NEWSLETTER Grudzień 2016 Spis treści TEMATY MIESIĄCA 2 Kapitalizacja odsetek w kontekście ograniczeń wynikających z uregulowań dotyczących niedostatecznej kapitalizacji 2 Zwrot VAT w terminie 25 dni mission impossible? 4 OSTATNIE ORZECZENIA PODATKOWE 5 Kompensata nie wykluczy kosztów 5 Fiskus: Wigilia w kosztach, ale tylko dla pracowników 5 Bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega VAT 6 Zastrzeżenia prawne 6
Tematy miesiąca Kapitalizacja odsetek w kontekście ograniczeń wynikających z uregulowań dotyczących niedostatecznej kapitalizacji Z dniem 1 stycznia 2015 r. weszły w życie nowe uregulowania dotyczące tzw. niedostatecznej kapitalizacji. Najogólniej rzecz ujmując, nowe uregulowania poszerzyły katalog tzw. pożyczkodawców kwalifikowanych (spółki babki, spółki ciotki itd.) oraz zmieniły miernik wg którego kalkulowany jest poziom odsetek nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów (obecnie porównuje się kapitały własne spółki z zadłużeniem wobec tzw. pożyczkodawców kwalifikowanych). Co istotne jednak, nowe uregulowania wprowadziły również przepisy przejściowe, według których odsetki od pożyczki, która została faktycznie otrzymana przez podatnika przed wejściem w życie znowelizowanych uregulowań (tj. przed 1 stycznia 2015), skutkuje stosowaniem przepisów o tzw. niedostatecznej kapitalizacji w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją przepisów (kiedy porównywana była trzykrotność kapitału zakładowego z zadłużeniem wobec wąsko określonych pożyczkodawców kwalifikowanych). Wątpliwości jakie pojawiają się w związku z tak zdefiniowanymi przepisami przejściowymi dotyczą zwłaszcza tego, czy odsetki skapitalizowane (a wcześniej naliczone) po zakończeniu 2014 r. powinny być traktowane jako nowy kapitał pożyczki, konsekwencją czego byłoby stwierdzenie, iż odsetki naliczone od tak rozumianego nowego kapitału powinny być objęte regulacjami obowiązującymi od 2015 r. Zwrócić należy uwagę, iż przyjęcie takiego założenia efektywnie skutkowałoby tym, iż podatnik musiałby podzielić wartość udostępnionego mu kapitału pożyczki na dwie części, od których naliczone odsetki traktowane byłyby dla celów podatkowych (przy ich zapłacie) w różny sposób. Odpowiedź na powyższe pytanie nie wydaje się prosta, gdyż przyjąć można w tym przypadku co najmniej dwa odmienne kierunki argumentacji. Zakładając pierwszy z nich, oparty na percepcji rachunkowej, uznać należałoby, iż skoro odsetki w dniu ich kapitalizacji dodawane są po prostu do kwoty głównej kapitału pożyczki (abstrahując, iż są uznawane również za odsetki zapłacone), zaś od kolejnego dnia odsetki naliczane są od tak powiększonego 2
kapitału, to tak naliczone odsetki (od zwiększonego kapitału) rzeczywiście powinny być objęte nowym reżimem podatkowym. Istnieje jednak drugi z kierunków argumentacyjnych, oparty na zasadzie literalnej wykładni prawa i ochronie praw nabytych. Zakłada on, iż sformułowanie użyte przez ustawodawcę w znowelizowanych uregulowaniach podatkowych, odnoszące się do kwoty pożyczki faktycznie przekazanej, wskazuje, iż ustawodawcy chodziło o świadczenia pożyczkodawcy, do którego zobowiązał się w umowie pożyczki ("udzielenie pożyczki"). W konsekwencji "kwoty pożyczki faktycznie przekazanej" nie można utożsamiać z operacją kapitalizacji odsetek, skoro w ten sposób pożyczkodawca nie dokonuje żadnego (realnego) świadczenia na rzecz pożyczkobiorcy. Organy podatkowe w pierwszych interpretacjach skarbowych przyjęły drugi z kierunków interpretacyjnych (korzystniejszy dla podatników), nie mniej jednak stanowisko to uległo w późniejszym okresie zmianie, przyjmując podejście bilansowe. W interpretacji podatkowej (IBPB-1-3/4510-677/15/IŻ z 28 stycznia 2016 r.