Program budowy linii dużych prędkości w Polsce Poznań, 11.06.2010 r.
Budowa nowych linii kolejowych o wysokich parametrach technicznych (prędkość maksymalna powyżej 300 km/h) jest dominującą tendencją w kolejnictwie europejskich, a także krajów pozaeuropejskich (Azja, Ameryka Południowa). Linie dużych prędkości możliwiają podróżowanie pomiędzy centrami aglomeracji ze średnią prędkością ponad 200 km/h, ponad 2-krotnie wyższą od możliwej przy rozbudowanej sieci autostrad. Linie dużych prędkości mają obecnie m.in. Francja, Niemcy, Hiszpania, Włochy, Belgia, Wlk. Brytania, Holandia, Japonia, Korea, Chiny, Tajwan, Turcja. W budowie znajdują pierwsze linie w takich państwach jak: Grecja, Szwecja, Portugalia, Iran, Argentyna. Planowane są nowe linie m.in. w Austrii, Słowacji, na Węgrzech, Czechach, Rosji, Rumuni, Maroku, Arabii Saudyjskiej, Brazylii, Indiach, Stanach Zjednoczonych i w Polsce. 2
Planowany wzrost długości linii kolejowych dużych prędkości w Europie Źródło: UIC 3
4
Rozwój kolei dużych prędkości w Europie oraz w wybranych krajach Stan [km] Europa Hiszpania Turcja Polska 2009 5566 1594 533 0 W budowie 3474 2219 212 0 Planowane 8501 1702 1679 712 2025 17541 5515 2422 712 5
Wskaźniki gęstości sieci dla państw Europy środkowej Państwo km linii na 100 km 2 powierzchni Niemcy 120 Czechy 101 Węgry 85 Słowacja 75 Polska 64 Źródło: DG TREN 6
Program poprawy polskiej sieci kolejowej Polska sieć kolejowa wymaga zasadniczej poprawy i restrukturyzacji Modernizacja linii, zasadniczo do 160 km/h, na głównych liniach sieci TEN-T. Odnowienie linii do parametrów projektowych w przypadkach, gdy modernizacja wymaga zbyt dużych nakładów a rezultaty są niewielkie. Budowa nowych linii, w tym dużych prędkości na kierunkach, gdzie modernizacja nie przyniesie wystarczających rezultatów dla poprawy konkurencyjności kolei, nie rozwiązuje problemów zdolności przepustowej, a koszty modernizacji w przeliczeniu na minutę skrócenia czasu przejazdu są wyższe niż przy budowie nowej linii. 7
Czynniki przemawiające za budową kolei dużych prędkości w Polsce 1. Polska jest zbyt dużym krajem, aby zapewnić dla niej sprawną komunikację między głównymi ośrodkami gospodarczymi i administracyjnymi tylko w oparciu o zmodernizowane linie kolejowe do 160 km/h oraz sieć autostrad. 2. Sama tylko modernizacja linii jest niewystarczająca, aby miastom leżącym poza wielokątem Warszawa Kraków Katowice Wrocław Poznań Warszawa zapewnić dobre połączenia z centrum kraju i innymi regionami. 3. Konieczne jest usunięcie bariery w postaci braku linii kolejowych o wysokich parametrach technicznych dla organizacji szybkich połączeń kolejowych pomiędzy Polską wschodnią i zachodnią. 4. Szybkie pociągi na liniach konwencjonalnych ograniczają zdolność przepustową linii dla pociągów towarowych i regionalnych (przypadek Warszawa Sochaczew na linii E20). 5. Część linii (w szczególności linię E20 należy przeznaczyć docelowo na priorytetowy ruch towarowy w osi wschód zachód wg projektu Rozporządzenia Parlamentu i Rady UE. 8
Zakres działań PKP PLK S.A. w realizacji rządowego Program budowy i uruchomienia kolei dużych prędkości w Polsce Prace przygotowawcze do budowy nowej linii Warszawa Łódź Wrocław/Poznań wraz z łącznikami do linii CMK. Modernizacja linii E65 Południe (CMK) z Warszawy do Katowic i Krakowa i dalej do południowej granicy: I etap do 200 km/h, II etap do 300 km/h z rozbudową w kierunku południowym (obecnie studium wykonalności). 9
Główne kierunki połączeń liniami dużej prędkości i ich przedłużeniami z państwami sąsiednimi 10
Linia Warszawa Łódź Poznań/Wrocław Parametry nowej linii Długość linii Prędkość max. Elektryfikacja Standardy techniczne Czasy przejazdu: Warszawa Łódź Warszawa Poznań Warszawa Wrocław Ok. 450 km 350 km/h 2 x 25 kv, 50 Hz Zgodne z TSI HS 35 min (obecnie ok. 1h 30 min) 1 h 35 min (obecnie ok. 3 h) 1 h 40 min (obecnie ok. 5 h) 11
Kalendarz projektu 1995 Kierunkowy program rozwoju kolei dużych prędkości w Polsce. 2002 prezentacja koncepcji układu Y Warszawa Łódź Poznań/Wrocław. 2005 opracowanie Wstępnego Studium Wykonalności budowy linii dużych prędkości Poznań/Wrocław Łódź Warszawa. Luty 2008 - powołanie Zespołu Międzyresortowego ds. budowy KDP. Marzec - Wrzesień 2008 opracowanie Programu budowy i uruchomienia przewozów kolejami dużych prędkości w Polsce i Prognozy oddziaływania na środowisko dla Programu KDP, konsultacje Programu w Ministerstwach i Urzędach Wojewódzkich. 9 grudnia 2008 zaproszenie do przetargu na opracowanie Studium Wykonalności dla LDP. 19 grudnia 2008 przyjęcie uchwałą Rządu RP dokumentu strategicznego Program budowy i uruchomienia przewozów KDP w Polsce oraz Master Planu dla kolei polskich do 2030 r. 12
