Przedmiotowy system oceniania

Transkrypt

1 Przedmiotowy system oceniania Rodzaj zajęć edukacyjnych: FIZYKA Obowiązuje w roku szkolnym: 2013/2014 Obowiązuje dla: Klasy I Opracowała: Tomasz Juraszek Podpis autora: Podpis dyrektora: 1

2 Kryteria oceniania Przedmiotowy system oceniania z fizyki Na fizyce obowiązuje punktowy system oceniania, który sprzyja większej aktywności uczniów oraz systematyczności. Uczniowie w każdej chwili mogą sprawdzić swoją aktualną sytuację punktową i przewidywaną ocenę śródroczną czy roczną. Oceny według skali punktowej Liczba punktów Ocena 52 i powyżej celujący bardzo dobry dobry dostateczny dopuszczający 12-0 niedostateczny Punkty przyznawane są za: Forma pracy (rodzaj aktywności) Testy (dłuższy sprawdzian pisemny) Kartkówki (krótkie sprawdziany pisemne) Co podlega ocenianiu Poziom opanowania zakresu materiału oraz nabytych umiejętności, samodzielność, umiejętność wykorzystania różnych źródeł wiedzy, umiejętność łączenia różnych wiadomości i umiejętności Maksymalna punktacja 30 p. lub 33 p. Poziom opanowania wiadomości oraz nabytych umiejętności z danego tematu (zakresu materiału) 5 p. Odpowiedź ustna Umiejętności (ćwiczenia praktyczne, zadania domowe, referaty, prace długoterminowe, projekty) Dodatkowe formy działania Stopień opanowania wiadomości oraz nabytych umiejętności z danego tematu (zakresu materiału), umiejętność budowania wypowiedzi, uzasadniania, argumentowania Stopień opanowania konkretnej partii materiału (tematu lekcji) oraz konkretnych umiejętności Stopień trudności zadań i samodzielności ich wykonania, umiejętność praktycznego wykorzystania zdobytej wiedzy oraz samodzielność jej zdobywania, umiejętność dokonywania analizy i syntezy wiedzy oraz jej prezentowania w różnorodny sposób, umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji Aktywność ucznia na lekcjach oraz zajęciach pozalekcyjnych, udział w przedmiotowym kółku zainteresowań, udział i osiągnięcia w konkursach przedmiotowych, inna aktywność przedmiotowa ucznia 5 p. 10 p. lub 5p. + 5p. 5 p. 2

3 Zasady ustalania ocen bieżących 1. Oceny bieżące i klasyfikacyjne ustala się według skali punktowej przedstawionej w tabeli. 2. O ocenie śródrocznej oraz rocznej decyduje suma punktów uzyskanych przez ucznia w danym półroczu. 3. W przypadku kilku ocen za daną formę pracy, do wyliczenia oceny liczy się średnia arytmetyczna uzyskanych punktów za tą formę pracy. 4. Uczeń ma prawo do uzyskania oceny za każdą z przyjętych form pracy. 5. W trakcie zajęć lekcyjnych oceniane są wiedza i umiejętności ucznia oraz jego zaangażowanie z uwzględnieniem indywidualnych możliwości ucznia oraz zgodnie z opiniami oraz orzeczeniami poradni psychologiczno-pedagogicznej. 6. Uczeń ma prawo poprawy oceny niedostatecznej z każdej formy pracy oraz dowolnej oceny z testu. 7. Suma punktów za poszczególne formy pracy (rodzaje aktywności) obliczana jest dwa razy w roku (klasyfikacja roczna i śródroczna) i na jej podstawie uczeń otrzymuje ocenę roczną lub śródoczną. 3

