OKK.II.1711.3.2014 Przemyśl, dnia 19 maj 2014 r. Pani Dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 4 im. ks. Jana Twardowskiego w Przemyślu ul. Św. Jana Nepomucena 10 37-700 Przemyśl Wystąpienie pokontrolne Przeprowadzona przez Wydział Organizacji, Kadr i Kontroli Urzędu Miejskiego w Przemyślu w okresie od dnia 17 marca do dnia 25 kwietnia 2014 r. kontrola problemowa w Szkole Podstawowej Nr 4 w Przemyślu mieszczącej się przy ul. Św. Jana Nepomucena 10 wykazała pewne nieprawidłowości i uchybienia. Zakres kontroli obejmował realizację budżetu w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2013 r. Szczegółowe ustalenia kontroli opisane zostały w protokole kontroli, którego jeden egzemplarz pozostawiono w kontrolowanej jednostce. W przedmiotowym wystąpieniu pokontrolnym chciałbym w szczególności zwrócić uwagę na nieprawidłowości i uchybienia powstałe w toku realizacji zadań objętych zakresem przeprowadzonej kontroli. Poniżej przedstawiam stwierdzone przez kontrolę nieprawidłowości i uchybienia i wskazuję sposób ich usunięcia. W zakresie wydatków budżetowych 1) Na dzień 31.12.2013 r. kontrolowana jednostka posiadała zobowiązania na kwotę 607.183,22 zł w tym zobowiązania wymagalne w wysokości 160.032,78 zł. Zobowiązania wymagalne wystąpiły głównie z tytułu: 1) składek należnych ZUS 122.224,32 zł, 2) podatku dochodowego od osób fizycznych należnego US - 36.986,00 zł, 3) zaległości wobec kontrahentów - 184,46 zł, 4) zaległości wobec Gminy Miejskiej (wywóz odpadów) 638,00 zł. 2) Kontrola terminowości regulowania składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy oraz podatku dochodowego od osób fizycznych wykazała, że w 2013 r. wymienione zobowiązania zostały regulowane nieterminowo lub nie w pełnej wysokości. Szczegółowe naliczenie i odprowadzenie składek za poszczególne miesiące 2013 r. przedstawione zostało w załączniku do protokołu kontroli. Szkoła Nr 4 w Przemyślu nie odprowadziła: 1) w okresie od dnia 5 luty 2013 r. do dnia 6 luty 2013 r. (opóźnienie 1 dzień) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 15.912,59 zł, składek na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 21.299,83, składek na Fundusz Pracy w kwocie 5.467,79 zł zapłacone odsetki wynosiły 8,00 zł, 1
2) w okresie od dnia 5 luty 2013 r. do dnia 13 luty 2013 r. (opóźnienie 8 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 8.400,00 zł zapłacone odsetki wynosiły 23,00 zł, 3) w okresie od dnia 5 luty 2013 r. do dnia 15 luty 2015 r. (opóźnienie 10 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 56.600,00 zł zapłacone odsetki wynosiły 195,00 zł, 4) w okresie od dnia 5 kwietnia 2013 r. do dnia 15 kwietnia 2013 r. (opóźnienie 10 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 116.586,13 zł zapłacone odsetki wynosiły 404,00 zł, 5) w okresie od dnia 6 maja 2013 r. do dnia 15 maja 2013 r. (opóźnienie 9 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 11.947,90 zł zapłacone odsetki wynosiły 33,00 zł, 6) w okresie od dnia 5 listopada 2013 r. do dnia 30 grudnia 2013 r. (opóźnienie 55 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 6.246,57 zł naliczone na dzień 31.12.2013 r. odsetki wynosiły 94,00 zł, 7) w okresie od dnia 5 listopada 2013 r. do dnia 3 stycznia 2014 r. (opóźnienie 59 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 35.058,59 zł naliczone na dzień 31.12.2013 r. odsetki wynosiły 538,00 zł, 8) w okresie od dnia 5 grudnia 2013 r. do dnia 11 grudnia 2013 r. składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 494,49 zł, składek na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 124,28 zł, składek na Fundusz Pracy w kwocie 39,21 zł 9) w okresie od dnia 5 grudnia 2013 r. do dnia 30 grudnia 2013 r. składek na Fundusz Pracy w kwocie 40,50 zł, 10) w okresie od dnia 5 grudnia 2013 r. do dnia 3 stycznia 2014 r. składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 64.650,63 zł, składek na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 16.980,00 zł, składek na Fundusz Pracy w kwocie 4.290,00 zł - naliczone na dzień 31.12.2013 r. odsetki wynosiły 613,00 zł. Kontrolowana jednostka nieterminowo