Przedmiotowy system oceniania Rodzaj zajęć edukacyjnych: FIZYKA Obowiązuje w roku szkolnym: 013/014 Obowiązuje dla: Klasy II Opracowała: Katarzyna Nowak Podpis autora: Podpis dyrektora: 1
Kryteria oceniania Przedmiotowy system oceniania z fizyki Na fizyce obowiązuje punktowy system oceniania, który sprzyja większej aktywności uczniów oraz systematyczności. Uczniowie w każdej chwili mogą sprawdzić swoją aktualną sytuację punktową i przewidywaną ocenę śródroczną czy roczną. Oceny według skali punktowej Liczba punktów Ocena 5 i powyżej celujący 51-43 bardzo dobry 4-33 dobry 3-3 dostateczny - 13 dopuszczający 1-0 niedostateczny Punkty przyznawane są za: Forma pracy (rodzaj aktywności) Testy (dłuższy sprawdzian pisemny) Kartkówki (krótkie sprawdziany pisemne) Co podlega ocenianiu Poziom opanowania zakresu materiału oraz nabytych umiejętności, samodzielność, umiejętność wykorzystania różnych źródeł wiedzy, umiejętność łączenia różnych wiadomości i umiejętności Maksymalna punktacja 30 p. lub 33 p. Poziom opanowania wiadomości oraz nabytych umiejętności z danego tematu (zakresu materiału) 5 p. Odpowiedź ustna Umiejętności (ćwiczenia praktyczne, zadania domowe, referaty, prace długoterminowe, projekty) Dodatkowe formy działania Stopień opanowania wiadomości oraz nabytych umiejętności z danego tematu (zakresu materiału), umiejętność budowania wypowiedzi, uzasadniania, argumentowania Stopień opanowania konkretnej partii materiału (tematu lekcji) oraz konkretnych umiejętności Stopień trudności zadań i samodzielności ich wykonania, umiejętność praktycznego wykorzystania zdobytej wiedzy oraz samodzielność jej zdobywania, umiejętność dokonywania analizy i syntezy wiedzy oraz jej prezentowania w różnorodny sposób, umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji Aktywność ucznia na lekcjach oraz zajęciach pozalekcyjnych, udział w przedmiotowym kółku zainteresowań, udział i osiągnięcia w konkursach przedmiotowych, inna aktywność przedmiotowa ucznia 5 p. 10 p. lub 5p. + 5p. 5 p.
Zasady ustalania ocen bieżących 1. Oceny bieżące i klasyfikacyjne ustala się według skali punktowej przedstawionej w tabeli.. O ocenie śródrocznej oraz rocznej decyduje suma punktów uzyskanych przez ucznia w danym półroczu. 3. W przypadku kilku ocen za daną formę pracy, do wyliczenia oceny liczy się średnia arytmetyczna uzyskanych punktów za tą formę pracy. 4. Uczeń ma prawo do uzyskania oceny za każdą z przyjętych form pracy. 5. W trakcie zajęć lekcyjnych oceniane są wiedza i umiejętności ucznia oraz jego zaangażowanie z uwzględnieniem indywidualnych możliwości ucznia oraz zgodnie z opiniami oraz orzeczeniami poradni psychologiczno-pedagogicznej. 6. Uczeń ma prawo poprawy oceny niedostatecznej z każdej formy pracy oraz dowolnej oceny z testu. 7. Suma punktów za poszczególne formy pracy (rodzaje aktywności) obliczana jest dwa razy w roku (klasyfikacja roczna i śródroczna) i na jej podstawie uczeń otrzymuje ocenę roczną lub śródoczną. 3
Metod oceny osiągnięć uczniów Reforma oświaty kładzie nacisk na kształtowanie umiejętności, niezbędnych człowiekowi w dorosłym życiu, niezależnie od rodzaju wykształcenia i wykonywanego zawodu. W nauczaniu fizyki sprawdzaniem i ocenianiem, należy więc objąć nie tylko umiejętności związane ściśle z tym przedmiotem, ale także związane z jego walorami ogólnokształcącymi. Wiele ważnych osiągnięć może być ocenianych tylko opisowo i to w dłuższym czasie niż jeden semestr. Tradycyjne odpytywanie przy tablicy powinno być zastąpione ocenianiem w trakcie dyskusji, bo nauczyciel nastawiony na sterowanie przebiegiem uczenia się uczniów nie powinien oddzielać