4 Metody oceny osiągnięć uczniów Reforma oświaty kładzie nacisk na kształtowanie umiejętności, niezbędnych człowiekowi w dorosłym życiu, niezależnie od rodzaju wykształcenia i wykonywanego zawodu. W nauczaniu fizyki sprawdzaniem i ocenianiem, należy więc objąć nie tylko umiejętności związane ściśle z tym przedmiotem, ale także związane z jego walorami ogólnokształcącymi. Wiele ważnych osiągnięć może być ocenianych tylko opisowo i to w dłuższym czasie niż jeden semestr. Tradycyjne odpytywanie przy tablicy powinno być zastąpione ocenianiem w trakcie dyskusji, bo nauczyciel nastawiony na sterowanie przebiegiem uczenia się uczniów nie powinien oddzielać sprawdzania i oceniania od nauczania. Metody sprawdzania osiągnięć uczniów: 1. Samosprawdzanie, czyli samokontrola a) Uczeń rozwiązuje samodzielnie zadania ze zbiorów zadań z podanymi odpowiedziami. Uczeń ocenia, jaki procent zadań potrafi rozwiązać. b) Uczeń pracuje samodzielnie z interaktywnymi programami komputerowymi i kontroluje liczbę koniecznych wskazówek i objaśnień, z których musi korzystać. c) Uczeń wykonuje doświadczenia domowe według instrukcji z podręcznika, omawia i ocenia wyniki. d) Uczeń przechowuje notatki dotyczące wyżej wymienionych działań i porównuje swoje osiągnięcia z nakładem włożonej pracy. (Notatki, np. wypełniony zeszyt ćwiczeń czy rozwiązania zadań mogą być także dla nauczyciela źródłem wiedzy o osiągnięciach ucznia). 2. Zbiorowa dyskusja Podstawą do indywidualnych ocen uczniów może być dyskusja. Inicjatorem dyskusji jest zwykle nauczyciel, ale może być nim także uczeń, który przeczytał lub zauważył coś dla niego niezrozumiałego, a mającego związek z opracowywanymi na lekcjach treściami. W tym drugim przypadku nauczyciel powinien dopuszczać do dyskusji tylko wówczas, gdy uczeń jest do prezentacji problemu dobrze przygotowany. Nauczyciel kieruje dyskusją, równocześnie notując uwagi o ważnych elementach w wystąpieniach poszczególnych uczniów. 3. Obserwacja uczniów w trakcie uczenia się Nauczyciel obserwuje pracę uczniów w zespole podczas pracy z tekstem i wykonywania doświadczeń, ich pomysły, wiedzę, umiejętności współpracy, zaangażowanie, talenty manualne. Ocenia uczniów w rolach lidera, sekretarza, prezentera. 4. Sprawdzanie i ocenianie prac pisemnych a) Nauczyciel sprawdza i ocenia wypracowania przygotowane na podstawie literatury popularno-naukowej, Internetu, telewizji. b) Nauczyciel sprawdza i ocenia wyniki testów i sprawdzianów Wszechstronna ocena prezentacji przygotowanych na podstawie jednego przeczytanego tekstu lub wielu różnych źródeł. 6. Sprawdzanie i ocenianie działalności praktycznej uczniów Ocenie podlegają projekty, doświadczenia, modele i zabawki wykonane samodzielnie przez uczniów. 1 4

