WPŁYW SRT TSI CR NA TABOR I TUNELE KOLEJOWE ORAZ WYZWANIA ZWIĄZANE ZANE Z WDROŻENIEM SPECYFIKACJI W POLSCE Jolanta Radziszewska-Wolińska CENTRUM NAUKOWO-TECHNICZNE KOLEJNICTWA
ZAKRES SRT TSI CR 1. Definiuje spójny pakiet środków obejmujących podsystemy: Infrastruktura, Energia Sterowanie Tabor, Ruch kolejowy, pozwalających na zapewnienie optymalnego poziomu bezpieczeństwa w tunelach w najbardziej ekonomiczny sposób. 2. Dotyczy wyłącznie środków bezpieczeństwa specyficznych dla tuneli. 2
DŁUGOŚĆ TUNELI 1. Wszystkie wymagania SRT TSI CR dotyczą tuneli o długości > 1 km, 2. Tunele o długości > 20 km wymagają dodatkowych środków bezpieczeństwa, 3. Tunele następujące po sobie nie są traktowane jako jeden tunel gdy: długość odcinka otwartego terenu między tunelami jest > 500m, oraz istnieje na tym odcinku możliwość dojazdu do obszaru bezpiecznego i wyjazdu z niego. 3
KATEGORIE BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO PASAŻERSKIEGO TABORU KOLEJOWEGO 1. Tabor dla tuneli o długości do 5 km kategoria A 4 min (80km/h) do obszaru bezpiecznego (wyjechać z tunelu), 2. Tabor dla wszystkich tuneli sieci transeuropejskiej kategoria B przegrody ogniowe 15 min + dodatkowe środki pozwalające dojechać do obszaru bezpiecznego (wyjechać z tunelu), 3. Tabor dla tuneli z podziemnymi stacjami przy odległościach pomiędzy stacjami (wyznaczonymi w planie awaryjnym jako miejsca ewakuacji) oraz stacjami skrajnymi a wjazdem/wyjazdem z tunelu do 5 km kategoria A. 4
SCENARIUSZE ZAGROŻEŃ Zagrożenia dla kolei Nie dotyczące szczególnie tuneli Zastosowanie mają ogólne środki bezpieczeństwa Specyficzne dla tuneli Scenariusze zdarzeń Kolizje Wykolejenia Pożary Wybuchy Emisja gazów toksycznych Ewakuacja spontaniczna Dłuższe zatrzymanie Środki zapobiegawcze Środki łagodzące Środki ewakuacyjne Środki ratownicze Nieuwzględniane Nie wymagane żadne środki 5
SYSTEM ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA W TUNELACH KOLEJOWYCH Efficiency 1 2 Prevention Mitigation 3 Escape Rescue 4 wg: Raportu CR SRT 6
ROLA SŁUŻB S B RATOWNICZYCH Przede wszystkim ratowanie życia ludzkiego, a dopiero w dalszej kolejności mienia (pojazdy i konstrukcje). 1. W zdarzeniu typu gorącego : Ratowanie ludzi, którzy nie mogą samodzielnie wydostać się do obszaru bezpiecznego; Zapewnienie wstępnej pomocy medycznej ewakuowanym; Gaszenie pożaru w zakresie wymaganym dla ochrony własnych sił oraz ludzi uwięzionych w wyniku wypadku; Prowadzenie ewakuacji z obszarów bezpiecznych w tunelu na otwartą przestrzeń. 2. W zdarzeniu typu zimnego Zapewnienie wstępnej pomocy osobom z obrażeniami krytycznymi; Uwolnienie osób uwięzionych w konstrukcjach; Ewakuacja ludzi. 7
PODSYSTEM INFRASTRUKTURA 1. Liczba zwrotnic i rozjazdów jak najmniejsza; 2. Uniemożliwiony dostęp osób niepowołanych do wyjść ewakuacyjnych i pomieszczeń technicznych - blokada wejścia; 3. Wymagania przeciwpożarowe dla konstrukcji wytrzymałość zapewniająca w przypadku pożaru bezpieczną ewakuację i prowadzenie działań służb ratowniczych; 4. Wymagania przeciwpożarowe dla materiałów (wg EN 13501-1:2002): budowlanych - klasyfikacja A, wyposażeniowych klasyfikacja B. 8
