Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Szkoła Podstawowa w Kąśnej Dolnej Kąśna Dolna Małopolski Kurator Oświaty Kuratorium Oświaty w Krakowie
Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w załączniku do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie nadzoru pedagogicznego z dnia 7 października 2009 r. wraz z nowelizacją z dnia 10.05.2013r.Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. 2/30
Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach 17-09-2013-30-09-2013 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Agnieszka Juśko, Stanisław Srebro. Badaniem objęto 47 uczniów (ankieta i wywiad grupowy), 29 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 17 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielem samorządu lokalnego i partnerów szkoły, grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji, placówki i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe obszary działania szkoły lub placówki. 3/30
Obraz placówki Historia szkoły sięga roku 1910, kiedy to w wynajętym lokalu powstała jednoklasowa szkoła. Obecny budynek został przekazany do użytkowania w 1959 roku. Szkoła wielokrotnie przechodziła różnorodne zmiany organizacyjne, które dokonywano przede wszystkim w związku z przeprowadzanymi reformami. W szkole uczy się jeden oddział przedszkolny oraz 6 klas szkoły podstawowej. Placówka posiada sześć sal lekcyjnych, salę komputerową, bibliotekę oraz salę gimnastyczną. Po przejęciu szkoły przez samorząd poprawił się znacznie stan budynku, dokonano remontu kotłowni, placu przy budynku, zastępczej sali gimnastycznej, wykonano odwodnienie wokół szkoły i wymiany instalacji elektrycznej w jednej z sal. Dokonano również remontu elewacji budynku i wymiany pokrycia dachowego. Wyposażenie uzupełniono dzięki realizowanym projektom ( Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów klas I-III szkół podstawowych i Radosna Szkoła ). Przy szkole istnieje grupa nieformalna WSPÓLNE DZIAŁANIE, która działa na rzecz lokalnego środowiska i w poprzednich latach wspomogła realizację dwóch projektów Strój ludowy źródłem tradycji dla dziecka oraz Stwórzmy im szansę na lepszą przyszłość. Szkoła współpracuje ściśle z lokalnym środowiskiem, wspierana jest przez różnorodne instytucje, bierze czynny udział w życiu gminnym promując osiągnięcia swych uczniów. Biorą oni udział w konkursach tematycznych, plastycznych i artystycznych głównie o lokalnym zasięgu. Mocną stroną szkoły jest ścisła współpraca z rodzicami, która skutkuje coraz większym zaangażowaniem rodziców w pracę na rzecz placówki. Szkoła w sposób systemowy, obejmujący wszystkich uczniów, prowadzi rozpoznanie zdolności, możliwości, potrzeb i osiągnięć edukacyjne uczniów. Do rozpoznanych potrzeb podejmuje adekwatne działania związane z organizacją zajęć wyrównawczych, specjalistycznych oraz rozwijających zainteresowania i zdolności uczniów. Uczniowie otrzymują wsparcie od nauczycieli, gdy mają trudności w nauce. Jednak, jak wynika z obserwacji zajęć, podejmowane działania nie uwzględniają indywidualizacji procesu nauczania w odniesieniu do każdego ucznia i jego potrzeb. W szkole prowadzone analizy wyników ewaluacji wewnętrznej oraz sprawdzianu w klasie szóstej i na zakończenie I etapu edukacyjnego służą formułowaniu wniosków do dalszej pracy. 4/30
Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Numer 67 Szkoła Podstawowa w Kąśnej Dolnej Szkoła podstawowa Kąśna Dolna Kod pocztowy 33-190 Urząd pocztowy Cięźżkowice Telefon 146510198 Fax Www Regon 00119244400000 Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 64 Oddziały 7 Nauczyciele pełnozatrudnieni 7 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 9 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 2 Średnia liczba uczących się w oddziale 9.14 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy publiczna Dzieci lub młodzież brak specyfiki 9.14 MAŁOPOLSKIE tarnowski Ciężkowice gmina miejsko-wiejska 5/30
Poziom spełniania wymagań państwa Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów uwzględniając ich indywidualną sytuację W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia (D) Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia (D) W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki (D) Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną (D) W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia (B) C W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom (B) Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych (D) Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami (D) C Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy (B) Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy (B) Szkoła lub placówka organizując procesy edukacyjne uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania (D) Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane (D) D W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych (B) W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów (B) Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi Zarządzanie szkołą lub placówką koncentruje się na wychowaniu, nauczaniu i uczeniu się oraz zapewnieniu odpowiednich do realizacji tych zadań warunków (D) Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli oraz doskonaleniu zawodowemu (D) C Ewaluacja wewnętrzna jest przeprowadzana wspólnie z nauczycielami (D) W procesie zarządzania, w oparciu o wnioski wynikające z nadzoru pedagogicznego, podejmuje się działania służące rozwojowi szkoły lub placówki (D) Zarządzanie szkołą lub placówką prowadzi do podejmowania nowatorskich działań, innowacji i eksperymentów (B) Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja udziałowi nauczycieli i innych pracowników szkoły lub placówki oraz uczniów i rodziców w procesie podejmowania decyzji dotyczących szkoły lub placówki (B) 6/30
Dyrektor podejmuje skuteczne działania zapewniające szkole lub placówce wspomaganie zewnętrzne odpowiednie do jej potrzeb (B) 7/30
Wnioski Szkoła w sposób systemowy, obejmujący wszystkich uczniów, prowadzi rozpoznanie zdolności, możliwości, potrzeb i osiągnięć edukacyjnych uczniów, jednak podejmowane działania nie uwzględniają indywidualizacji nauczania w odniesieniu do potrzeb każdego ucznia. Szkoła we współpracy z różnymi podmiotami wspierającymi uczniów prowadzi działania pozwalające zaspokoić potrzeby związane m. in. z sytuacją materialną, udzielaniem wsparcia pedagogicznego w zakresie wyrównywania szans edukacyjnych i rozwijania zainteresowań. Nauczyciele w większości współpracują w zakresie organizacji i realizacji procesów edukacyjnych, co skutkuje wprowadzeniem zmian do realizowanego procesu edukacyjnego o charakterze zespołowym. Nauczyciele współdziałają w rozwiązywaniu problemów, jednakże brak ze strony nauczycieli refleksji odnośnie skuteczności podejmowanych działań. W szkole prowadzona jest analiza wyników sprawdzianu w klasie szóstej i na zakończenie I etapu edukacyjnego, wyciągane są wnioski i na ich podstawie wprowadzane są zmiany w planowaniu i bieżącej pracy, natomiast niewielki jest udział nauczycieli w wykorzystywaniu wyników z innych badań zewnętrznych, których wpływ na działania ogranicza się do doskonalenia stosowanych metod i form pracy. W szkole obserwuje się powszechny udział w pracy zespołowej i różnorodnych formach doskonalenia zawodowego, dokonuje się ewaluacji wewnętrznej z udziałem większości nauczycieli, formułuje się wnioski, które skutkują podejmowaniem działań służących rozwojowi placówki. Zarządzanie szkołą lub placówką nie skutkuje podejmowaniem przez nauczycieli nowatorskich działań, innowacji i eksperymentów. Nauczyciele, rodzice i uczniowie mają udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących szkoły, dzięki czemu bardzo dobrze rozwija się współpraca szkoły z lokalnym środowiskiem, a rodzice wykazują rosnące zaangażowanie w prace na rzecz szkoły. 8/30
Wyniki ewaluacji 9/30
Wymaganie: Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów uwzględniając ich indywidualną sytuację W szkole ukierunkowanej na rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji podejmuje się różnorodne, dostosowane do specyfiki i potrzeb środowiska, działania. Powinny być one oparte na diagnozie, a ich skuteczność poddawana refleksji. Ich elementem jest przeciwdziałanie dyskryminacji. Organizując procesy edukacyjne, nauczyciele indywidualizują nauczanie i wspierają uczniów. Poziom spełnienia wymagania: C Szkoła w sposób systemowy, obejmujący wszystkich uczniów, prowadzi rozpoznanie zdolności, możliwości, potrzeb i osiągnięć edukacyjne uczniów. Do rozpoznanych potrzeb podejmuje adekwatne działania związane z organizacją zajęć wyrównawczych, specjalistycznych oraz rozwijających zainteresowania i zdolności uczniów. Jednak podczas obserwacji zajęć obowiązkowych nie wszyscy nauczyciele i w niewielkim stopniu podejmowali działania wynikające z rozpoznanych wcześniej potrzeb. W szkole nie występuje zjawisko dyskryminacji, prowadzone są działania profilaktyczne o charakterze antydyskryminacyjnej. Szkoła we współpracy z różnymi podmiotami wspierającymi uczniów prowadzi działania, które są odpowiednie do ich potrzeb i sytuacji społecznej. Uczniowie otrzymują wsparcie od nauczycieli, gdy mają trudności w nauce. Jednak, jak wynika z obserwacji zajęć, podejmowane działania nie uwzględniają indywidualizacji procesu nauczania w odniesieniu do każdego ucznia i jego potrzeb. W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia W szkole systemowo rozpoznawane są zdolności, możliwości, potrzeby i osiągnięcia edukacyjne uczniów poprzez rozmowy z rodzicami i nauczycielami, ankietowanie uczniów, analizę wyników testów OBUT i kompetencji w klasie trzeciej, analizę opinii ppp, testy diagnozujące, bieżące ocenianie i obserwację uczniów. Prowadzone diagnozy wskazały na potrzeby związane z zapewnieniem wsparcia uczniom z: niskim poziomem funkcji poznawczych, niską sprawnością manualną i grafomotoryczną, opóźnionym rozwojem mowy, trudnościami w czytaniu i rozumieniu tekstu, niższym niż przeciętnym poziomem analizy i syntezy słuchowej, rodzin niepełnych. Poza tym uczniowie oczekują dostrzegania ich najmniejszych sukcesów, rozwijania zainteresowań i zapewnienia bezpieczeństwa. Według dyrektora wszyscy uczniowie, którzy wymagają wsparcia zostali objęci pomocą w formie dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych uczniów.
Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia Nauczyciele twierdzą, że uczniowie na podstawie rozpoznania potrzeb i możliwości wymagają indywidualizacji pracy, różnicowania wymagań, dostosowania tempa pracy, stosowania metod aktywizujących uczniów. Nauczyciele obserwowanych zajęć podali, że pomoc uczniom z problemami, stosowanie form aktywizujących uczniów, indywidualizacja pracy i motywowanie były działaniami odpowiadającymi na rozpoznane wcześniej potrzeby uczniów. Inne działania podejmowane w szkole, w ramach wspierania uczniów ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi, to: organizacja zajęć wyrównawczych, specjalistycznych, rozwijających zainteresowania i zdolności; zachęcanie uczniów do udziału w konkursach przedmiotowych, artystycznych i sportowych; indywidualizacja wymagań edukacyjnych; różnicowanie zadań. Według dyrektora,wszyscy uczniowie są objęci zajęciami pozalekcyjnymi, a podstawą ich organizowania są potrzeby i zainteresowania uczniów, sugestie rodziców oraz możliwości bazowe, finansowe i kadrowe szkoły. Z badań ankietowych uczniów i rodziców wynika, że zajęcia pozalekcyjne są dostosowane do potrzeb dzieci (rys. 1), są interesujące i potrzebne (rys. 2, 3), a także dostępne (rys. 4). Rys.1
Rys.2 Rys.3 Rys.4
W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki Według wszystkich respondentów w szkole nie występuje zjawisko dyskryminacji, a rodzice w wywiadzie podkreślili, iż dzieci chętnie chodzą do szkoły i czują się w niej bezpiecznie, panuje w niej dobra atmosfera, rodzice są wspomagani w wychowaniu dzieci, propagowane są imprezy integrujące społeczność lokalną. Część nauczycieli prowadzi profilaktykę antydyskryminacyjną rozmawiając z uczniami i poruszając na lekcjach tematykę związaną z niepełnosprawnością fizyczną, stanem zdrowia, statusem ekonomicznym i kolorem skóry, dzieci uczone są tolerancji i nie wyśmiewania się z innych. Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną Szkoła, zdaniem dyrektora i nauczycieli, współpracuje z wieloma zewnętrznymi instytucjami, wspomagającymi bezpośrednio lub pośrednio uczniów w rozwoju zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną. Pomoc ta polega m. in. na: diagnozowaniu dzieci i prowadzeniu dla rodziców i nauczycieli doradztwa specjalistycznego w zakresie pracy z dziećmi (Filia Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogiczna w Tuchowie), zaspokajaniu potrzeb socjalnych uczniów i ich rodzin (GOPS w Ciężkowicach), rozwijaniu zainteresowań poprzez organizowanie różnorodnych konkursów, lekcji bibliotecznych i spotkań autorskich (Miejsko-Gminna Biblioteka w Ciężkowicach), organizacji zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, specjalistycznych i rozwijających zainteresowania, doposażeniu szkoły w pomoce dydaktyczne, integracji ze środowiskiem poprzez realizację projektów ze środków unijnych "Strój ludowy - źródłem tradycji dla dziecka", "Stwórzmy im szansę na lepszą przyszłość" i "Radosna szkoła" (Centrum Kultury i Promocji Gminy Ciężkowice, Urząd Gminy w Ciężkowicach), wspieraniu działań promujących bezpieczne zachowania (Policja). Współpraca ta, w ocenie respondentów, jest adekwatna do różnorodnych potrzeb uczniów i zaspokaja je. W efekcie uczniowie mogli, np. uczestniczyć w zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych z matematyki i j. polskiego, gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej i zajęciach artystycznych; rozwijać swoje zainteresowania i zdolności; lepiej poznać środowisko lokalne, jego historię i tradycje; poznać bądź utrwalić zasady bezpiecznego poruszania się po drogach i spędzania czasu wolnego.
W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia Zdaniem nauczycieli, indywidualizują oni proces nauczania poprzez różnicowanie wymagań na sprawdzianach i podczas odpowiedzi, różnicowanie tempa i czasu pracy, dodatkowe tłumaczenie niezrozumiałych treści, a także angażowanie dzieci uzdolnionych sportowo do wykonywania ćwiczeń z uczniami starszymi. Natomiast na większości (4 z 6) obserwowanych zajęć nauczyciele nie stosowali indywidualizacji pracy, wszyscy uczniowie wykonywali te same polecenia i zadania. Na pozostałych lekcjach zaobserwowano indywidualizowanie działań poprzez dobór ćwiczeń do umiejętności poszczególnych uczniów i wykonywanie czynności w indywidualnym tempie. Także na połowie obserwowanych lekcji nauczyciele nie podejmowali działań motywujących wszystkich uczniów do angażowania się w proces nauczania. Pozostali motywowali uczniów poprzez prace w grupach, podawanie wskazówek, naprowadzanie, chwalenie, omawianie błędów i dawanie możliwości ich poprawy. Działania te na ogół były skuteczne, co przekładało się na większe zaangażowanie uczniów w lekcji. Uczniowie deklarują, że nauczyciele pomagają im, gdy mają trudności w nauce (rys. 1). Rys.1
W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom Rodzice uważają, że ich dzieci mogą liczyć na odpowiednie wsparcie nauczycieli w pokonywaniu trudności. Także uczniowie twierdzą, że nauczyciele wierzą w ich możliwości i wspierają ich w rozwijaniu zainteresowań i pokonywaniu trudności.
Wymaganie: Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych O sukcesie współczesnych społeczeństw decyduje zdolność do współpracy. Aby jej uczyć nauczyciele powinni działać zespołowo organizując procesy edukacyjne, rozwiązując problemy, prowadząc ewaluację, ucząc się od siebie nawzajem. Służy to podniesieniu jakości procesu uczenia się uczniów oraz rozwojowi zawodowemu nauczycieli Poziom spełnienia wymagania: C Nauczyciele, w tym nauczyciele pracujący w jednym oddziale, współpracują powszechnie w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych ma charakter zespołowy. Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy i współdziałają w rozwiązywaniu problemów, jednakże brak refleksji nauczycieli dotyczącej skuteczności podejmowanych działań. Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych Większość nauczycieli współpracuje w zespołach uczących w danym oddziale oraz w innych zespołach przedmiotowych i międzyprzedmiotowych (ponad 88,9%), zespole ds. organizacji imprez (77,8%) zespole ds. ewaluacji wewnętrznej (66,7%), zespole ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej (55,6%). Organizacja pracy sprzyja powszechnemu uczestnictwu nauczycieli we współpracy, która dotyczy: planowania pracy, wyboru podręczników i programów, ustalania metod pracy w danej klasie, ustalania kolejności realizacji wspólnych treści, korelacji międzyprzedmiotowej, konsultacji i ewaluacji realizowanych treści; ewentualnych zmian w realizacji, jak również wymiany pomocy dydaktycznych i dzielenia się wiedzą z odbytych form doskonalenia zawodowego.
Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami W szkole wprowadzono zmiany w procesie edukacyjnym w wyniku ustaleń z innymi nauczycielami, które dotyczą: korelacji międzyprzedmiotowej, warsztatu pracy (zwiększenie udziału multimediów w procesie edukacyjnym oraz wykorzystania platform internetowych), zwiększenie ilości praktycznych ćwiczeń i zadań grupowych, indywidualizacji zajęć, objęcia dzieci wsparciem, lepszej organizacji pracy. Nauczyciele wprowadzają wspólnie pojęcia, wdrażają treści i pracują nad sposobem ich przekazywania, doskonaląc nowe metody pracy, dzieląc się zdobytą na szkoleniach wiedzą. W planowaniu i doskonaleniu procesu edukacyjnego wykorzystuje się informacje o uczniach pozyskane z dodatkowych źródeł. Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy Nauczyciele korzystają ze wzajemnej pomocy w następujących sytuacjach: sprawy organizacyjne (wycieczki, wyjazdy, imprezy szkolne) 66,7 %, wymieniając uwagi dotyczące uczniów ze szczególnymi potrzebami 66,7%, w sprawie problemów wychowawczych 44,4 %, w sprawie doboru metod i form pracy (33,3%). Poza tym nauczyciele wymieniają doświadczenia oraz wspierają się w zakresie szkoleń dla rodziców. Dominujące formy wsparcia przedstawia rys. 1. Nauczyciele wskazują przykłady wzajemnej pomocy, jednakże nie podejmują refleksji, co do skuteczności wspólnie podejmowanych działań.
Rys.1 Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy Większość nauczycieli wskazuje, iż regularnie prowadzi ewaluację własnej pracy (88,9%). Ewaluacji poddawano następujące elementy: metody nauczania (66,7%), efekty nauczania poprzez śledzenie wyników uczniów na egzaminach zewnętrznych (55, 6%), dobór podręczników (33,3%). Pojedyncze wskazania nauczycieli dotyczą: bieżącego przyrostu wiedzy, bezpieczeństwa i wykształcenia pożądanych postaw, indywidualizacji pracy z uczniem, wykorzystania nowoczesnych technologii podczas zajęć, stopnia realizacji podstawy programowej, czy też konkretnych technik pracy (głośnego czytania, tworzenia wypowiedzi). Wszyscy nauczyciele potwierdzają fakt współpracy z innymi nauczycielami w kontekście ewaluacji własnej pracy i jej przydatności. Podane przykłady współpracy między nauczycielami dotyczą: wymiany doświadczeń (55,6%), opracowania i wspólnej analizy wyników, wymiany materiałów, wskazania metod pracy. Pojedyncze wskazania nauczycieli dotyczyły również: opracowywania raportu i sformułowania wniosków, wymiany wiedzy z konferencji
metodycznych, wymiany metod i sposobów sprawdzania wyników nauczania.
Wymaganie: Szkoła lub placówka organizując procesy edukacyjne uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych Badania i dane mówiące o różnych aspektach funkcjonowania szkół i innych placówek są niezbędnym elementem zarządzania na poziomie organizacji, jak również prowadzenia polityki oświatowej. W efektywnych szkołach decyzje podejmuje się, wykorzystując informacje na swój temat i systematycznie udostępniając dane służące refleksji nad efektywnością i planowaniem dalszych działań. Organizując procesy edukacyjne uwzględnia się wnioski z analizy danych pochodzących z różnych źródeł. Poziom spełnienia wymagania: D W szkole prowadzone analizy wyników ewaluacji wewnętrznej oraz sprawdzianu w klasie szóstej i na zakończenie I etapu edukacyjnego służą formułowaniu wniosków do dalszej pracy. Nauczyciele znają je i podejmują odpowiednie działania. W szkole jest niewielki udział nauczycieli (33%) w wykorzystywaniu wyników badań zewnętrznych, a ich wpływ na działania ogranicza się do doskonalenia stosowanych metod i form pracy. Nauczyciele wskazują na badania, które są pomocne w organizowaniu procesów edukacyjnych i dotyczą osiągnięć uczniów i losów absolwentów. Natomiast dla dyrektora badania wewnętrzne związane są głównie z prowadzoną ewaluacją wewnętrzną i nie są użyteczne do określenia potrzeb dotyczących osiągnięć uczniów. Również dyrektor nie wskazuje jak informacje o losach absolwentów są wykorzystywane do organizacji procesów edukacyjnych. W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania W szkole największe znaczenie ma analiza jakościowa wyników sprawdzianu w klasie szóstej, ukierunkowana na wskazanie umiejętności najsłabiej opanowanych w poszczególnych standardach egzaminacyjnych. Wszyscy nauczyciele wskazali przykłady wniosków wynikających z analizy wyników sprawdzianu, a także wyników ewaluacji wewnętrznej, które zostały przez nich wykorzystane przede wszystkim do pracy nad kształtowaniem i poprawą umiejętności słabiej opanowanych, zapewnienia uczniom indywidualnej pomocy psychologiczno-pedagogicznej, organizacji zajęć wyrównawczych, weryfikacji stosowanych metod nauczania, dostosowania wymagań edukacyjnych, monitorowania wdrażania przyjętych wniosków, poprawy
bezpieczeństwa, wyboru podręczników, indywidualizacji nauczania, monitorowania realizacji podstawy programowej. Zdaniem nauczycieli uczących w klasie czwartej, wnioski z analizy sprawdzianu na zakończenie I etapu edukacyjnego dotyczyły konieczności różnicowania wymagań w zależności od potrzeb i możliwości uczniów, organizacji zespołu wyrównawczego, zachęcania uczniów do udziału w różnych konkursach wewnątrzszkolnych i gminnych. Wnioski zostały wykorzystane do planowania pracy dydaktycznej z poszczególnych przedmiotów, bieżącej pracy na lekcjach oraz organizacji zajęć wyrównawczych. Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane W szkole, zdaniem dyrektora, monitorowaniu realizowanych działań wynikających z wniosków z prowadzonych analiz podlega: doskonalenie umiejętności słabiej opanowanych przez uczniów, w tym korzystanie z różnych źródeł informacji i czytanie tekstu ze zrozumieniem, planowanie pracy z uwzględnieniem indywidualnego podejścia do uczniów, prowadzenie wspomagania indywidualnego i grupowego uczniów, dobór przez nauczycieli metod i form pracy do możliwości uczniów. Wyniki monitorowania są użyteczne i wskazują, według respondentów, na poprawę wyników nauczania, lepsze opanowanie przez uczniów techniki czytania i form wypowiedzi, dostosowanie metod i form pracy do indywidualnych potrzeb uczniów, indywidualizację wymagań, doskonalenie pracy z uczniem zdolnym. Nauczyciele wykorzystują wyniki monitorowania do wprowadzania zmian w zakresie: wdrażania uczniów do korzystania z różnych źródeł informacji i ich praktycznego wykorzystania, stosowania nowych rozwiązań metodycznych, korzystania z nowoczesnych technologii informatycznych, a także rozwijania ciekawości poznawczej u uczniów. W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych Zdaniem dyrektora, nauczyciele podczas planowania działań wykorzystują badania prowadzone przez OPERON w klasach trzecich i szóstych, badania OBUT-u (Ogólnopolskie badania umiejętności trzecioklasistów) oraz wyniki konkursów, np. Matematyczny Kangur i Konkurs Pięknego Czytania ze Zrozumieniem. Podał, że planowane działania służą poprawie jakości nauczania, ewaluacji pracy indywidualnej nauczyciela oraz rozwijaniu zainteresowań uczniów, nie wskazując jednocześnie przykładów podjętych działań. Z poniższego wykresu wynika, że nauczyciele w swojej pracy wykorzystują głównie wewnętrzne badania edukacyjne. Natomiast niewielki jest udział nauczycieli (33%) w wykorzystywaniu wyników badań zewnętrznych, a ich wpływ na działania ogranicza się do doskonalenia stosowanych metod i form pracy.
Rys.1 W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów W szkole, według dyrektora, prowadzone badania wewnętrzne dotyczą monitorowania podstawy programowej, bezpieczeństwa uczniów na terenie placówki, przestrzeganie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, funkcjonowania szkoły w środowisku, współpracy z rodzicami i innymi partnerami szkoły. Badania odpowiadają potrzebom związanym z poprawą funkcjonowania i podnoszenia jakości pracy szkoły, rozpoznawania potrzeb uczniów i rodziców, w tym dotyczących bezpieczeństwa i bazy szkoły. Natomiast nauczyciele wskazali na badania wyników nauczania z poszczególnych przedmiotów, a w klasach I-III na badanie techniki głośnego czytania i prowadzenie bieżących sprawdzianów. Przydatne są one do uzyskania wiedzy nad czym należy dodatkowo pracować, indywidualizacji pomocy uczniom, lepszej organizacji pracy z uczniami o różnych potrzebach edukacyjnych, kontynuacji ćwiczeń umiejętności czytania i stanowią informację dla rodziców o postępach i rozwoju ich dzieci. Zdaniem dyrektora i nauczycieli szkoła gromadzi informacje o losach absolwentów. Nauczyciele podali, że zapraszają na lekcje byłych absolwentów do prezentowania wykonywanych zawodów i swych umiejętności zawodowych, wskazują uczniom absolwentów za wzór do naśladowania i motywowania do nauki. Natomiast dyrektor poinformował, że szkoła współpracujemy z absolwentami, którzy pełnią funkcje społeczne. Dane wskazują, że dla dyrektora badania wewnętrzne związane są głównie z prowadzoną ewaluacją wewnętrzną i nie są użyteczne do określenia potrzeb dotyczących
osiągnięć uczniów. Także dyrektor nie wskazuje jak informacje o losach absolwentów są wykorzystywane do organizacji procesów edukacyjnych.