5 Wykonujemy pomiary Wymagania na stopień dopuszczający (wymagania konieczne). Wymienia przyrządy, za pomocą których mierzymy długość, temperaturę, czas, szybkość i masę Wymienia jednostki mierzonych wielkości Mierzy wartość siły w niutonach za pomocą siłomierza Wykazuje, że skutek nacisku na podłoże, ciała o ciężarze F r c zależy od wielkości powierzchni zetknięcia ciała z podłożem Uczeń potrafi zmierzyć objętość cieczy za pomocą menzurki. Uczeń potrafi zmierzyć temperaturę termometrem. Uczeń potrafi zmierzyć masę ciała za pomocą różnych wag. na podstawie wyników zgromadzonych w tabeli sporządza wykres zależności jednej wielkości fizycznej od drugiej Wymagania na stopień dostateczny (wymagania podstawowe). Podaje zakres pomiarowy przyrządu Podaje dokładność przyrządu Oblicza wartość najbardziej zbliżoną do rzeczywistej wartości mierzonej wielkości jako średnią arytmetyczną wyników Przelicza jednostki długości, czasu i masy Wykazuje doświadczalnie, że wartość siły ciężkości jest wprost proporcjonalna do masy ciała Oblicza wartość ciężaru posługując się wzorem Fc = mg Oblicza ciśnienie za pomocą wzoru F p = S Podaje jednostkę ciśnienia i jej wielokrotności Przelicza jednostki ciśnienia Uczeń potrafi wyznaczyć objętość ciała stałego za pomocą menzurki. Uczeń wie, że istnieją różne skale temperatur. Uczeń potrafi obliczyć różnicę temperatur t. Uczeń potrafi się intuicyjnie posługiwać pojęciem gęstości i odczytać z tablic gęstość substancji. Wymagania na stopień dobry (wymagania rozszerzające). Wyjaśnia na przykładach przyczyny występowania niepewności pomiarowych Zapisuje różnice między wartością końcową i początkowa wielkości fizycznej (np. l Uzasadnia potrzebę wprowadzenia siły jako wielkości wektorowej Podaje cechy wielkości wektorowej Przekształca wzór Fc = mg i oblicza masę ciała, znając wartość jego ciężaru Opisuje zależność ciśnienia atmosferycznego od wysokości nad poziomem morza Rozpoznaje w swoim otoczeniu zjawiska, w których istotną rolę odgrywa ciśnienie atmosferyczne i urządzenia, do działania, których jest ono niezbędne Uczeń potrafi przeliczać temperatury w skali Celsjusza na skalę Kelvina i na odwrót. Uczeń wie, że t = T. Uczeń rozumie, że masa jest miarą ilości substancji. 5 D )

6 Uczeń rozumie pojęcie gęstości. m Uczeń potrafi obliczyć każdą z wielkości występujących we wzorze ρ =, znając dwie v pozostałe. kg g Uczeń wie, że gęstość wyraża się w jednostkach: 1 m 3, lub 1 cm 3. wykazuje, że jeśli dwie wielkości są do siebie wprost proporcjonalne, to wykres zależności jednej od drugiej jest półprostą wychodzącą z początku układu osi Wymagania na stopień bardzo dobry (wymagania dopełniające). Wyjaśnia, co to znaczy wyzerować przyrząd pomiarowy Wyjaśnia pojęcie szacowania wartości wielkości fizycznej Uczeń potrafi podać dokładność, z jaką dokonuje się pomiaru objętości, temperatury i masy, posługując się danym przyrządem. Rysuje wektor obrazujący siłę o zadanej wartości (przyjmując odpowiednią jednostkę) Wyznacza doświadczalnie ciśnienie atmosferyczne za pomocą strzykawki i siłomierza Uczeń potrafi sporządzić wykres m(v) na podstawie znajomości ρ. Uczeń potrafi posługiwać się wykresem m(v) do znajdywania ρ. Uczeń wie, że gęstość wody wynosi: 1 g/cm 3 lub 1000 kg/m 3. Uczeń potrafi rozwiązywać zadania rachunkowe. Uczeń potrafi rozwiązywać problemy jakościowe. Uczeń potrafi formułować samodzielne wypowiedzi. Wyciąga wnioski o wartościach wielkości fizycznych na podstawie kąta nachylenia wykresu do osi poziomej Właściwości fizyczne ciał. Cząsteczkowa budowa materii Wymagania na stopień dopuszczający (wymagania konieczne). Uczeń w przedstawionych prostych przykładach rozróżnia ciała fizyczne i substancje. Uczeń w przedstawionych prostych przykładach rozróżnia ciała stałe, ciecze i gazy. W podanych przykładach uczeń rozróżnia własności ciał stałych: kruchość, plastyczność, sprężystość. podaje przykłady rozszerzalności temperaturowej ciał stałych, cieczy i gazów podaje przykłady rozszerzalności temperaturowej w życiu codziennym i technice opisuje anomalną rozszerzalność wody i jej znaczenie w przyrodzie Uczeń wie, że wszystkie ciała składają się z cząsteczek. Uczeń wie, że cząsteczki są w ciągłym ruchu. Uczeń wie, że cząsteczki przyciągają się wzajemnie. Uczeń potrafi rozpoznać poprawne objaśnienie (na podstawie teorii cząsteczkowej budowy materii) prostych zjawisk z życia codziennego, np. dyfuzji. 6