PODSYSTEM INFRASTRUKTURA 5. Wyposażenie pomieszczeń technicznych w system wykrywania i sygnalizacji pożaru; 6. Dostęp do obszaru bezpiecznego; 7. Poziome i pionowe wyjścia ewakuacyjne (co < 1000m); 8. Przejścia do innego tunelu (co < 500m); 9. Chodniki ewakuacyjne (dla tuneli > 500m); 10.Oświetlenie awaryjne dróg ewakuacyjnych - 1lx, 90min (dla tuneli >500m), 11.Oznakowanie ewakuacyjne - co < 50m (dla tuneli > 100m) 9
PODSYSTEM INFRASTRUKTURA 12. Zapewnienie łączności awaryjnej (GMS-R): pociąg w tunelu <-> sterownia, umożliwienie funkcjonowania sprzętu łączności służb ratowniczych; 13. Dostęp do tunelu dla służb ratowniczych (łącznie z dojazdem); 14. Obszary ratownicze na zewnątrz tuneli (500m 2 ); 15. Zaopatrzenie w wodę (800 l/min przez 2h); 10
PODSYSTEM INFRASTRUKTURA 16. Kontrola stanu tunelu (wg planu utrzymania). coroczna kontrola wzrokowa szczegółowe kontrole wg planu utrzymania, kontrole specjalne po wypadkach i zdarzeniach naturalnych, które mogą mieć wpływ na warunki w tunelu, Podczas realizacji robót odnowieniowych i/lub modernizacyjnych i po ich zakończeniu, a przed przywróceniem ruchu pociągów w tunelu (w celu sprawdzenia wytrzymałości konstrukcji oraz prawidłowości skrajni). 11
PODSYSTEM ENERGIA 1. Segmentacja zasilania (dla tuneli >5 km); 2. Uziemienie sieci trakcyjnej lub zasilania trzeciej szyny; 3. Zaopatrzenie w energię elektryczną dla służb ratowniczych; 4. Ochrona przeciwpożarowa kabli elektrycznych; 5. Niezawodność instalacji elektrycznych Instalacje mające wpływ na bezpieczeństwo zdefiniowane przez zarządcę infrastruktury lub podmiot zamawiający powinny być chronione przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz wpływem wysokiej temperatury i ognia, 12
PODSYSTEM STEROWANIE Detektory zagrzanych osi Zarządca infrastruktury wyznacza miejsca instalacji przytorowych detektorów oraz zaznacza ich lokalizację w rejestrze infrastruktury. Przewoźnik kolejowy zamieszcza informacje o tych urządzeniach w opisie trasy. 13
PODSYSTEM TABOR 1. Właściwości materiałów w zakresie ochrony przeciwpożarowej (wg HS RST TSI, CR RST TSI Wag); 2. Gaśnice (wg HS RST TSI); 3. Zdolność do ruchu pociągu z pożarem na pokładzie przegrody ogniowe, blokada ręcznego hamulca bezpieczeństwa, detektory pożaru przedziały techniczne, sypialne, środki łączności w pociągach, system oświetlenia awaryjnego w pociągach, wyłączenie klimatyzacji w pociągach, oznakowanie dróg ewakuacyjnych w pociągu i dostępność drzwi wejściowych z możliwością awaryjnego otwierania, 14
PODSYSTEM TABOR 4. Dodatkowe wyposażenie ułatwiające ucieczkę; 5. Informowanie i dostęp dla służb ratowniczych Niezbędne do przygotowania postępowania w sytuacjach awaryjnych: opis taboru, dane dotyczące sposobów dostania się do wnętrza. 15
