Mikrobiologia lekarska preparaty mikroskopowe i pożywki

Transkrypt

1 Mikrobiologia lekarska preparaty mikroskopowe i pożywki Kierownik Zakładu Mikrobiologii i Laboratoryjnej Immunologii Medycznej: dr hab. n.med. prof. nadzw. Janina Grzegorczyk Opracowanie: dr n. med. Małgorzata Brauncajs prof. dr hab. n. med. Zbigniew Krzemiński

2 Dwiczenie 1. Mikrobiologia ogólna - Pożywki bakteryjne. Techniki posiewów. Uzyskiwanie czystej hodowli. Pożywka Loefflera (w postaci skosu; do hodowli maczugowców). Pożywki bakteryjne wzbogacone. Pożywka Loewensteina-Jensena (w postaci skosu; do hodowli prątków).

3 Dwiczenie 1. Mikrobiologia ogólna - Pożywki bakteryjne. Techniki posiewów. Uzyskiwanie czystej hodowli. barwniki niedyfundujące do podłoża (Micrococcus spp., Staphylococcus spp.) Szczepy barwnikotwórcze. barwniki dyfundujące do podłoża (Pseudomonas spp.) 3

4 Dwiczenie 2. Mikrobiologia ogólna Budowa komórki bakteryjnej. Metody barwienia preparatów bakteryjnych. Preparaty bakteryjne barwione metodą negatywną ukazujące kształty komórek bakteryjnych. Kształt cylindryczny. Kształt kulisty. 4

5 Dwiczenie 2. Mikrobiologia ogólna Budowa komórki bakteryjnej. Metody barwienia preparatów bakteryjnych. Preparaty bakteryjne ukazujące obecnośd otoczki. Preparat barwiony metodą pozytywnonegatywną. Preparat z tkanki zakażonej przez bakterie posiadające otoczki. 5

6 Dwiczenie 2. Mikrobiologia ogólna Budowa komórki bakteryjnej. Metody barwienia preparatów bakteryjnych. Preparaty bakteryjne ukazujące obecnośd przetrwalników. Preparat zabarwiony metodą Grama (przetrwalniki widoczne jako niezabarwione struktury wewnątrz komórek). Preparat zabarwiony zielenią malachitową i safraniną (przetrwalniki zabarwione na kolor zielony). 6

7 Dwiczenie 2. Mikrobiologia ogólna Budowa komórki bakteryjnej. Metody barwienia preparatów bakteryjnych. Preparat bakteryjny ukazujący rzęski (bakterie dwurzęse). 7

8 Dwiczenie 3. Mikrobiologia ogólna Identyfikowanie bakterii. Występowanie bakterii w środowisku człowieka i w jego organizmie. Wpływ czynników fizycznych i chemicznych na bakterie. Identyfikowanie bakterii na podstawie ich cech biochemicznych - testy API. 8

9 Dwiczenie 3. Mikrobiologia ogólna Identyfikowanie bakterii. Występowanie bakterii w środowisku człowieka i w jego organizmie. Wpływ czynników fizycznych i chemicznych na bakterie. Określanie właściwości hemolitycznych bakterii. Hemoliza typu alfa (zazielenienie wokół kolonii bakteryjnych). Hemoliza typu beta (przejaśnienie wokół kolonii bakteryjnych). 9

10 Dwiczenie 4. Mikrobiologia ogólna Antybiotyki i chemioterapeutyki. Antybiogram wykonany metodą krążkowo-dyfuzyjną. 10

11 Dwiczenie 4. Mikrobiologia ogólna Antybiotyki i chemioterapeutyki. Ustalanie najmniejszego stężenia hamującego antybiotyku (MIC ang. minimal inhibitory concentration) przy zastosowaniu E-testu; MIC = 0,

12 Dwiczenie 4. Mikrobiologia ogólna Antybiotyki i chemioterapeutyki. Metody wykrywania szczepów gronkowca złocistego opornych na metycylinę (MRSA ang. Methicillin-resistant Staphylococcus aureus). Metoda z użyciem krążka z cefoksytyną (szczep oporny po lewej stroni). Metoda przeglądowa (wzrost szczepu świadczy o oporności; brak wzrostu świadczy o wrażliwości). 12

13 Dwiczenie 6. Mikrobiologia szczegółowa Ziarenkowce Gramujemne (rodzaj Neisseria), krętki (rodzaj Borrelia, Treponema, Leptospira). Neisseria gonorrhoeae preparat z wysięku ropnego z cewki moczowej zabarwiony metodą Grama; wewnątrz granulocytów obojętnochłonnych widoczne Gram-ujemne dwoinki (rodzaj nazwany tak ku czci lekarza i bakteriologa niemieckiego Alberta Ludwiga Sigesmunda Neissera ( ), który odkrył te drobnoustroje w 1879 r. jako czynnik etiologiczny rzeżączki). 13

14 Dwiczenie 6. Mikrobiologia szczegółowa Ziarenkowce Gramujemne (rodzaj Neisseria), krętki (rodzaj Borrelia, Treponema, Leptospira). Demonstracja preparatów rożnych stopni czystości pochwy zabarwionych metodą Grama. Prawidłowa flora fizjologiczna pochwy; przeważają Gram-dodatnie pałeczki kwasu mlekowego (Lactobacillus spp,) (łac. lactis - mleko; bacillum - laseczka, pałeczka). Pośrednia flora bakteryjna pochwy; przeważają różne Gram-ujemne beztlenowe bakterie. Niewiele Gramdodatnich Lactobacillus pp. 14

15 Dwiczenie 6. Mikrobiologia szczegółowa Ziarenkowce Gramujemne (rodzaj Neisseria), krętki (rodzaj Borrelia, Treponema, Leptospira). Ciąg dalszy - Demonstracja preparatów rożnych stopni czystości pochwy zabarwionych metodą Grama. Bakteryjna waginoza (vaginosis bacterialis); dominują Gram-ujemne bakterie beztlenowe. Grzyby w wydzielinie z pochwy. 15

16 Dwiczenie 6. Mikrobiologia szczegółowa Ziarenkowce Gramujemne (rodzaj Neisseria), krętki (rodzaj Borrelia, Treponema, Leptospira). Preparat Treponema pallidum w zakażonej tkance zabarwiony metodą Giemsy (grec. (trepo) - obracam; (nema) - nid). 16

17 Dwiczenie 7. Mikrobiologia szczegółowa Ziarenkowce Gramdodatnie (rodzaj Staphylococcus). Wzrost Staphylococcus aureus (rozkłada mannitol) i Staphylococcus epidermidis (nie rozkłada mannitolu) na pożywce wybiorczo-diagnostycznej Chapmana. 17

18 Dwiczenie 7. Mikrobiologia szczegółowa Ziarenkowce Gramdodatnie (rodzaj Staphylococcus). Wzrost Staphylococcus aureus na pożywce Chapmana. 18

19 Dwiczenie 7. Mikrobiologia szczegółowa Ziarenkowce Gramdodatnie (rodzaj Staphylococcus). Różnicowanie gronkowców z mikrokokami w oparciu o ich wrażliwośd na furazolidon; mikrokoki oporne (wzrost z lewej strony), gronkowce wrażliwe (wzrost z prawej strony). 19

20 Dwiczenie 7. Mikrobiologia szczegółowa Ziarenkowce Gramdodatnie (rodzaj Staphylococcus). Preparat Staphylococcus aureus zabarwiony metodą Grama; komórki ułożone w skupiska przypominające winne grona (grec. (staphyle) - winne grono; łac. coccus z grec. (kokkos) - ziarnko, pestka). 20

21 Dwiczenie 8. Mikrobiologia szczegółowa Pałeczki Gramdodatnie (rodzaj Corynebacterium). Ziarenkowce Gramdodatnie (rodzaj Streptococcus i Enterococcus). Preparaty Corynebacterium diphtheriae i Corynebacterium pseudodiphtheriticum zabarwione metodą Neissera i metodą Grama (grec. (koryne) - maczuga; (baktron) - kij, laska). Preparat C.diphtheriae zabarwiony metodą Neissera; na koocach komórek widoczne wybarwione na granatowo ziarna wolutyny. Preparat C.diphtheriae zabarwiony metodą Grama; widoczne charakterystyczne ułożenie komórek przypominające chioskie znaki graficzne. 21

22 Dwiczenie 8. Mikrobiologia szczegółowa Pałeczki Gramdodatnie (rodzaj Corynebacterium). Ziarenkowce Gramdodatnie (rodzaj Streptococcus i Enterococcus). Ciąg dalszy - Preparaty Corynebacterium diphtheriae i Corynebacterium pseudodiphtheriticum zabarwione metodą Neissera i metodą Grama (grec. (koryne) - maczuga; (baktron) - kij, laska). Preparat C.pseudodiphteriticum zabarwiony metodą Neissera; brak ziaren wolutyny. Preparat C.pseudodiphteriticum zabarwiony metodą Grama; widoczny charakterystyczny palisadowy układ komórek. 22

23 Dwiczenie 8. Mikrobiologia szczegółowa Pałeczki Gramdodatnie (rodzaj Corynebacterium). Ziarenkowce Gramdodatnie (rodzaj Streptococcus i Enterococcus). Wzrost Streptococcus pyogenes na agarze z krwią z krążkiem zawierającym bacytracynę; strefa zahamowania wzrostu wokół krążka pozwala zidentyfikowad ten gatunek. 23

24 Dwiczenie 8. Mikrobiologia szczegółowa Pałeczki Gramdodatnie (rodzaj Corynebacterium). Ziarenkowce Gramdodatnie (rodzaj Streptococcus i Enterococcus). Wzrost Streptococcus pneumoniae na agarze z krwią z krążkiem zawierającym optochinę; strefa zahamowania wzrostu wokół krążka pozwala zidentyfikowad ten gatunek. 24

25 Dwiczenie 8. Mikrobiologia szczegółowa Pałeczki Gramdodatnie (rodzaj Corynebacterium). Ziarenkowce Gramdodatnie (rodzaj Streptococcus i Enterococcus). Preparat hemokultury zabarwiony metodą Grama; wskazuje na obecnośd Streptococcus pyogenes. 25

26 Dwiczenie 8. Mikrobiologia szczegółowa Pałeczki Gramdodatnie (rodzaj Corynebacterium). Ziarenkowce Gramdodatnie (rodzaj Streptococcus i Enterococcus). Preparat Streptococcus pyogenes zabarwiony metodą Grama; widoczne komórki ułożone w charakterystyczne paciorki (łaocuszki) (grec. (streptos) naszyjnik, łac. coccus z grec. (kokkos) - ziarnko, pestka). 26

27 Dwiczenie 8. Mikrobiologia szczegółowa Pałeczki Gramdodatnie (rodzaj Corynebacterium). Ziarenkowce Gramdodatnie (rodzaj Streptococcus i Enterococcus). Preparat zabarwiony metodą Grama z zakażonej tkanki, wskazujący na obecnośd Streptococcus pneumoniae (Gram-dodatnie dwoinki posiadające wspólną otoczkę). 27

28 Dwiczenie 8. Mikrobiologia szczegółowa Pałeczki Gramdodatnie (rodzaj Corynebacterium). Ziarenkowce Gramdodatnie (rodzaj Streptococcus i Enterococcus). Wzrost Enterococcus faecalis na pożywce z żółcią i eskuliną - (podłoże Coccosel-agar) (grec. (enteron) - jelito; (kokkos) - ziarnko, pestka). 28

29 Dwiczenie 8. Mikrobiologia szczegółowa Pałeczki Gramdodatnie (rodzaj Corynebacterium). Ziarenkowce Gramdodatnie (rodzaj Streptococcus i Enterococcus). Preparatu Enterococcus faecalis zabarwiony metodą Grama; widoczne charakterystyczne ułożenie komórek w dwoinki i skupiska. 29

30 Dwiczenie 9. Mikrobiologia szczegółowa Laseczki tlenowe (rodzaj Bacillus) i beztlenowe (rodzaj Clostridium). Pałeczki Gram dodatnie i Gram-ujemne (rodzaj Actinomyces, Bacteroides, Fusobacterium, Propionibacterium). Preparaty Clostridium tetani (A) i Clostridium botulinum (B) zabarwionych metodą Grama (grec. (kloster) wrzeciono). Przetrwalniki (niewybarwione) na koocach komórek w postaci owalnej. Przetrwalniki (niewybarwione) na koocach komórek w postaci jajowatej. 30

31 Dwiczenie 9. Mikrobiologia szczegółowa Laseczki tlenowe (rodzaj Bacillus) i beztlenowe (rodzaj Clostridium). Pałeczki Gram dodatnie i Gram-ujemne (rodzaj Actinomyces, Bacteroides, Fusobacterium, Propionibacterium). Preparat Actinomyces israelii z ropy zabarwiony metodą Grama; widoczne skupisko komórek tworzące tzw. ziarno siarkowe (grec. dop. (aktis, aktinos) - promieo; (mykes) - grzyb). 31

32 Dwiczenie 9. Mikrobiologia szczegółowa Laseczki tlenowe (rodzaj Bacillus) i beztlenowe (rodzaj Clostridium). Pałeczki Gram dodatnie i Gram-ujemne (rodzaj Actinomyces, Bacteroides, Fusobacterium, Propionibacterium). Preparaty pałeczek beztlenowych zabarwionych metodą Grama Bacteroides spp. (łac. bacterium - bakteria z grec. (baktron) - kij, laska; (-ides) - przyrostek oznaczający pokrewieostwo lub podobieostwo). Fusobacterium spp.) (łac. fusus - wrzeciono; łac. bacterium z grec. (baktron) - kij, laska, pałeczka). 32

33 Dwiczenie 9. Mikrobiologia szczegółowa Laseczki tlenowe (rodzaj Bacillus) i beztlenowe (rodzaj Clostridium). Pałeczki Gram dodatnie i Gram-ujemne (rodzaj Actinomyces, Bacteroides, Fusobacterium, Propionibacterium). Ciąg dalszy - Preparaty pałeczek beztlenowych zabarwionych metodą Grama Propionibacterium spp. (łac. acidum propionicum - kwas propionowy; bacterium - bakteria z grec. (baktron) - kij, laska). 33

34 Dwiczenie 9. Mikrobiologia szczegółowa Laseczki tlenowe (rodzaj Bacillus) i beztlenowe (rodzaj Clostridium). Pałeczki Gram dodatnie i Gram-ujemne (rodzaj Actinomyces, Bacteroides, Fusobacterium, Propionibacterium). Podłoża stosowane do hodowli bakterii beztlenowych: (od lewej: podłoże tioglikolanowe, podłoże Wrzoska z kawałkami wątroby, bulion pod parafiną, podłoże z tkanką mózgową. 34

35 Dwiczenie 10. Mikrobiologia szczegółowa Pałeczki jelitowe (rodzina Enterobacteriaceae), rodzaj Pseudomonas, rodzaj Vibrio. Wzrost rożnych gatunków pałeczek jelitowych na pożywkach wybiorczonamnażających i wybiorczo-diagnostycznych. Pożywka MacConkeya (kolonie bakterii laktozo-dodatnich zabarwione na czerwono, laktozoujemnych bezbarwne). 35