zapłaciła podatek dochodowy od osób fizycznych w okresie: a) od dnia 20 listopada 2013 r. do dnia 11 grudnia 2013 r. (opóźnienie 21 dni) w wysokości 283,00 zł b) od dnia 20 listopada 2013 r. do dnia 03 stycznia 2014 r. (opóźnienie 44 dni) w wysokości 20.322,00 zł - naliczone na dzień 31.12.2013 r. odsetki wynosiły 228,00 zł. c) od dnia 20 grudnia 2013 r. do dnia 03 stycznia 2014 r. (opóźnienie 14 dni) w wysokości 16.387,00 zł - naliczone na dzień 31.12.2013 r. odsetki wynosiły 49,00 zł. 3) Brak niezbędnego poziomu środków na rachunku bankowym dotyczącym wydatków budżetowych SP nr 4 spowodował, że w celu uniknięcia naruszenia dyscypliny finansów publicznych kontrolowana jednostka dokonywała operacji niezgodnych z przepisami prawa polegających na pożyczaniu środków z rachunku bankowego wyodrębnionego dla celów gromadzenia środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Środki ZFŚS były przelewane z tego rachunku bankowego na rachunek wydatków budżetowych w celu uregulowania zobowiązań jednostki budżetowej wobec pracowników z tytułu wydatków na wynagrodzenia za pracę. Operacji tzw. pożyczania środków z rachunku ZFŚS i przekazywania ich na rachunek bieżący jednostki w celu pokrycia wydatków budżetowych są nie zgodne z zasadami gospodarowania środkami ZFŚS przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu. Zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2012 r., poz. 592 j. t.) określenie działalność socjalna oznacza usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo- 2
rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. Podejmowanie działań niezgodnych z przepisami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych lub niewykonywanie przepisów tej ustawy podlega karze grzywny (podst.: art. 12a ust. 1 wymienionej ustawy). 4) Usługi stołówkowe świadczone na rzecz uczniów, zarówno opłacane przez rodziców jak i refundowane przez Ośrodki Pomocy Społecznej jako usługi mieszczące się w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą od dnia 01 stycznia 2011 r. podlegają opodatkowaniu korzystając ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Powyższe wynika z art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy o podatku od towarów i usług; zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną, wykonywane: a) w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej oraz przepisach o systemie oświaty. Należy zwrócić uwagę na to, że powyższe zwolnienie ma charakter przedmiotowy. Zwolnienie nie dotyczy bowiem wszystkich świadczeń wykonywanych przez szkołę, lecz wyłącznie tych, które stanowią istotę usługi edukacyjnej, bądź też są z nią ściśle związane. W celu upewnienia się czy rzeczywiście usługi stołówkowe świadczone przez SP Nr 4 dla nauczycieli i pozostałych pracowników szkoły są również zwolnione z podatku VAT, szkoła w trakcie kontroli wystąpiła do Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach o wydanie interpretacji indywidualnej. Do dnia zakończenia kontroli odpowiedzi nie uzyskano. W zakresie spraw osobowych i wypłaty wynagrodzeń W trakcie kontroli stwierdzono uchybienia w zakresie wypowiedzenia stosunku pracy nauczycielowi kontraktowemu zatrudnionemu w szkole na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wynika, iż był on zatrudniony w SP Nr 4 od dnia 01.09.2007 r. na umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku nauczyciela świetlicy w pełnym wymiarze czasu pracy. Nauczyciel legitymował się aktem nadania stopnia awansu zawodowego - nauczyciel kontraktowy. W wyniku zmian organizacyjnych szkoły w roku szkolnym 2012/2013 z wymienionym nauczycielem zawarto w dniu 21.05.2012 r. porozumienie zmieniające umowę o pracę. Przedmiotowe porozumienie wprowadziło zmiany w umowie o pracę w zakresie zmniejszenia liczby godzin zatrudnienia na wymiar 21/26 etatu. Z zapisów porozumienia wynika, że zmienione warunki umowy o pracę miały obowiązywać od dnia 01.09.2012 r. do 31.08.2013 r. Następnie w roku szkolnym 2013/2014 w związku ze zmianami organizacyjnymi szkoły i brakiem możliwości dalszego zatrudnienia nastąpiła konieczność rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem. Jako podstawę rozwiązania zastosowano art. 20 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela ( Dz. U. z 2014 r. poz. 191). Z poczynionych ustaleń wynikało, że nauczyciel ten w chwili rozwiązania umowy o pracę zatrudniony był w niepełnym wymiarze czasu pracy i w tej sytuacji właściwą podstawą do rozwiązania umowy o pracę był art. 27 ust. 1 cyt. wyżej ustawy KN. Konsekwencją rozwiązania stosunku pracy z w/w nauczycielem z przyczyn leżących po stronie pracodawcy było przyznanie mu odprawy pieniężnej w wysokości 4.612,62 zł (brutto). 3