Wymaganie: Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi Kluczowym elementem decydującym o jakości każdej organizacji jest zarządzanie, które służy jej rozwojowi. Skuteczne zarządzanie szkołą powinno koncentrować się na stworzeniu optymalnych warunków do nauczania i uczenia się uczniów, do indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli, ich doskonalenia zawodowego. Wnioski z prowadzonej zespołowo ewaluacji wewnętrznej i nadzoru pedagogicznego dyrektora powinny umożliwiać podejmowanie decyzji służących rozwojowi szkoły. Poziom spełnienia wymagania: C Zarządzanie szkolą skutecznie przyczynia się do zapewnienia odpowiednich warunków dla procesów wychowania i uczenia się. Zarządzanie sprzyja zespołowej i indywidualnej pracy nauczycieli. Dyrektor stwarza warunki służące doskonaleniu zawodowemu nauczycieli. W szkole dokonuje się ewaluacji wewnętrznej. W oparciu o wnioski wynikające z nadzoru pedagogicznego w szkole podejmowane są działania służące rozwojowi szkoły. Jednakże w szkole nie odnotowano nowatorskich działań, innowacji, czy też eksperymentów. Zarządzanie szkołą lub placówką koncentruje się na wychowaniu, nauczaniu i uczeniu się oraz zapewnieniu odpowiednich do realizacji tych zadań warunków Zarządzanie szkołą zapewnia odpowiednie warunki dla procesów wychowania i uczenia się, a także stwarza wystarczające warunki do doskonalenia zawodowego organizując klika razy do roku spotkania dla nauczycieli, jak również zapewniając warunki do pracy własnej nauczycieli. Organizowane spotkania dotyczą nauczania i uczenia się, relacji z uczniami, organizacji pracy. Warunki lokalowe szkoły są dobre. Szkoła zapewnia możliwość korzystania z potrzebnych podczas zajęć pomocy dydaktycznych, pozyskuje je z realizowanych w ostatnich latach projektów unijnych. Przestrzeń w klasie zorganizowana jest adekwatnie do sposobu prowadzenia zajęć i wykorzystywanych metod. Sale lekcyjne są dostosowane do liczebności klas. Zapewnione są odpowiednie warunki do realizacji podstawy programowej.
Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli oraz doskonaleniu zawodowemu Nauczyciele biorą powszechny udział w pracy zespołowej i różnorodnych formach doskonalenia zawodowego, co wizualizuje poniższy Rysunek. Doskonalenie nauczycieli wspierane jest przez dyrektora, który zachęca nauczycieli do efektywnej pracy poprzez nagradzanie w formie pochwał i uznaniowych nagród finansowych. Rys.1
Rys.2 Ewaluacja wewnętrzna jest przeprowadzana wspólnie z nauczycielami W tym i w poprzednim roku ewaluacji wewnętrznej poddawano: wyniki sprawdzianów zewnętrznych, bezpieczeństwo w szkole, wewnętrzne wyniki nauczania, pracę zespołu ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej, pracę własną nauczycieli oraz dobór programów nauczania. Wszyscy nauczyciele biorą udział w ewaluacji wewnętrznej, 88,9 % prowadzi regularnie ewaluację. Dokonywana jest ona w zespołach ds. ewaluacji wewnętrznej (klasy 1-3, 4-6) oraz w zespole wychowawczym z użyciem różnorodnych narzędzi: ankiet, wywiadów, testów. Nauczyciele dokonują analiz przeprowadzonych badań, wyciągają wnioski. Wszyscy nauczyciele deklarują, iż prowadząc ewaluację własnej pracy współpracują z innymi nauczycielami. Dyrektor podał wniosek dotyczący czuwania nad wdrażaniem i przestrzeganiem w pracy edukacyjnej, opiekuńczej i wychowawczej praw człowieka i wychowanka poprzez systematyczną ocenę poziomu bezpieczeństwa w placówce. Analizowano potrzeby w tym zakresie, oceniano skuteczność programu wychowawczego i profilaktycznego. Badano w jakim stopniu zaspakaja potrzeby uczniów, w jakim zakresie
umożliwia poznanie i przestrzeganie uniwersalnych wartości, jak również przestrzeganie praw i obowiązków ucznia, stosowanie systemu nagród i konsekwencje w działaniu. Zdiagnozowano poziom bezpieczeństwa poprzez przeprowadzenie ankiet dotyczących bezpieczeństwa wśród rodziców i uczniów. Ankieta została poddana analizie, wdrożono konkretne działania. Wnioski z nadzoru uwzględnia się w podejmowanych przez dyrektora działaniach, a także w planie nadzoru pedagogicznego na rok następny. W procesie zarządzania, w oparciu o wnioski wynikające z nadzoru pedagogicznego, podejmuje się działania służące rozwojowi szkoły lub placówki Nauczyciele podają szereg wdrożonych wniosków z poprzednich lat. Ich zdaniem wnioski te przyczyniły się do podjęcia konkretnych użytecznych dla szkoły działań. W wyniku monitorowania osiągnięć uczniów, zostają oni objęci zajęciami wyrównawczymi, indywidualną