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził, iż w momencie kapitalizacji odsetek, zobowiązanie z tytułu należnych odsetek mające charakter uboczny w stosunku do zobowiązania głównego (zobowiązania odpowiadającego kwocie udzielonej pożyczki) przekształca się w zobowiązanie główne z tytułu pożyczki, odpowiadającej kwocie skapitalizowanych odsetek, tym samym odsetki naliczone od takiego nowego kapitału powinny rządzić się nowymi regulacjami w zakresie niedostatecznej kapitalizacji. Interpretacja ta została jednak uchylona przez WSA we Wrocławiu w wyrokach z 30 sierpnia 2016 r. (sygn. I SA/Wr 445/16 oraz I SA/Wr 446/16). Sąd przyjmując drugą z argumentacji stwierdził wyraźnie, iż kwoty pożyczki faktycznie przekazanej" nie można utożsamiać z operacją kapitalizacji odsetek, skoro w ten sposób pożyczkodawca nie dokonuje żadnego (realnego) świadczenia na rzecz pożyczkobiorcy. Tym samym w ocenie sądu kapitalizacja po 31 grudnia 2014 r. odsetek od pożyczki, która została faktycznie otrzymana przez podatnika przed tą datą, skutkuje stosowaniem przepisów o tzw. niedostatecznej kapitalizacji w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją przepisów. Wydaje się, iż kwestia ta zostanie ostatecznie rozstrzygnięta przez Naczelny Sąd Administracyjny. Do tego czasu podatnicy objęci ryzykiem podatkowym powinni rozpatrywać oba podejścia i decydować indywidualnie, które z nich zastosować, występując ewentualnie z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej. 3
Zwrot VAT w terminie 25 dni mission impossible? 15 grudnia 2016 roku opublikowany został Dziennik Ustaw (poz. 2024) zawierający ustawę z dnia 1 grudnia 2016 o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Przepisy ustawy, które w znacznej większości wchodzą w życie już 1 stycznia 2017 roku, zawierają ponad 20 zmian regulacji podatkowych istotnych dla przedsiębiorców. Dlatego też, fakt, że ustawa została opublikowana na 2 tygodnie przed dniem jej wejścia w życie oceniać można jedynie negatywnie. Niestety, większość zaproponowanych zmian na pewno nie ułatwi przedsiębiorcom prowadzenia działalności w Polsce. Co do znacznej części przepisów można mieć uzasadnione wątpliwości, co do ich zgodności z Konstytucją (na przykład odpowiedzialność pełnomocników za zobowiązania podatników). Inne z kolei wydają się nie współgrać z regulacjami ramowymi określonymi przepisami Dyrektywy VAT. Przykładem nowej regulacji, która sprzeczna jest z przepisami unijnymi, jest instytucja zwrotu podatku VAT w terminie 25 dni od złożenia deklaracji. Od stycznia 2017 roku, uzyskanie zwrotu podatku VAT we wskazanym terminie będzie możliwe między innymi wtedy, gdy: 1) Podatek naliczony wykazany w deklaracji będzie wynikał jedynie z faktur w całości opłaconych za pośrednictwem rachunku bankowego w banku mającym siedzibę w Polsce, wskazanego w zgłoszeniu identyfikacyjnym (wyjątkiem są drobne zakupy, nieprzekraczające kwoty 15000 PLN), 2) Podatnik złoży w urzędzie skarbowym dokumenty potwierdzające zapłatę podatku za pośrednictwem rachunku bankowego, 3) Podatnik przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy przed złożeniem wniosku o zwrot VAT w 25 dni był zarejestrowanym podatnikiem VAT oraz składał deklaracje podatkowe. Artykuł 183 Dyrektywy VAT stanowi, że, Państwa członkowskie mogą dokonywać zwrotu VAT na warunkach ustalonych przez siebie. Nie mniej, nie można zapominać, że generalną zasadą systemu VAT jest neutralność podatku dla przedsiębiorcy. Oznacza to, że podatnik musi mieć zapewnione prawo do pełnego odliczenia zapłaconego przez siebie podatku na poprzednim etapie transakcji, a ciężar tego podatku nie może obciążać kosztów prowadzenia działalności opodatkowanej. W związku z tym, wstrzymanie, czy też opóźnienie zwrotu VAT winno być wyjątkiem, a nie regułą. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że takie rozumienie przepisu art. 183 Dyrektywy VAT wielokrotnie wskazywał już Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przykładowo, w sprawie C-78/100 Komisja przeciwko Włochom, Trybunał zauważył że warunki zwrotu ustalane przez państwa członkowskie nie mogą prowadzić do podważenia zasady neutralności poprzez obciążenie podatnika w 4