7 Wymagania na stopień dostateczny (wymagania podstawowe). Uczeń wie, że ciała stałe zachowują swoją objętość i kształt. Uczeń wie, że ciecze zachowują objętość i przyjmują kształt naczynia. Uczeń wie, że ciała stałe i ciecze nie są ściśliwe. Uczeń wie, że gazy nie mają własnego kształtu i objętości. Uczeń wie, że gazy są ściśliwe i rozprężliwe. opisuje zachowanie taśmy bimetalicznej przy jej ogrzewaniu Wszystkie te zjawiska uczeń potrafi wytłumaczyć wiedząc, że - odległości między cząsteczkami gazu są największe, - siły między cząsteczko we w gazach są najmniejsze, Uczeń wie, że w wyższej temperaturze cząsteczki średnio poruszają się szybciej. Uczeń zna zjawisko dyfuzji. Wymagania na stopień dobry (wymagania rozszerzające). Uczeń potrafi podać przykłady ciała zbudowanego z więcej niż jednej substancji. Uczeń potrafi zaproponować doświadczenie świadczące o tym, że ciecz nie ma własnego kształtu. Uczeń potrafi zaproponować doświadczenie pokazujące, że zmiana kształtu ciała stałego nie powoduje zmiany jego objętości. za pomocą symboli D l i D t lub D V i D t zapisuje fakt, że przyrost długości drutów lub objętości cieczy jest wprost proporcjonalny do przyrostu temperatury wyjaśnia zachowanie taśmy bimetalicznej podczas jej ogrzewania Uczeń potrafi objaśnić wynik doświadczenia na podstawie modelu cząsteczkowej budowy materii. Uczeń wie, że w wyższej temperaturze średnia energia kinetyczna cząsteczek ciała jest większa. Uczeń wie, że cząsteczki różnych substancji różnią się wielkością. Wymagania na stopień bardzo dobry (wymagania dopełniające). Uczeń potrafi podać przykład wykorzystania właściwości substancji w codziennym życiu. Uczeń potrafi wyjaśnić wyniki doświadczeń, w których demonstruje się właściwości ciał stałych, cieczy i gazów. Uczeń potrafi wytłumaczyć dlaczego ciecze i ciała stałe są nieściśliwe. wymienia zastosowania praktyczne taśmy bimetalicznej wykorzystuje do obliczeń prostą proporcjonalność przyrostu długości do przyrostu temperatury Uczeń potrafi objaśniać zjawiska związane z występowaniem sił międzycząsteczkowych (zwilżanie, kształt kropli cieczy w stanie nieważkości). Uczeń potrafi rozwiązywać zadania rachunkowe. Uczeń potrafi rozwiązywać problemy jakościowe. Uczeń potrafi formułować samodzielne wypowiedzi. 7

