Czynności restrukturyzacyjne spółek bez podatku od czynności cywilnoprawnych

Transkrypt

1 W opinii MF ta zmiana w ustawie o PCC ma być korzystnym rozwiązaniem dla spółek akcyjnych i ponad 138 tys. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Koniec roku kalendarzowego jest okresem sprzyjającym zmianom w prawie podatkowym, które nie ominęły również zapisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej ustawy o PCC). Wszystko to za sprawą Dyrektywy Rady 2008/7/WE z dnia 12 lutego 2008 r. (Dz. Urz. UE L 46 z 21 lutego 2008 r., str. 11) dotyczącej podatków pośrednich od gromadzenia kapitału (zwanej dalej Dyrektywą), która zastąpiła dotychczas obowiązującą Dyrektywę Rady 69/335/EWG z dnia 17 lipca 1969 r. (Dz. U. UE 249 z 3 października 1969 r., str. 25). Dyrektywa ta zobowiązała państwa członkowskie do wprowadzenia jej postanowień do ich krajowego porządku prawnego do końca 2008 r. Polski ustawodawca zrealizował to zobowiązanie poprzez uchwalenie ustawy z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o PCC opublikowanej w Dzienniku Ustaw z dnia 28 listopada 2008 r. pod numerem 209, pozycja Tematem przewodnim wprowadzonych zmian jest wyłączenie z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych czynności restrukturyzacyjnych. Zmiana ta w opinii Ministerstwa Finansów ma być korzystnym rozwiązaniem dla spółek akcyjnych i ponad 138 tys. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. 1 / 9

2 Jednocześnie wprowadzono zasadę jednokrotnego opodatkowania kapitału w spółkach kapitałowych poprzez opodatkowanie PCC wyłącznie czynności, które wiążą się z podwyższeniem kapitału zakładowego lub prowadzących do zwiększenia majątku spółki, a także zwolnienie z opodatkowania PCC pożyczek udzielonych spółce kapitałowej przez jej wspólnika lub akcjonariusza. Poniżej komentarz omawiający najważniejsze zmiany wprowadzone do ustawy o PCC. Brak opodatkowania zmian umowy spółki kapitałowej przy przeniesieniu rzeczywistego ośrodka zarządzania między państwami członkowskimi Podatkowi nie będzie podlegać zmiana umowy spółki związana z przeniesieniem z jednego kraju członkowskiego Unii Europejskiej do innego państwa członkowskiego rzeczywistego ośrodka zarządzania firmą lub jej statutowej siedziby. Zrezygnowanie z opodatkowania wyżej wymienionej czynności jest podyktowane również uwzględnieniem wydanego przez ETS wyroku z dnia 8 listopada 2007 r. w sprawie C-251/06: Firma ING. AUER - Die Bausoftware GmbH przeciwko Finanzamt Freistadt Rohrbach Urfahr. W wyroku tym Sąd wyraził pogląd, zgodnie z którym rezygnacja przez jedno państwo członkowskie z poboru podatku kapitałowego nie stanowi przeszkody do tego, by taka spółka była nadal uznawana w myśl przepisów Dyrektywy dotyczącej podatków pośrednich od gromadzenia kapitału 2 / 9

3 jako spółka kapitałowa do celów poboru podatku kapitałowego przy przeniesieniu jej rzeczywistego centrum zarządzania z tego państwa członkowskiego do innego kraju członkowskiego, w którym podatek ten jest nadal nakładany. A zatem fakt uznawania spółki za kapitałową w państwie członkowskim jej pochodzenia wyklucza opodatkowanie podatkiem kapitałowym czynności przeniesienia jej rzeczywistego centrum zarządzania w docelowym kraju członkowskim. Należy zauważyć, iż na podstawie przepisów Dyrektywy dopuszczalne jest pobranie podatku jedynie w państwie członkowskim, w którym znajduje się: - rzeczywisty ośrodek zarządzania spółki kapitałowej, - siedziba spółki, jeżeli rzeczywisty ośrodek zarządzania tej spółki znajduje się w państwie niebędącym państwem członkowskim. Rozszerzenie katalogu spółek kapitałowych Rozszerzeniu uległ katalog spółek zaliczanych do spółek kapitałowych o spółkę europejską, określoną w Rozporządzeniu Rady (WE) nr 2157/2001 z 8 października 2001 r. w sprawie statutu spółki europejskiej (SE) (Dz. Urz. UE L z 2001 nr 294, str. 1, z późn. zm.) i w ustawie z 4 marca 2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej (Dz. U. nr 62, poz. 551 z późn. zm.). 3 / 9

4 Czynności restrukturyzacyjne Działania restrukturyzacyjne obejmujące swym zakresem łączenie firm, podział, wniesienie do spółki aportu w postaci oddziału innej spółki kapitałowej oraz wymianę udziałów w takich spółkach będą wyłączone z opodatkowania PCC. Dotychczas czynności takie były opodatkowane 0,5 proc. podatkiem. Firmy nie będą musiały płacić podatku także w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową. Zwolnienie zamiast odliczenia od podstawy opodatkowania Nowelizacja uchyliła przepisy dotyczące możliwości odliczania od podstawy opodatkowania m.in. wartości wkładów do spółki albo wartości kapitału zakładowego, pożyczek wspólniczych oraz dopłat w spółce kapitałowej, które były wnoszone przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, lub były już raz opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W miejsce odliczenia od podstawy opodatkowania ustawodawca wprowadził zwolnienie. I tak, zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem ustawy o PCC, zwolnieniem zostają objęte umowy spółki i jej zmiany w części wkładów do spółki osobowej albo kapitału zakładowego w 4 / 9

5 spółce kapitałowej, które zostały uprzednio opodatkowane lub zgodnie z prawem państw członkowskich podatek nie był od nich naliczany. Na takich samych zasadach nastąpi uwzględnienie podwyższenia kapitału zakładowego pokrytego z niezwróconych wspólnikom lub akcjonariuszom dopłat albo z niezwróconej pożyczki udzielonej spółce kapitałowej przez wspólnika lub akcjonariusza, które były uprzednio opodatkowane bądź to podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bądź jego odpowiednikiem w innym państwie członkowskim. Nowelizowany przepis art. 9 ust. 11 lit. a" i b" ustawy o PCC statuuje zasadę jednokrotnego opodatkowania wkładów do spółek. Z dniem 1 stycznia 2009 r. zwalnia się również z opodatkowania wkłady do spółki kapitałowej związane z podwyższeniem kapitału zakładowego w części dotyczącej wartości, o którą obniżono kapitał zakładowy w następstwie poniesionych strat przez spółkę kapitałową, pod warunkiem, że podwyższenie kapitału zakładowego następuje w okresie czterech lat po obniżeniu kapitału zakładowego. Zwolnieniem zostają ponadto objęte umowy spółki kapitałowej i jej zmiany w zakresie, w jakim dopuszcza zwolnienie z podatku spółek Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego przepis art. 13 lit. a" Dyrektywy, ograniczając to zwolnienie do przypadku, gdy przedmiotem działalności spółki jest świadczenie usług użyteczności publicznej w zakresie transportu publicznego, zarządzania portami i przystaniami morskimi, zaopatrzenia ludności w wodę, gaz, energię elektryczną, energię cieplną lub zbiorowego odprowadzania ścieków. 5 / 9

6 Jednakże zwolnienie to obwarowane jest spełnieniem warunku posiadania przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego co najmniej połowy udziałów lub akcji w takim podmiocie. Dotychczasowe przepisy pozwalały na odliczenie od podstawy opodatkowania w spółkach z udziałem Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego m.in. wartości wkładów do spółki, wniesionych wyłącznie przez ww. podmioty z jednoczesnym opodatkowaniem wkładów pozostałych wspólników w takich spółkach. Przy czym nie uzależniały dokonania odliczenia od przedmiotu działalności spółki. Zwolnienie udzielonych pożyczek przez osoby obce, a także przez wspólników lub akcjonariuszy spółce kapitałowej Doprecyzowano w sposób jednoznaczny limit kwot pożyczek od osób obcych. Zwolnione z podatku są umowy pożyczki do kwoty nieprzekraczającej zł od jednego podmiotu i zł od wielu podmiotów udzielonych w okresie trzech kolejnych lat kalendarzowych, począwszy od dnia 1 stycznia 2009 r. Na podstawie nowej konstrukcji zwolnienia będą z niego mogły skorzystać w pełnej wysokości także te osoby, które skorzystały ze zwolnienia na podstawie przepisu w brzmieniu obowiązującym przed zmianą, a które z dniem 31 grudnia 2008 r. wygasa. Ponadto niezmiernie istotną zmianą dla wspólników oraz akcjonariuszy spółek kapitałowych jest 6 / 9

