Mikrobiologia jamy ustnej preparaty mikroskopowe i pożywki Kierownik Zakładu Mikrobiologii i Laboratoryjnej Immunologii Medycznej: dr hab. n.med. prof. nadzw. Janina Grzegorczyk Opracowanie: dr n. med. Małgorzata Brauncajs prof. dr hab. n. med. Zbigniew Krzemiński
Ćwiczenie 1. Mikrobiologia ogólna - Budowa komórki bakteryjnej. Metody barwienia bakterii. Pożywki bakteryjne. Uzyskiwanie czystej hodowli. Pożywka Loefflera (w postaci skosu; do hodowli maczugowców). Pożywki bakteryjne wzbogacone. Pożywka Loewensteina-Jensena (w postaci skosu; do hodowli prątków).
Ćwiczenie 1. Mikrobiologia ogólna - Budowa komórki bakteryjnej. Metody barwienia bakterii. Pożywki bakteryjne. Uzyskiwanie czystej hodowli. barwniki niedyfundujące do podłoża (Micrococcus spp., Staphylococcus spp.) Szczepy barwnikotwórcze. barwniki dyfundujące do podłoża (Pseudomonas spp.) 3
Ćwiczenie 1. Mikrobiologia ogólna - Budowa komórki bakteryjnej. Metody barwienia bakterii. Pożywki bakteryjne. Uzyskiwanie czystej hodowli. Preparaty bakteryjne barwione metodą negatywną ukazujące kształty komórek bakteryjnych. Kształt cylindryczny. Kształt kulisty. 4
Ćwiczenie 1. Mikrobiologia ogólna - Budowa komórki bakteryjnej. Metody barwienia bakterii. Pożywki bakteryjne. Uzyskiwanie czystej hodowli. Preparaty bakteryjne ukazujące obecnośd otoczki. Preparat barwiony metodą pozytywno-negatywną. 5
Ćwiczenie 1. Mikrobiologia ogólna - Budowa komórki bakteryjnej. Metody barwienia bakterii. Pożywki bakteryjne. Uzyskiwanie czystej hodowli. Preparaty bakteryjne ukazujące obecnośd przetrwalników. Preparat zabarwiony metodą Grama (przetrwalniki widoczne jako niezabarwione struktury wewnątrz komórek). Preparat zabarwiony zielenią malachitową i safraniną (przetrwalniki zabarwione na kolor zielony). 6
Ćwiczenie 1. Mikrobiologia ogólna - Budowa komórki bakteryjnej. Metody barwienia bakterii. Pożywki bakteryjne. Uzyskiwanie czystej hodowli. Preparat bakteryjny ukazujący rzęski (bakterie dwurzęse). 7
Ćwiczenie 3. Mikrobiologia ogólna - Identyfikowanie bakterii na podstawie ich cech biochemicznych i antygenowych. Oznaczanie wrażliwości bakterii na leki. Identyfikowanie bakterii na podstawie ich cech biochemicznych - testy API. 8
Ćwiczenie 3. Mikrobiologia ogólna - Identyfikowanie bakterii na podstawie ich cech biochemicznych i antygenowych. Oznaczanie wrażliwości bakterii na leki. Określanie właściwości hemolitycznych bakterii. Hemoliza typu alfa (zazielenienie wokół kolonii bakteryjnych). Hemoliza typu beta (przejaśnienie wokół kolonii bakteryjnych). 9
Ćwiczenie 3. Mikrobiologia ogólna - Identyfikowanie bakterii na podstawie ich cech biochemicznych i antygenowych. Oznaczanie wrażliwości bakterii na leki. Antybiogram wykonany metodą krążkowo-dyfuzyjną. 10
Ćwiczenie 3. Mikrobiologia ogólna - Identyfikowanie bakterii na podstawie ich cech biochemicznych i antygenowych. Oznaczanie wrażliwości bakterii na leki. Ustalanie najmniejszego stężenia hamującego antybiotyku (MIC ang. minimal inhibitory concentration) przy zastosowaniu E-testu; MIC = 0,125. 11
Ćwiczenie 3. Mikrobiologia ogólna - Identyfikowanie bakterii na podstawie ich cech biochemicznych i antygenowych. Oznaczanie wrażliwości bakterii na leki. Metody wykrywania szczepów gronkowca złocistego opornych na metycylinę (MRSA ang. Methicillin-resistant Staphylococcus aureus). Metoda z użyciem krążka z cefoksytyną (szczep oporny po lewej stroni). Metoda przeglądowa (wzrost szczepu świadczy o oporności; brak wzrostu świadczy o wrażliwości). 12
Ćwiczenie 5. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące stany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej rodzaj Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus). Wzrost Staphylococcus aureus (rozkłada mannitol) i Staphylococcus epidermidis (nie rozkłada mannitolu) na pożywce wybiorczo-diagnostycznej Chapmana. 13
Ćwiczenie 5. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące stany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej rodzaj Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus). Różnicowanie gronkowców z mikrokokami w oparciu o ich wrażliwośd na furazolidon; mikrokoki oporne (wzrost z lewej strony), gronkowce wrażliwe (wzrost z prawej strony). 14
Ćwiczenie 5. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące stany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej rodzaj Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus). Preparat Staphylococcus aureus zabarwiony metodą Grama; komórki ułożone w skupiska przypominające winne grona (grec. (staphyle) - winne grono; łac. coccus z grec. (kokkos) - ziarnko, pestka). 15
Ćwiczenie 5. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące stany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej rodzaj Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus). Wzrost Streptococcus pyogenes na agarze z krwią z krążkiem zawierającym bacytracynę; strefa zahamowania wzrostu wokół krążka pozwala zidentyfikowad ten gatunek. 16
Ćwiczenie 5. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące stany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej rodzaj Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus). Wzrost Streptococcus pneumoniae na agarze z krwią z krążkiem zawierającym optochinę; strefa zahamowania wzrostu wokół krążka pozwala zidentyfikowad ten gatunek. 17
Ćwiczenie 5. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące stany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej rodzaj Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus). Preparat Streptococcus pyogenes zabarwiony metodą Grama; widoczne komórki ułożone w charakterystyczne paciorki (łaocuszki) (grec. (streptos) naszyjnik, łac. coccus z grec. (kokkos) - ziarnko, pestka). 18
Ćwiczenie 5. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące stany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej rodzaj Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus). Preparat zabarwiony metodą Grama z zakażonej tkanki, wskazujący na obecnośd Streptococcus pneumoniae (Gram-dodatnie dwoinki posiadające wspólną otoczkę). 19
Ćwiczenie 5. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące stany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej rodzaj Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus). Wzrost Enterococcus faecalis na pożywce z żółcią i eskuliną - (podłoże Coccosel-agar) (grec. (enteron) - jelito; (kokkos) - ziarnko, pestka). 20
Ćwiczenie 5. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące stany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej rodzaj Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus). Preparatu Enterococcus faecalis zabarwiony metodą Grama; widoczne charakterystyczne ułożenie komórek w dwoinki i skupiska. 21
Ćwiczenie 6. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące zmiany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej (rodzaj Mycobacterium, Corynebacterium, Actinomyces, Neisseria, Treponema). Neisseria gonorrhoeae preparat z wysięku ropnego z cewki moczowej zabarwiony metodą Grama; wewnątrz granulocytów obojętnochłonnych widoczne Gram-ujemne dwoinki (rodzaj nazwany tak ku czci lekarza i bakteriologa niemieckiego Alberta Ludwiga Sigesmunda Neissera (1855-1916), który odkrył te drobnoustroje w 1879 r. jako czynnik etiologiczny rzeżączki). 22
Ćwiczenie 6. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące zmiany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej (rodzaj Mycobacterium, Corynebacterium, Actinomyces, Neisseria, Treponema). Preparat Treponema pallidum w zakażonej tkance zabarwiony metodą Giemsy (grec. (trepo) - obracam; (nema) - nid). 23
