Rehabilitacja Muzyka i dzieci z implantem słuchowym 1
2
Muzyka i dzieci z implantem słuchowym Korzyści płynące z treningu muzycznego Wspieranie rozwoju muzykalności oraz zajęcia muzyczne mogą pozytywnie wpłynąć na rozwój Twojego dziecka. Udział dziecka w zabawie muzycznej zwiększa możliwości nauki poprzez promowanie: umiejętności komunikacyjnych, umiejętności słuchania, umiejętności językowych, umiejętności poznawczych, zdolności motorycznych, rozwoju społecznego i emocjonalnego oraz kreatywności. Poprzez wspólne muzykowanie, wzmacnia się więź między Tobą a Twoim dzieckiem. Umiejętności komunikacyjne Podczas wspólnego śpiewania i rymowania, dziecko zostaje zachęcone do: patrzenia na Twoją twarz dzięki czemu nawiązujecie kontakt wzrokowy. Uczymy dziecko zwracania uwagi, koncentracji oraz naśladowania dźwięków. Robiąc naturalne przerwy w konwersacji i patrząc na dziecko, zapraszasz je do udziału w rozmowie. Przerwa w rozmowie / cisza / pauza sygnalizuje mu, że teraz nadeszła jego kolej, w ten oto sposób dziecko uczy się ważnej umiejętności zabierania głosu / uczestnictwa w konwersacji, co z czasem stanie się nawykiem. Wszystkie te zachowania poprawiają umiejętności komunikacyjne, które dziecko powinno nabyć zanim będzie mogło zacząć mówić. Umiejętność słuchania Poprzez zapewnienie dziecku możliwości słuchania interesujących dźwięków (na przykład : odgłosów wydawanych przez zabawki muzyczne, grzechotki, muzykę samą w sobie i śpiew), możesz zachęcić je do zwrócenia uwagi na różnorodne dźwięki. Poprzez słuchanie dźwięków w ciszy, Twoje dziecko: 1) zda sobie sprawę, że dźwięki różnią się od siebie 2) zacznie rozpoznawać dźwięki przez skojarzenie ich ze źródłem dochodzącego dźwięku (np. głos mamy pochodzi od mamy). Po uważnym wysłuchaniu dźwięków z otoczenia, dziecko będzie naśladować te dźwięki i z czasem zacznie samo je wydawać czy nawet rozmawiać. Rozwój języka Wspólnie śpiewane piosenki pomogą dzieciom uzyskać kontrolę oraz bardziej naturalne brzmienie głosu, płynność (produkcja ciągu dźwięków), a także zachęcą do produkcji szerszej gamy dźwięków. Śpiewanie pomaga dziecku w zrozumieniu znaczenia słów i zwrotów. Daje mu okazję do ćwiczenia mowy. Rozwój poznawczy Dzięki śpiewaniu, dzieci mogą nauczyć się wielu nowych pojęć. Na przykład piosenka: Tańcowały dwa Michały uczy wielkości małych w zestawieniu z dużymi, nazwy zwierząt Dziadek fajną farmę miał. Częste powtarzanie piosenki pomaga dziecku zapamiętać ciąg słów i zwrotów, które z kolei wzmacniają pamięć. Umiejętności motoryczne Udział w piosenkach ruchowych, pokazywanie za pomocą rąk, zabawa instrumentami muzycznymi oraz potrząsanie grzechotkami, wymaga od dziecka ruchu, tańca, który w połączeniu z muzyką jest doskonałym sposobem na wzmocnienie mięśni. Taka zabawa może też pomóc w poprawie koordynacji ruchowej i równowagi. Mellie i jej przyjaciele tańczą i śpiewają na przyjęciu w ogrodzie. Usuń środkową część z niniejszej broszury, a zobaczysz jak wiele radości sprawia im ta zabawa. 3
pokajają Dzieci us z ają się i wycis ytulane z r p ą s y kied ię im i śpiewa s kołysanki Rozwój społeczny i emocjonalny Zachęcanie dziecka do słuchania i reagowania na mu- Zajęcia muzyczne powinny pomóc dziecku rozpoznać zykę, śpiewanie, tańczenie i wyrażanie uczuć poprzez różne funkcje muzyczne, dlatego należy zapewnić zabawę ruchową, wzmacnia rozwój emocjonalny dziecku różne rodzaje zajęć umuzykalniających, np: słu- dziecka. Poprzez udział w zajęciach muzycznych z do- chanie i oczekiwanie odpowiedzi na różne rodzaje rosłymi i innymi dziećmi, Twoje dziecko: muzyki, gry muzyczne i aktywności z użyciem różnych staje się bardziej towarzyskie, uczy się dostosowywać swoje zachowanie do innych osób, zabawek wydających dźwięki i instrumentów muzycznych, rymowanie, śpiewanie piosenek oraz poruszanie się w rytm muzyki. uczy się zrozumieć i szanować uczucia innych. Ono także nabiera doświadczenia jak być członkiem rodziny i grupy. Ważna uwaga: NIE trzeba kończyć żadnych specjalnych szkoleń muzycznych, aby móc wspomagać rozwój muzykalności dziecka. Należy natomiast pokazać entu- Rozwój kreatywności zjazm i zainteresowanie podczas zabawy, ponieważ Istnieje kilka sposobów na to, aby zachęcić dzieci do taka postawa jest dobrym wzorem zachęcającym Twoje rozwijania kreatywności. Jednym z nich jest zachęcanie dziecko do naśladowania. dziecka