8 Jak opisujemy ruch? Wymagania na stopień dostateczny (podstawowe) obejmują treści: niezbędne dla dalszego kształcenia, bezpośrednio użyteczne w pozaszkolnej działalności ucznia, przystępne. Na tym poziomie uczniowie mają trudności z poprawnym wysławianiem się w języku polskim. Równocześnie nie zależy nam na pamięciowym "klepaniu regułek" bez zrozumienia, dlatego wymagania dotyczą głównie: rozpoznawania prawidłowej odpowiedzi, rozróżniania ruchów, intuicyjnego posługiwania się wielkościami fizycznymi świadczącego o rozumieniu ich sensu fizycznego. Uczeń wie, że różne wielkości fizyczne wyraża się w różnych jednostkach i zna te jednostki (1 m, 1 kg, 1 h, 1 s, 1 m/s, 1 km/h). Uczeń zna proste związki między jednostkami tych samych wielkości podstawowych. Uczeń umie się posługiwać zegarkiem i stoperem do wyznaczania czasu trwania zjawiska. Uczeń potrafi rozpoznać spoczynek i ruch w różnych układach odniesienia. Uczeń potrafi odczytać współrzędną położenia ciała poruszającego się po linii prostej. Uczeń odróżnia tor ruchu od drogi przebytej przez ciało. Uczeń rozróżnia ruchy prostoliniowe i krzywoliniowe. Znając położenie początkowe i końcowe ciała, uczeń potrafi narysować wektor obrazujący przemieszczenie. Uczeń wie, że ciało poruszające się ruchem jednostajnym w każdej jednostce czasu przebywa taką samą drogę. Uczeń potrafi obliczyć drogę w ruchu jednostajnym bez formalnego posługiwania się wzorem. Uczeń potrafi intuicyjnie posługiwać się pojęciem szybkości średniej. Uczeń potrafi rozpoznać na przykładach które ciało porusza się z mniejszą, a które z większą szybkością średnią. Uczeń wie, że szybkościomierz samochodu pokazuje szybkość chwilową. Uczeń odróżnia ruch przyspieszony od jednostajnego czy opóźnionego/. Uczeń potrafi rozpoznać na przykładach ruchy odbywające się z przyspieszeniem o mniejszej lub większej wartości. Uczeń wie, że w ruchu jednostajnie przyspieszonym w każdej jednostce czasu szybkość wzrasta o tę samą wartość. Na podstawie wyników podanych tabeli uczeń potrafi sporządzić wykres s(t) i v(t). Wymagania na stopień dobry (rozszerzające) obejmują wszystkie wymagania na stopień dostateczny i ponadto: wykonywanie prostych obliczeń, sporządzanie i korzystanie z wykresów ilustrujących jeden rodzaj ruchu, 8

9 poprawne wyrażanie swoich myśli w prostych przykładach, rozumienie sensu fizycznego omawianych wielkości fizycznych i poprawne ich wypowiadanie. Stawiane pytania są bardziej złożone. Niektóre umiejętności tylko pośrednio są użyteczne w pozaszkolnej działalności uczniów. Są one przydatne, ale nie niezbędne w tym momencie, bo będą kształtowane w toku dalszej nauki fizyki (wykonywanie obliczeń, sporządzanie i odczytywanie wykresów). Uczeń rozumie, na czym polega mierzenie i potrafi to wyrazić własnymi słowami. Uczeń umie znaleźć bardziej skomplikowane (w porównaniu z wymaganymi na ocenę dostateczną) związki między jednostkami fizycznymi. Uczeń potrafi poprawnie skomentować przykład dotyczący układów odniesienia i względności ruchu. Uczeń potrafi obliczyć wartość przemieszczenia ciała na podstawie znajomości położenia początkowego i końcowego w jednowymiarowym układzie współrzędnych. Uczeń potrafi narysować wektor obrazujący przemieszczenie i odróżnia tę wielkość od drogi przebytej przez ciało. Uczeń wie, że w ruchu prostoliniowym w tę samą stronę wartość przemieszczenia jest równa drodze. Uczeń rozumie i potrafi poprawnie objaśnić, co to znaczy, że w ruchu jednostajnym droga przebyta przez ciało jest wprost proporcjonalna do czasu trwania ruchu. Uczeń wie, że w ruchu prostoliniowym jednostajnym stale w tę samą stronę wartość prędkości (szybkość) obliczamy dzieląc przebytą drogę przez czas trwania ruchu. Uczeń potrafi obliczyć drogę przebytą przez ciało ruchem jednostajnym na podstawie znanych wartości v i t. Uczeń potrafi rozpoznać (spośród innych wykresów) wykres s(t) dla ruchu jednostajnego i obliczyć z wykresu wartość prędkości (szybkość) ciała. Na podstawie znajomości szybkości w ruchu jednostajnym uczeń potrafi sporządzić wykres s(t). scałałkowi Uczeń potrafi obliczyć szybkość średnią ze wzoru vśr =, a t także korzystając z wykresu s (t) Uczeń potrafi na wybranych przez siebie przykładach objaśnić różnicę między szybkością średnią i chwilową. Uczeń wie, jaki jest sens fizyczny wartości przyspieszenia. Uczeń rozumie i rozpoznaje na podstawie przyrostów szybkości w jednakowych odstępach czasu ruch jednostajnie przyspieszony. Uczeń zna własności ruchu jednostajnie przyspieszonego i umie z nich korzystać. Uczeń potrafi na podstawie wykresu rozpoznać ruch, dla którego ten wykres sporządzono i odczytywać z niego wielkości fizyczne, np. z wykresu v{t) dla ruchu jednostajnie przyspieszonego odczytać wartość przyspieszenia i przebytą drogę. Uczeń potrafi na podstawie znajomości wartości przyspieszenia sporządzić wykres v(t) Uczeń rozumie, co to znaczy, że ciało porusza się ruchem jednostajnie opóźnionym i potrafi korzystać ze znajomości własności tego ruchu i z wykresu v{t) obliczyć czas i drogę hamowania. 9

