Dlaczego klimat się zmienia?

Transkrypt

1 Dlaczego klimat się zmienia? WSTĘP Pogoda i klimat są nierozerwalnie związane ze wszystkimi procesami zachodzącymi w atmosferze, których siłą napędową jest energia słoneczna. Ziemia zachowuje równowagę miedzy pobieraniem energii słonecznej i jej utratą. Kontrolę nad zachowaniem tej równowagi pełni atmosfera ziemska, która zapobiega nadmiernemu wypromieniowaniu ciepła z Ziemi oraz ogranicza ilość promieniowania docierającego do Ziemi. Część energii, która dociera do naszej planety ulega przekształceniu w energię cieplną. Zjawisko to ma wpływ na temperaturę Ziemi i otaczającego ją powietrza, a tym samym ma istotne znaczenie w procesie kształtowania się klimatu Ziemi. Klimat ulega jednak pewnym zmianom, które zależą od ilości energii otrzymanej przez Ziemię od Słońca, od pochłaniania jej przez atmosferę i powierzchnię Ziemi oraz od tego, jaka jej część zostaje odbita i powraca ponownie w przestrzeń kosmiczną. Dlatego bardzo ważne jest zachowanie stałego składu atmosfery ziemskiej. Zanieczyszczenia naturalne atmosfery (pyły pochodzenia wulkanicznego i pyły będące skutkiem erozji gleby) są problemem, z którym atmosfera radzi sobie przez samooczyszczanie i zachowanie równowagi. Jednak pojawiają się dodatkowe zanieczyszczenia spowodowane działalnością człowieka, które prowadzą do zachwiania naturalnej równowagi atmosfery, przyczyniając się tym samym do niekorzystnych zmian klimatycznych. CELE Po zajęciach uczeń potrafi: wyjaśnić, czym jest klimat, wskazać związek między klimatem a pogodą, ocenić rolę atmosfery w kształtowaniu klimatu, wymienić gazy cieplarniane, wyjaśnić, na czym polega efekt cieplarniany, wskazać następstwa ocieplenia klimatu na Ziemi, ocenić swój wpływ na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, wyjaśnić zależności między czystością powietrza a klimatem Ziemi praca z Internetem, wykład, dyskusja, pogadanka, praca z tekstem, mapa mentalna, metoda problemowa METODY I TECHNIKI MATERIAŁY POMOCNICZE materiały ze stron internetowych serwisu, karty pracy ucznia, duże arkusze papieru, papier kolorowy, pisaki, klej 1

2 PRZEBIEG ZAJĘĆ 1. Proponuję zacząć zajęcia od krótkiego wykładu dotyczącego roli atmosfery w regulowaniu przepływu energii słonecznej (patrz wstęp). 2. Następnie przeprowadzamy z uczniami dyskusję na temat procesów klimatotwórczych, w dyskusji powinno zwrócić się uwagę szczególnie na: obieg ciepła, cyrkulację atmosferyczną, obieg wody. Na zakończenie dyskusji wskazane jest wyłonienie wniosków dotyczących zmian klimatycznych, które pojawiają się na Ziemi. 3. Przeprowadzona dyskusja może stanowić dobre przygotowanie do sformułowania problemu: Jak człowiek przyczynia się do zmian klimatycznych na kuli ziemskiej? Problem powinni sformułować uczniowie przy ewentualnej pomocy nauczyciela. 4. W dalszej kolejności przeprowadza się z uczniami pogadankę, której celem jest sformułowanie hipotezy: Człowiek przyczynia się do zmian klimatycznych zanieczyszczając atmosferę, czego skutkiem jest nasilenie się zjawiska efektu cieplarnianego. 5. Następnie uczniowie zostają podzieleni na sześć grup, w których weryfikują przedstawioną hipotezę, rozwiązując problemy szczegółowe. Dwie grupy zajmują się przyczynami pojawienia się efektu cieplarnianego, dwie kolejne grupy pracują nad zagadnieniem skutków efektu cieplarnianego, a kolejne dwie grupy zajmują się sposobami zapobiegania globalnemu ociepleniu. Uczniowie pracują według otrzymanych kart pracy (Załącznik nr 1, 2 i 3) w oparciu o przygotowany w domu materiał, ze szczególnym uwzględnieniem stron internetowych serwisu. 6. Po wykonaniu zadania grupy, które pracowały nad takim samym zagadnieniem łączą się w jeden zespół i porównują wyniki swej pracy oraz ustalają wnioski. 7. Przedstawiciele zespołów dokonują prezentacji, którą kończą przedstawieniem wspólnych wniosków. 8. Jako podsumowanie lekcji proponuje się wykreślenie mapy mentalnej, która wskaże związki między problemem głównym, a problemami szczegółowymi. BIBLIOGRAFIA Costa Pau R. Ekologia i ochrona środowiska ilustrowana encyklopedia szkolna. Wydawnictwo Edukacyjne RES POLONA, Łódź 1997 Poznawaj z nami. Pogoda. Wydawnictwo CIBET, Warszawa 1998 Roth G. D. Pogoda i klimat. Prószyński i S ka, Warszawa 1998 Woś A. Meteorologia dla geografów. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

3 ZAŁĄCZNIKI Załącznik nr 1 - Karta pracy ucznia Przyczyny nasilenia się zjawiska efektu cieplarnianego Problem szczegółowy: Jakie są przyczyny efektu cieplarnianego? B) Proszę dokonać analizy przygotowanego wcześniej materiału pomocniczego i przedstaw C) Wyniki pracy proszę przedstawić na plakacie. 3

4 Załącznik nr 2 - Karta pracy ucznia Skutki efektu cieplarnianego. Problem szczegółowy: Jakie są skutki efektu cieplarnianego? B) Proszę dokonać analizy przygotowanego wcześniej materiału pomocniczego i przedstawić C) Wyniki swej pracy proszę przedstawić na plakacie. 4

5 Załącznik nr 3 - Karta pracy ucznia Zapobieganie globalnemu ociepleniu. Problem szczegółowy: Jak zapobiegać powiększaniu się zjawiska efektu cieplarnianego? B) Proszę dokonać analizy przygotowanego wcześniej materiału pomocniczego i przedstawić C) Wyniki swej pracy proszę przedstawić na plakacie. 5