do reagowania na muzykę i piosenki w dowolny i indywidualny sposób. Pamiętaj, że Twoje dziecko rozwija się we własnym tempie i kształtuje własny gust muzyczny oraz styl tańca. By pobudzić Zajęcia rozwijające muzykalność u małych dzieci: dziecko do kreatywności można zapewnić mu możliwości eksperymentowania z zabawkami muzycznymi Śpiewanie kołysanek: i prostymi instrumentami (np. gwizdki, bębny, cymbałki Śpiew kołysanek sprawia, że dzieci czują się odprężone. itp). Ta umiejętność pomoga dziecku stać się bardziej Dzieci uwielbiają być rytmicznie kołysane i czule pokle- twórczym i samodzielnym. pywane, co często je uspokaja lub tuli do snu. Tego typu doświadczenie pozwala dziecku na zapoznanie się z gło- Elementy muzyki sem bliskiej mu osoby, dźwiękami i rytmem ojczystego języka. Jest to przydatne, aby móc przejść do śpiewania Co oznacza termin zajęcia muzyczne? ze swoją pociechą, szczególnie kiedy dorasta. Aby móc odpowiedzieć na to pytanie, warto pomyśleć Gdy dziecko jest starsze, zaleca się wprowadzenie coraz o różnych elementach muzyki. to szerszego repertuaru piosenek i rymowanek muzycz- Każdy z nich jest ważny: nych. barwa - charakterystyczna jakość dźwięku - odróżnia jeden głos lub instrument od innego melodia - układ sekwencji nut rytm - element organizujący przebieg czasowy utworu tempo - szybkość i temperament kawałka muzycznego 4
Interakcja z dziećmi za pomocą (Child-Directed- Speech) tzw. mowy matczynej Na długo zanim dziecko może samodzielnie siedzieć, potrafi już wyrazić swoją miłość do dźwięku. Dzieci potrafią pokazać, że lubią gdy się do nich mówi, wtedy odpowiadają wokalizacją i ruchami ciała, takimi jak machanie rękami i nogami. Aby pomóc dzieciom w procesie nabywania języka, należy używać naturalnej, pieszczotliwej mowy. Mowa pieszczotliwa (matczyna) przypomina na wiele sposobów muzykę i różni się od normalnej mowy. ma jaśniejszą barwę i dopuszcza częste powtarzanie słów i zwrotów, ma wyższy dźwięk jest bardziej melodyjna z bardziej zróżnicowaną intonacją, ma wolniejsze tempo i śpiewajacy rytm. Z popielnika na Wojtusia iskiereczka mruga, chodź, opowiem Ci bajeczkę, bajka będzie długa. Kiedy mowa jest prosta i o jasnej barwie, dziecko łatwiej odbiera zawarte w niej ważne informacje gramatyczne, takie jak końcówki wyrazów (np. -liśmy albo -łyśmy ), nacisk na słowa kluczowe i przerwy (np.: tam gdzie przecinek w piśmie, tam przerwa w mowie). Przez regularną interakcję z dzieckiem, znaczący wyraz twarzy, żywą gestykulację i dotyk oraz częste zwracanie się do dziecka można przyspieszyć rozwój mowy i języka. Zapewne używanie mowy pieszczotliwej jest dla Państwa zupełnie naturalne i posługują się nią Państwo nawet o tym nie myśląc. 5
Wrzuć kilka agrafek do blaszanego pudełeczka lub puszki. Dokładnie zabezpiecz, żeby dziecko nie mogło go otworzyć i zachęć żeby nim potrząsało. Odkrywanie dźwięków Pierwszym krokiem na drodze do kompetencji językowej jest umiejętność uważnego słuchania i rozpoznawania dźwięków. Dziecko posiadające zaawansowane zdolności słuchowe będzie w stanie skojarzyć znaczenie słów i zwrotów (czyli rozumieć język), rozróżniać dźwięki i będzie odbierać otaczające je środowisko poprzez słuchanie. Mowa dziecka z dobrze rozwiniętą umiejętnością słuchania jest klarowna i łatwa do zrozumienia. Poniżej przedstawiono propozycje zajęć, które mają na celu zachęcenie dziecka do uważnego słuchania, a to z czasem powinno doprowadzić do rozpoznawania różnych dźwięków. Proszę powstrzymać się od nieustannego testowania dziecka w celu sprawdzenia, czy nauczyło się rozpoznawać pewne odgłosy. Lepiej skupić się na zapewnieniu odpowiednich doświadczeń i stworzyć atmosferę beztroskiej zabawy w czasie wspólnego słuchania. Jak tylko dziecko może utrzymać mały przedmiot, czas by zapewnić mu różne bezpieczne zabawki, które wydają dźwięki, np. grzechotki. Łatwo można znaleźć takie przedmioty w domu, przykładowo umieśćmy kilka agrafek lub spinaczy w małym blaszanym pudełku, następnie włóżmy je do worka i zabezpieczmy tak, aby dziecko nie mogło go otworzyć. Dajmy dziecku zabawkę i zachęcajmy do potrząsania i słuchania. Przedstawianie ciekawych i różnorodnych dźwięków zachęci dziecko do reagowania na nie. Można również zaintrygować, wskazując ucho i mówiąc: Słuchaj! - to wzbudzi ciekawość. Jeśli jest to możliwe, staraj się pokazać lub nazwać źródło dźwięku. Dzieci należy nie tylko zachęcać do słuchania, ale także do próby naśladowania prezentowanych odgłosów. Kiedy dziecko usłyszy nowy dźwięk, będzie starało się go powtórzyć w celu utrwalenia. Na przykład, jeśli dziecko słyszy szczekanie psa, zachęcamy dziecko do naśladowania dźwięku mówiąc hau, hau!. Jeśli następnie popatrzysz na dziecko wyczekująco, spróbuje ono naśladować szczekanie psa. Jednym z najciekawszych dźwięków dla dziecka jest głos mamy i taty. Znany głos bardziej zwróci uwagę dziecka niż dźwięki otoczenia. Starszemu dziecku należy pozostawiać zabawki dźwiękowe w zasięgu ręki. Mogą to być przytulanki, pozytywki, katarynki, które umieszczone przy łóżeczku dziecka, wydają dźwięk przez pociąganie sznurka lub wciśnięcie przycisku. Ważne jest, aby zwrócić uwagę dziecka na dźwięki, które rzadko słyszymy wokół siebie. Gdy dzwoni telefon lub dzwonek do drzwi, gdy mija nas pogotowie na sygnale, gdy gra muzyka w telewizji lub radio, szum wiatru lub dźwięk gongu, itp. Konsekwentnie należy traktować odgłosy, które wokół występują regularnie, takie jak dźwięk suszarki do włosów, mikrofalówki, pralki lub zegara. Dziecko można zachęcić do wokalizacji przez uważne słuchanie go i patrzenie na nie z zadowoleniem, gdy mu się udaje, uśmiechając się, patrząc dziecku w oczy i kiwając głową, chwalimy jego postępy. 6
3. Naciśnij przycisk odtwarzania. 4. Słuchaj i reaguj na muzykę kołysząc się z boku na bok albo w inny sposób pokaż, że muzyka jest słyszalna. 5. Naciśnij przycisk pauzy, by zatrzymać muzykę. 6. Wyraźnie pokazuj dziecku, że muzyka się skończyła. Zrób to np. siedząc nieruchomo. Zabawy muzyczno - ruchowe Bawiąc się z dzieckiem pomożesz mu połączyć dźwięk z ciekawą zabawą. Wszelakie gry i zabawy zawierające łaskotanie, łagodne szczypanie, klepanie czy klaskanie, typu Idzie rak nieborak, A kuku!, Sroczka kaszkę ważyła mają duży wpływ na rozwój dziecka. Warto powiązać działania z dźwiękiem. Na przykład, można powiedzieć ziuuuuuu podczas lotu samolotu lub Mmmmm... pyszne mniam, mniam! podczas karmienia swojej pociechy. Można także spróbować ułożyć wierszyk razem z maluchem i wymyślić do niego ruchy, tak aby zabawa przybrała formę aktywną. Np. możesz iść palcami w górę po ramieniu, udawać, że się wspinasz i załamać ręce, kiedy runą. Rozpoznawanie początku i końca piosenki Ty i Twoje małe dziecko możecie odtwarzać szeroką gamę gier, aby przyspieszyć rozpoznanie ich początku lub końca. Przykłady tego typu zabaw muzycznych to: muzyczne krzesła, muzyczne występy, muzyczne figury i gorący kartofel. Dzieci najszybciej uczą się w cichym otoczeniu, gdzie zagrany dźwięk wyraźnie kontrastuje z ciszą otoczenia. Po znalezieniu odpowiedniego miejsca, przygotuj dziecko do zabawy: 1. Usiądź spokojnie obok odtwarzacza CD. 2. Zwróć uwagę dziecka na fakt, że jest cicho. Kiedy dziecko będzie w stanie rozpoznać różnicę pomiędzy muzyką a ciszą, można zacząć bardziej aktywną zabawę, np. biegając lub podskakując, podczas muzyki a siadając w czasie ciszy. Gdy dziecko zbytnio się rozbawi podczas poruszania w takt granej muzyki i zareagowanie na jej koniec może być trudne - nie martw się. Podczas pierwszych prób zabawy nie wszystko musi pójść zgodnie z planem. Do takiej zabawy warto zaprosić przyjaciół lub pozostałych członków rodziny, ponieważ będą oni dobrym przykładem dla dziecka. Puszczaj różne piosenki, powoli zmniejszając głośność muzyki tak, aby dziecko mogło przyzwyczaić się do zabawy z muzyką. Taką zabawę możesz również przeprowadzać używając głosu. Przykładowo, dziecko może poruszać ustami, kiedy kukiełka mówi, zamknąć usta, gdy kukiełka skończy rozmowę. Odpowiednie reagowanie na tempo i głośność Razem z dzieckiem powinniście eksperymentować z graniem i słuchaniem dźwięków bębenka. Pozwól maluchowi grać swobodnie i samodzielnie. Każdy z was powinien mieć własny instrument. Stopniowo zachęcaj pociechę do naśladowania Ciebie. Gdy grasz cicho, uderzaj w bębenek powoli, grając głośno uderzaj szybciej. Innym sposobem pokazania dziecku różnicy pomiędzy szybkim, wolnym, cichym i głośnym dźwiękiem, jest uderzanie w bęben i poruszanie się w odpowiedni sposób. Możesz mieć pomocnika, który wystukuje rytm, a ty szybko się poruszaj po pokoju odzwierciedlając dynamikę uderzeń. 7