sprawdzania i oceniania od nauczania. Metody sprawdzania osiągnięć uczniów: 1. Samosprawdzanie, czyli samokontrola a) Uczeń rozwiązuje samodzielnie zadania ze zbiorów zadań z podanymi odpowiedziami. Uczeń ocenia, jaki procent zadań potrafi rozwiązać. b) Uczeń pracuje samodzielnie z interaktywnymi programami komputerowymi i kontroluje liczbę koniecznych wskazówek i objaśnień, z których musi korzystać. c) Uczeń wykonuje doświadczenia domowe według instrukcji z podręcznika, omawia i ocenia wyniki. d) Uczeń przechowuje notatki dotyczące wyżej wymienionych działań i porównuje swoje osiągnięcia z nakładem włożonej pracy. (Notatki, np. wypełniony zeszyt ćwiczeń czy rozwiązania zadań mogą być także dla nauczyciela źródłem wiedzy o osiągnięciach ucznia).. Zbiorowa dyskusja Podstawą do indywidualnych ocen uczniów może być dyskusja. Inicjatorem dyskusji jest zwykle nauczyciel, ale może być nim także uczeń, który przeczytał lub zauważył coś dla niego niezrozumiałego, a mającego związek z opracowywanymi na lekcjach treściami. W tym drugim przypadku nauczyciel powinien dopuszczać do dyskusji tylko wówczas, gdy uczeń jest do prezentacji problemu dobrze przygotowany. Nauczyciel kieruje dyskusją, równocześnie notując uwagi o ważnych elementach w wystąpieniach poszczególnych uczniów. 3. Obserwacja uczniów w trakcie uczenia się Nauczyciel obserwuje pracę uczniów w zespole podczas pracy z tekstem i wykonywania doświadczeń, ich pomysły, wiedzę, umiejętności współpracy, zaangażowanie, talenty manualne. Ocenia uczniów w rolach lidera, sekretarza, prezentera. 4. Sprawdzanie i ocenianie prac pisemnych a) Nauczyciel sprawdza i ocenia wypracowania przygotowane na podstawie literatury popularno-naukowej, Internetu, telewizji. b) Nauczyciel sprawdza i ocenia wyniki testów i sprawdzianów 1. 5. Wszechstronna ocena prezentacji przygotowanych na podstawie jednego przeczytanego tekstu lub wielu różnych źródeł. 6. Sprawdzanie i ocenianie działalności praktycznej uczniów Ocenie podlegają projekty, doświadczenia, modele i zabawki wykonane samodzielnie przez uczniów. 1 4
Siły w przyrodzie Wymagania na stopień dopuszczający (konieczne) obejmują treści elementarne, przystępne i bezpośrednio użyteczne w pozaszkolnej działalności ucznia. Uczeń potrafi wymienić niektóre rodzaje oddziaływań. Uczeń potrafi na prostym przykładzie wykazać wzajemność oddziaływań. Uczeń wie, że bezwładność to cecha ciała, która wiąże się z jego masą. Uczeń wie, że masę wyrażamy w kilogramach. Uczeń rozpoznaje na przykładach zjawisko bezwładności. Uczeń wie, że opisując oddziaływania posługujemy się pojęciem siły. Uczeń wie, że wartość siły wyrażamy w niutonach. Uczeń potrafi odczytać wartość siły za pomocą siłomierza. Uczeń wie, że aby wprawić ciało w ruch lub zatrzymać je, trzeba działać siłą. Uczeń wie, że Ziemia przyciąga wszystkie ciała. Uczeń umie podać przykłady oporów mchu. Uczeń wie, że jedną z przyczyn występowania tarcia jest chropowatość stykających się powierzchni. Uczeń potrafi wymienić niektóre sposoby zmniejszania i zwiększania tarcia. Uczeń wie, że na ciała poruszające się w powietrzu działa siła oporu powietrza. Wykorzystuje ciężar cieczy do uzasadnienia zależności ciśnienia cieczy na dnie zbiornika od wysokości słupa cieczy Podaje przykłady parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika Wymagania na stopień dostateczny (podstawowe) obejmują wszystkie wymagania na stopień dopuszczający i ponadto intuicyjne posługiwanie się zasadą zachowania pędu i zasadami dynamiki, rozpoznawanie sił występujących w przyrodzie w prostych przykładach z otoczenia. Uczeń rozpoznaje na przykładach oddziaływania bezpośrednie (mechaniczne) i "na odległość". Uczeń rozpoznaje na przykładach statyczne i dynamiczne skutki oddziaływań. Uczeń rozpoznaje w trudniejszych przykładach zjawisko bezwładności. Uczeń wie, że masa jest miarą bezwładności ciała. Uczeń wie, że wartość pędu ciała zależy od jego masy i szybkości. Uczeń potrafi się intuicyjnie posługiwać zasadą zachowania pędu (zna pojęcie odrzutu). Uczeń wie, że siła jest miarą oddziaływań. Uczeń rozumie, co to znaczy, że siła jest wielkością wektorową i potrafi ją przedstawić graficznie. Uczeń rozumie pojęcie siły wypadkowej i potrafi znaleźć graficznie wypadkową dwóch sił o tym samym kierunku. 5
Uczeń rozumie pojęcie siły równoważącej i potrafi znaleźć graficznie siłę równoważącą inną siłę. Uczeń wie, że w przypadku, gdy siły działające na ciało równoważą się, to ciało spoczywa lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym. Uczeń potrafi intuicyjnie stosować drugą zasadę dynamiki Newtona w prostych przykładach z życia codziennego. Uczeń wie, że wydłużenie sprężyny jest wprost proporcjonalne do działania siły. Uczeń wie, że siła ciężkości (ciężar) czyli siła, jaką Ziemia przyciąga ciało jest wprost proporcjonalna do masy tego ciała. Uczeń wie, że siły wzajemnego oddziaływania dwóch ciał mają jednakowe wartości, jednakowe kierunki i przeciwna zwroty, umie podać przykłady. Uczeń potrafi podać przykłady ciał, między którymi działają siły tarcia. Uczeń wie, że tarcie występujące przy toczeniu ma mniejszą wartość niż przy przesuwaniu jednego ciała po drugim. Uczeń potrafi rozpoznać przykłady pożytecznego i szkodliwego działania siły tarcia. Uczeń potrafi podać sposoby zmniejszania i zwiększania oporów ruchu. Opisuje praktyczne skutki występowania ciśnienia hydrostatycznego Podaje przykłady wykorzystania prawa Pascala Wyznacza doświadczalnie wartość siły wyporu działającej na ciało zanurzone w cieczy Wymagania na stopień dobry (rozszerzające) obejmują wszystkie wymagania na niższe stopnie i ponadto znajomość cech wprowadzonych sił występujących w przyrodzie, znajomość i poprawne wypowiadanie zasad dynamiki Newtona, stosowanie zasad dynamiki i zasady zachowania pędu do wyjaśniania prostych zjawisk z otoczenia, wykonywanie prostych obliczeń, poprawne wyrażanie swoich myśli w prostych przykładach. Uczeń rozumie, że pęd jest wektorem. Uczeń potrafi korzystać z informacji, że iloraz szybkości uzyskanych przez ciała w wyniku ich wzajemnego oddziaływania jest równy odwrotnemu ilorazowi ich mas. Uczeń potrafi obliczyć wartość pędu na podstawie znajomości masy i wartości prędkości. Uczeń rozumie zasadę zachowania pędu i potrafi z niej skorzystać w zadaniach nie wymagających formalnych rachunków. Uczeń umie wyrazić 1 N poprzez jednostki podstawowe układu SI. Uczeń potrafi w dowolnym przykładzie wymienić siły działające na ciało, narysować wektory obrazujące te siły, podać wszystkie cechy tych sił i ich źródła. Uczeń potrafi zastąpić kilka sił działających wzdłuż jednej prostej siłą wypadkową. Uczeń potrafi narysować siłę równoważącą kilka sił działających wzdłuż jednej prostej. 6
W przykładach przedstawiających ciała spoczywające lub poruszające się ruchem jednostajnym prostoliniowym uczeń potrafi wskazać równoważące się siły, działające na takie ciała. Uczeń potrafi na podstawie informacji o działających na ciało siłach przewidzieć rodzaj ruchu tego ciała. Uczeń zna drugą zasadę dynamiki Newtona i potrafi ją wykorzystać w przykładach z codziennego otoczenia. Uczeń potrafi korzystać z matematycznej postaci drugiej zasady dynamiki i obliczać występujące w tym wzorze wielkości fizyczne. Uczeń potrafi obliczyć masę ciała z wykresu a(f). Uczeń potrafi podać przykłady działania siły sprężystości. Uczeń wie, że wartość siły sprężystości ciała jest wprost proporcjonalna do jego odkształcenia. Uczeń potrafi obliczyć ciężar ciała na podstawie znajomości jego masy. Uczeń zna trzecią zasadę dynamiki Newtona i potrafi poprawnie objaśnić prezentowane mu przykłady, w tym także podać cechy sił wzajemnego oddziaływania. Uczeń wie, że wartość siły tarcia zależy od wartości siły przyciskającej ciało do podłoża. Uczeń umie wyjaśnić spadanie ciał w oparciu o zasady dynamiki Newtona. Oblicza ciśnienie słupa cieczy na dnie cylindrycznego naczynia p = rgh Podaje warunek pływania i tonięcia ciała zanurzonego w cieczy Podaje wzór na wartość siły wyporu i wykorzystuje go do wykonywania obliczeń Wymagania na stopień bardzo dobry (dopełniające) obejmują wszystkie wymagania na niższe stopnie i ponadto rozwiązywanie jakościowych i obliczeniowych zadań problemowych, formułowanie samodzielnych wypowiedzi, rozwiązywanie złożonych problemów wymagających znajomości kilku zjawisk i praw. Uczeń potrafi rozwiązywać jakościowe zadania problemowe dotyczące bezwładności ciał. Uczeń potrafi rozwiązywać jakościowe zadania problemowe dotyczące zasady zachowania pędu. Uczeń potrafi formułować samodzielne wypowiedzi na trudne pytania, np.: - od czego zależy iloraz szybkości uzyskanych w wyniku wzajemnego oddziaływania ciał, - objaśnić różnicę między masą i ciężarem, - wskazać wraz z uzasadnieniem, jakim urządzeniem posługujemy się w celu wyznaczenia ciężaru, a jakim w celu wyznaczenia masy, Uczeń potrafi wykonywać zadania obliczeniowe (wraz z przekształcaniem jednostek) dotyczące: - wartości pędu ( p = mv ), 7
- zasady zachowania pędu (dla dwóch ciał początkowo spoczywających lub zderzenia niesprężystego dwóch ciał poruszających się w tę samą stronę), gt - spadania ciał ( h =, v = gt ), - drugiej zasady dynamiki ( F = ma ). Uczeń potrafi rozwiązywać jakościowe problemy związane z zasadami dynamiki Newtona. Uczeń potrafi rozwiązywać jakościowe problemy dynamiczne tzn. znajdować siły działające na ciała w konkretnych przypadkach. Uczeń rozróżnia przyczyny mchów od opisu tych ruchów (patrz sprawdzian nr 5 zadanie 19). Uczeń potrafi rozwiązywać jakościowe problemy dotyczące sił tarcia. Uczeń potrafi rozwiązywać złożone problemy wymagające dobrej znajomości kilku zjawisk lub praw. - np. opis ruchu skoczka spadochronowego - wyszukiwanie sytuacji, w których na ciało działają siły o różnej naturze - rozwiązywanie problemów wymagających zastosowania trzeciej zasady dynamiki i zasady zachowania pędu - objaśnianie zjawisk z codziennego życia językiem fizyki. Uczeń potrafi obliczać wielkości fizyczne, posługując się wykresami. Wykorzystuje wzór na ciśnienie hydrostatyczne w zadaniach obliczeniowych Objaśnia zasadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca samochodowego Wyjaśnia pływanie i tonięcie ciał, wykorzystując pierwszą zasadę dynamiki Wyjaśnia pochodzenie siły nośnej i zasadę unoszenia się samolotu Wyjaśnia, co to znaczy, że ciało jest w stanie nieważkości Praca, moc, energia mechaniczna Wymagania na stopień dopuszczający (wymagania konieczne). Uczeń rozpoznaje przykłady wykonania pracy (w sensie fizycznym). Uczeń wie, że pracę wyrażamy w dżulach. Uczeń potrafi w prostych przykładach z życia codziennego rozróżniać urządzenia o mniejszej i większej mocy. Uczeń wie, że moc wyrażamy w watach. Uczeń rozróżnia w przykładach ciała posiadające energię potencjalną grawitacji, energię potencjalną sprężystości, energię kinetyczną. Uczeń potrafi w podanym, prostym przykładzie opisać przemiany energii mechanicznej. Wymagania na stopień dostateczny (wymagania podstawowe). Uczeń wie, że w niektórych przypadkach pracę możemy obliczyć, mnożąc siłę działającą na ciało przez przebytą przez to ciało drogę. 8