pomocą ze strony nauczycieli, a także pomocą poradni (dzieci wymagające pomocy logopedycznej), a uczniowie zdolni uczęszczają na koła zainteresowań oraz biorą udział w konkursach. Jeśli chodzi o współpracę ze środowiskiem dąży się do ściślejszej współpracy z rodzicami, w szczególności wspierając rodziny we współpracy z instytucjami, które mogą im pomóc finansowo i materialnie. Nauczyciele wskazali na wniosek odnoszący się do stosowania aktywnych metod pracy, a mianowicie metody projektu. W związku z tym zrealizowano między innymi dwustopniowy projekt dotyczący tradycji świątecznych w krajach Unii Europejskiej. W wyniku podjętych działań obserwuje się zmiany w zakresie zaangażowania rodziców i dzieci na rzecz szkoły, liczniejszy udział rodziców w życiu szkolnym oraz nowe formy prezentacji uczniów w lokalnym środowisku. W opinii partnerów szkoła chętnie podejmuje udział w gminnych konkursach oraz we wszelkich inicjatywach, z którymi lokalne instytucje wychodzą do uczniów. Zarządzanie szkołą lub placówką prowadzi do podejmowania nowatorskich działań, innowacji i eksperymentów W szkole nie odnotowano nowatorskich działań, innowacji, czy też eksperymentów. Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja udziałowi nauczycieli i innych pracowników szkoły lub placówki oraz uczniów i rodziców w procesie podejmowania decyzji dotyczących szkoły lub placówki Rodzice biorą udział w procesie decyzyjnym, zabierają głos na spotkaniach z rodzicami, biorą udział w ankietach oraz podają propozycje działań za pośrednictwem Radę Rodziców. Rodzice wyrażają opinie dotycząca swoich oczekiwań, stanu bezpieczeństwa w szkole. Propozycje rodziców dotyczą spraw organizacyjnych i wychowawczych: organizacji wycieczek, imprez szkolnych, zajęć pozalekcyjnych, wyjazdów. Jeśli chodzi o pracowników niepedagogicznych podejmują decyzje związane z przydziałem czynności. Z uczniami konsultuje się rodzaj i organizację zajęć pozalekcyjnych, biorąc pod uwagę bazę szkolną i finanse rodziców. Ponadto uczniowie mają wpływ na wybór miejsca rokrocznie organizowanych wycieczek dla uczniów szkoły, organizację imprez, wyjść, wyjazdów, dyskotek. W wyniku konsultacji zorganizowano koło szachowe, kółko przyrodnicze zamiast ekologicznego, które zgodnie z potrzebami uczniów nastawione jest na ich przygotowanie uczniów
do konkursów przyrodniczych. Konsultacje dokonują się poprzez rozmowy wychowawców z uczniami, kontakty z samorządem oraz ankiety. Dyrektor podejmuje skuteczne działania zapewniające szkole lub placówce wspomaganie zewnętrzne odpowiednie do jej potrzeb W opinii większości nauczycieli dyrektor jest skuteczny w pozyskiwaniu zewnętrznych zasobów dla szkoły (Rysunek 1). Przejawia się to w pozyskiwaniu sponsorów, pomocy rodziców, pozyskiwaniu środków z projektów oraz ze strony organizacji i stowarzyszeń współpracujących ze szkołą (Rysunek 2). Szkoła wspierana jest przez organ prowadzący w sprawach finansowych, administracyjnych, w remontach budynku i organizacji pomocy socjalnej dla uczniów. Koło Gospodyń Wiejskich wspomaga szkołę w organizacji imprez środowiskowych. Gminna Biblioteka Publiczna zachęca do udziału w organizowanych przez siebie konkursach oraz pomaga w organizacji czasu wolnego dla dzieci. Dyrektor pozyskuje również wsparcie w postaci nagród od lokalnych sponsorów oraz wsparcie prawne przy realizacji projektów unijnych ze strony Centrum Kultury i Promocji Gminy Ciężkowice. Muzeum Przyrodnicze zapewnia wsparcie procesu edukacyjnego poprzez tematyczne prelekcje. Dyrektor podejmuje wysiłki w pozyskiwaniu do współpracy pojedynczych osób, w zależności od potrzeb. Dotyczy to modernizacji klas, zakupu nagród na konkursy, dofinansowania wycieczek. Rada Rodziców wspiera szkołę w działaniach wychowawczych i dydaktycznych oraz poprzez nieformalne zrzeszenia osób uczestniczących w projektach regionalnych. Parafia wspomaga szkołę na płaszczyźnie wychowawczej, stwarza uczniom możliwości prezentacji swych osiągnięć w środowisku. Szkoła współpracuje także z Fundacją "Horyzonty" w ramach projektów związanych z dziedzictwem kulturowym. Współpraca dotyczy udziału w projekcie, dzięki któremu zorganizowano zajęcia pozalekcyjne, zakupiono stroje ludowe i uczniowie mieli możliwość prezentacji w środowisku. Szkoła współpracuje także z uczelniami wyższymi w ramach praktyk studenckich, zwłaszcza dla swoich byłych absolwentów. Rys.1
Rys.2
Raport sporządzili Stanisław Srebro, Agnieszka Juśko Kurator Oświaty:... 30/30