36 Dwiczenie 10. Mikrobiologia szczegółowa Pałeczki jelitowe (rodzina Enterobacteriaceae), rodzaj Pseudomonas, rodzaj Vibrio. Ciąg dalszy - Wzrost rożnych gatunków pałeczek jelitowych na pożywkach wybiorczonamnażających i wybiorczo-diagnostycznych. Pożywka SS (Salmonella-Shigella); kolonie bezbarwne Shigella spp. (od nazwiska Kiyoshi Shiga, który wykrył pałeczkę czerwonki w 1897 roku), bezbarwne z czarnym środkiem Salmonella spp (od nazwiska D.E. Salmona, bakteriologa amerykaoskiego), różowe E. coli (od nazwiska T. Eschericha, który pierwszy wyizolował typowy drobnoustrój z tego rodzaju). 36

37 Dwiczenie 10. Mikrobiologia szczegółowa Pałeczki jelitowe (rodzina Enterobacteriaceae), rodzaj Pseudomonas, rodzaj Vibrio. Mgławicowy wzrost Proteus vulgaris (pałeczka odmieoca; ( (Proteus) - greckie bóstwo morskie Odmieniec posiadające zdolnośd dowolnego zmieniania postaci). 37

38 Dwiczenie 10. Mikrobiologia szczegółowa Pałeczki jelitowe (rodzina Enterobacteriaceae), rodzaj Pseudomonas, rodzaj Vibrio. Podłoże zanurzeniowe do badania bakteriurii (Uromedium). 38

39 Dwiczenie 11. Mikrobiologia szczegółowa Prątki (rodzaj Mycobacterium) (grec. (mykes) - grzyb; łac. bacterium - bakteria z grec. (baktron) - kij, laska) i nokardie (rodzaj Nocardia) (od nazwiska E. Nocarda, który pierwszy opisał te drobnoustroje). Wzrost rożnych gatunków prątków na pożywce Loewensteina-Jensena: (probówka nr 1 - Nocardia spp. na skosie agarowym, probówki nr 2 i 3 - prątki na pożywce L-J). 39

40 Dwiczenie 11. Mikrobiologia szczegółowa Prątki (rodzaj Mycobacterium) (grec. (mykes) - grzyb; łac. bacterium - bakteria z grec. (baktron) - kij, laska) i nokardie (rodzaj Nocardia) (od nazwiska E. Nocarda, który pierwszy opisał te drobnoustroje). Testy biochemiczne stosowane w identyfikacji prątków test Bogena i test niacynowy. (probówka nr 1 - test niacynowy, nr 2 - Nocardia spp. skos, probówka nr 3 - test Bogena). 40

41 Dwiczenie 11. Mikrobiologia szczegółowa Prątki (rodzaj Mycobacterium) (grec. (mykes) - grzyb; łac. bacterium - bakteria z grec. (baktron) - kij, laska) i nokardie (rodzaj Nocardia) (od nazwiska E. Nocarda, który pierwszy opisał te drobnoustroje). Test Bogena. 41

42 Dwiczenie 11. Mikrobiologia szczegółowa Prątki (rodzaj Mycobacterium) (grec. (mykes) - grzyb; łac. bacterium - bakteria z grec. (baktron) - kij, laska) i nokardie (rodzaj Nocardia) (od nazwiska E. Nocarda, który pierwszy opisał te drobnoustroje). Test niacynowy. 42

43 Dwiczenie 11. Mikrobiologia szczegółowa Prątki (rodzaj Mycobacterium) (grec. (mykes) - grzyb; łac. bacterium - bakteria z grec. (baktron) - kij, laska) i nokardie (rodzaj Nocardia) (od nazwiska E. Nocarda, który pierwszy opisał te drobnoustroje). Preparat Mycobacterium tuberculosis zabarwiony metodą Ziehla-Neelsena: komórki prątków zabarwione na czerwono, tło preparatu na niebiesko. 43

44 Dwiczenie 11. Mikrobiologia szczegółowa Prątki (rodzaj Mycobacterium) (grec. (mykes) - grzyb; łac. bacterium - bakteria z grec. (baktron) - kij, laska) i nokardie (rodzaj Nocardia) (od nazwiska E. Nocarda, który pierwszy opisał te drobnoustroje). Ustalanie lekooporności prątków metodą wskaźnikową. 44