Dzieci lubią słuchać własnego głosu i dźwięków wywołanych przez uderzanie przedmiotami Następnie pomocnik może uderzać cicho i powoli w bębenek, podczas gdy ty chodzisz powoli na palcach. Jeśli Twoje dziecko jest zbyt małe i nie potrafi się samodzielnie przemieszczać (i reagować na muzykę), trzymaj je na rękach lub na kolanach i poruszaj nim. Można też położyć na podłodze kolorowy papier z namalowanymi stopami aby zachęcić dziecko, do zrobienia kroku po usłyszeniu uderzenia. Należy pamiętać, że małe dzieci nie są w stanie koncentrować się przez dłuższy czas, czy bawić zgodnie z zasadami. Mimo to, szczególnie we wczesnym dzieciństwie, ważne jest zapewnienie wielu pozytywnych i cennych doświadczeń edukacyjnych. Słuchanie i reakcja na różne rodzaje muzyki Dzieci wraz z rodzicami powinny słuchać różnorodnych utworów muzycznych. Melodie obejmują szeroki zakres wysokości i jakości dźwięku. Przykładem tego typu muzyki jest flet peruwiański. Należy pamiętać, aby udostępniać dziecku różne rodzaje muzyki: klasyczną, pop, muzykę z różnych kultur - folklor, country, rymowanki, itp. Podczas wspólnego słuchania, zawsze zachęcaj dziecko do reakcji/odpowiedzi. Nawet bardzo małe dzieci można kołysać na boki przy muzyce łagodnej, a np. podrzucać w górę i w dół, w rytm muzyki żywszej. Starsze dzieci mogą reagować na muzykę na wiele różnych sposobów, np. klaszcząc w dłonie, drepcząc w miejscu, klepiąc się w uda, tańcząc, itp. Jeśli dziecko nie ma ochoty na samodzielny taniec, możesz wziąć je na ręce i zatańczyć z nim. Zawsze pamiętaj, aby chwalić swoje dziecko gdy pokaże własny pomysł reakcji na muzykę. Na początku jednak, jest to bardziej prawdopodobne, że będziesz sam musiał dawać dziecku wiele przykładów odpowiedniej reakcji. Jeśli wychodzisz z pokoju, możesz włączyć muzykę, aby Twoje dziecko uczyło sie samo słuchać i reagować na nią. Gdy dziecko podrośnie i jego umiejętności słuchowe się polepszą, wybierz dwa utwory, które w widoczny sposób różnią się od siebie. Każdy element utworu powinien być związany z odpowiednim działaniem (wolny utwór może być związany z chodzeniem, a szybki z bieganiem). Graj utwory na zmianę lub przypadkowo, tak aby zachęcić dziecko do słuchania i reagowania odpowiednim działaniem. W niektórych przypadkach trzeba będzie pokazać dziecku odpowiednie działania. Wykonywanie rytmicznych dźwiękow Dzieci uwielbiają słuchać własnych odgłosów i dźwięków wydawanych przez uderzanie lub pocieranie przedmiotów. Dzieci lubią eksperymentować z dźwiękami i rytmami. Zachęcaj dziecko do reagowania na rytm. Jeśli Twoje dziecko na to pozwala, podrzucaj je w górę i w dół na kolanach lub poruszaj jego ramionami lub nogami w rytm muzyki. Można wprowadzić w zabawny sposób regularne powtarzanie kilku rytmicznych piosenek. Na przykład powtarzając rytm Bum bum - baaaaaam / Bum bum baaaaam /Bum bum bum / Bum bum baaaaam możesz umieścić swoje dziecko na kolanach (tak aby było skierowane twarzą do Ciebie), a następnie trzymając je mocno za nadgarstki, odbijaj je w górę na Bum a następnie pozwól (bezpiecznie!) upaść mu między nogi na Baaaaam. Wiele dźwięków powstaje poprzez wykonywanie rytmicznych czynności bądź poprzez używanie części ciała. Np.: poklepywanie ramion skrzyżowanymi na klatce piersiowej rękami, klaskanie w dłonie, cmokanie ustami, lub tupanie do rytmu: 1,2,3 / 1,2,3 / 1,2,3 / 1,2,3 W ten sposób dziecko uczy się zapamiętywania rytmu i koordynacji słów z ruchem. 8
9
Jeśli Twoje dziecko potrafi utrzymać stałe tempo, zacznij przyspieszać lub zwalniać rytm. Następnie podczas wykonywania rytmicznych ruchów spróbuj śpiewać cicho i głośno zwracając uwagę na utrzymanie stałego tempa. Oto jeden z przykładów rytmicznej zabawy. Wspólnie z dzieckiem oglądając książkę o koniach rozmawiaj o tym, jak koń się porusza i jakie dźwięki wydają kopyta, możesz naśladować z dzieckiem kłus konia uderzając rytmicznie rękami w kolana (na przemian) i mówiąc raz/dwa / 1,2 / 1,2 / 1,2 lub patataj, patataj. Później zachęć dziecko do poruszania się po pokoju w rytm końskiego kłusa. Małe dzieci zwykle potrzebują aby im pokazać, jakie ruchy mają wykonywać. Ważne jest, aby dziecko zmieniało rytm podczas poruszania się po sali udając konia (raz szybciej, raz wolniej). Następnego dnia, możecie z dzieckiem ćwiczyć żabie skoki np. mówiąc rytmicznie: Hop hop...... hop, hop hop. Świetnym sposobem uatrakcyjnienia ćwiczenia jest skakanie z użyciem piłki lekarskiej. Alternatywnie, gdy dziecko nie chce się samo poruszać, śpiewaj rytm, a rolę słuchacza może również odegrać żaba zabawka, która będzie skakać zgodnie z dźwiękiem. Pamiętaj, aby zawsze dać dziecku szansę na grę obu ról (niech dziecko na zmianę będzie mówiącym i słuchaczem wykonującym ruchy - to zawsze dobry pomysł). Konik biegnie pa-ta-taj, pa-ta-taj g 10
