Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego w części matematyczno-przyrodniczej z zakresu przedmiotów przyrodniczych, przeprowadzonego w roku szkolnym 2014/2015 1
Uczniowie bez dysfunkcji oraz uczniowie z dysleksją rozwojową rozwiązywali zadania zawarte w arkuszu GM-P1-152. Arkusz egzaminacyjny zawierał 24 zadania zamknięte z biologii, chemii, fizyki i geografii. Każdy z przedmiotów reprezentowany był przez sześć zadań różnego typu: wyboru wielokrotnego, prawda- -fałsz, na dobieranie. Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań można było uzyskać maksymalnie 28 punktów. Arkusz standardowy w części matematyczno przyrodniczej z zakresu przedmiotów przyrodniczych rozwiązywało 94 uczniów, trzech uczniów pisało arkusz dostosowany (GM-P8-152). Zestaw zadań sprawdzał wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej dla II i III etapu edukacyjnego i obejmował następujące wymagania ogólne (tabela nr.1). Numer zadania Tabela nr.1 Poziom wykonania zadań w kraju i w szkole Wymaganie ogólne zapisane w podstawie programowej 1. III. Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. 2. II. Znajomość metodyki badań biologicznych. 3. IV. Rozumowanie i argumentacja. 4. I. Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. IV. Rozumowanie i argumentacja. 5. IV. Rozumowanie i argumentacja. Wymaganie szczegółowe zapisane w podstawie programowej III. Systematyka zasady klasyfikacji, sposoby identyfikacji i przegląd różnorodności organizmów. Uczeń: 9) wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do [...] stawonogów ([ ] pajęczaków) [...] oraz identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela jednej z wymienionych grup na podstawie obecności tych cech; 10) porównuje cechy morfologiczne, [ ] grup zwierząt wymienionych w pkt 9 [...]. V. Budowa i funkcjonowanie organizmu roślinnego na przykładzie rośliny okrytozalążkowej. Uczeń: 5) [ ] opisuje warunki niezbędne do procesu kiełkowania (temperatura, woda, tlen). VI. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. 4. Układ oddechowy. Uczeń: 1) podaje funkcje części układu oddechowego, rozpoznaje je (na [ ] modelu [ ]) oraz przedstawia związek ich budowy z pełnioną funkcją. III. Systematyka zasady klasyfikacji, sposoby identyfikacji i przegląd różnorodności organizmów. Uczeń: 11) przedstawia znaczenie poznanych [ ] zwierząt w środowisku [ ]. IV. Ekologia. Uczeń: 7) wykazuje, na wybranym przykładzie, że symbioza (mutualizm) jest wzajemnie korzystna dla obu partnerów. VIII. Genetyka. Uczeń: 5) przedstawia dziedziczenie cech jednogenowych [ ]. Poziom wykonania zadania (%) KRAJ SZKOŁA 41 35 54 51 35 49 71 69 35 35 2
6. I. Znajomość różnorodności biologicznej podstawowych procesów biologicznych. 7. I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. 8. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. 9. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. 10. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. 11. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. 12. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. III. Opanowanie czynności praktycznych. 13. I. Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych. 14. II. Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników. IX. Ewolucja życia. Uczeń: 2) wyjaśnia na odpowiednich przykładach, na czym polega dobór naturalny i sztuczny [ ]. 2. Wewnętrzna budowa materii. Uczeń: 10) [ ] zapisuje elektronowo mechanizm powstawania jonów, na przykładzie [ ] Mg [ ] Cl, opisuje powstawanie wiązania jonowego. 2. Wewnętrzna budowa materii. Uczeń: 5) [ ] wyjaśnia różnice w budowie atomów izotopów wodoru. 7. Sole. Uczeń: 5) wyjaśnia pojęcie reakcji strąceniowej [ ], na podstawie tabeli rozpuszczalności soli [ ] wnioskuje o wyniku reakcji strąceniowej. 2. Wewnętrzna budowa materii. Uczeń: 12) definiuje pojęcie wartościowości jako liczby wiązań, które tworzy atom, łącząc się z atomami innych pierwiastków [ ]. 6. Kwasy i zasady. Uczeń: 3) planuje [ ] doświadczenia, w wyniku których można otrzymać wodorotlenek [ ]. 5. Woda i roztwory wodne. Uczeń: 6) prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu [ ]. 8. Węgiel i jego związki z wodorem. Uczeń: 8) projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych. 1. Ruch prostoliniowy i siły. Uczeń: 1) posługuje się pojęciem prędkości do opisu ruchu [ ]; 2) odczytuje prędkość i przebytą odległość z wykresów zależności drogi [ ] od czasu [ ]. 9. Wymagania doświadczalne. Uczeń: 5) wyznacza ciepło właściwe wody za pomocą czajnika elektrycznego lub grzałki o znanej mocy (przy założeniu braku strat). 8. Wymagania przekrojowe. Uczeń: 77 81 59 64 62 67 51 53 43 49 31 31 24 45 73 80 33 46 3