10 Uczeń rozumie, co to znaczy, że prędkość i przyspieszenie są wektorami. Wymagania na stopień bardzo dobry (dopełniające) obejmują wszystkie wymagania na niższe stopnie oraz: Przeprowadzanie kilkuetapowych rozumowań, Wykonywanie bardziej skomplikowanych obliczeń, w tym przekształcania jednostek, np.: Uczeń potrafi swobodnie przekształcać jednostki. s v Uczeń potrafi swobodnie korzystać ze wzorów: v =, a =, v = a t, t t i przekształcając je obliczać każdą z wielkości fizycznych. Uczeń rozróżnia pytanie o ile od pytania ile razy 1 at 2 s = 2, Sporządzanie wykresów ilustrujących kilka ruchów, np.: Na podstawie wykresu x(t) dla kilku ruchów jednostajnych, uczeń potrafi prawidłowo je rozpoznać i nazwać, a następnie na podstawie informacji uzyskanych z tego wykresu sporządzić wykres v(t). Uczeń potrafi sporządzić skomplikowany wykres v(i) znając drogi przebyte różnymi rodzajami ruchów w kilku kolejnych znanych odstępach czasu. Prawidłowe odczytywanie wykresów, np.: Uczeń potrafi obliczyć średnią szybkość na podstawie wykresu v (t). Uczeń potrafi prawidłowo rozpoznać rodzaj ruchu w zadaniu problemowym. Uczeń potrafi wyznaczyć wielkość fizyczną na podstawie wykresu. Formułowanie samodzielnych wypowiedzi, w tym definicji wielkości fizycznych wraz z przykładami świadczącymi o pełnym rozumieniu tych definicji, np.: Uczeń wie, że przemieszczenie, prędkość, przyspieszenie są wektorami i potrafi to objaśnić na przykładach podając w każdym przypadku wszystkie cechy wektora. Uczeń potrafi samodzielnie wyjaśnić, dlaczego do opisu ruchu jest konieczne przyjęcie układu odniesienia. Uczeń potrafi samodzielnie objaśnić, jak w fizyce przedstawia się zmiany wielkości fizycznych i podać przykłady ( x, v). Uczeń potrafi poprawnie wypowiedzieć definicje wartości przyspieszenia i przyspieszenia, objaśnić różnicę i poprzeć przykładami. 10

11 Od ucznia wymaga się opanowania treści trudnych i złożonych, ale niezwykle rozwijających intelektualnie i przydatnych dla tych, którzy mają zamiar kształcić się w kierunkach matematyczno-fizycznych, informatycznych i technicznych. 11