PODSTAWY NAWIGACJI Wersja 1.0 Opracowanie: Zenek Opracowano na podstawie szkolenia Wstęp do rozpoznania przeprowadzonego przez Jednostę Rozpoznania Taktycznego. Podziekowania za korektę dla JRT! Niniejsze opracowanie jest przygotowanie wyłącznie do użytku prywatnego. Wykorzystane grafiki: autora + grafiki ogólnodostęne w Internecie. SPISZ TREŚCI: 1. UKŁAD UTM 1.1. SCHEMAT ZAPISU WSPÓŁRZĘDNYCH W UKŁADZIE UTM 2. WYZNACZANIE AZYMUTU/KIERUNKU MARSZU 2.1. BUDOWA KOMPASU MAPOWEGO (turystycznego) i WOJSKOWEGO 2.2. WYZNACZANIE AZYMUTU PRZY POMOCY KOMPASU MAPOWEGO 2.3. MARSZ NA AZYMUT 1
1. UKŁAD UTM 1.1. SCHEMAT ZAPISU WSPÓŁRZĘDNYCH W UKŁADZIE UTM System UTM jest stosowany m.in na mapach sztabowych. Nie będę tutaj opisywał całego systemu. Skupię się jedynie na prostym wyznaczaniu danej lokalizacji w tym układzie. W systemie UTM daną lokalizację opisuje się w ten sposób: (przykład) 34UDA5050042500. Jak znaleźć ten konkretny punkt na mapie? Musimy rozpracować każdy kolejny znak kodu. Dla uproszczenia podzielimy ten kod na 3 części: Pierwsze trzy znaki oznaczają konkretne pola strefowe na mapie Świata; Dwa kolejne znaki oznaczają kwadrat 100-kilometrowy wewnątrz tego pola strefowego; Następne znaki oznaczają konkretny punkt w tym 100-kilometrowym kwadracie.* *w przykładzie jest dziesięć cyfr ale może ich być mniej, w zależności od dokładności podania punktu (ale o tym więcej na stronie 9). UWAGA: Mapy wykorzystane do przykładów nie mają wyznaczonej skali. 2
Szukamy pola strefowego 34U. Mapa Świata: 3
Szukamy pola strefowego 34U. Mapa Europy: Polska leży w polach strefowych 33U, 34U i 35U. Fragment mapy z zaznaczonym polem strefowym 34U: 4
W polu strefowym 34U szukamy kwadratu DA. 5
Poniżej fragment mapy kwadratu DA. Kwadrat DA jest podzielony na siatkę kwadratów 1x1km i każdy z nich jest oznaczony kolejnymi liczbami arabskimi. 6
W ostatniej części kodu mamy w tej chwili dziesięc cyfr (5050042500). Musimy je podzielić na pół. Pierwsze cyfry określają współrzędne od lewej do prawej/od zachodu na wschód. Ostatnie cyfry oznaczają wspórzędne od dołu ku górze/od południa ku północy. 7
Teraz musimy oddzielić pierwsze dwie cyfry od reszty. Teraz musimy oddzielić pierwsze dwie cyfry od reszty. 50 500 42 500 Pierwsze dwie cyfry oznaczają konkretną linię, natomiast kolejne cyfry oznaczają odległość od niej podaną w metrach. Pierwsze dwie cyfry oznaczają konkretną linię, natomiast kolejne cyfry oznaczają odległość od niej podaną w metrach. 500 metrów α 500 metrów Poszukiwany punkt (34UDA5050042500) znajduje się na skrzyżowaniu tych dwóch linii. Oznaczamy go symbolem α. 8
Warto wspomnieć że liczba ostatnich cyfr może być mniejsza niż 10. - oznaczenie z dokładnością do metra. 34U DA 5050 4250 - oznaczenie z dokładnością do 10 metrów. 34U DA 505 425 - oznaczenie z dokładnością do 100 metrów. W tej sytuacji możemy uprościć kod do postaci: 34U DA 505 425. UWAGA: 34U DA 505 425 - w oznaczeniu 505, poszukiwany punkt jest oddalony o 500, a NIE o 5 metrów od linii 50. Analogicznie z 425. α 9
