Autor: Elżbieta Tomana Program szkolnego koła teatralnego Wstęp Teatr jest bardzo ważnym czynnikiem wspomagającym rozwój dzicka w wieku szkolnym, szczególnie na etapie gimnazjum, kiedy procesy odkrywania własnych uzdolnień i możliwości intensyfikują się. Szeroko uaktywnia się fantazja dziecka, a także marzenia i zainteresowania. Zajęcia teatralne poszerzają i kształtują wiedzę ucznia. Są sposobem zyskania uznania w środowisku szkolnym i lokalnej społeczności. Dzięki działalności w kole teatralnym uczniowie zyskują wiarę w siebie, rozwijają sowje umiejętności recytatorskie, teatralne, pisarskie, wokalne, plastyczne a także organizacyjne. Wspólne przygotowywanie przedstawień i krótkich inscenizacji uczy współpracy w zespole i odpowiedzialności, kształuje więzi emocjnalne między członkami koła. Zajęcia inspirują do działań rozwijających wrażliwość estetyczną i twórczą aktywność uczniów. Cele ogólne 1. Rozbudzanie zainteresowań uczniów teatrem. 2. Przygotowanie do świadomego uczestnictwa w kulturze, obcowania ze sztuką, bywania w teatrze. 3. Rozwijanie wrażliwości estetycznej. 4. Udział w życiu kulturalnym szkoły. 5. Tworzenie scenariuszy i ich interpretacja. 6. Doskonalenie umiejętności w zakresie techniki mówienia, dykcji, interpretacji fonicznej i znaczeniowej tekstu. Cele szczegółowe * Zaznajomienie uczniów z wartościowymi utworami literackimi. * Doskonalenie dykcji. * Wzbogacanie słownika czynnego i biernego uczniów. * Rozwijanie wyobraźni, wrażliwości i inwencji twórczej uczniów. * Ćwiczenie pamięci. * Integracja członków koła teatralnego. * Kształtowanie poczucia odpowiedzialności i dyscypliny, a także samodzielności, wytrwałości i rzetelności w pracy. * Rozwijanie umiejętności współdziałania w zespole. * Dostarczanie przeżyć emocjonalnych i estetycznych. * Eliminowanie nieśmiałości. * Wzmacnianie poczucia własnej wartości.
* Stwarzanie możliwości do swobodnej ekspresji plastycznej podczas tworzenia dekoracji i strojów. * Rozwijanie uzdolnień aktorskich, plastycznych, muzycznych i innych predyspozycji indywidualnych. * Przygotowanie do odbioru sztuki teatralnej. * Popularyzowanie sztuki teatralnej oraz poezji w środowisku młodzieżowym. * Kształtowanie w uczniach nawyków kulturalnego zachowania w miejscach publicznych. Treści 1. Analiza utworów literackich wiązanie słowa z działaniem i plastyczną ekspresją ucznia. 2. Umiejętności aktorskie i recytatorskie. 3. Ćwiczenia dykcji, modulacji głosu mimiki i gestu. 4. Tworzenie scenografii dekoracja teatralna i kostiumy. 5. Teatr lalek kukiełki, pacynki jako forma rozwijania umiejętności plastycznych. 6. Ekspresja artystyczna: ruch sceniczny, rytmika, spontaniczna postawa. 7. Przygotowanie do odbioru dzieła literackiego, muzycznego i plastycznego. 8. Budzenie wrażliwości estetycznej, rozwijanie uzdolnień indywidualnych. 9. Przygotowanie wybranych inscenizacji. 10. Techniki wykonania inscenizacji (teatrzyk cieni, lalkowy, żywy teatr). 11. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności poprzez samodzielne, dokładne i rzetelne wywiązywanie się z podejmowanych zadań. 12. Percepcja filmów i sztuk teatralnych. 13. Reklama zawiadomienia, ogłoszenia, plakaty, zaproszenia na przedstawienie. Przewidywane osiągnięcia 1. Rozumienie pojęć związanych z teatrem i wprowadzenie ich do czynnego słownictwa. 2. Poznanie różnorodnych form teatralnych. 3. Kontrolowanie własnej wymowy i posługiwanie się poprawną polszczyzną. 4. Zapoznanie uczniów z wybranymi utworami literackimi. 5. Wygłaszanie fragmentów poezji i prozy z pamięci z zastosowaniem odpowiedniej intonacji, znaków przestankowych, modulacji i siły głosu, a także z wykorzystaniem sposobów poruszania się na scenie. 6. Układanie krótkich dialogów na określony temat. 7. Integracja zespołu. 8. Twórcze uczestnictwo w życiu szkolnym i społecznym. 9. Zaspokojenie potrzeby uznania i poczucia własnej wartości. 10. Wyrażanie w sposób werbalny i niewerbalny różnorodnych emocji. Procedury osiągania celów
Metody i formy pracy stosowane przy realizacji programu mają w jak największym stopniu zaspokoić naturalne potrzeby fizyczne i psychiczne młodzieży, pomóc w wyrównywaniu ewentualnych zaległości dydaktycznych, stworzyć atmosferę akceptacji, zaufania, rozwijać indywidualne zdolności, zainteresowania, pozwolić na osiągnięcie sukcesu na miarę możliwości każdego członka zespołu. Stwarzamy więc takie sytuacje, klimat i warunki, aby każda osoba mogła odnieść swój osobisty sukces, który stymuluje do większego wysiłku i staje się motywacją do nowych wyzwań. Proponowane metody pracy * Metoda inscenizacji (umożliwia realizację wielu ćwiczeń w czytaniu i opracowywaniu tekstów, mówieniu, ćwiczeń słownikowo-frazeologicznych i syntaktycznych. Przygotowanie inscenizacji wymaga zaangażowania wszystkich, a przez to umożliwia każdemu uczniowi zapewnienie poczucia sukcesu, ośmielenie i aktywizowanie). * Drama (rozwija wyobraźnię, fantazję, wrażliwość emocjonalną, a także plastykę ciała. Stosowanie dramy pozwala na wykorzystanie spontanicznej ekspresji aktorskiej ucznia. Jest metodą wszechstronnego i harmonijnego rozwoju osobowości). * Doświadczenia poszukujące (technika ta polega na uczeniu się przez samodzielne działanie, poszukiwanie, rozwiązywanie problemów. Młodzież wykonuje doświadczenia, czyta, przeprowadza wywiady, przez co rozwija swoje zainteresowania, zaspokaja naturalną ciekawość, rozwija aktywność twórczą). Proponowane formy pracy 1. Doskonalenie warsztatu aktorskiego. A. Technika pantomimy. * Formy pracy- indywidualna, grupowa, zbiorowa. o chody pantomimiczne( profilowy, ciężki) o bieg pantomimiczny, o wchodzenie po linie do góry, o ściana pantomimiczna w miejscu, w ruchu, z przodu, z tyłu. o walec, klatka B. Ćwiczenia z partnerem. * Formy pracy- grupowa o kopia, o prowadzenie niewidomego, o lustro, o rzeźbiarz, o płomień świecy, o pędzel malarza, o podkład dźwiękowy do ruchu.
C. Ćwiczenia psychofizyczne. * Formy pracy- indywidualna, grupowa, zbiorowa. o ruch sceniczny, o ruch w zwolnionym tempie, o spinanie i rozluźnianie mięśni ciała, o wyczucie przestrzeni, o gra z rekwizytem. 2. Doskonalenie techniki dykcyjnej. * staccato- krótko wymawiane samogłoski, krótkie pauzy, * długo wymawiane samogłoski, długie pauzy, * legato- łączne realizowanie w/w ćwiczeń, 3. Kształtowanie sposobów przekazywania uczuć w poezji i prozie. * Ćwiczenia w oddychaniu podczas recytacji. Zapoznanie z możliwościami przekazu podczas recytacji, formy wywiedzine ze słowa i teatru jednego aktora. 4. Doskonalenie warsztatu w zakresie tworzenia scenariuszy widowisk poetyckomuzycznych. * Indywidualne komponowanie scenariuszy opartych na słowie poetyckim i prozie artystycznej. * Autokorekta. * Korekta zespołowa wybranych scenariuszy. * Wspólne opiniowanie scenariuszy widowisk poetycko- muzycznych. 5. Doskonalenie umiejętności w zakresie analizy i interpretacji widowiska teatralnego. * Interpretacja inscenizacji teatralnych. * Przykład intersemiotyczny. * Rozpoznawanie i tworzenie określonych gatunków dramatycznych. Ewaluacja Efekty działań kółka teatralnego trudno jest ocenić, jednak bieżąca ewaluacja pozwoli krytycznie spojrzeć na swój warsztat pracy i styl uczenia. Dostarcza informacji i wskazówek do ulepszania i modyfikowania kolejnych zajęć, by jeszcze lepiej wpłynąć na skuteczność podejmowanych przedsięwzięć. Podsumowaniem zajęć będą zatem wystawiane spektakle teatralne i ich przyjęcie przez publiczność, a także ankiety przeprowadzone wśród uczniów i rodziców. Ankieta nr 1 skierowana do ucznia
Zaznacz jak często podczas zajęć teatralnych pojawiają się niżej opisane odczucia i zachowania. 1. Chętnie uczestniczę w zajęciach teatralnych: 2. Czuję się pewnie podczas zajęć, ponieważ mogę liczyć na wsparcie i zrozumienie: 3. Wiem, co zrobić, aby prawidłowo zagrać swoją rolę: 4. Rozumiem treść poleceń zadawanych przez nauczyciela: 5. Chętnie wykonuję ćwiczenia zalecane przez nauczyciela: 6. Wspólnie z kolegami i koleżankami spotykamy się i pracujemy nad przygotowaniem przedstawienia: 7. Czuję się kimś ważnym w zespole: Ankieta nr 2 skierowana do uczniów Zwracam się do Was z prośbą o rzetelną odpowiedź na poniższe pytania. 1. Czy jesteś zadowolony z uczestnictwa w zajęciach koła teatralnego. TAK NIE 2. Dlaczego zdecydowałeś się na pracę w szkolnym kole teatralnym? 1. zachęcił mnie nauczyciel, 2. za namową rodziców, 3. interesuję się kulturą żywego słowa, 4. pragnąłem zgłębić wiedzę nt. sztuki pięknej recytacji, 5. inne przyczyny. 3. W czym pomagają Ci zajęcia?. Możesz wybrać kilka odpowiedzi poprzez podkreślenie prawidłowych. 1. w pokonywaniu tremy, 2. są źródłem licznych wzruszeń, 3. rozszerzyły wiedzę nt. historii teatru, 4. rozwijają sprawność umysłową, 5. uczą działania w grupie,
6. pobudzają aktywność twórczą, 7. uczą odpowiedzialności za pracę w grupie, 8. inne. Ankieta skierowana do rodziców Szanowni Państwo! Zabierzcie głos w sprawach ważnych dla rozwoju Waszego dziecka. Uzyskane informacje pozwolą mi ocenić na ile Program koła teatralnego spełnia Państwa oczekiwania oraz potrzeby Waszych dzieci. Dziękuję za wypełnienie poniższej ankiety. Proszę zaznaczyć jak często miały miejsce poniższe odczucia, czy zachowania dziecka. 1. Państwa dziecko chętnie uczestniczyło w zajęciach teatralnych: 2. W domu demonstrowało ćwiczenia poznane na zajęciach: 3. Chętnie prezentowało swoje umiejętności przed rodziną i znajomymi: 4. Przeżywało sukcesy i porażki całej grupy: 5. Chętnie wykonywało ćwiczenia zalecane przez nauczyciela: 6. Czuło się kimś ważnym w zespole: Literatura 1. Pankowska K: Edukacja przez dramę Warszawa, WSiP 1997 2. Wierzbicka U: Szkolny teatr małych form w moim doświadczeniu pedagogicznym Warszawa, WSiP 1979 3. Wieczorkiewicz B: Sztuka mówienia, Warszawa 1980, 4. Rybołtycka L: Gry dramatyczne, Kraków 1990, 5. Koło polonistyczne i teatralne w szkole podstwowej i gimnazjum, Płock 1999, 6. www.reformaprogramowa.men.gov.pl