia towarów i usług, b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi; Każdy podatnik VAT ma prawo do obniżek podatku z faktur zakupu przy spełnieniu ważnych warunków ustawowych: 1) zakupy do działalności w całości lub w części opodatkowanej, 2) faktury zakupu lub zaliczkowe są rzetelne wg art. 88 ustawy: a) pochodzą od legalnych, zarejestrowanych podatników VAT, b) są rzetelne, to znaczy zgodne z rzeczywistością, c) nie są objęte ustawowym zakazem obniżek VAT, 3) obniżek VAT dokonano w obowiązujących terminach. PROVAT Szkolenia 24 12
Fakturyzakupu na roboty budowlane Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11.09.2014 r. sygn. akt I FSK1335/13 Skoro podatnik twierdzi, że wydatek na roboty budowlane poniósł, to powinien umieć wykazać ten fakt. Samo wykonanie usług nie świadczy jeszcze o tym kto w rzeczywistości usługi te wykonał. W tym zakresie organy podatkowe, przeprowadziły kompleksowe postępowanie, w efekcie którego ustaliły, że podmioty wskazane jako wykonawcy usług nie mogły (nie były w stanie) wykonać tych usług. Świadczył o tym nie tylko brak należytej dokumentacji po stronie wystawcy faktur, ale także zeznania świadków, w tym innych podwykonawców. PROVAT Szkolenia 25 VAT w jednostkach samorządowych 5. Obowiązek i zasady rzetelnego opisu faktur zakupu PROVAT Szkolenia 26 13
VAT faktury zakupu a prawo do obniżek podatku Faktury zakupu opisy, dowody przyjęcia, protokoły odbioru robót i usług Faktury zakupu uprawniają do VAT obniżek po spełnieniu ustawowych warunków: 1) faktury dotyczą tych jednostek, na które zastały wystawione, 2) przyjęcie towarów, odbiór robót zostało udokumentowane prawidłowo przez nabywcę 3) faktury ujęto we właściwym miesiącu rozliczeniowych PROVAT Szkolenia 27 VAT faktury zakupu a prawo do obniżek podatku Faktury zakupu nieprawidłowe opisy Przykładowe, nieprawidłowe opisy faktur zakupu: 1) Zgodne 2) Zgodne z umową 3) Sprawdzono 4) Przyjęto 5) Wykonano 6) Zużyto 7) Zapłacić fakturę i nieczytelne podpisy lub parafki PROVAT Szkolenia 28 14
VAT faktury zakupu a prawo do obniżek podatku Faktury zakupu środków trwałych, wyposażenia oraz pozostałych towarów dowody przyjęcia, Z opisu dokonanego przez nabywcę na fakturach zakupu powinno wynikać: - kto przyjął towary i jakim dowodem numer, data, miejsce użytkowania (np. środek trwały, wyposażenie, - pokwitowanie towarów, które nie podlegają ewidencji magazyn., np. mat. biurowe art.. spożywcze - sposób rozdysponowania PROVAT Szkolenia 29 VAT faktury zakupu a prawo do obniżek podatku Faktury zakupu prawidłowe opisy 1. Faktura za projektor Opis na fakturze zakupu: zainstalowano w Sali nr ) czytelny podpis osoby potwierdzającej 2. Faktura za ziemniaki Opis na fakturze zakupu: przyjęto na stołówkę, nr dokumentu.. czytelny podpis osoby przyjmującej 3. Faktura za papier do drukarki Opis na fakturze zakupu: przyjęto do Sekretariatu, czytelny podpis osoby przyjmującej PROVAT Szkolenia 30 15
VAT faktury zakupu a prawo do obniżek podatku Faktury zakupu robót budowlanych oraz towarów dowody przyjęcia Z opisu dokonanego przez nabywcę na fakturach zakupu robót, powinno wynikać: - na jakim obiekcie wykonano roboty budowlane, - kiedy podpisano Protokół odbioru robót, - czy faktura i Protokół dotyczą części czy całości robot, - czy faktura zakupu jest zgodna z zakresem przyjętych robot, - gdzie przechowywany jest Protokół, jeżeli nie jest dopięty do faktury zakupu. PROVAT Szkolenia 31 VAT faktury zakupu a prawo do obniżek podatku Faktury zakupu prawidłowe opisy 1. Faktura za roboty budowlane zgodnie z kosztorysem w załączeniu. 2. Opis na fakturze zakupu robot: Zakres i wartość robót zgodne z umową nr z dnia. oraz z Protokołem odbioru robot częściowym / końcowym podpisanym w dniu. znajdującym się z Dziale. PROVAT Szkolenia 32 16
VAT faktury zakupu a prawo do obniżek podatku Faktury zakupu prawidłowe opisy 1. Faktura za roboty budowlane zgodnie z kosztorysem w załączeniu. 2. Opis na fakturze zakupu robot: Zakres i wartość robót zgodne z umową nr z dnia. oraz z Protokołem odbioru robot częściowym / końcowym podpisanym w dniu. znajdującym się z Dziale. PROVAT Szkolenia 33 VAT w jednostkach samorządowych Przypisanie zakupu towarów i usług do rodzajów działalności: 1) opodatkowanej 2) zwolnionej od VAT 3) statutowej 4) mieszanej opodatkowanej, zwolnionej i statutowej a prawo do obniżki VAT. PROVAT Szkolenia 34 17
VAT faktury zakupu a prawo do obniżek podatku Faktury zakupu prawidłowe opisy Ponieważ prawo i wysokość obniżki VAT z faktur zakupu są ściśle związane z przeznaczeniem nabytych towarów i usług do poszczególnych rodzajów działalności faktury te muszą być dla tych celów właściwie opisane przez daną Jednostkę oświatową, co ilustrują poniższe przykłady. PROVAT Szkolenia 35 Struktury obrotu działalność opodatk. i zwolniona Wyliczone za rok ubiegły wskaźniki % dla Jednostki oświatowej. 1) Struktura sprzedaży = % 2) Prewskaźnik proporcji = 6% 1. Faktura zakupu towarów 1.000 + 230 = 1.230 2. Nabywca towarów opisał na fakturze: Towary do działalności opodatkowanej podpis: Kowalski Jan 3. Obniżka VAT pełna: 230 x 100% = 230 PROVAT Szkolenia 36 18