Ćwiczenie 6. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące zmiany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej (rodzaj Mycobacterium, Corynebacterium, Actinomyces, Neisseria, Treponema). Preparaty Corynebacterium diphtheriae i Corynebacterium pseudodiphtheriticum zabarwione metodą Neissera i metodą Grama (grec. (koryne) - maczuga; (baktron) - kij, laska). Preparat C.diphtheriae zabarwiony metodą Neissera; na koocach komórek widoczne wybarwione na granatowo ziarna wolutyny. Preparat C.diphtheriae zabarwiony metodą Grama; widoczne charakterystyczne ułożenie komórek przypominające chioskie znaki graficzne. 24
Ćwiczenie 6. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące zmiany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej (rodzaj Mycobacterium, Corynebacterium, Actinomyces, Neisseria, Treponema). Ciąg dalszy - Preparaty Corynebacterium diphtheriae i Corynebacterium pseudodiphtheriticum zabarwione metodą Neissera i metodą Grama (grec. (koryne) - maczuga; (baktron) - kij, laska). Preparat C.pseudodiphteriticum zabarwiony metodą Neissera; brak ziaren wolutyny. Preparat C.pseudodiphteriticum zabarwiony metodą Grama; widoczny charakterystyczny palisadowy układ komórek. 25
Ćwiczenie 6. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące zmiany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej (rodzaj Mycobacterium, Corynebacterium, Actinomyces, Neisseria, Treponema). Preparat Actinomyces israelii z ropy zabarwiony metodą Grama; widoczne skupisko komórek tworzące tzw. ziarno siarkowe (grec. dop. (aktis, aktinos) - promieo; (mykes) - grzyb). 26
Ćwiczenie 6. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące zmiany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej (rodzaj Mycobacterium, Corynebacterium, Actinomyces, Neisseria, Treponema). Wzrost rożnych gatunków prątków na pożywce Loewensteina-Jensena: (probówka nr 1 - Nocardia spp. na skosie agarowym, probówki nr 2 i 3 - prątki na pożywce L-J). 27
Ćwiczenie 6. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące zmiany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej (rodzaj Mycobacterium, Corynebacterium, Actinomyces, Neisseria, Treponema). Testy biochemiczne stosowane w identyfikacji prątków test Bogena i test niacynowy. (probówka nr 1 - test niacynowy, nr 2 - Nocardia spp. skos, probówka nr 3 - test Bogena). 28
Ćwiczenie 6. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące zmiany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej (rodzaj Mycobacterium, Corynebacterium, Actinomyces, Neisseria, Treponema). Test Bogena. 29
Ćwiczenie 6. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące zmiany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej (rodzaj Mycobacterium, Corynebacterium, Actinomyces, Neisseria, Treponema). Test niacynowy. 30
Ćwiczenie 6. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące zmiany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej (rodzaj Mycobacterium, Corynebacterium, Actinomyces, Neisseria, Treponema). Preparat Mycobacterium tuberculosis zabarwiony metodą Ziehla-Neelsena: komórki prątków zabarwione na czerwono, tło preparatu na niebiesko. 31
Ćwiczenie 6. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakterie wywołujące zmiany zapalne i ropne w obrębie jamy ustnej (rodzaj Mycobacterium, Corynebacterium, Actinomyces, Neisseria, Treponema). Ustalanie lekooporności prątków metodą wskaźnikową. 32
Ćwiczenie 8. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakteriologia próchnicy zębów i chorób przyzębia. Preparaty pałeczek beztlenowych zabarwionych metodą Grama Bacteroides spp. (łac. bacterium - bakteria z grec. (baktron) - kij, laska; (-ides) - przyrostek oznaczający pokrewieostwo lub podobieostwo). Fusobacterium spp.) (łac. fusus - wrzeciono; łac. bacterium z grec. (baktron) - kij, laska, pałeczka). 33
Ćwiczenie 8. Mikrobiologia jamy ustnej - Bakteriologia próchnicy zębów i chorób przyzębia. Ciąg dalszy - Preparaty pałeczek beztlenowych zabarwionych metodą Grama Propionibacterium spp. (łac. acidum propionicum - kwas propionowy; bacterium - bakteria z grec. (baktron) - kij, laska). 34