Słuchanie i zabawa z instrumentami perkusyjnymi Nawet najmłodsze dzieci powinny mieć dostęp do kilku różnych instrumentów perkusyjnych: do uderzania, stukania: różnego rodzaju bębny, małe talerze, trójkąty, klocki, ksylofony, marimby, dzwony, kuranty i małe, proste elektroniczne klawiatury do potrząsania: marakasy, dzwonki, deszczowiec do skrobania, pocierania: cabasa, shekere, prążkowany drewniany cylinder, tarka do prania, guiro i kije do dmuchania: gwizdek, flet prosty. Aby wzbudzić zainteresowanie instrumentami muzycznymi, można zabrać nawet zupełnie małe dziecko do sklepu muzycznego lub wypożyczyć z biblioteki książki z obrazkami o instrumentach. Mogą Państwo również wyciąć zdjęcia instrumentów z czasopism i nakleić je na kartoniki lub do zeszytu. Wiele przedmiotów codziennego użytku można skutecznie wypożyczyć zamiast zakupu rzeczywistych instrumentów. Na przykład, wiadro odwrócone do góry dnem może być używane jako bęben, dwie małe pokrywki mogą być używane jako cymbały, a drewniane łyżki mogą służyć za pałki. Wprowadzenie zabawek muzycznych powinno następować krok po kroku. Niech dziecko najpierw pozna dobrze jeden instrument zanim wprowadzimy kolejny. W czasie odkrywania nowych dźwięków należy zezwolić dziecku na swobodną zabawę i słuchanie oraz zachęcać dziecko do słuchania dźwięków lub muzyki w ciszy i spokoju. Spróbuj użyć głosu w taki sposób, aby naśladował brzmienie dźwięku instrumentu (np. bum, bum, bum lub stuk, stuk, stuk ). Zachęcaj dziecko, aby próbowało werbalnie przekazać usłyszany dźwięk. Ważne jest, żeby Twoje dziecko miało dostęp do wielu zabawek i instrumentów muzycznych, które grają na różne sposoby. Dzieciom należy pokazać, że dźwięk może być wydawany, np. przez uderzenia, potrząsanie, drżenie, rwanie strun palcami, dmuchanie. Podczas gry na instrumentach należy próbować przedstawić kontrast dwóch zabawek o różnym brzmieniu, np. grzechotki, która wydaje ciągły dźwięk i trójkąta, który wydaje dźwięk przerywany. Razem z dzieckiem graj na instrumentach podczas słuchania krótkiego, żywego fragmentu utworu muzycznego. Spróbuj pomóc dziecku złapać rytm melodii, poruszając ręką w rytmie muzyki. Możesz najpierw zaprezentować tę czynność stając naprzeciwko dziecka. Taka czynność może służyć za wzór wspólnego grania. Pierwszym celem może być przekonanie dziecka, aby przestało grać, gdy muzyka ucichnie i zaczęło, gdy ponownie usłyszy melodię. Starsze, bardziej wprawione już dzieci mogą zabawić się w Dyrygenta grać wysokie dźwięki, gdy podnosimy rękę w górę lub niskie, gdy ją opuszczamy. Zachęcaj dziecko do wczuwania się w rolę dyrygenta. Najważniejsze jest, aby dać dziecku możliwość wypróbowania takiej zabawy. Od dziecka z większym doświadczeniem muzycznym można zacząć oczekiwać, że słysząc dźwięk sięgnie po instrument, który ten dźwięk wydał. Na początku należy porównywać instrumenty tylko w zestawie dwóch. Małe dzieci często mają trudności w podjęciu decyzji i czasami nie są w stanie powiedzieć co było odtwarzane. Jeśli twoje dziecko nie może zdecydować się od razu, nie ma powodów do paniki. Należy wtedy odczekać, aż maluch w końcu podejmie wybór i nadal wskazywać dziecku źródła dźwięku. Pamiętaj, że dzieci uczą się w swoim tempie i to, co wydaje się łatwe dla jednego dziecka, może zająć trochę więcej czasu drugiemu. 11
Bawiąc się z dzieckiem instrumentami muzycznymi zwróć uwagę, aby ich dźwięki były kontrastujące ze sobą Budowanie instrumentów perkusyjnych w domu Różne zabawki muzyczne mogą być wykonane w domu. Taki rodzaj zabawy jest bardzo pożyteczny dla Ciebie i Twojego dziecka. To właśnie dzięki interakcji dzieci łatwiej uczą się mówić. Dzieci bardzo lubią zabawki własnej roboty, które mogą być wykorzystywane do wielu z zalecanych działań. Śpiewanie piosenek w połączeniu z zabawą ruchową Gdy dziecko jest starsze i bardziej przyzwyczajone do uważnego słuchania, można oczekiwać od niego udziału w śpiewaniu i wykonywaniu niektórych ruchów. Na początek najlepiej wybrać kilka prostych piosenek. Taki