12) planuje doświadczenie lub pomiar [...]. 15. I. Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych. 16. III. Wskazywanie w otaczającej rzeczywistości przykładów zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych. IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych). 17. I. Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych. 18. II. Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników. 19. I. Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. 20. III. Stosowanie wiedzy i umiejętności geograficznych w praktyce. 21. I. Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. II. Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów. 3. Właściwości materii. Uczeń: 6) posługuje się pojęciem ciśnienia (w tym ciśnienia hydrostatycznego [ ]). 3. Właściwości materii. Uczeń: 8) analizuje i porównuje wartości sił wyporu dla ciał zanurzonych w cieczy [...]. 2. Energia. Uczeń: 9) opisuje zjawiska topnienia, krzepnięcia, parowania, skraplania [...]. 4. Elektryczność. Uczeń: 10) posługuje się pojęciem pracy i mocy prądu elektrycznego. 8. Wymagania przekrojowe. Uczeń: 6) odczytuje dane z tabeli [ ]. 7. Fale elektromagnetyczne i optyka. Uczeń: 5) opisuje (jakościowo) bieg promieni przy przejściu światła z ośrodka rzadszego do ośrodka gęstszego optycznie [...]. 9. Wymagania doświadczalne. Uczeń: 11) demonstruje zjawisko załamania światła (zmiany kąta załamania przy zmianie kąta padania jakościowo). 1. Mapa umiejętność czytania, interpretacji i posługiwania się mapą. Uczeń: 6) określa położenie [...] matematyczno-geograficzne punktów [ ] na mapie. 2. Kształt, ruchy Ziemi i ich następstwa. Uczeń: 3) [ ] przedstawia (wykorzystując również własne obserwacje) zmiany w oświetleniu Ziemi oraz w długości trwania dnia i nocy [ ]; 4) podaje najważniejsze geograficzne następstwa ruchów Ziemi. 1. Mapa - umiejętność czytania, interpretacji i posługiwania się mapą. Uczeń: 7) lokalizuje na mapach (również konturowych) [ ] najważniejsze obiekty geograficzne na świecie [ ] ([ ] góry [ ] morza [ ]). 4 61 69 69 78 41 45 51 48 41 55 40 68 62 70
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. poziom wykonania 22. I. Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. II. Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów. 23. I. Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. 24. I. Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. 6. Wybrane zagadnienia geografii gospodarczej Polski. Uczeń: 3) przedstawia, na podstawie różnych źródeł informacji, strukturę wykorzystania źródeł energii w Polsce [...]. 5. Ludność Polski. Uczeń: 3) charakteryzuje [ ] zróżnicowanie rozmieszczenia ludności w Polsce [ ]. 1. Mapa - umiejętność czytania, interpretacji i posługiwania się mapą. Uczeń: 2) odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych. 4. Położenie i środowisko przyrodnicze Polski. Uczeń: 4) podaje główne cechy klimatu Polski; wykazuje ich związek z czynnikami je kształtującymi [...]. 56 69 41 55 20 30 90 Poziom wykonania zadań z przedmiotów przyrodniczych 80 70 60 50 40 30 kraj szkoła 20 10 0 Wykres 1. Poziom wykonania zadań w części matematyczno przyrodniczej w zakresie przedmiotów przyrodniczych w kraju i w Publicznym Gimnazjum w Myszyńcu. numer zadania Poziom wykonania 18 zadań w naszej szkole jest wyższy niż w kraju, a 4 zadań nieznacznie niższy. Dwa zadania 5 i 11 mają taki sam poziom wykonania w naszym gimnazjum, jak i w kraju 5
Średnie wyniki procentowe uczniów kraju, gminy, powiatu, województwa i szkoły 60,0 50,0 49, 54, 46,3 52% 56,3 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Kraj Gmina Powiat Województwo mazowieckie Szkoła Kraj Gmina Powiat Województwo mazowieckie Szkoła Wykres 2. Średnie wyniki procentowe uczniów kraju, gminy, powiatu, i szkoły Wynik uczniów naszego gimnazjum z egzaminu w części matematyczno przyrodniczej z zakresu przedmiotów przyrodniczych jest wyższy niż średni wynik kraju, gminy, powiatu, województw. 3 64% 57% 51% 51% 45% 46% Biologia Chemia Fizyka Geografia Szkoła Kraj Wykres 3. Porównanie wyników z poszczególnych przedmiotów w szkole i w kraju Wyniki ze wszystkich przedmiotów przyrodniczych przewyższają wyniki krajowe. 6