Uczeń wie, że o mocy decyduje praca wykonywana przez urządzenie w jednostce czasu. Uczeń potrafi rozpoznawać na przykładach układy zdolne do wykonania pracy. Uczeń rozumie, że E p grawitacji wzrasta wraz z odległością ciała od Ziemi. Uczeń rozumie, że E k ciała wzrasta wraz ze wzrostem wartości prędkości tego ciała. Uczeń rozumie, że E k ciała nie zależy od kierunku i zwrotu prędkości tego ciała. Uczeń potrafi intuicyjnie posługiwać się zasadą zachowania energii. Uczeń potrafi nazwać siłę, która wykonuje pracę nad spadającym swobodnie ciałem. Wymagania na stopień dobry (wymagania rozszerzające). Uczeń potrafi nazwać siłę wykonujące pracę w przykładach z życia codziennego. Uczeń wie, że energia kinetyczna i energia potencjalna grawitacji zależą od masy ciała. Uczeń zna warunki, przy których można obliczać pracę ze wzoru W = F s. Uczeń rozumie, co to znaczy, że praca wynosi 1 J. Uczeń potrafi obliczyć każdą z wielkości występujących we wzorze W = F s, znając dwie pozostałe. W Uczeń potrafi obliczyć każdą z wielkości występujących we wzorze P =, t znając dwie pozostałe. Uczeń potrafi objaśnić co to znaczy, że moc wynosi 1 W. Uczeń rozumie pojęcie układu ciał. Uczeń wie, że siły działające między ciałami tworzącymi układ, to siły wewnętrzne w tym układzie. Uczeń wie, że siły, których źródła są poza układem to siły zewnętrzne. Uczeń potrafi podać źródło siły zewnętrznej, której praca powoduje wzrost energii mechanicznej układu ciał (w przykładach). Uczeń potrafi obliczyć energię potencjalną ze wzoru E = mgh. 1 Uczeń potrafi obliczyć energię kinetyczną ze wzoru E = mv. Uczeń potrafi skorzystać z zasady zachowania energii w najprostszym przypadku, tj. 1 mgh = mv. Uczeń rozumie, że E p ~m,e p ~h, E k ~ m, E k ~ v. Uczeń wie, że sformułowanie: ciało posiada energię potencjalną grawitacji jest równoważne sformułowaniu: układ ciało - Ziemia posiada energię potencjalną grawitacji. Uczeń rozumie, że zmiana energii potencjalnej zależy od zmiany odległości między oddziałującymi ciałami, a nie od toru, po jakim poruszało się któreś z tych ciał, ani od przebytej drogi. Uczeń potrafi zaobserwować w praktyce wyrażenie E = W z. Wymagania na stopień bardzo dobry (wymagania dopełniające). Uczeń potrafi rozwiązywać zadania z przekształcaniem jednostek, korzystając W F s ze wzorów W = F s, P =, P = = Fv t t Uczeń potrafi sporządzić wykres F(s) dla F = const. Uczeń potrafi z wykresu F(s) odczytać pracę wykonaną na dowolnej drodze. Uczeń potrafi sporządzić wykres zależności W(t). 9
Uczeń potrafi obliczyć każdą z wielkości występujących we wzorach E = mgh i 1 E = mv wraz z przekształcaniem jednostek. Uczeń potrafi obliczyć energię potencjalną grawitacji względem dowolnie wybranego poziomu zerowego. Uczeń potrafi sporządzić wykres E(h) dla m = const. Uczeń potrafi z wykresu E(h) odczytać masę ciała, dla którego sporządzono wykres. Uczeń potrafi rozwiązywać problemy wymagające korzystania ze związku E p =W. Uczeń potrafi rozwiązywać problemy wymagające korzystania ze związku E k =W. Uczeń potrafi sformułować samodzielną wypowiedź na temat zasady zachowania energii mechanicznej. Uczeń potrafi rozwiązywać problemy, wykorzystując zasadę zachowania energii mechanicznej. Przemiany energii w zjawiskach cieplnych Wymagania na stopień dopuszczający (wymagania konieczne). Uczeń rozumie związek energii wewnętrznej ciała z jego temperaturą. Uczeń potrafi rozpoznać na przykładach przypadki, w których wskutek wykonanej pracy wzrasta energia mechaniczna, a w których energia wewnętrzna. Uczeń potrafi rozpoznać przykłady zmiany energii wewnętrznej przez wymianę ciepła z otoczeniem. Uczeń potrafi rozpoznać na przykładach konieczność używania dobrych i złych przewodników ciepła. Uczeń potrafi rozpoznać w swoim otoczeniu zjawiska świadczące o tym, że objętość ciał zmienia się przy zmianie temperatury. Wymagania na stopień dostateczny (wymagania podstawowe). Uczeń wie, że zmiana energii wewnętrznej następuje przez wykonanie pracy lub wymianę ciepła z otoczeniem. Uczeń wie, co nazywamy ciepłem. Uczeń wie, że ciepło może przechodzić z ciała o temperaturze wyższej do ciała o temperaturze niższej. Uczeń wie, że ciepło wyrażamy w dżulach. Uczeń rozumie, że energia mechaniczna ciała jako całości nie wpływa na energię wewnętrzną tego ciała. Wymagania na stopień dobry (wymagania rozszerzające). Uczeń zna znaczenie wielkości fizycznych, którymi posługujemy się przy opisie zjawisk cieplnych. Uczeń zna składniki energii wewnętrznej. Uczeń rozumie, że skoro energia wewnętrzna jest sumą energii wszystkich cząsteczek, więc zależy od masy ciała. Uczeń potrafi się posługiwać ze zrozumieniem pierwszą zasadą termodynamiki w prostych przykładach ilościowych. Uczeń potrafi objaśnić zmiany energii wewnętrznej w przykładach z codziennego życia. 10
Uczeń potrafi rozwiązywać proste zadania związane ze zmianą energii mechanicznej w wewnętrzną. Uczeń dostrzega w przykładach z codziennego życia znaczenie dobrego i złego przewodnictwa ciepła. Uczeń rozumie, że zmiana objętości ciała powoduje zmianę jego gęstości. Uczeń zna zasadę działania taśmy bimetalicznej. Wymagania na stopień bardzo dobry (wymagania dopełniające). Uczeń potrafi rozwiązywać jakościowe i ilościowe problemy związane z pierwszą zasadą termodynamiki. Uczeń potrafi rozwiązywać problemy dotyczące wykorzystania gazów jako izolatorów ciepła. Uczeń potrafi rozwiązywać zadania problemowe związane z zamianą energii mechanicznej w energię wewnętrzną. Uczeń zna trzy sposoby przekazywania ciepła. Uczeń wie, że woda rozszerza się anomalnie i zna praktyczne skutki tego zjawiska. Uczeń potrafi rozwiązywać problemy związane z rozszerzalnością temperaturową ciał. Uczeń potrafi formułować samodzielne wypowiedzi. Wymagania dotyczące treści nadobowiązkowych. Wymagania na stopień dopuszczający (wymagania konieczne). Uczeń wie, że jeśli różnym substancjom o tych samych masach dostarczymy tę samą ilość ciepła, to ich temperatury nie wzrosną jednakowo. Uczeń wie, na czym polega topnienie, krzepnięcie, parowanie i skraplanie. Uczeń wie, że różne substancje krzepną i wrą w różnych temperaturach. Wymagania na stopień dostateczny (wymagania podstawowe). Uczeń rozumie sens fizyczny pojęć: ciepło właściwe, ciepło topnienia (krzepnięcia), ciepło parowania (skraplania). Uczeń rozumie praktyczne znaczenie dużej wartości ciepła właściwego wody. Uczeń wie, że podczas topnienia i wrzenia temperatura substancji nie zmienia się. Uczeń wie, od czego zależy szybkość parowania cieczy. Wymagania na stopień dobry (wymagania rozszerzające). Uczeń potrafi rozwiązywać proste zadania obliczeniowe z wykorzystaniem wzorów Q = mc t, Q =mc t i Q = mc p. Uczeń rozumie, że w przypadkach gdy W -0przyrost energii wewnętrznej E w =Q. Uczeń wie, że woda krzepnąc zwiększa swoją objętość. Wymagania na stopień bardzo dobry (wymagania dopełniające). Uczeń potrafi sporządzić wykres zależności t(q). Z wykresu t(q) uczeń potrafi odczytać c, c t i c p (znając masę substancji). Uczeń potrafi rozwiązywać zadania obliczeniowe z zastosowaniem bilansu energii wewnętrznej. 11