repertuar w późniejszym czasie można poszerzyć. Wybrane utwory powinny być krótkie i mieć proste słowa, których znaczenie jest znane. Słowa piosenki powinny być jak najczęściej powtarzane. Należy również wziąć pod uwagę, aby wybrać takie utwory, które są łatwe do śpiewania (przy użyciu niewielu nut). Dobrze jest użyć powtarzających się melodii np. Dziadek fajną farmę miał, Pieski małe dwa. Pokazywane ruchy powinny być zabawne, a przede wszystkim związane z piosenką, co przyczyni się do lepszego zrozumienia słów. Pomocne są piosenki kojarzone z filmem, książką lub zabawką. Ruchy i zdjęcia nie tylko pomogą dziecku lepiej zrozumieć słowa, ale także pozwolą mu na rozpoznanie piosenki, zanim faktycznie będzie w stanie ją nazwać. Szybko można zauważyć, że dziecko zaczyna prawidłowo poruszać się lub wskazywać na prawidłowy obrazek słysząc znane mu dźwięki. Zanim Twoje dziecko będzie mogło powiedzieć słowa lub zaśpiewać melodię utworu, może zażądać, aby zaśpiewać lub zagrać daną piosenkę, poprzez wykonanie niektórych ruchów lub wskazując na związane z nimi zdjęcie. Wiedząc jakiej piosenki malec chce wysłuchać, mamy szansę nagrodzić go za podjęcie inicjatywy i zakomunikowanie swoich pragnień. Gdy dziecko zaczyna coraz to chętniej się poruszać, to znak, że cieszy się ze słuchania utworów, którym towarzyszą ruchy ciała, takie jak skoki w górę i w dół, kręcenie się, tupanie czy klaskanie. Śpiew i koordynacja ruchów pomoże dziecku w dalszym rozwoju równowagi i świadomości własnego ciała. Kojarzenie utworów z rutyną dnia i ich personalizacja Ważne jest, aby dziecko nauczyło się kojarzyć wybrane utwory muzyczne z niektórymi porami dnia lub wydarzeniami z życia. Możesz je do tego zachęcić, śpiewając co wieczór te same kołysanki Aaaa, kotki dwa... ; bądź kiedy pada deszcz Kap, kap pada, a Tik tak, tik tak... za każdym razem, gdy bije zegar. Nie bój się zmieniać słów piosenki, tak aby uczynić ją bardziej pasującą do Twojego dziecka. Dzieci są bardziej zainteresowane osobistą piosenką lub wierszykiem. Zmiana słów może być bardzo prosta np: zastąp zwierzątko w wierszyku/piosence imieniem dziecka (zamiast Była sobie żabka mała śpiewaj Była sobie Ania mała ). Możesz wymyślić nowe słowa do znanych utworów w taki sposób, żeby słowa pasowały do czynności, które wykonujesz z dzieckiem. Jednym z dobrych przykładów, np. podczas mycia samochodu, jest śpiewanie: to jest dobry sposób; myjemy samochód, chcemy umyć samochód, umyć samochód, w ten sposób myjemy samochód, wcześnie rano. Wybrane przez Ciebie słowa i zwroty, powinny pomóc dziecku w poznaniu otaczającego je świata. 12
wybranych utworów pomoże Ci nauczyć się melodii, słów i tempa. Twoje śpiewanie bez akompaniamentu przynosi dziecku więcej korzyści. Taki śpiew pozwala lepiej reagować na udział dziecka w zabawie i dostosować się do jego tempa. Powtarzanie utworów Nie bój się śpiewać stale tych samych piosenek. Im bardziej znane piosenki, tym bardziej Twoje dziecko będzie w stanie aktywnie w nich uczestniczyć. Im bardziej dziecko jest się w stanie zaangażować tym pewniej się czuje i tym większą przyjemność odczuwa. Powtarzanie utworów wspomaga naukę słów i zwrotów, pozwala dzieciom przewidzieć dźwięki, słowa i czynności. Ponadto znane utwory pozwolą dzieciom śmielej poprosić o piosenkę poprzez odpowiedni ruch, słowo lub krótkie frazy. Zachęcaj dziecko do inicjatywy, odpowiadając pozytywnie na prośby Twojego dziecka. Słuchanie i reakcja na głośność i zmianę tempa muzyki Muzyka jest tym ciekawsza im bardziej zróżnicowane jest jej tempo, barwa i głośność. Spróbuj przedstawić je dziecku wyolbrzymiając je na początku, aby zwrócić jego uwagę na takie zmiany. Przykładowo zasygnalizuj dziecku koniec piosenki wolniejszym tempem. Możesz również zwolnić śpiewając ostatnie zdanie piosenki, sygnalizując dziecku, że jest to koniec piosenki. Warto posłuchać krótkiego utworu w całości tak, aby dziecko mogło zdać sobie sprawę z dynamiki muzyki i nauczyć się rozpoznawać zakończenie piosenki. Śpiew piosenki bez akompaniamentu muzycznego: Piosenki bez akompaniamentu (acapella) są bardzo użyteczne, ponieważ często dziecko lepiej słyszy słowa piosenki bez instrumentów w tle. Należy pamiętać, aby: Patrzeć na dziecko podczas śpiewania. Używać żywego i zainteresowanego głosu oraz wyrazu twarzy. Skupić na dziecku całą swoją uwagę. Kiedy dziecko jest w stanie przyłączyć się do śpiewu, nie należy zagłuszać głosu dziecka. Śpiewać ciszej w tle, ale być gotowym do podpowiedzi w razie gdyby zapomniało dalszego ciągu piosenki. Płyty CD i ścieżki dźwiękowe z piosenkami dla dzieci i rymowankami są dzisiaj łatwo dostępne. Słuchanie 13