PODSYSTEM RUCH KOLEJOWY 1. Kontrola stanu pociągów i podejmowanie odpowiednich działań przed oddaniem pociągu do eksploatacji przewoźnik kolejowy, w trakcie czynności utrzymaniowych przewoźnik kolejowy lub podmiot odpowiedzialny za utrzymanie taboru, podczas jazdy pociągu przewoźnik kolejowy. w zakresie urządzeń zapewniających bezpieczeństwo, przypadki zagrzanych osi. 2. Plan postępowania na wypadek zdarzenia niebezpiecznego dla tuneli oraz ćwiczenia; 16
Plany Działań Awaryjnych 1. Szczegółowe scenariusze postępowania dostosowane do lokalnych warunków: opracowane pod kierunkiem zarządcy infrastruktury we współpracy z przewoźnikami kolejowymi i służbami ratowniczymi, zatwierdzane przez właściwy organ krajowy; 2. Zawartość: zadania, nazwy, adresy i numery telefonów wszystkich związanych instytucji (systematycznie aktualizowane), jednoznaczna identyfikacja tunelu wraz z drogami dojazdu, przewidziane środki i strategie ewakuacji pasażerów w sytuacji zdarzenia niebezpiecznego lub dłuższego zatrzymania, koordynacja informowania i działań, procedury izolowania i uziemiania, zasady zaznajamiania wszystkich instytucji z infrastrukturą tunelową, częstotliwość wizji lokalnych i ćwiczeń na planach ćwiczenia kompleksowe w tunelu przed jego otwarciem. 17
PODSYSTEM RUCH KOLEJOWY 3. Opis trasy; 4. Kompetencje drużyny pociągu i pozostałego personelu dotyczące tuneli: wymagana wiedza dotycząca właściwego zachowania bezpieczeństwa w tunelach, a w szczególności umiejętność przeprowadzenia ewakuacji pociągu w tunelu. 5. Przekazywanie pasażerom informacji dotyczących zasad bezpieczeństwa i zdarzeń niebezpiecznych; 18
INFORMOWANIE PASAŻER ERÓW 19
INFORMOWANIE PASAŻER ERÓW 20
Zasadnicze wymagania i ogólne zasady dla bezpieczeństwa tuneli Cele szczegółowe + Środki realizacji Przepisy TSI Dane wejściowe: TSI dla kolei HS/CR Jednostka notyfikowana sprawdza zgodność z wymaganiami TSI Tunel/tabor zgodny z wymaganymi środkami (rev2-2003-11-12) IM / RU przedstawia uzasadnienie odstępstwa Należy wykazać, że zasadnicze wymagania są spełnione / w innym przypadku należy polepszyć ich normy strukturalne lub operacyjne Dopuszczenie do użytkowania Tunel nie spełnia wymagań 21
SPECJALNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE CE BEZPIECZEŃSTWA W PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH Warunki określone w TSI SRT CR są wymaganiami zharmonizowanymi. Państwa członkowskie mogą utrzymywać bardziej rygorystyczne wymagania, o ile nie uniemożliwią one eksploatacji pociągów zgodnych z dyrektywą 2001/16/WE, zmienioną dyrektywą 2004/50/WE. 22
TUNELE ISTNIEJĄCE Zalecenie opracowania planów bezpieczeństwa (wg EKG ONZ część D) zawierających: ocenę ich poziomu bezpieczeństwa, propozycje podniesienia tego poziomu (o ile to konieczne), poprzez zastosowanie środków możliwych do realizacji (innych niż konstrukcyjne) przewidzianych dla nowych tuneli przy zachowaniu uzasadnionych kosztów. 23
TABOR ISTNIEJĄCY 1. Nowy wg istniejących projektów dopuszczony przed opublikowaniem SRT TSI CR, 4 lata na ocenę, ale wymagana blokada ręcznego hamulca bezpieczeństwa; 2. Istniejący do nowych tuneli o ile nie spowoduje obniżenia ogólnego poziomu bezpieczeństwa określonego przez zgłoszone przepisy krajowe. 24
DZIĘKUJ KUJĘ ZA UWAGĘ 25