Nauczyciel ten był uprawiony do dwumiesięcznej odprawy na zasadach wynikających z ustawy z dnia 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiazywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2003 r., Nr 90, poz. 844 ze zm.). Podstawą ustalenia prawa nauczyciela do odprawy jest ogólna przesłanka stosowania ustawy o zwolnieniach grupowych, a więc okoliczność zatrudniania przez szkołę co najmniej 20 pracowników (nauczycieli i pracowników niepedagogicznych). Jeżeli przesłanka ta nie byłaby spełniona, nauczyciel nie uzyskałby prawa do odprawy. Podanie niewłaściwej podstawy prawnej przy rozwiązaniu stosunku pracy z nauczycielem nie miało wpływu na wypłatę i wyliczenie wysokości odprawy. Kontrola ustaliła, iż z nauczycielem z którym rozwiązano stosunek pracy z dniem 31.08.2013 r. i któremu wypłacono odprawę pieniężną następnie zawarto od dnia 01.09.2013 r. umowę o pracę na czas określony. O konieczności zatrudnienia nauczyciela od dnia 01.09.2013 r. dyrektor powziął informacje w dniu 13.08.2013 r. Zatem podjęte przez niego działania związane z wypłatą odprawy budzą wątpliwości w odniesieniu do art. 44 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 27.08.2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z późn. zm.). Jakkolwiek wypłata odprawy dla nauczyciela nie naruszała przepisów prawa, to przy podejmowaniu decyzji związanych z wydatkowaniem środków publicznych należy również brać pod uwagę zasady wynikające z ustawy o finansach publicznych. Wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów. Tym bardziej należy brać pod uwagę sytuacje, że organizacja szkoły może ulegać zmianie w każdym roku szkolnym i ponowne zatrudnienie nauczyciela może w przypadku zmian organizacyjnych szkoły rodzić obowiązek ponownej wypłaty odprawy temu samemu nauczycielowi. W celu usunięcia wyżej opisanych nieprawidłowości zobowiązuję Panią Dyrektor do podjęcia następujących działań: 1) Przestrzegać przepisu art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych /Dz. U. z 2009 r. Nr 157 poz. 1240 z późn. zm/ w zakresie zaciągania zobowiązań. Dokonywać wydatków budżetowych w granicach kwot określonych w planie finansowym, z uwzględnieniem prawidłowo dokonanych przeniesień i zgodnie z zaplanowanym przeznaczeniem. 2) Przekazywać na rachunek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składki opłacane zarówno przez pracownika jak i pracodawcę w terminach przewidzianych przepisami art. 47 ust.1 pkt. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych /Dz. U. z 2013 r., poz. 1442/. 3) Przekazywać na rachunek Urzędu Skarbowego podatek dochodowy od osób fizycznych w terminie przewidzianym przepisami art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm./. 4) Przestrzegać terminów zapłaty obowiązkowych składek do budżetu (ZUS i US ) oraz przestrzegać terminów zapłaty za dostawy i usługi celem niedopuszczania do zapłaty odsetek. 5) Przeznaczać środki pieniężne gromadzone na rachunku bankowym ZFŚS wyłącznie na finansowanie działalności socjalnej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych /Dz. U. z 2012 r. poz. 592 z poźn. zm./. 6) Wskazywać właściwą podstawę prawną przy wypowiedzeniu nauczycielowi umowy o pracę zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela ( Dz. U. z 2014 poz. 191). 4
7) Dokonywać wydatków budżetowych zgodnie z art. 44 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 27.08.2009 o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z późn. zm.). Otrzymują: 1. Adresat 2. Wydział Edukacji i Sportu 3. Wydział Finansowo-Księgowy 4. a/a 5