BANKOWOŚĆ CENTRALNA 1668 - Sveriges Riksbank W 1694 r. powstaje Bank of England, prawie wiek później Banco de Espana (1782), Bank of the United States (1791) czy Banque de France (1800). W XIX wieku powstały m.in. Bank Polski (1828), Reichsbank (1876), Bank Japonii (1882) czy Banca d Italia (1893).
FUNKCJE BANKU CENTRALNEGO bank emisyjny bank banków centralny bank państwa
BANK CENTRALNY JAKO ELEMENT SBF SIEĆ BEZPIECZEŃSTWA FINANSOWEGO instytucje, normy i regulacje, których celem jest utrzymanie stabilności systemu finansowego. BANK CENTRALNY NADZÓR FINANSOWY SYSTEM GWARANTOWANIA DEPOZYTÓW RZĄD
PODZIAŁ FUNKCJI W SBF Źródło: P. Smaga, Rola Banku Centralnego w zapewnianiu stabilności finansowej, CeDeWu, Warszawa 2014, s. 59.
NBP Narodowy Bank Polski realizuje założenia polityki pieniężnej stanowione przez Radę Polityki Pieniężnej. Podstawowym zadaniem polityki pieniężnej jest utrzymywanie stabilnego poziomu cen. Od początku 2004 r. Narodowy Bank Polski realizuje ciągły cel inflacyjny na poziomie 2,5 proc. z dopuszczalnym przedziałem wahań +/- 1 punkt procentowy. NBP utrzymuje poziom stóp procentowych spójny z realizowanym celem inflacyjnym, wpływając na wysokość nominalnych krótkoterminowych stóp procentowych rynku pieniężnego. Stopy rynku pieniężnego mają wpływ na oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach komercyjnych, a co za tym idzie na rozmiary kredytu, popyt w gospodarce i stopę inflacji. NBP wpływa na poziom inflacji przede wszystkim poprzez określanie wysokości oficjalnych stóp procentowych, które wyznaczają rentowności instrumentów polityki pieniężnej. W celu kształtowania krótkoterminowych stóp procentowych na rynku pieniężnym NBP wykorzystuje nowoczesne instrumenty polityki pieniężnej, w tym: - operacje otwartego rynku, - operacje depozytowo-kredytowe, - rezerwę obowiązkową.
USTAWA O NBP Art. 3. 1.Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP. 2. Do zadań NBP należy także: 1) organizowanie rozliczeń pieniężnych;; 2) prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi;; 3) prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami;; 4) prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa;; 5) regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie;; 6) kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego;; 6a) działanie na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego ( ) 7) opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej, bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej;; 8) wykonywanie innych zadań określonych ustawami.
STRATEGIA CELU INFLACYJNEGO % 10 Ghana 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Nowa Zelandia Kanada Australia Szwecja Wielka Brytania Polska Brazylia Korea Czechy, Izrael RPA Chile, Meksyk, Kolumbia Węgry Islandia, Szwajcaria Norwegia Peru Strefa euro Tajlandia* Filipiny Turcja Indonezja Gwatemala Armenia Rumunia Serbia 0 1985 1990 1995 2000 2005 2010
STRATEGIA CELU INFLACYJNEGO KLUCZOWE ELEMENTY uznanie stabilności cen za nadrzędny cel polityki pieniężnej, publiczne ogłoszenie numerycznego celu dla inflacji, uwzględnianie wielu wskaźników ekonomicznych, w tym prognoz inflacji, w procesie podejmowania decyzji, przejrzystość (komunikacja z otoczeniem), kontrola demokratyczna banków centralnych, umożliwiająca rozliczenie banku centralnego z realizacji założonych celów. WARUNKI SKUTECZNOŚCI niezależność banku centralnego, brak dominacji fiskalnej, odpowiedni stopień rozwoju rynków finansowych, brak celu kursowego, zaplecze analityczne, w tym możliwość modelowania i prognozowania zależności makroekonomicznych w gospodarce.
POLITYKA PIENIĘŻNA NBP 3 CELE POLITYKI PIENIĘŻNEJ: STRATEGICZNY DŁUGOOKRESOWA STABILIZACJA CEN LUB PRZYSPIESZENIE WZROSTU GOSPODARCZEGO I ZWIĘKSZENIE ZATRUDNIENIA POŚREDNI (ZRÓWNUJĄCY SIĘ ZE STRATEGICZNYM) ROCZNY CEL INFLACYJNY OPERACYJNY WYSOKOŚĆ BAZY MONETARNEJ (DO 1999);; KONTROLA STÓP OPROCENTOWANIA TRANSAKCJI DEPOZYTOWO-KREDYTOWYCH NA RYNKU MIĘDZYBANKOWYM
INSTRUMENTY POLITYKI PIENIĘŻNEJ WSKAŹNIK REZERW OBOWIĄZKOWYCH OPERACJE KREDYTOWO-DEPOZYTOWE OPERACJE OTWARTEGO RYNKU
STOPY PROCENTOWE Stopa referencyjna NBP określa rentowność podstawowych operacji otwartego rynku, wpływając jednocześnie na poziom krótkoterminowych rynkowych stóp procentowych. Stopa lombardowa NBP - wyznacza koszt pozyskania pieniądza w NBP. Określa górny pułap wzrostu rynkowej stopy overnight. Stopa depozytowa NBP - wyznacza oprocentowanie depozytu w NBP. Określa dolne ograniczenie dla wahań rynkowej stopy overnight. Stopa depozytowa i lombardowa tworzą korytarz wahań stawki overnight, który jest symetryczny względem stopy referencyjnej banku centralnego. Stopa redyskontowa służy do obliczania ceny, po jakiej bank centralny przyjmuje do redyskonta spełniające określone warunki weksle od banków komercyjnych.
STOPY PROCENTOWE NBP
STOPY PROCENTOWE i WIBOR
STOPY PROCENTOWE
INFLACJA
STABILNOŚĆ FINANSOWA A STABILNOŚĆ CEN Źródło: P. Smaga, Rola Banku Centralnego w zapewnianiu stabilności finansowej, CeDeWu, Warszawa 2014, s. 52.
LITERATURA OBOWIĄZKOWA DO WYKŁADU 4. 1. Capiga M., Gradoń W., Szustak G., Sieć bezpieczeństwa finansowego, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2010, rozdział 3. 2. Narodowy Bank Polski, Raport Roczny 2015, rozdziały 1, 2, 3. http://www.nbp.pl/publikacje/raport_roczny/raport_2015.pdf 3. Narodowy Bank Polski, Metodyka obliczania miar inflacji bazowej publikowanych przez Narodowy Bank Polski, http://nbp.pl/statystyka/bazowa/metodologia.pdf. 4. M. Zaleska (red. nauk.), Bankowość, Wydawnictwo BECK, Warszawa 2013, Rozdział 1.1. 5. P. Smaga, Rola Banku Centralnego w zapewnianiu stabilności finansowej, CeDeWu, Warszawa 2014, Rozdział 1.