Teraz wyznaczymy punkt β o współrzędnych: 34U DA 52250 41750 Pole strefowe i kwadrat stukilometrowy są te same co przy poprzednim punkcie więc możemy od razu przejść do wyznaczania punktu na tym samym fragmencie mapy. Czyli: 52250-250 metrów w prawo od linii 52, 41750-750 metów w górę od linii 41. α β UWAGA: Punkty zaznaczone w przybliżeniu, możliwy błąd ~20 metrów. 10
2. WYZNACZANIE AZYMUTU/KIERUNKU MARSZU 2.1. BUDOWA KOMPASU MAPOWEGO (turystycznego) i WOJSKOWEGO # Busola. # Kompas mapowy. UWAGA: Niektóre kompasy mapowe nie mają zaznaczonej STRZAŁKI KIERUNKOWEJ (Znajduje się ona zawsze na osi kompasu) W takim przypadku najlepiej zaznaczyć ją cienkim flamastrem lub wyryć w plastikowej podstawie. 11
2. WYZNACZANIE AZYMUTU/KIERUNKU MARSZU // 2.2. WYZNACZANIE AZYMUTU PRZY POMOCY KOMPASU MAPOWEGO 2.2. WYZNACZANIE AZYMUTU PRZY POMOCY KOMPASU MAPOWEGO Będziemy wyznaczać azymut między wcześniej zlokalizowanymi punktami. Zakładamy że będziemy maszerować z punktu α (34UDA5050042500) do punktu β (34UDA5225041750). Po kolei: 1) Łączymy punkt α i β linią, która będzie wyznaczała trasę naszego marszu (w rzeczywistości nie będziemy jej rysować na mapie, tutaj jest wykorzystana jedynie dla ułatwienia). 2) Przykładamy kompas brzegiem do linii marszu tak by STRZAŁKA KIERUNKOWA wskazywała jego kierunek. α β Możemy obliczyć odległość między tymi punktami przy pomocy PODZIAŁKI W ODPOWIEDZNIEJ SKALI lub linijką przeliczając odległości według skali. Przykład: w skali 1:50000, 2 cm na mapie to 1 km w rzeczywistości. 2mm na mapie to 100 metrów w rzeczywistości. 12
2. WYZNACZANIE AZYMUTU/KIERUNKU MARSZU // 2.2. WYZNACZANIE AZYMUTU PRZY POMOCY KOMPASU MAPOWEGO 3) Obracamy PUDEŁKIEM, tak by KRESKI POMOCNICZE ułożyły się równolegle do linii pionowych (południków). Należy pamiętać by znak N (północ) na PODZIAŁCE KĄTOWEJ był skierowany ku górze. 4) W tym momencie STRZAŁKA KIERUNKOWA wskazuje na PODZIAŁCE KĄTOWEJ liczbę 110 i to jest nasz azymut! Teraz gdy jest to zobrazowane możemy sami opisać co to takiego ten AZYMUT: W uproszczeniu jest to kąt zawarty pomiędzy północą, a wyznaczonym przez nas kierunkiem. W tym wypadku to kąt 110 o. 13
2. WYZNACZANIE AZYMUTU/KIERUNKU MARSZU // 2.3. MARSZ NA AZYMUT 2.3. MARSZ NA AZYMUT Stojąc w punkcie α (34UDA5050042500) musimy wyznaczyć kierunek marszu. W tym celu otrzymany wcześniej AZYMUT (110) ustawiamy na LINII AZYMUTU/STRZAŁCE KIERUNKOWEJ. Następnie należy obrócić całym kompasem tak by IGŁA MAGNETYCZNA pokryła się ze STRZAŁKĄ ORIENTACYJNĄ. W tym momencie STRZAŁKA KIERUNKOWA wskazuje nam rzeczywisty kierunek marszu. Jeśli punkt, z którego startujemy jest daleko od punktu docelowego najlepiej pokonywać drogę wyznaczając co jakiś czas punkt charakterystyczny wskazany nam przez STRZAŁKĘ KIERUNKOWĄ. Przy tym punkcie możemy wyznaczyć kolejny raz kierunek marszu poszukując następnego charakterystycznego punktu w terenie. 14