Średnie wyniki klas 55% 59% 57% 3 Klasa A Klasa B Klasa C Klasa D Klasa E Klasa A Klasa B Klasa C Klasa D Klasa E Wykres 4. Średnie wyniki procentowe klas Publicznego Gimnazjum w Myszyńcu Najlepiej część matematyczno przyrodniczą z zakresu przedmiotów przyrodniczych napisali uczniowie klasy III C (60 %), w następnej kolejności są uczniowie klas III D (59 %), III E (57%), III A (55 %) i III B (). Procent wykonania zadań z poszczególnych przedmiotów przyrodniczych poszczególnych klas trzecich przedstawiają niniejsze wykresy (wykres 5-9). Średnie wyniki dla poszczególnych przedmiotów 65% 48% 56% 53% 3 Biologia Chemia Fizyka Geografia Klasa A Wykres 5. Klasa A 7
Średnie wyniki dla poszczególnych przedmiotów 59% 54% 45% 44% 3 Biologia Chemia Fizyka Geografia Klasa B Wykres 6. Klasa B Średnie wyniki dla poszczególnych przedmiotów 55% 57% 61% 66% 3 Biologia Chemia Fizyka Geografia Klasa C Wykres 7. Klasa C 8
8 Średnie wyniki dla poszczególnych przedmiotów 69% 63% 3 55% 48% Biologia Chemia Fizyka Geografia Klasa D Wykres 8. Klasa D Średnie wyniki dla poszczególnych przedmiotów 51% 51% 64% 62% 3 Biologia Chemia Fizyka Geografia Klasa E Wykres 9. Klasa E 9
Biologia Chemia Fizyka Geografia Biologia Chemia Fizyka Geografia Biologia Chemia Fizyka Geografia Biologia Chemia Fizyka Geografia Biologia Chemia Fizyka Geografia procent wykonania zadania Średnie wyniki klas z poszczególnych przedmiotów 3 Klasa A Klasa B Klasa C Klasa D Klasa E Wykres 10. Średnie wyniki klas z poszczególnych przedmiotów Średnie wyniki szkół na skali staninowej (2015r.) Tabela 2. Wyniki szkół na skali stanikowej Stanin Opis wyniku Przedział wyników (w %) 1. najniższy 23-32 2. bardzo niski 33-39 3. niski 40-43 4. niżej średni 44-46 5. średni 47-49 6. wyżej średni 50-52 7. wysoki 53-56 8. bardzo wysoki 57-66 9. najwyższy 67-93 Na skali staninowej średni wynik szkoły 56,3 % daje 7 stopień skali. 10
Tabela 3. Poziom wykonania zadań z przedmiotów przyrodniczych w Publicznym Gimnazjum w Myszyńcu Stopień trudności Poziom wykonania Numery zadań Liczba zadań Bardzo trudne 0,00-0,19 1.2, 1 Trudne 0,20-0,49 3, 5, 10.2, 11, 12, 14, 17, 18, Umiarkowanie trudne 0,50-0,69 1.1, 2, 4, 7, 8, 9, 10.1, 15, 24 16.2, 19, 20, 22, 23 Łatwe 0,70-0,89 6, 13, 16.1, 21.1, 21.2 5 Bardzo łatwe 0,90-1,00 - - 9 13 Zadania bardzo trudne to: Zadania łatwe to: Zad. 1.2 p=0,18 Biologia Zad. 16.1 p=0,88 Fizyka Zad. 6 p=0,81 Biologia Zadania trudne: Zad. 13 p=0,80 Fizyka Zad. 24 p=0,30 Geografia Zad. 21.1 p=0,71 Geografia Zad. 11 p=0,31 Chemia Zad. 21.2 p=0,70 Geografia Zad. 5 p=0,35 Biologia Zad. 12 p=0,45 Chemia Zad. 17 p=0,45 Fizyka Zad. 14 p=0,46 Fizyka Zad. 10.2 p=0,48 Chemia Zad. 18 p=0,48 Fizyka Zad. 3 p=0,49 Biologia Analizując wyniki uczniów, można zauważyć, że zadania zawarte w arkuszu były dla gimnazjalistów umiarkowanie trudne i trudne. Tabela 4. Wykaz sprawdzanych umiejętności w zadaniach bardzo trudnych i trudnych dla uczniów szkoły. Numer zadania Sprawdzane umiejętności w zadaniu 1.2 III. Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. 3, IV. Rozumowanie i argumentacja. 5, IV. Rozumowanie i argumentacja. 10.2, II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. 11, II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. 12 II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. III. Opanowanie czynności praktycznych. 14, II. Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników. 17, I. Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych. 18, II. Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników. 24 I. Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. 11
Na 94 uczniów piszących arkusz standardowy w naszej szkole 33 uczniów otrzymało maksymalną liczbę punktów z poszczególnych przedmiotów: chemia 13 uczniów geografia 11 uczniów fizyka 7 uczniów biologia 3 uczniów Rozkład wyników 10 na poszczególne przedmioty biologia 9% fizyka 21% chemia 38% geografia 32% Wykres 11. Uczniowie z maksymalną ilością punktów z poszczególnych przedmiotów przyrodniczych Wnioski do dalszej pracy: utrwalanie wiedzy z zakresu przedmiotów przyrodniczych warto doskonalić umiejętność interpretacji tekstów szczególnie w zakresie nauk przyrodniczych ćwiczenie umiejętności odczytywania i interpretowania informacji w sytuacjach typowych rozwijanie umiejętności z zakresu wyciągania wniosków z przeprowadzanych doświadczeń fizycznych Ćwiczenie umiejętności przetwarzania informacji z wykresów punktowych i dokonywania prostych obliczeń matematycznych. 12