Mówiąc dziecku rymowanki możesz kreślić kółka na jego dłoni, potem robić kroczki palcami po ramieniu, a na koniec połaskotać. Rymowanki Wybierz krótkie, proste wierszyki, których słowa można wyjaśnić za pomocą prostych ruchów. Na przykład, mówiąc wierszyk W pokoiku na stoliku wypowiadaj rytmicznie słowa wierszyka przy użyciu melodyjnego głosu. Rytmiczne frazy pomogą w nabyciu mowy. Słuchanie podobnie brzmiących słów (bam / tam / dam) pomoże dziecku zdać sobie sprawę z niewielkich różnic dźwięku, które są niezbędne, do zrozumienia i zastosowania języka mówionego. Staraj się wprowadzać kilka rytmicznych piosenek/rymowanek, które można często powtarzać ( idzie rak nieborak ). Przedstawiaj te rymowanki zawsze w ten sam sposób, tak aby dziecko mogło nauczyć się je rozpoznawać. Po zapoznaniu dziecka z rymowanką, spróbuj pominąć w wersie słowo w taki sposób, żeby dziecko miało szansę samodzielnie je uzupełnić (np. rak lub znak ). Słuchanie melodii (bez słów) Aby pomóc dziecku zacząć rozpoznawać znajome melodie, użyj gwizdka lub zagraj melodię na instrumencie. Zachęcaj dziecko do uważnego słuchania i do próby jej rozpoznania. Dzieci mogą pokazać, że rozpoznały melodię wykonując odpowiednie ruchy, wskazując na właściwy obrazek lub śpiewając słowa. Jest to bardzo trudne zadanie, więc zanim dziecko straci pewność siebie, stopniowo pomóż dziecku znaleźć odpowiednie słowa. Ciesz się czasem spędzonym ze swoją pociechą. Dzieci dorastają bardzo szybko i zanim się obejrzysz pójdą do szkoły! Każda chwila wczesnego dzieciństwa spędzona z bliskimi jest cenna. Małe dzieci uczą się bardzo szybko, szczególnie w okresie niemowlęctwa i wpływ rodziców w tym czasie jest ogromny. Pamiętaj, że to Ty jesteś autorytetem dla Twojego dziecka! 14
15
16
Skala/wskaźnik muzykalności u dzieci Imię i nazwisko dziecka Data ewaluacji Wiek słuchowy dziecka (w miesiącach) Wiek metrykalny dziecka podczas ewaluacji Data urodzenia (dd.mm.rrrr): Data aktywacji urządzenia (dd.mm.rrrr) Nazwisko osoby testującej Wiek słuchowy dziecka podczas ewaluacji 1. Czy Twoje dziecko lubi słuchać znanych mu piosenek lub kołysanek? Wynik 1 Od czasu do czasu 2 Zwykle 2. Czy Twoje dziecko zwraca uwagę na dźwięki i próbuje włączyć się do konwersacji, wskazując na źródło dźwięku i wokalizując? 0 Nigdy 1 Od czasu do czasu 2 Zwykle 3. Które z tych dźwięków dziecko rozpoznaje? Telefon, dzwonek do drzwi, głos matki, głos ojca, szczekanie psa, klakson, zegar? 0 Żaden 1 Dwa dźwięki 2 Więcej niż dwa dźwięki (jeśli tak, wpisz jakie) 17
4. Czy Twoje dziecko lubi celowo tworzyć dźwięki i słuchać ich? np. stuka łyżką w stół. Wynik 2 Tak 5. Czy Twoje dziecko stara się naśladować dźwięki, które słyszy? 0 Nigdy 1 Czasami, gdy zwróci się na to jego uwagę 2 Często, spontanicznie 6. Czy dźwięki wokół Twojej pociechy wzbudzają jej zainteresowanie, czy przewiduje pewne dźwięki (np. mówiąc mniam mniam przed jedzeniem lub brumm brumm, podczas zabawy samochodzikiem)? 0 Nigdy 1 Od czasu do czasu 2 Często 7. Czy Twoje dziecko rozpoznaje początek utworu? 1 Czasami, gdy zwróci się na to jego uwagę 2 Zazwyczaj spontanicznie 8. Czy Twoje dziecko rozpoznaje, kiedy muzyka przestaje grać? 1 Czasami, gdy zwróci się na to jego uwagę 2 Zazwyczaj spontanicznie 18
9. Czy Twoje dziecko potrafi reagować na zmiany tempa i głośności utworu muzycznego? Na przykład: skacze szybciej do szybszych uderzeń bębna; tupie, gdy dźwięk jest głośny / chodzi na paluszkach, kiedy dźwięk jest cichy. Wynik 1 Od czasu do czasu 2 Zazwyczaj spontanicznie 10. Gdy dziecko słyszy muzykę, odpowiada na nią poprzez kołysanie lub poruszanie się? 1 Czasami, gdy zwróci się na to jego uwagę 2 Zazwyczaj spontanicznie 11. Czy Twoje dziecko reaguje na różny sposób słysząc charakterystyczne rodzaje muzyki? Na przykład: tańczy do muzyki pop dance; kołysze się łagodnie w takt wolnej muzyki. 1 Czasami, gdy zwróci się na to jego uwagę 2 Zazwyczaj spontanicznie 12. Czy Twoje dziecko lubi brać udział w zajęciach ruchowo-rytmicznych? 1 Tak, stara się naśladować ruchy innych i wokalizuje 2 Tak, zazwyczaj włącza się do zabawy i może powtórzyć prosty rytm kilka razy. Na przykład: 1,2,3 / 1,2,3 / 1,2,3.. 13. Czy Twoje dziecko lubi słuchać i zwracać uwagę na nowe dźwięki wydawane przez różne zabawki lub instrumenty perkusyjne? 1 Od czasu do czasu 2 Zazwyczaj tak 19
