MODELE STRUKTUR RYNKOWYCH ZADANIE. Mamy trzech konsumentów, którzy zastanawiają się nad nabyciem trzech rożnych programów komputerowych. Właściwości popytu konsumentów przedstawiono w następującej tabeli: Programy Konsumenci A B C 0 80 00 00 0 80 3 80 00 0 Firma sprzedająca oprogramowanie może sprzedawać swoje produkty jedynie w taki sposób, że od każdego konsumenta pobiera taką samą cenę. Jeżeli zdecyduje się ona na sprzedaż wiązaną, to jaki zysk jej to przyniesie, jeżeli koszt wytworzenia każdego z programów wynosi 50? a) 900, b) 450, c) 70, d) 0, e) żadne z powyższych.
ZADANIE. Monopolista sprzedaje na dwóch rynkach. Funkcje popytu na tych rynkach dane są następującymi wzorami: P = 37 Q i P = 75 5Q, gdzie P to ceny, a Q to ilości sprzedawane odpowiednio na obu rynkach. Monopolista ma stały koszt krańcowy równy MC = 5 i żadnych kosztów stałych. Monopolista może wybrać różne ceny na obu rynkach. Znajdź wielkości sprzedaży maksymalizujące zysk monopolisty na obu rynkach. a) Q = 66; Q = 9, b) Q = 33; Q = 7, c) Q = 60; Q = 33, d) Q = 43; Q = 5, e) żadne z powyższych. ZADANIE 3 3. Różnicowanie cen trzeciego stopnia oznacza, że: a) monopolista sprzedaje produkt różnym osobom po różnych cenach, ale każda jednostka produktu kupowana przez daną osobę kosztuje ją tyle samo, b) monopolista żąda wyższej ceny na tym rynku, gdzie popyt jest wyższy, c) monopolista żąda różnych cen na różnych rynkach, a na rynku gdzie cena jest wyższa, elastyczność cenowa popytu jest niższa, d) tylko odpowiedzi a) i c) są poprawne, e) odpowiedzi a), b) i c) są poprawne. ZADANIE 4 4. Na rynku, na którym występuje konkurencja monopolistyczna: a) każda firma maksymalizuje zyski przy danej krzywej popytu, która ją dotyczy, b) w równowadze mamy do czynienia z wielkością produkcji efektywną w sensie Pareto, c) wejście nowej firmy spycha zyski każdej firmy do zera, d) tylko odpowiedzi a) i c) są poprawne, e) odpowiedzi a), b) i c) są poprawne.
ZADANIE 5 5. Odwrócona funkcja popytu na wyroby przedsiębiorstwa monopolistycznego przyjmuje postać: P = 37 Q Koszt krańcowy wynosi: MC = 6, niezależnie od wielkości produkcji. Oblicz: a) wielkość produkcji, która w krótkim okresie zapewni temu przedsiębiorstwu maksymalizację zysku, b) cenę, jaką ustali monopolista. ZADANIE 6 6. Korzystając z niżej podanych informacji, które odzwierciedlają kształtowanie się popytu w monopolu, oblicz utarg krańcowy. Ilość Cena/jednost. pieniężną 00 9 50 8 00 7 50 6 300 5 350 4 ZADANIE 7 7. Wskaż różnice i podobieństwa w założeniach dotyczących wolnej konkurencji, monopolu oraz konkurencji monopolistycznej.
ZADANIE 8 8. Na rysunku P jest ceną początkową, natomiast Q - początkową produkcją. Co będzie się działo, jeśli koszt krańcowy spadnie z MC do M C? Gdzie będzie nowa równowaga?