7 zwolnienie z opodatkowania udzielanych przez nich pożyczek spółce kapitałowej. I to niezależnie od tego czy pożyczkodawca będzie posiadał jeden udział lub jedną akcję spółki, której udzieli pożyczki. Warto zaznaczyć, iż na podstawie przepisów przejściowych zwolnione będą tylko takie pożyczki, które zostały zawarte po dniu 1 stycznia 2009 r. A zatem zawarcie umowy pożyczki przed tą datą, przy wypłacie kwoty pożyczki dopiero po 1 stycznia 2009 r. pociągnie za sobą powstanie obowiązku podatkowego na starych zasadach, czyli zapłacenie podatku według 0,5% stawki tego podatku. Na dotychczasowych zasadach pozostanie opodatkowanie pożyczek udzielonych spółce osobowej. Zmiana wzoru deklaracji o wysokości podatku pobranego i wpłaconego przez płatnika - PCC 2 Od czynności sporządzanych w formie aktu notarialnego z tytułu umów spółek kapitałowych i ich zmian notariusze jako płatnicy będą zobowiązani przekazywać organowi podatkowemu właściwemu według siedziby płatnika deklaracje według nowego wzoru. Przepisy przejściowe Na mocy przepisów przejściowych do czynności cywilnoprawnych dokonanych przed dniem 1 stycznia 2009 r., z tytułu których obowiązek podatkowy powstał: 7 / 9

8 - przed 1 stycznia 2009 r. na podstawie art. 3 ust. 1 pkt. 1 i 2 ustawy o PCC (tj. z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej; z chwilą podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału spółki mającej osobowość prawną) oraz pkt. 3 i 4 ustawy o PCC (tj. z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody lub z chwilą powołania się przez podatnika na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej - jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku, a następnie powołuje się przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt jej dokonania) lub - po 1 stycznia 2009 r. na podstawie art. 3 ust. 1 pkt. 4 ustawy o PCC (tj. z chwilą powołania się przez podatnika na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej - jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku, a następnie powołuje się przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt jej dokonania) - zastosowanie będą miały dotychczasowe przepisy ustawy o PCC. Przepis dotyczący umowy spółki i jej zmian związanej z przekształceniem lub łączeniem spółek w części wkładów do spółki albo kapitału zakładowego, których wartość była uprzednio opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych lub podatkiem od wkładów kapitałowych do spółek kapitałowych na terytorium państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita Polska, albo od których zgodnie z prawem kraju członkowskiego podatek nie był naliczany, tj. art. 9 pkt. 11 lit. a" ustawy o PCC w brzmieniu nadanym nowelizacją będzie stosowany odpowiednio do wkładów do spółki wniesionych przed dniem 1 stycznia 2001 r. Przepis dotyczący umowy spółki i jej zmian związanej z podwyższeniem kapitału zakładowego pokrytego z niezwróconych wspólnikom lub akcjonariuszom dopłat albo z niezwróconej pożyczki udzielonej spółce kapitałowej przez wspólnika lub akcjonariusza, które były uprzednio opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych lub podatkiem od wkładów kapitałowych do spółek kapitałowych na terytorium państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita Polska, tj. art. 9 pkt. 11 lit. b" ustawy o PCC w brzmieniu nadanym nowelizacją, w zakresie uprzedniego opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych stosuje się do wartości kapitału zakładowego pokrytego przez spółkę kapitałową z: 8 / 9

9 - pożyczki udzielonej tej spółce przez wspólników lub akcjonariuszy od 1 stycznia 2007 r., - dopłat wniesionych przez wspólników lub akcjonariuszy od 1 maja 2004 r. Reasumując należy stwierdzić, iż wprowadzone zmiany powinny ułatwić przedsiębiorcom przeprowadzanie czynności restrukturyzacyjnych oraz pozytywnie wpłynąć na poprawienie warunków prowadzonej działalności gospodarczej m.in. dzięki wykorzystaniu przewidzianych ustawą o PCC zwolnień. 9 / 9