całości bądź częściowo ciężarem podatku. W związku z tym zwrot powinien być dokonywany w rozsądnym terminie. Można więc zadać sobie pytanie, dlaczego ustawodawca wymaga, by podatek naliczony wynikał z faktur zapłaconych jedynie z użyciem rachunku bankowego w polskim banku? Dlaczego podatnicy, którzy wybiorą innych unijnych dostawców usług bankowych, nie mają co liczyć na zwrot VAT w terminie 25 dni? Idąc dalej, dlaczego podatnik, który z reguły na początku swojej działalności ponosi najwięcej wydatków inwestycyjnych, nie ma co marzyć o zwrocie VAT w 25 dni z uwagi na brak odpowiednio długiej historii w aktach urzędu skarbowego? Czy w XXI wieku, gdy tą samą nowelizacją wprowadza się nakaz przesyłania wszystkich deklaracji drogą elektroniczną, konieczne musi być wysyłanie do urzędu skarbowego wyciągów bankowych, które mają udokumentować zapłatę faktur? Podsumowując, omawiana regulacja stanowi przejaw nadmiernego formalizmu administracji podatkowej, przyjęte rozwiązania są nieproporcjonalne do celu, któremu mają służyć, a praktyczne wyeliminowanie możliwości uzyskania zwrotu VAT w 25 dni pod znakiem zapytania stawia zgodność tychże regulacji z kardynalną zasadą neutralności VAT. Ostatnie orzeczenia podatkowe Kompensata nie wykluczy kosztów Od 1 stycznia 2017 r. nadal będzie możliwe wygaszanie zobowiązań w kwocie przekraczającej 15 tys. zł w drodze kompensaty, nettingu lub stosowanie transakcji barterowych albo innych niż płatność form regulowania zobowiązania i zaliczanie takich wydatków do kosztów uzyskania przychodu stwierdziła Izba Skarbowa w Katowicach (2461-IBPB-1-2.4510.881.2016.1.JP). Wątpliwości w tej sprawie powstały w związku z nowelizacją, która będzie obowiązywać od przyszłego roku. Fiskus: Wigilia w kosztach, ale tylko dla pracowników Zdaniem fiskusa przedsiębiorcy szykujący świąteczne imprezy mogą zaliczyć do podatkowych kosztów wydatki na pracowników i ich rodziny, ale na inne zaproszone osoby już nie. Skarbówka uważa, że zaproszenie gości spoza firmy, np. samorządowych urzędników, to wyłączona z podatkowych kosztów reprezentacja. Problem może też być z osobami, które przychodzą z pracownikami, ale nie są rodziną. W jednej z interpretacji fiskus 5
stwierdził, że udział w imprezie takich osób nie ma żadnego związku z osiąganymi przez firmę przychodami. Bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega VAT Odszkodowanie za nielegalne korzystanie z gruntów powinno być powiększone o podatek od towarów i usług uznał dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 19 listopada br. (1462-IPPP1.4512.822.2016.2.EK). Organ wyjaśnił, że wynagrodzenie, które miasto otrzyma za tolerowanie bezumownego korzystania z gruntów komunalnych, jest zapłatą za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT. Zastrzeżenia prawne KR Group zastrzega, że niniejszy Newsletter nie może zostać uznany za usługę doradztwa podatkowego lub prawnego 6
KR Group to niezależna, szybko rozwijająca się grupa księgowo-audytorska o międzynarodowym zasięgu. Nasza główna siedziba mieści się w Warszawie. Od ponad szesnastu lat świadczymy profesjonalne usługi w zakresie obsługi księgowej, podatkowej, audytu, doradztwa prawnego oraz płac i kadr. Obecnie nasz zespół liczy ponad 120 osób. Członkowie kadry zarządzającej zdobywali swoje doświadczenie zawodowe w największych firmach księgowych i konsultingowych. Obecnie współpracujemy z międzynarodowymi klientami będącymi wiodącymi reprezentantami swoich branż, takich jak: nieruchomości, handel detaliczny, produkcja, fundusze inwestycyjne, informatyka, poszukiwanie i wydobywanie gazu, motoryzacja, FMCG, w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej. Staramy się, by zaufanie, zrozumienie i partnerstwo przyświecały naszym działaniom każdego dnia. Dlatego jeśli planujesz rozpocząć działalność w Polsce lub w którymś z krajów regionu, służymy pomocą w zakresie skomplikowanych procedur rejestracyjnych lub zaproponujemy zakup gotowej Spółki, tak byś Ty od samego początku mógł skupić się na zarządzaniu firmą. Rozumiemy wymogi współczesnego biznesu. Jesteśmy po to, by pomóc. Sprawdź nas! NASZE BIURA BIURO W WARSZAWIE ul. Skaryszewska 7 03-802 Warszawa, Polska Email: office@krgroup.pl Tel.: (+48) 22 262 81 00 Fax: (+48) 22 100 65 14 BIURO W GDAŃSKU Al. Grunwaldzka 82 80-244 Gdańsk, Polska Email: office@krgroup.pl Tel.: (+48) 58 767 77 50 Fax: (+48) 58 767 77 51 7