Obniżka VAT - proporcjonalna - 2016 r. Struktura obrotu = 10% 1. Faktura zakupu towarów 20.000 + 4.600 = 24.600 2. Nabywca towarów opisał na fakturze: Towary do działalności opodatkowanej i zwolnionej podpis: Kowalski Jan 3. Wyliczenie kwoty obniżki VAT: 4.600 x 10% = 460 PROVAT Szkolenia 37 Obniżka VAT w 2016 r - wg formuły II etapowej Współczynnikproporcjiwgart.86ust.2aza2015r.: 6% Strukturaobrotuwgart.90 za2015r. 10% 1. Faktura za roboty budowl. w VII 2016 r. 100.000 + 23.000 = 123.000 2. Nabywca robót opisał na fakturze: Usługi do działalności opodatkowanej, zwolnionej oraz niepodl. VAT. Rozliczenie bezpośrednie VAT nie jest możliwe. podpis: Kowalska Janina Obliczenie obniżki VAT wg korekty II stopniowej: A. ObniżkaIetap 23.000x6%=1380 B. ObniżkaIIetap 1380x10% = 138 obniżkaostateczna (w 2015 r. obniżka wynosiłaby 23.000 x 10% = 2.300) PROVAT Szkolenia 38 19
VAT w jednostkach samorządowych 6. Terminowość dostarczania przez Szkoły dokumentów do ZEO PROVAT Szkolenia 39 VAT faktury zakupu a prawo do obniżek podatku Faktury zakupu terminowość przekazywania Ponieważ ustawa o VAT określa ścisłe terminy do obniżek VAT - faktury zakupu muszą być niezwłocznie, terminowo dostarczane do księgowości. Naruszenie tych zasad przez Jednostkę budżetową czy przez ZEO spowoduje: - zawyżanie wpłat podatku do urzędu skarbowego, - konieczność składania przez Gminę korekt zbiorczych deklaracji VAT-7 PROVAT Szkolenia 40 20
VAT w jednostkach samorządowych 7. Sankcje w VAT dla szkoły i Gminy za uszczuplenia podatkowe PROVAT Szkolenia 41 VAT Odpowiedzialność podatnika Sankcje podatkowe 30% za uszczuplenia podatku VAT Art. 110a. 1. W razie stwierdzenia, że podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę zobowiązania podatkowego niższą od kwoty należnej, naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej określa odpowiednio wysokość tych kwot w prawidłowej wysokości oraz ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej - 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego. PROVAT Szkolenia 42 21
VAT Odpowiedzialność podatnika Sankcje podatkowe 100% za fikcyjne faktury VAT Art. 110b. W razie stwierdzenia, że zawyżona kwota podatku naliczonego, w przypadkach, o których mowa w art. 110a, wynika z faktur, które: 1) zostały wystawione przez podmiot nieistniejący, 2) stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane- w części dotyczącej tych czynności, 3) podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podano kwoty niezgodne z rzeczywistością, 4) potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego - w części dotyczącej tych czynności - stawka dodatkowego zobowiązania podatkowego w części dotyczącej podatku naliczonego wynikającego z powyższych faktur wynosi 100%. PROVAT Szkolenia 43 VAT w jednostkach samorządowych 8.Odpowiedzialność karna skarbowa pracownika za uszczuplenia VAT PROVAT Szkolenia 44 22
VAT Odpowiedzialność pracownika W ustawie Kodeks karny skarbowy- projekt zmian: Art. 62 1. Kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych. 2. Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności na czas nie krótszyodroku,albo obu tymkaromłącznie. PROVAT Szkolenia 45 VAT w jednostkach samorządowych 9. Odpowiedzialność karna pracownika za fikcyjne faktury PROVAT Szkolenia 46 23
VAT Odpowiedzialność podatnika Kodeks karny projekt zmian od 2017 r. Art. 271a. 1. Kto wystawia fakturę lub faktury, zawierające kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest znaczna, podając nieprawdę co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury lub faktur używa, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. PROVAT Szkolenia 47 VAT w jednostkach samorządowych 10. Kontrole podatku VAT przez organy podatkowe PROVAT Szkolenia 48 24
Kontrola VAT Ordynacja podatkowa Art. 281. 1. Organy podatkowe pierwszej instancji, z zastrzeżeniem 3, przeprowadzają kontrolę podatkową u podatników, płatników, inkasentów oraz następców prawnych, zwanych dalej "kontrolowanymi". 2. Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Urzędy skarbowe oraz urzędy kontroli skarbowej przeprowadzają rocznie wiele tysięcy kontroli u podatników VAT a także u ich kontrahentów z różnymi efektami końcowymi. Największe uszczuplenia lub wyłudzenia zwrotu VAT powstają w obrocie: paliwami, złomem, wyrobami hutniczymi, elektroniką, metalami szlachetnymi, w zakresie robót budowlanych, usług marketingu oraz usług doradztwa. Szkolenie to może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka podatkowego. PROVAT Szkolenia 49 Koniec szkolenia Dziękuję bardzo za uwagę Tadeusz Moczuło PROVAT 50 50 25