Ważniejsze wykonane studia, analizy i dokumenty 2005 Wstępne Studium Wykonalności budowy linii dużych prędkości Poznań/Wrocław Łódź Warszawa Cel i zakres potwierdzenie zasadności budowy linii dużych prędkości w Polsce, analiza wariantów przebiegu linii, wybór dwóch wariantów do dalszych analiz. 13
2008 Uchwała Rady Ministrów 276/2008 w sprawie przyjęcia strategii ponadregionalnej w sprawie budowy i uruchomienia przewozów kolejami dużych prędkości w Polsce. 14
Harmonogram działań powiązanych z projektem POIiŚ 7.1-26 Przygotowanie budowy linii dużych prędkości
Ramowy harmonogram prac budowy linii Warszawa Łódź Poznań/Wrocław 16
Prognoza potoków pasażerów i liczby pociągów dla głównych linii łączących polskie aglomeracje (2020 r.) Relacja przewozu Liczba pas./dobę [tys.] Liczba pas-km./rok [tys.] Liczba poc./dobę 1/ Liczba poc-km./rok 1/ 2020 r. 2020 r. 2020 r. 2020 r. Warszawa Łódź 34,5 1 637 025 96 4 555 200 Warszawa Poznań 8,8 1 108 140 24 3 022 200 Warszawa- Wrocław 6,7 868 153 17 2 202 775 Warszawa Katowice Warszawa Kraków 9,3 1 052 295 26 2 941 900 Warszawa Gdańsk 6,1 801 540 16 2 102 400 Źródło: CNTK, PKP IC - BWM 17
Harmonogram prac budowy linii i działań komplementarnych Zadanie Studium wykonalności dla linii Warszawa Łódź Poznań/Wrocław Studia wykonalności dla przebudowy węzłów kolejowych Warszawa, Poznań, Wrocław, Łódź (z tunelem) Przygotowanie standardów dla budowy nowej linii Przygotowanie kadr dla projektowania, budowy i eksploatacji linii Termin realizacji I etap: 2010-2011 II etap: 2011-2012 2010-2012 2010-2012 2010-2020 Budowa linii i uruchomienie przewozów 2014-2020 Modernizacje innych linii i dworców 2010-2020 18
Węzły multimodalne i dworce KDP Przyjęto wytyczne z Rządowego Programu... :... Z założenia dworce obsługujące ruch KDP będą zlokalizowane łącznie z dworcami obsługującymi ruch tradycyjnej kolei. Jest to warunek konieczny realizacji koncepcji sieci KDP zintegrowanej z siecią tradycyjną, o którym mowa w założeniach do Programu KDP. Dla Wrocławia, Poznania i Warszawy przyjęto w projekcie OPZ obecne dworce główne i centralne. Dla Łodzi - nowy dworzec budowany w ramach II etapu modernizacji obecnego połączenia Łódź Warszawa. Dla Kalisza/Ostrowa Wlkp. dla opcji 1 - nowy wspólny dworzec wg wariantów zaproponowanych przez władze regionalne w wykonanym na ich zamówienie wstępnym studium. 19
KDP Kluczowy element polskiej sieci kolejowej pozwalający zdyskontować dotychczasowe i planowane projekty inwestycyjne Linia Warszawa Łódź Poznań/Wrocław 2014 2020, V= 350 km/h Centralna Magistrala Kolejowa dostosowana do prędkości V 250 km/h Główne linie ruchu pasażerskiego 20
Perspektywy rozwoju kolei dużych prędkości po 2020 r. Biorąc po uwagę, że: Konieczność dokonania dodatkowych analiz wybiegających poza Master plan dla kolei do 2030 r. - prace analityczne nad studiami wykonalności dla linii Warszawa Łódź Poznań/Wrocław i linii E65 Południe (CMK) powinny być dokonywane w perspektywie 30-letniej. Odniesienie się do propozycji Eksperckiego projektu zagospodarowania przestrzennego kraju do 2033 r., który w nowym świetle określa potrzeby w zakresie rozwoju kolei dużych prędkości. Postawienie nowych wyzwań na transportu kolejowego w programie Polska 2030. Wyzwania rozwojowe. Opublikowanie przez Komisję Europejską komunikatu Zrównoważona przyszłość transportu: w kierunku zintegrowanego, zaawansowanego technologicznie i przyjaznego użytkownikowi systemu, inicjującego działania dla perspektywy 2040 r. Niezbędne jest opracowanie programu rozwoju kolei dużych prędkości w Polsce do 2040 r. 21
Główne korytarze możliwe do obsługi przez koleje dużych prędkości 22
Główne cele kolei dużych prędkości w Polsce Skrócenie przejazdu pomiędzy największymi centralnymi aglomeracjami w Polsce do mniej niż 2 godzin. Radykalne skrócenie przejazdu z centrum Polski do regionów przygranicznych do około 3 godzin. Skrócenie czasów przejazdów z Polski zachodniej do wschodniej i z północnej do południowej do 5 6 godzin. Zapewnienie 80% mieszkańców Polski dostępu do kolei dużych prędkości przy czasie dojazdu do stacji tych kolei nie dłuższym niż 1 godzina. PKP PLK S.A. zleciło do CNTK opracowanie projektu Kierunkowego programu rozwoju kolei dużych prędkości w Polsce do 2040 r. W najbliższych miesiącach propozycje programu zostaną przekazane do szerokiej konsultacji. 23
Dziękuję za uwagę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko