SCENARIUSZ ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH N.T. WPŁYWU ZMIAN KLIMATYCZNYCH NA FUNKCJONOWANIE EKOSYSTEMÓW KLASA III GIMNAZJUM Małgorzata Szpyrka 1
TEMAT: Zanieczyszczenie i ochrona atmosfery 1. Cele kształcenia wymagania ogólne: III. IV. Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeo wykorzystuje różnorodne źródła i metody pozyskiwania informacji, w tym technologię informacyjno-komunikacyjną. Uczeo odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe, rozumie i interpretuje pojęcia biologiczne. Uczeo zna podstawową terminologię biologiczną. Rozumowanie i argumentacja. Uczeo interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami. Uczeo formułuje wnioski. Uczeo formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi. 2. Treści nauczania wymagania szczegółowe: X. Globalne i lokalne problemy środowiska. Uczeo przedstawia przyczyny i analizuje skutki globalnego ocieplenia klimatu. 3. Cele operacyjne: Uczeo: zna źródła i rodzaje zanieczyszczeo powietrza, zna skład czystego powietrza, opisuje skutki zanieczyszczenia powietrza, potrafi porównad świat człowieka pierwotnego i współczesnego, ocenia zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym, wie, jak powstają kwaśne deszcze, dziura ozonowa, smog i efekt cieplarniany, formułuje odpowiednie wnioski dotyczące zapobieganiu zanieczyszczeniom atmosfery celem ochrony bioróżnorodności, zna przyczyny globalnego ocieplenia i jego skutki. 2
4. Metody: pogadanka praca z tekstem źródłowym dyskusja podręcznik burza mózgów 5. Formy pracy: grupowa indywidualna 6. Środki dydaktyczne: plansza z przedstawieniem różnic świata człowieka pierwotnego i człowieka współczesnego figury człowieka pierwotnego i współczesnego paski taśmy przylepnej podręczniki folia ze składem powietrza rozsypanka na folii związana z zagrożeniami papier dla grup krzyżówka na folii karty pracy dla grup tekst źródłowy folie ze zdjęciami i schematami magnesy 7. Przebieg lekcji: Faza lekcji Czynności nauczyciela Czynności uczniów Uwagi Faza wstępna Czynności organizacyjnoporządkowe. Wywieszenie plakatu (załącznik 1) i postaci człowieka pierwotnego i współczesnego (załącznik 2). Pytania do uczniów: - Gdzie chciałbyś żyd? Dlaczego? - Który to świat człowieka pierwotnego? Nauczyciel poleca przyczepienie postaci w odpowiednie miejsca. Odpowiadają. Przyczepiają. 3
Faza realizacyjna Pytania do uczniów: - Jaki jest skład czystego powietrza? Nauczyciel wyświetla folię, poleca przyporządkowad składnik powietrza do odpowiedniego miejsca (załącznik 3). N: Pyta: - Czy rzeczywiście powietrze ma taki skład? - Jak wyglądają paski taśmy, które mieliście wywiesid za oknem? (praca domowa z ostatniej lekcji). Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel przeprowadza pogadankę, wprowadzając do tematu lekcji: Zanieczyszczenia i ochrona atmosfery. N: Dzieli klasę na grupy, wyjaśnia zasady pracy. Rozdaje arkusze papieru z wypisanym zagadnieniem (załącznik 4). Grupa I Źródła zanieczyszczeo powietrza Grupa II Rodzaje zanieczyszczeo Grupa III Skutki zanieczyszczeo Grupa IV Jak wpływad na zmniejszenie zanieczyszczeo N: Sprawdza poprawnośd rozwiązania problemu, wspomaga uczniów. N: układa rozsypankę na rzutniku, poleca sklasyfikowad podane zanieczyszczenia na Odpowiadają. Przyporządkowują ilośd litrów składników powietrza w 100 l do odpowiedniego miejsca na schemacie. Odpowiadają. Pokazują paski taśmy, przymocowują na tablicę. Zapisują temat. Uczniowie pracują z podręcznikiem w grupach (s. 141, s.144, s.148) Lider grupy odczytuje odpowiedzi. Dokonują klasyfikacji zanieczyszczeo na naturalne i powstałe Folia Podział klasy na grupy, każda grupa dostaje arkusz papieru Folia w formie rozsypanki. 4
grupy, w zależności od sposobu ich powstawania: naturalne i wytworzone przez człowieka (załącznik 5). N: Wyjaśnia, że konsekwencje zanieczyszczeo są nieprzewidywalne. Już dziś skutkiem zanieczyszczeo atmosfery mających niekorzystny wpływ na bioróżnorodnośd gatunków są: smog, kwaśne deszcze, efekt cieplarniany, dziura ozonowa. N: Przyczepia na schemacie dwóch światów (plakat) kartoniki z wypisanymi skutkami zanieczyszczenia atmosfery (załącznik 6) N: Dzieli klasę na 4 grupy, rozdaje karty pracy i teksty źródłowe (załącznik 7). Grupa I smog. Grupa II kwaśne deszcze. Grupa III efekt cieplarniany. Grupa IV dziura ozonowa. N: wyjaśnia jak dochodzi do globalnego ocieplenia. w wyniku działalności człowieka, podchodzą do rzutnika, klasyfikują, umieszczają je na schemacie. Schemat przepisują do zeszytu. Uzupełniają karty pracy, przedstawiają podane zagadnienie na podstawie analizy tekstu źródłowego i podręcznika. Po opracowaniu tematu liderzy dokonują prezentacji prac. Zapisują do zeszytu: SKUTKI ZANIECZYSZCZEO: - SMOG - KWAŚNE DESZCZE - EFEKT CIEPLARNIANY - DZIURA OZONOWA Karty pracy, teksty źródłowe. 5
Faza podsumowująca N: Czyta rozdaje uczniom wklejki (załącznik 8) do zeszytu. Wspólnie określają prawdziwośd podanych na niej zdao. N: Zadaje pracę domową. Polecenie dla wszystkich: Rozwiąż krzyżówkę i wyjaśnij hasło (załącznik 9). Polecenie dla chętnych: Wykonaj prezentację multimedialną n.t. ochrony bioróżnorodności, z uwzględnieniem obszarów Natura 2000 na terenie Lubelszczyzny. N: Rozdaje uczniom buźki (załącznik 10), poprzez które sprawdzi stopieo zadowolenia z zajęd (uśmiechnięta, obojętna, smutna). Uczniowie określają czy podane zdania to prawda czy fałsz, wklejają tabelkę do zeszytu. Zapisują pracę domową w zeszytach. Zaznaczają buźkę, według własnego odczucia Scenariusz opracowała: Małgorzata Szpyrka 6
ZAŁĄCZNIKI DO SCENARIUSZA LEKCJI Załącznik 1 Poniższy plakat posiadam w większym formacie. 7
Załącznik 2 8
Załącznik 3 ~ 0,03 l - Wyrazy do wstawienia: GAZY SZLACHETNE AZOT TLEN DWUTLENEK WĘGLA 9
Załącznik 4 GRUPA I ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEO POWIETRZA 10
GRUPA II RODZAJE ZANIECZYSZCZEO POWIETRZA 11
GRUPA III SKUTKI ZANIECZYSZCZEO POWIETRZA 12
GRUPA IV JAK WPŁYWAĆ NA ZMNIEJSZENIE ZANIECZYSZCZEO POWIETRZA 13
Załącznik 5 ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA NATURALNE POWSTAŁE W WYNIKU DZIAŁANOŚCI CZŁOWIEKA - WYBUCHY GAZU ZIEMNEGO - PYŁY - PYŁY - POŻARY LASÓW - WYBUCHY WULKANÓW - CEMENTOWNIE - SPALANIE SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH (DREWNO, ROPA, GAZ) - PROCESY SPALANIA W SAMOCHODACH - TLENKI SIARKI I AZOTU EMITOWANE PRZEZ HUTY 14
Załącznik 6 SMOG KWAŚNE DESZCZE EFEKT CIEPLARNIANY DZIURA OZONOWA 15
Załącznik 7 GRUPA I 16
GRUPA I SMOG Uzupełnij zdania wykorzystując tekst źródłowy. Smog to: Smog składa się z: Skutkami przebywania w środowisku, gdzie występuje smog mogą byd: 17
GRUPA II 18
GRUPA II KWAŚNE DESZCZE Uzupełnij zdania wykorzystując tekst źródłowy. Kwaśne deszcze tworzą się: Kwaśne opady w Polsce powodują: Kwaśne deszcze, gdy spadną na ziemię powodują: 19
GRUPA III 20
GRUPA III EFEKT CIEPLARNIANY Uzupełnij zdania wykorzystując tekst źródłowy. W zatrzymywaniu ciepła przy powierzchni kuli ziemskiej znaczącą rolę odgrywają gazy cieplarniane. Należą do nich: Skutkiem zatrzymywania ciepła jest: Głównym gazem, który przyczynia się do pogłębienia efektu cieplarnianego jest: Konsekwencje, które mogą dotknąd ziemię na skutek ocieplenia klimatu to: 21
GRUPA IV 22
GRUPA IV DZIURA OZONOWA Uzupełnij zdania wykorzystując tekst źródłowy. to gaz, który tworzy warstwę ozonową. Warstwa ta pochłania., które są szkodliwe dla organizmu człowieka, ponieważ...... Dziura ozonowa to:. Najczęściej występuje nad: i. Do zaniku warstwy ozonowej przyczyniają się, które były wykorzystywane w... i. Działania człowieka przyczyniły się do zmniejszenia produkcji i w 2002 roku zauważono wyraźne zmniejszenie się dziury ozonowej nad Antarktydą. 23
Załącznik 8 Oceo prawdziwość poniższych zdao: L.p. Zdanie P/F 1. Kwaśne deszcze powstają wtedy, gdy z parą wodną połączą się tlenki niemetali, np. tlenki siarki i azotu. 2. Globalne ocieplenie to spadek średniej rocznej temperatury na ziemi. 3. Dziura ozonowa chroni przed nadmiernym promieniowaniem UV. 4. Prawdopodobnie przyczyną globalnego ocieplenia jest nadmierna ilośd gazów cieplarnianych. 5. Dziura ozonowa przyczynia się do powstania u ludzi chorób nowotworowych. 6. Smog to mgła, która powstaje nad dużymi miastami. Oceo prawdziwość poniższych zdao: L.p. Zdanie P/F 7. Kwaśne deszcze powstają wtedy, gdy z parą wodną połączą się tlenki niemetali, np. tlenki siarki i azotu. 8. Globalne ocieplenie to spadek średniej rocznej temperatury na ziemi. 9. Dziura ozonowa chroni przed nadmiernym promieniowaniem UV. 10. Prawdopodobnie przyczyną globalnego ocieplenia jest nadmierna ilośd gazów cieplarnianych. 11. Dziura ozonowa przyczynia się do powstania u ludzi chorób nowotworowych. 12. Smog to mgła, która powstaje nad dużymi miastami. 24
Oceo prawdziwość poniższych zdao: L.p. Zdanie P/F 13. Kwaśne deszcze powstają wtedy, gdy z parą wodną połączą się tlenki niemetali, np. tlenki siarki i azotu. 14. Globalne ocieplenie to spadek średniej rocznej temperatury na ziemi. 15. Dziura ozonowa chroni przed nadmiernym promieniowaniem UV. 16. Prawdopodobnie przyczyną globalnego ocieplenia jest nadmierna ilośd gazów cieplarnianych. 17. Dziura ozonowa przyczynia się do powstania u ludzi chorób nowotworowych. 18. Smog to mgła, która powstaje nad dużymi miastami. 25
Załącznik 9 26
Załącznik 10 Za pomocą buźki zaznacz odczucia wyniesione z lekcji. Za pomocą buźki zaznacz odczucia wyniesione z lekcji. Za pomocą buźki zaznacz odczucia wyniesione z lekcji. 27