ROZWIĄZANIA ROZWIĄZANIE ZADANIE Przyjęto założenie, że cena pakietu zawierającego programy A, B i C jest sumą cen granicznych, jakie konsument byłby skłonny zapłacić za te programy, gdyby kupował je osobno: Programy Suma cen Konsumenci A B C granicznych 0 80 00 300 00 0 80 300 3 80 00 0 300 Zatem cena pakietu wyniesie 300. Przy tej cenie sprzedano 3 pakiety, tj. 9 programów, a zatem zysk wyniesie: Zysk = 3x300 9x50 = 450 (odpowiedź b). Jest to również maksymalny zysk jaki może osiągnąć monopolista, jeśli nie ma on możliwości sprzedaży swojego oprogramowania różnym typom konsumentów po różnych cenach. Rozważmy zatem kilka innych strategii sprzedaży: - Jeżeli monopolista sprzedaje wszystkie programy osobno ustalając taką samą cenę za każdy program, to przy cenie 0 sprzeda tylko 3 programy (jeden program A konsumentowi typu, jeden program B konsumentowi typu 3 i jeden program C konsumentowi typu ). Wobec tego zyski wyniosą odpowiednio: 3 x 0 3 x 50 = 0 - Przy obniżeniu ceny do 80 sprzedaż monopolisty wzrosłaby do 9 programów (po 3 programy z każdego rodzaju), a jego zysk: 9 x 80 9 x 50 = 70
ROZWIĄZANIE ZADANIE Warunek maksymalizacji zysku wymaga, aby przychód krańcowy na każdym rynku był równy kosztowi krańcowemu. Aby wyznaczyć przychody krańcowe, musimy najpierw obliczyć funkcje przychodów na obu rynkach: Rynek = P *Q = (37 Q )* Q = 37Q Q Rynek = P *Q = (75 5Q )*Q = 75Q 5Q Teraz możemy wyznaczyć funkcje utargów krańcowych na obu rynkach, obliczając pochodne funkcji przychodów: MR = dtr d(37q = Q ) dq dq = 37 4Q dtr d(75q 5Q MR = = dq dq ) = 75 0Q Przyrównując przychody krańcowe do kosztu krańcowego, otrzymujemy równania, z których możemy wyznaczyć optymalną produkcję na obu rynkach: MR = 37 4Q = 5 = MC(X) 4Q = 3 Q = 33 MR = 75 0Q = 5 = MC(X) 0Q = 70 Q = 7
ROZWIĄZANIE ZADANIE 5 Przedsiębiorstwo monopolistyczne maksymalizuje zysk zgodnie z tzw. złotą regułą MR=MC Utarg całkowity jest to iloczyn ceny i wielkości produkcji i wynosi: TR = P *Q TR = (37 Q )* Q TR = 37Q Q Utarg krańcowy (MR ) jest równy pochodnej utargu całkowitego względem wielkości produkcji, tj.: MR = dtr d(37q = Q ) dq dq Porównując stronami utarg krańcowy z kosztem krańcowym MR = MC 37 4Q = 5 4Q = 37 5 4Q = 3 / 4 Q = 33 Cena w stanie równowagi wyniesie więc: P = 37 Q P = 37 *33 P = 37 66 P = 7 = 37 4Q
ROZWIĄZANIE ZADANIE 6 W pierwszej kolejności należy obliczyć utargi całkowite, a następnie znaleźć ich utargi krańcowe i podzielić je przez zmiany w poziomie produkcji (patrz zadanie powyżej). Rezultaty tych operacji przedstawiono poniżej. Q P TR MR [jedn. pieniężną] 00 9 900-50 8 00 6 00 7 400 4 50 6 500 300 5 500 0 350 4 400 - ROZWIĄZANIE ZADANIE 7 Teoria konkurencji monopolistycznej jest podobna do teorii wolnej konkurencji. Obie teorie zakładają: niewielką ilość kupujących i sprzedających na rynku, doskonałą informację, tzn. kupujący i sprzedający mają doskonałą wiedzę na temat cen towarów i ich ilości możliwych do nabycia, brak barier wejścia i wyjścia (nowe przedsiębiorstwa mogą w każdej chwili wejść na rynek, a stare w każdej chwili go opuścić). Obie te teorie różnią się jednak tym, że: na rynku wolnej konkurencji występują homogeniczne lub wysoce wystandaryzowane towary, na rynku konkurencji monopolistycznej występują towary heterogenicznych lub lekko zróżnicowanych. Ponadto konkurencja monopolistyczna jest podobna do monopolu w taki sam sposób, w jaki różni się od wolnej konkurencji, a zatem założeniem, że towary produkowane w strukturze rynku konkurencji monopolistycznej i monopolu są dobrymi unikatowymi (jedynymi w swoim rodzaju). Na rynku konkurencji monopolistycznej występuje wiele bliskich substytutów, ale żaden z nich nie jest dokładnym substytutem. W monopolu natomiast substytuty nie występują.
ROZWIĄZANIE ZADANIE 8 Jeśli będziemy mieli do czynienia z sytuacją taką, jak na poniższym rysunku, to spadek kosztów krańcowych z MC do M C nie spowoduje żadnych zmian w poziomie produkcji maksymalizującej zysk. Na rynku oligopolu ze złamaną krzywą popytu krzywa utargu krańcowego na pewnym odcinku nie jest ciągła. Oznacza to, że wszelkie zmiany kosztów w obszarze nieciągłości nie mają żadnego wpływu na kształtowanie się nowej równowagi.