14. Czy Twoje dziecko lubi potrząsać grzechotką lub innymi zabawkami muzycznymi podczas słuchania muzyki? Wynik 1 Tak, ale nie rozpoznaje początku lub końca muzyki 2 Tak, rozpoznaje początek i koniec muzyki 15. Czy dziecko reaguje na muzykę przedstawianą na różne sposoby wybierając do gry i zabawy różne zabawki muzyczne lub instrumenty?, zawsze wybiera ten sam instrument/ tę samą zabawkę 1 Czasami wybiera inną zabawkę/ inny instrument 2 Tak, wytwarza różne dźwięki przez uderzanie, drapanie, potrząsanie instrumentem lub zabawką 16. Czy Twoje dziecko potrafi rozpoznawać dźwięki różnych zabawek muzycznych? 1 Odróżnia dwie zabawki, których dźwięk bardzo różni się od siebie (bęben, dzwonki) 2 Odróżnia trzy lub więcej zabawek dźwiękowych. (Proszę je wymienić) 17. Czy Twoje dziecko uczestniczy w piosenkach ruchowych? 0 Uczestniczy tylko przez poruszanie się 1 Uczestniczy przez poruszanie się i gaworzenie 2 Gaworzy, wokalizuje i produkuje słowa 18. Kiedy śpiewasz znaną dziecku piosenkę bez pokazywania, czy dziecko potrafi pokazać, że rozpoznaje ją, wykonując niektóre ruchy lub wskazując na obrazek związany z piosenką? 1 Rozpoznaje jeden utwór 2 Rozpoznaje więcej niż jeden utwór 20
19. Czy Twoje dziecko prosi o zaśpiewanie niektórych piosenek lub wierszyków? Wynik 1 Prosi o jeden utwór 2 Prosi o więcej niż jeden utwór 20. Czy Twoje dziecko zna ruchy do piosenek? - tylko naśladuje działania śpiewającego 1 Zna większość ruchów jednej piosenki 2 Zna działania i ich kolejność w więcej niż jednym utworze 21. Czy Twoje dziecko żąda śpiewania niektórych piosenek w pewnych sytuacjach? Na przykład: utwór o kaczce dziwaczce podczas kąpieli, piosenki o Tik Taku podczas nakręcania zegara. 1 Czasami, żąda jednego utworu w kontekście 2 Często, żąda piosenek związanych z konkretną rzeczą, osobą lub działalnością 22. Czy Ty i Twoje dziecko macie jakieś szczególne piosenki, które wykonujecie wspólnie?, nie mamy 1 Tak, mamy jedną szczególną piosenkę 2 Więcej niż jedną specjalną piosenkę 23. Czy Twoje dziecko śpiewa razem z Wami i używa niektórych rozpoznawalnych słów i fraz? 0 Brak, dziecka odgłosy są niezrozumiałe 1 Tak, w jednym z utworów 2 Tak, w więcej niż jednym z utworów 21
24. Czy Twoje dziecko udziela się wokalnie w znanych mu rymowankach, kiedy mowa dziecka nie jest rozpoznawalna, ale akcent i rytm są wyraźne i rozpoznawalne? Na przykład: A my wszyscy...bęc!!!... Wynik 0 Brak 1 Tak, w jednej z rymowanek 2 Tak, w dwóch lub więcej rymowanek 25. Czy Twoje dziecko potrafi rozpoznać znane mu piosenki przedstawiane wyłącznie mruczeniem lub gwizdaniem melodii bez tekstu? 0 Brak 1 Tak, rozpoznaje jeden utwór 2 Tak, rozpoznaje więcej niż jeden utwór Łączny wynik /50 22
23
MED-EL GmbH Niederlassung Wien office@at.medel.com MED-EL Deutschland GmbH office@medel.de MED-EL Deutschland GmbH Büro Berlin office-berlin@medel.de MED-EL Deutschland GmbH Office Helsinki office@fi.medel.com MED-EL Unità Locale Italiana ufficio.italia@medel.com VIBRANT MED-EL Hearing Technology France office@fr.medel.com MED-EL BE office@be.medel.com MED-EL GmbH Sucursal España office@es.medel.com MED-EL GmbH Sucursal em Portugal office@pt.medel.com MED-EL UK Ltd MED-EL UK Head Office office@medel.co.uk MED-EL UK London Office office@medel.co.uk MED-EL Corporation, USA implants@medelus.com MED-EL Latino America S.R.L. medel@ar.medel.com MED-EL Colombia S.A.S. Office-Colombia@medel.com MED-EL Mexico Office-Mexico@medel.com MED-EL Middle East FZE office@ae.medel.com MED-EL India Private Ltd implants@medel.in MED-EL Hong Kong Asia Pacific Headquarters office@hk.medel.com MED-EL Philippines HQ office@ph.medel.com MED-EL China Office office@medel.net.cn MED-EL Thailand office@th.medel.com MED-EL Malaysia office@my.medel.com MED-EL Singapore office@sg.medel.com MED-EL Indonesia office@id.medel.com MED-EL Korea office@kr.medel.com MED-EL Vietnam office@vn.medel.com MED-EL Japan Co., Ltd info@medel.co.jp MED-EL Liaison Office Australasia office@au.medel.com MED-EL Medical Electronics Fürstenweg 77a 6020 Innsbruck, Austria office@medel.com medel.com 24450 2.0 24